| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
២. ទេវទហសុត្តំ
2. Devadahasuttaṃ
២. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា សក្កេសុ 1 វិហរតិ ទេវទហំ នាម សក្យានំ និគមោ។ អថ ខោ សម្ពហុលា បច្ឆាភូមគមិកា ភិក្ខូ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ ឯកមន្តំ និសិន្នា ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវន្តំ ឯតទវោចុំ – ‘‘ឥច្ឆាម មយំ, ភន្តេ, បច្ឆាភូមំ ជនបទំ គន្តុំ, បច្ឆាភូមេ ជនបទេ និវាសំ កប្បេតុ’’ន្តិ។
2. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu 2 viharati devadahaṃ nāma sakyānaṃ nigamo. Atha kho sambahulā pacchābhūmagamikā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘icchāma mayaṃ, bhante, pacchābhūmaṃ janapadaṃ gantuṃ, pacchābhūme janapade nivāsaṃ kappetu’’nti.
‘‘អបលោកិតោ បន វោ, ភិក្ខវេ, សារិបុត្តោ’’តិ? ‘‘ន ខោ នោ, ភន្តេ, អបលោកិតោ អាយស្មា សារិបុត្តោ’’តិ។ ‘‘អបលោកេថ, ភិក្ខវេ, សារិបុត្តំ។ សារិបុត្តោ, ភិក្ខវេ, បណ្ឌិតោ, ភិក្ខូនំ អនុគ្គាហកោ សព្រហ្មចារីន’’ន្តិ។ ‘‘ឯវំ ភន្តេ’’តិ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ។
‘‘Apalokito pana vo, bhikkhave, sāriputto’’ti? ‘‘Na kho no, bhante, apalokito āyasmā sāriputto’’ti. ‘‘Apaloketha, bhikkhave, sāriputtaṃ. Sāriputto, bhikkhave, paṇḍito, bhikkhūnaṃ anuggāhako sabrahmacārīna’’nti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា សារិបុត្តោ ភគវតោ អវិទូរេ អញ្ញតរស្មិំ ឯឡគលាគុម្ពេ និសិន្នោ ហោតិ។ អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ភាសិតំ អភិនន្ទិត្វា អនុមោទិត្វា ឧដ្ឋាយាសនា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា យេនាយស្មា សារិបុត្តោ តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មតា សារិបុត្តេន សទ្ធិំ សម្មោទិំសុ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ 3 វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ ឯកមន្តំ និសិន្នា ខោ តេ ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ ឯតទវោចុំ – ‘‘ឥច្ឆាម មយំ, អាវុសោ សារិបុត្ត, បច្ឆាភូមំ ជនបទំ គន្តុំ, បច្ឆាភូមេ ជនបទេ និវាសំ កប្បេតុំ។ អបលោកិតោ នោ សត្ថា’’តិ។
Tena kho pana samayena āyasmā sāriputto bhagavato avidūre aññatarasmiṃ eḷagalāgumbe nisinno hoti. Atha kho te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ 4 vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘icchāma mayaṃ, āvuso sāriputta, pacchābhūmaṃ janapadaṃ gantuṃ, pacchābhūme janapade nivāsaṃ kappetuṃ. Apalokito no satthā’’ti.
‘‘សន្តិ ហាវុសោ, នានាវេរជ្ជគតំ ភិក្ខុំ បញ្ហំ បុច្ឆិតារោ – ខត្តិយបណ្ឌិតាបិ ព្រាហ្មណបណ្ឌិតាបិ គហបតិបណ្ឌិតាបិ សមណបណ្ឌិតាបិ។ បណ្ឌិតា ហាវុសោ, មនុស្សា វីមំសកា – ‘កិំវាទី បនាយស្មន្តានំ 5 សត្ថា កិមក្ខាយីតិ, កច្ចិ វោ អាយស្មន្តានំ ធម្មា សុស្សុតា សុគ្គហិតា សុមនសិកតា សូបធារិតា សុប្បដិវិទ្ធា បញ្ញាយ, យថា ព្យាករមានា អាយស្មន្តោ វុត្តវាទិនោ ចេវ ភគវតោ អស្សថ, ន ច ភគវន្តំ អភូតេន អព្ភាចិក្ខេយ្យាថ, ធម្មស្ស ចានុធម្មំ ព្យាករេយ្យាថ, ន ច កោចិ សហធម្មិកោ វាទានុវាទោ 6 គារយ្ហំ ឋានំ អាគច្ឆេយ្យា’’’តិ?
