| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
២. ទេវទហសុត្តវណ្ណនា
2. Devadahasuttavaṇṇanā
២. ទេវា វុច្ចន្តិ រាជានោ ‘‘ទិព្ពន្តិ កាមគុណេហិ កីឡន្តិ លឡន្តិ, អត្តនោ វា បុញ្ញានុភាវេន ជោតន្តី’’តិ កត្វា។ តេសំ ទហោតិ ទេវទហោ។ សយំជាតោ វា សោ ហោតិ, តស្មាបិ ‘‘ទេវទហោ’’តិ វុត្តោ។ តស្ស អវិទូរេ និគមោ ‘‘ទេវទហ’’ន្ត្វេវ សង្ខំ គតោ យថា ‘‘វរណានគរំ, គោធាគាមោ’’តិ។ បច្ឆាភូមិយំ អបរទិសាយំ និវិដ្ឋជនបទោ បច្ឆាភូមំ, តំ គន្តុកាមា បច្ឆាភូមគមិកា។ តេ សភារេតិ តេ ភិក្ខូ ថេរស្ស វសេន សភារេ កាតុកាមតាយ។ យទិ ថេរោ តេសំ ភារោ, ថេរស្សបិ តេ ភារា ឯវាតិ ‘‘តេ សភារេ កាតុកាមតាយា’’តិ វុត្តំ។ ឯវញ្ហិ ថេរោ តេ ឱវទិតព្ពេ អនុសាសិតព្ពេ មញ្ញតីតិ។ ឥទានិ តមត្ថំ វិវរន្តោ ‘‘យោ ហី’’តិអាទិមាហ។ អយំ និព្ភារោ នាម កញ្ចិ បុគ្គលំ អត្តនោ ភារំ កត្វា អវត្តនតោ។
2.Devāvuccanti rājāno ‘‘dibbanti kāmaguṇehi kīḷanti laḷanti, attano vā puññānubhāvena jotantī’’ti katvā. Tesaṃ dahoti devadaho. Sayaṃjāto vā so hoti, tasmāpi ‘‘devadaho’’ti vutto. Tassa avidūre nigamo ‘‘devadaha’’ntveva saṅkhaṃ gato yathā ‘‘varaṇānagaraṃ, godhāgāmo’’ti. Pacchābhūmiyaṃ aparadisāyaṃ niviṭṭhajanapado pacchābhūmaṃ, taṃ gantukāmā pacchābhūmagamikā. Te sabhāreti te bhikkhū therassa vasena sabhāre kātukāmatāya. Yadi thero tesaṃ bhāro, therassapi te bhārā evāti ‘‘te sabhāre kātukāmatāyā’’ti vuttaṃ. Evañhi thero te ovaditabbe anusāsitabbe maññatīti. Idāni tamatthaṃ vivaranto ‘‘yo hī’’tiādimāha. Ayaṃ nibbhāro nāma kañci puggalaṃ attano bhāraṃ katvā avattanato.
ចតុព្ពិធេនាតិ ធាតុកោសល្លំ អាយតនកោសល្លំ បដិច្ចសមុប្បាទកោសល្លំ ឋានាដ្ឋានកោសល្លន្តិ ឯវំ ចតុព្ពិធេន។
Catubbidhenāti dhātukosallaṃ āyatanakosallaṃ paṭiccasamuppādakosallaṃ ṭhānāṭṭhānakosallanti evaṃ catubbidhena.
តេ មហល្លកាពាធិកាតិទហរបុគ្គលេ គណ្ហិត្វាវ គច្ឆតិ។ តេ ហិ ទិវសទ្វយេន វូបសន្តបរិស្សមា ឯវ។ ហត្ថិវានរតិត្តិរបដិពទ្ធំ វត្ថុំ កថេត្វា។ ‘‘ឯឡកាឡគុម្ពេតិ កាឡតិណគច្ឆមណ្ឌបេ’’តិបិ វទន្តិ។
Te mahallakābādhikātidaharapuggale gaṇhitvāva gacchati. Te hi divasadvayena vūpasantaparissamā eva. Hatthivānaratittirapaṭibaddhaṃ vatthuṃ kathetvā. ‘‘Eḷakāḷagumbeti kāḷatiṇagacchamaṇḍape’’tipi vadanti.
