| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
២. ទេសនាសុត្តវណ្ណនា
2. Desanāsuttavaṇṇanā
៣៩. ទុតិយេ បរិយាយេនាតិ ឯត្ថ បរិយាយ-សទ្ទោ ‘‘មធុបិណ្ឌិកបរិយាយោត្វេវ នំ ធារេហី’’តិអាទីសុ (ម. និ. ១.២០៥) ទេសនាយំ អាគតោ។ ‘‘អត្ថិ ខ្វេស , ព្រាហ្មណ, បរិយាយោ, យេន មំ បរិយាយេន សម្មា វទមានោ វទេយ្យ – អកិរិយវាទោ សមណោ គោតមោ’’តិអាទីសុ (បារា. ៥; អ. និ. ៨.១១) ការណេ។ ‘‘កស្ស នុ ខោ, អានន្ទ, អជ្ជ បរិយាយោ ភិក្ខុនិយោ ឱវទិតុ’’ន្តិអាទីសុ (ម. និ. ៣.៣៩៨) វារេ។ ឥធ បន វារេបិ ការណេបិ វដ្ដតិ, តស្មា, ភិក្ខវេ, តថាគតស្ស ទ្វេ ធម្មទេសនា យថារហំ ការណេន ភវន្តិ, វារេន វាតិ អយមេត្ថ អត្ថោ។ ភគវា ហិ វេនេយ្យជ្ឈាសយានុរូបំ កទាចិ ‘‘ឥមេ ធម្មា កុសលា, ឥមេ, ធម្មា អកុសលា។ ឥមេ ធម្មា សាវជ្ជា, ឥមេ ធម្មា អនវជ្ជា។ ឥមេ សេវិតព្ពា, ឥមេ ន សេវិតព្ពា’’តិអាទិនា កុសលាកុសលធម្មេ វិភជន្តោ កុសលធម្មេហិ អកុសលធម្មេ អសង្ករតោ បញ្ញាបេន្តោ ‘‘បាបំ បាបកតោ បស្សថា’’តិ ធម្មំ ទេសេតិ។ កទាចិ ‘‘បាណាតិបាតោ, ភិក្ខវេ, អាសេវិតោ ភាវិតោ ពហុលីកតោ និរយសំវត្តនិកោ តិរច្ឆានយោនិសំវត្តនិកោ បេត្តិវិសយសំវត្តនិកោ, យោ សព្ពលហុកោ បាណាតិបាតោ, សោ អប្បាយុកសំវត្តនិកោ’’តិអាទិនា (អ. និ. ៨.៤០) អាទីនវំ បកាសេន្តោ បាបតោ និព្ពិទាទីហិ និយោជេន្តោ ‘‘និព្ពិន្ទថ វិរជ្ជថា’’តិ ធម្មំ ទេសេតិ។
39. Dutiye pariyāyenāti ettha pariyāya-saddo ‘‘madhupiṇḍikapariyāyotveva naṃ dhārehī’’tiādīsu (ma. ni. 1.205) desanāyaṃ āgato. ‘‘Atthi khvesa , brāhmaṇa, pariyāyo, yena maṃ pariyāyena sammā vadamāno vadeyya – akiriyavādo samaṇo gotamo’’tiādīsu (pārā. 5; a. ni. 8.11) kāraṇe. ‘‘Kassa nu kho, ānanda, ajja pariyāyo bhikkhuniyo ovaditu’’ntiādīsu (ma. ni. 3.398) vāre. Idha pana vārepi kāraṇepi vaṭṭati, tasmā, bhikkhave, tathāgatassa dve dhammadesanā yathārahaṃ kāraṇena bhavanti, vārena vāti ayamettha attho. Bhagavā hi veneyyajjhāsayānurūpaṃ kadāci ‘‘ime dhammā kusalā, ime, dhammā akusalā. Ime dhammā sāvajjā, ime dhammā anavajjā. Ime sevitabbā, ime na sevitabbā’’tiādinā kusalākusaladhamme vibhajanto kusaladhammehi akusaladhamme asaṅkarato paññāpento ‘‘pāpaṃ pāpakato passathā’’ti dhammaṃ deseti. Kadāci ‘‘pāṇātipāto, bhikkhave, āsevito bhāvito bahulīkato nirayasaṃvattaniko tiracchānayonisaṃvattaniko pettivisayasaṃvattaniko, yo sabbalahuko pāṇātipāto, so appāyukasaṃvattaniko’’tiādinā (a. ni. 8.40) ādīnavaṃ pakāsento pāpato nibbidādīhi niyojento ‘‘nibbindatha virajjathā’’ti dhammaṃ deseti.