‘‘Santi hāvuso, nānāverajjagataṃ bhikkhuṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi. Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kiṃvādī panāyasmantānaṃ 7 satthā kimakkhāyīti, kacci vo āyasmantānaṃ dhammā sussutā suggahitā sumanasikatā sūpadhāritā suppaṭividdhā paññāya, yathā byākaramānā āyasmanto vuttavādino ceva bhagavato assatha, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkheyyātha, dhammassa cānudhammaṃ byākareyyātha, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo 8 gārayhaṃ ṭhānaṃ āgaccheyyā’’’ti?
‘‘ទូរតោបិ ខោ មយំ, អាវុសោ, អាគច្ឆេយ្យាម អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស សន្តិកេ ឯតស្ស ភាសិតស្ស អត្ថមញ្ញាតុំ។ សាធុ វតាយស្មន្តំយេវ សារិបុត្តំ បដិភាតុ ឯតស្ស ភាសិតស្ស អត្ថោ’’តិ។ ‘‘តេន ហាវុសោ, សុណាថ, សាធុកំ មនសិ ករោថ; ភាសិស្សាមី’’តិ។ ‘‘ឯវមាវុសោ’’តិ ខោ តេ ភិក្ខូ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស បច្ចស្សោសុំ។ អាយស្មា សារិបុត្តោ ឯតទវោច –
‘‘Dūratopi kho mayaṃ, āvuso, āgaccheyyāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuṃ. Sādhu vatāyasmantaṃyeva sāriputtaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho’’ti. ‘‘Tena hāvuso, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘សន្តិ ហាវុសោ, នានាវេរជ្ជគតំ ភិក្ខុំ បញ្ហំ បុច្ឆិតារោ – ខត្តិយបណ្ឌិតាបិ …បេ.… សមណបណ្ឌិតាបិ។ បណ្ឌិតា ហាវុសោ, មនុស្សា វីមំសកា – ‘កិំវាទី បនាយស្មន្តានំ សត្ថា កិមក្ខាយី’តិ? ឯវំ បុដ្ឋា តុម្ហេ, អាវុសោ, ឯវំ ព្យាករេយ្យាថ – ‘ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី ខោ នោ, អាវុសោ, សត្ថា’’’តិ។
‘‘Santi hāvuso, nānāverajjagataṃ bhikkhuṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi …pe… samaṇapaṇḍitāpi. Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kiṃvādī panāyasmantānaṃ satthā kimakkhāyī’ti? Evaṃ puṭṭhā tumhe, āvuso, evaṃ byākareyyātha – ‘chandarāgavinayakkhāyī kho no, āvuso, satthā’’’ti.
‘‘ឯវំ ព្យាកតេបិ ខោ, អាវុសោ, អស្សុយេវ ឧត្តរិំ បញ្ហំ បុច្ឆិតារោ – ខត្តិយបណ្ឌិតាបិ…បេ.… សមណបណ្ឌិតាបិ។ បណ្ឌិតា ហាវុសោ, មនុស្សា វីមំសកា – ‘កិស្មិំ បនាយស្មន្តានំ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា’តិ? ឯវំ បុដ្ឋា តុម្ហេ, អាវុសោ, ឯវំ ព្យាករេយ្យាថ – ‘រូបេ ខោ, អាវុសោ, ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា, វេទនាយ… សញ្ញាយ… សង្ខារេសុ… វិញ្ញាណេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា’’’តិ។
‘‘Evaṃ byākatepi kho, āvuso, assuyeva uttariṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi…pe… samaṇapaṇḍitāpi. Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kismiṃ panāyasmantānaṃ chandarāgavinayakkhāyī satthā’ti? Evaṃ puṭṭhā tumhe, āvuso, evaṃ byākareyyātha – ‘rūpe kho, āvuso, chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’’’ti.