វិវិធំ នានាភូតំ រជ្ជំ វិរជ្ជំ, វិរជ្ជមេវ វេរជ្ជំ, តត្ថ គតំ, បរទេសគតន្តិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘ឯកស្សា’’តិអាទិ។ ចិត្តសុទត្តាទយោតិ ចិត្តគហបតិអនាថបិណ្ឌិកាទយោ។ វីមំសកាតិ ធម្មវិចារកា។ កិន្តិ កីទិសំ។ ទស្សនន្តិ សិទ្ធន្តំ។ អាចិក្ខតិ កីទិសន្តិ អធិប្បាយោ។ ធម្មស្សាតិ ភគវតា វុត្តធម្មស្ស។ អនុធម្មន្តិ អនុកូលំ អវិរុជ្ឈនធម្មំ។ សោ បន វេនេយ្យជ្ឈាសយានុរូបទេសនាវិត្ថារោតិ អាហ – ‘‘វុត្តព្យាករណស្ស អនុព្យាករណ’’ន្តិ។ ធារេតិ អត្តនោ ផលន្តិ ធម្មោ, ការណន្តិ អាហ – ‘‘សហធម្មិកោតិ សការណោ’’តិ។ ឥមិនាបិ បាឋន្តរេន វាទោ ឯវ ទីបិតោ, ន តេន បកាសិតា កិរិយា។
Vividhaṃ nānābhūtaṃ rajjaṃ virajjaṃ, virajjameva verajjaṃ, tattha gataṃ, paradesagatanti attho. Tenāha ‘‘ekassā’’tiādi. Cittasudattādayoti cittagahapatianāthapiṇḍikādayo. Vīmaṃsakāti dhammavicārakā. Kinti kīdisaṃ. Dassananti siddhantaṃ. Ācikkhati kīdisanti adhippāyo. Dhammassāti bhagavatā vuttadhammassa. Anudhammanti anukūlaṃ avirujjhanadhammaṃ. So pana veneyyajjhāsayānurūpadesanāvitthāroti āha – ‘‘vuttabyākaraṇassa anubyākaraṇa’’nti. Dhāreti attano phalanti dhammo, kāraṇanti āha – ‘‘sahadhammikoti sakāraṇo’’ti. Imināpi pāṭhantarena vādo eva dīpito, na tena pakāsitā kiriyā.
តណ្ហាវសេនេវ ឆន្នម្បិ បទានំ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ យស្មា រាគាទយោ តណ្ហាយ ឯវ អវត្ថាវិសេសាតិ។ តេនាហ ‘‘តណ្ហា ហី’’តិអាទិ។ វិហនន្តិ កាយំ ចិត្តញ្ចាតិ វិឃាតោ, ទុក្ខន្តិ អាហ – ‘‘អវិឃាតោតិ និទុក្ខោ’’តិ។ ឧបាយាសេតិ ឧបតាបេតីតិ ឧបាយាសោ, ឧបតាបោ។ តប្បដិបក្ខោ បន អនុបាយាសោ និរូបតាបោ ទដ្ឋព្ពោ។ សព្ពត្ថាតិ សព្ពវារេសុ។
Taṇhāvaseneva channampi padānaṃ attho veditabbo. Yasmā rāgādayo taṇhāya eva avatthāvisesāti. Tenāha ‘‘taṇhā hī’’tiādi. Vihananti kāyaṃ cittañcāti vighāto, dukkhanti āha – ‘‘avighātotinidukkho’’ti. Upāyāseti upatāpetīti upāyāso, upatāpo. Tappaṭipakkho pana anupāyāso nirūpatāpo daṭṭhabbo. Sabbatthāti sabbavāresu.
ទេវទហសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Devadahasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ២. ទេវទហសុត្តំ • 2. Devadahasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. ទេវទហសុត្តវណ្ណនា • 2. Devadahasuttavaṇṇanā