ភវន្តីតិ ហោន្តិ បវត្តន្តិ។ បាបំ បាបកតោ បស្សថាតិ សព្ពំ បាបធម្មំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ អាយតិញ្ច អហិតទុក្ខាវហតោ លាមកតោ បស្សថ។ តត្ថ និព្ពិន្ទថាតិ តស្មិំ បាបធម្មេ ‘‘អច្ចន្តហីនភាវតោ លាមកដ្ឋេន បាបំ, អកោសល្លសម្ភូតដ្ឋេន អកុសលំ, បកតិបភស្សរស្ស បសន្នស្ស ច ចិត្តស្ស បភស្សរាទិភាវវិនាសនតោ សំកិលេសិកំ, បុនប្បុនំ ភវទុក្ខនិព្ពត្តនតោ បោនោព្ភវិកំ, សហេវ ទរថេហិ បរិឡាហេហិ វត្តនតោ សទរថំ, ទុក្ខស្សេវ វិបច្ចនតោ ទុក្ខវិបាកំ, អបរិមាណម្បិ កាលំ អនាគតេ ជាតិជរាមរណនិព្ពត្តនតោ អាយតិំ ជាតិជរាមរណិយំ, សព្ពហិតសុខវិទ្ធំសនសមត្ថ’’ន្តិអាទិនា នយេន នានាវិធេ អាទីនវេ, តស្ស ច បហានេ អានិសំសេ សម្មបញ្ញាយ បស្សន្តា និព្ពិន្ទថ និព្ពេទំ អាបជ្ជថ។ និព្ពិន្ទន្តា ច វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា អរិយមគ្គាធិគមេន បាបតោ វិរជ្ជថ ចេវ វិមុច្ចថ ច។ មគ្គេន វា សមុច្ឆេទវិរាគវសេន វិរជ្ជថ, តតោ ផលេន បដិប្បស្សទ្ធិវិមុត្តិវសេន វិមុច្ចថ។ អថ វា បាបន្តិ លាមកតោ បាបំ។ កិំ វុត្តំ ហោតិ? យំ អនិច្ចទុក្ខាទិភាវេន កុច្ឆិតំ អរិយេហិ ជិគុច្ឆនីយំ វដ្ដទុក្ខំ បាបេតីតិ បាបំ។ កិំ បន តំ? តេភូមកធម្មជាតំ ។ យថាវុត្តេន អត្ថេន បាបកតោ ទិស្វា តត្ថ អនិច្ចតោ, ទុក្ខតោ, រោគតោ, គណ្ឌតោ, សល្លតោ, អឃតោ, អាពាធតោតិអាទិនា វិបស្សនំ វឌ្ឍេន្តា និព្ពិន្ទថ។ អយំ ទុតិយាតិ យាថាវតោ អហិតានត្ថវិភាវនំ បឋមំ ឧបាទាយ តតោ វិវេចនំ អយំ ទុតិយា ធម្មទេសនា។
Bhavantīti honti pavattanti. Pāpaṃ pāpakato passathāti sabbaṃ pāpadhammaṃ diṭṭheva dhamme āyatiñca ahitadukkhāvahato lāmakato passatha. Tattha nibbindathāti tasmiṃ pāpadhamme ‘‘accantahīnabhāvato lāmakaṭṭhena pāpaṃ, akosallasambhūtaṭṭhena akusalaṃ, pakatipabhassarassa pasannassa ca cittassa pabhassarādibhāvavināsanato saṃkilesikaṃ, punappunaṃ bhavadukkhanibbattanato ponobbhavikaṃ, saheva darathehi pariḷāhehi vattanato sadarathaṃ, dukkhasseva vipaccanato dukkhavipākaṃ, aparimāṇampi kālaṃ anāgate jātijarāmaraṇanibbattanato āyatiṃ jātijarāmaraṇiyaṃ, sabbahitasukhaviddhaṃsanasamattha’’ntiādinā nayena nānāvidhe ādīnave, tassa ca pahāne ānisaṃse sammapaññāya passantā nibbindatha nibbedaṃ āpajjatha. Nibbindantā ca vipassanaṃ vaḍḍhetvā ariyamaggādhigamena pāpato virajjatha ceva vimuccatha ca. Maggena vā samucchedavirāgavasena virajjatha, tato phalena paṭippassaddhivimuttivasena vimuccatha. Atha vā pāpanti lāmakato pāpaṃ. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yaṃ aniccadukkhādibhāvena kucchitaṃ ariyehi jigucchanīyaṃ vaṭṭadukkhaṃ pāpetīti pāpaṃ. Kiṃ pana taṃ? Tebhūmakadhammajātaṃ . Yathāvuttena atthena pāpakato disvā tattha aniccato, dukkhato, rogato, gaṇḍato, sallato, aghato, ābādhatotiādinā vipassanaṃ vaḍḍhentā nibbindatha. Ayaṃ dutiyāti yāthāvato ahitānatthavibhāvanaṃ paṭhamaṃ upādāya tato vivecanaṃ ayaṃ dutiyā dhammadesanā.
គាថាសុ ពុទ្ធស្សាតិ សព្ពញ្ញុពុទ្ធស្ស។ សព្ពភូតានុកម្បិនោតិ សព្ពេបិ សត្តេ មហាករុណាយ អនុកម្បនសភាវស្ស។ បរិយាយវចនន្តិ បរិយាយេន កថនំ ទេសនំ។ បស្សាតិ បរិសំ អាលបតិ, បរិសជេដ្ឋកំ វា សន្ធាយ វុត្តំ។ កេចិ បនាហុ ‘‘អត្តានមេវ សន្ធាយ ភគវា ‘បស្សា’តិ អវោចា’’តិ។ តត្ថាតិ តស្មិំ បាបកេ វិរជ្ជថ រាគំ បជហថាតិ អត្ថោ។ សេសំ វុត្តនយមេវ។
Gāthāsu buddhassāti sabbaññubuddhassa. Sabbabhūtānukampinoti sabbepi satte mahākaruṇāya anukampanasabhāvassa. Pariyāyavacananti pariyāyena kathanaṃ desanaṃ. Passāti parisaṃ ālapati, parisajeṭṭhakaṃ vā sandhāya vuttaṃ. Keci panāhu ‘‘attānameva sandhāya bhagavā ‘passā’ti avocā’’ti. Tatthāti tasmiṃ pāpake virajjatha rāgaṃ pajahathāti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
ទុតិយសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ២. ទេសនាសុត្តំ • 2. Desanāsuttaṃ