‘‘ឯវំ ព្យាកតេបិ ខោ, អាវុសោ, អស្សុយេវ ឧត្តរិំ បញ្ហំ បុច្ឆិតារោ – ខត្តិយបណ្ឌិតាបិ…បេ.… សមណបណ្ឌិតាបិ។ បណ្ឌិតា ហាវុសោ, មនុស្សា វីមំសកា – ‘កិំ បនាយស្មន្តានំ អាទីនវំ ទិស្វា រូបេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា, វេទនាយ… សញ្ញាយ… សង្ខារេសុ… វិញ្ញាណេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា’តិ? ឯវំ បុដ្ឋា តុម្ហេ, អាវុសោ, ឯវំ ព្យាករេយ្យាថ – ‘រូបេ ខោ, អាវុសោ , អវិគតរាគស្ស 9 អវិគតឆន្ទស្ស អវិគតបេមស្ស អវិគតបិបាសស្ស អវិគតបរិឡាហស្ស អវិគតតណ្ហស្ស តស្ស រូបស្ស វិបរិណាមញ្ញថាភាវា ឧប្បជ្ជន្តិ សោកបរិទេវទុក្ខទោមនស្សុបាយាសា។ វេទនាយ… សញ្ញាយ… សង្ខារេសុ អវិគតរាគស្ស…បេ.… អវិគតតណ្ហស្ស តេសំ សង្ខារានំ វិបរិណាមញ្ញថាភាវា ឧប្បជ្ជន្តិ សោកបរិទេវទុក្ខទោមនស្សុបាយាសា។ វិញ្ញាណេ អវិគតរាគស្ស អវិគតឆន្ទស្ស អវិគតបេមស្ស អវិគតបិបាសស្ស អវិគតបរិឡាហស្ស អវិគតតណ្ហស្ស តស្ស វិញ្ញាណស្ស វិបរិណាមញ្ញថាភាវា ឧប្បជ្ជន្តិ សោកបរិទេវទុក្ខទោមនស្សុបាយាសា។ ឥទំ ខោ នោ, អាវុសោ, អាទីនវំ ទិស្វា រូបេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា, វេទនាយ… សញ្ញាយ… សង្ខារេសុ… វិញ្ញាណេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា’’’តិ។
‘‘Evaṃ byākatepi kho, āvuso, assuyeva uttariṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi…pe… samaṇapaṇḍitāpi. Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kiṃ panāyasmantānaṃ ādīnavaṃ disvā rūpe chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’ti? Evaṃ puṭṭhā tumhe, āvuso, evaṃ byākareyyātha – ‘rūpe kho, āvuso , avigatarāgassa 10 avigatachandassa avigatapemassa avigatapipāsassa avigatapariḷāhassa avigatataṇhassa tassa rūpassa vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Vedanāya… saññāya… saṅkhāresu avigatarāgassa…pe… avigatataṇhassa tesaṃ saṅkhārānaṃ vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Viññāṇe avigatarāgassa avigatachandassa avigatapemassa avigatapipāsassa avigatapariḷāhassa avigatataṇhassa tassa viññāṇassa vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Idaṃ kho no, āvuso, ādīnavaṃ disvā rūpe chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’’’ti.
‘‘ឯវំ ព្យាកតេបិ ខោ, អាវុសោ, អស្សុយេវ ឧត្តរិំ បញ្ហំ បុច្ឆិតារោ – ខត្តិយបណ្ឌិតាបិ ព្រាហ្មណបណ្ឌិតាបិ គហបតិបណ្ឌិតាបិ សមណបណ្ឌិតាបិ។ បណ្ឌិតា ហាវុសោ, មនុស្សា វីមំសកា – ‘កិំ បនាយស្មន្តានំ អានិសំសំ ទិស្វា រូបេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា, វេទនាយ… សញ្ញាយ… សង្ខារេសុ… វិញ្ញាណេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា’តិ? ឯវំ បុដ្ឋា តុម្ហេ , អាវុសោ, ឯវំ ព្យាករេយ្យាថ – ‘រូបេ ខោ, អាវុសោ, វិគតរាគស្ស វិគតឆន្ទស្ស វិគតបេមស្ស វិគតបិបាសស្ស វិគតបរិឡាហស្ស វិគតតណ្ហស្ស តស្ស រូបស្ស វិបរិណាមញ្ញថាភាវា នុប្បជ្ជន្តិ សោកបរិទេវទុក្ខទោមនស្សុបាយាសា។ វេទនាយ… សញ្ញាយ… សង្ខារេសុ វិគតរាគស្ស វិគតឆន្ទស្ស វិគតបេមស្ស វិគតបិបាសស្ស វិគតបរិឡាហស្ស វិគតតណ្ហស្ស តេសំ សង្ខារានំ វិបរិណាមញ្ញថាភាវា នុប្បជ្ជន្តិ សោកបរិទេវទុក្ខទោមនស្សុបាយាសា។ វិញ្ញាណេ វិគតរាគស្ស វិគតឆន្ទស្ស វិគតបេមស្ស វិគតបិបាសស្ស វិគតបរិឡាហស្ស វិគតតណ្ហស្ស តស្ស វិញ្ញាណស្ស វិបរិណាមញ្ញថាភាវា នុប្បជ្ជន្តិ សោកបរិទេវទុក្ខទោមនស្សុបាយាសា។ ឥទំ ខោ នោ, អាវុសោ, អានិសំសំ ទិស្វា រូបេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា, វេទនាយ… សញ្ញាយ… សង្ខារេសុ… វិញ្ញាណេ ឆន្ទរាគវិនយក្ខាយី សត្ថា’’’តិ។
‘‘Evaṃ byākatepi kho, āvuso, assuyeva uttariṃ pañhaṃ pucchitāro – khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi. Paṇḍitā hāvuso, manussā vīmaṃsakā – ‘kiṃ panāyasmantānaṃ ānisaṃsaṃ disvā rūpe chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’ti? Evaṃ puṭṭhā tumhe , āvuso, evaṃ byākareyyātha – ‘rūpe kho, āvuso, vigatarāgassa vigatachandassa vigatapemassa vigatapipāsassa vigatapariḷāhassa vigatataṇhassa tassa rūpassa vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Vedanāya… saññāya… saṅkhāresu vigatarāgassa vigatachandassa vigatapemassa vigatapipāsassa vigatapariḷāhassa vigatataṇhassa tesaṃ saṅkhārānaṃ vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Viññāṇe vigatarāgassa vigatachandassa vigatapemassa vigatapipāsassa vigatapariḷāhassa vigatataṇhassa tassa viññāṇassa vipariṇāmaññathābhāvā nuppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Idaṃ kho no, āvuso, ānisaṃsaṃ disvā rūpe chandarāgavinayakkhāyī satthā, vedanāya… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe chandarāgavinayakkhāyī satthā’’’ti.
‘‘អកុសលេ ចាវុសោ, ធម្មេ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ សុខោ វិហារោ អភវិស្ស អវិឃាតោ អនុបាយាសោ អបរិឡាហោ, កាយស្ស ច ភេទា បរំ មរណា សុគតិ បាដិកង្ខា, នយិទំ ភគវា អកុសលានំ ធម្មានំ បហានំ វណ្ណេយ្យ។ យស្មា ច ខោ, អាវុសោ, អកុសលេ ធម្មេ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ ទុក្ខោ វិហារោ សវិឃាតោ សឧបាយាសោ សបរិឡាហោ, កាយស្ស ច ភេទា បរំ មរណា ទុគ្គតិ បាដិកង្ខា, តស្មា ភគវា អកុសលានំ ធម្មានំ បហានំ វណ្ណេតិ។
‘‘Akusale cāvuso, dhamme upasampajja viharato diṭṭhe ceva dhamme sukho vihāro abhavissa avighāto anupāyāso apariḷāho, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā sugati pāṭikaṅkhā, nayidaṃ bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ vaṇṇeyya. Yasmā ca kho, āvuso, akusale dhamme upasampajja viharato diṭṭhe ceva dhamme dukkho vihāro savighāto saupāyāso sapariḷāho, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā, tasmā bhagavā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānaṃ vaṇṇeti.
‘‘កុសលេ ចាវុសោ, ធម្មេ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ ទុក្ខោ វិហារោ អភវិស្ស សវិឃាតោ សឧបាយាសោ សបរិឡាហោ, កាយស្ស ច ភេទា បរំ មរណា ទុគ្គតិ បាដិកង្ខា, នយិទំ ភគវា កុសលានំ ធម្មានំ ឧបសម្បទំ វណ្ណេយ្យ។ យស្មា ច ខោ, អាវុសោ, កុសលេ ធម្មេ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតោ ទិដ្ឋេ ចេវ ធម្មេ សុខោ វិហារោ អវិឃាតោ អនុបាយាសោ អបរិឡាហោ, កាយស្ស ច ភេទា បរំ មរណា សុគតិ បាដិកង្ខា, តស្មា ភគវា កុសលានំ ធម្មានំ ឧបសម្បទំ វណ្ណេតី’’តិ។
‘‘Kusale cāvuso, dhamme upasampajja viharato diṭṭhe ceva dhamme dukkho vihāro abhavissa savighāto saupāyāso sapariḷāho, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā duggati pāṭikaṅkhā, nayidaṃ bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ vaṇṇeyya. Yasmā ca kho, āvuso, kusale dhamme upasampajja viharato diṭṭhe ceva dhamme sukho vihāro avighāto anupāyāso apariḷāho, kāyassa ca bhedā paraṃ maraṇā sugati pāṭikaṅkhā, tasmā bhagavā kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadaṃ vaṇṇetī’’ti.
ឥទមវោចាយស្មា សារិបុត្តោ។ អត្តមនា តេ ភិក្ខូ អាយស្មតោ សារិបុត្តស្ស ភាសិតំ អភិនន្ទុន្តិ។ ទុតិយំ។
Idamavocāyasmā sāriputto. Attamanā te bhikkhū āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ abhinandunti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. ទេវទហសុត្តវណ្ណនា • 2. Devadahasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ២. ទេវទហសុត្តវណ្ណនា • 2. Devadahasuttavaṇṇanā
