| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੨. ਦੇવਦਹਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Devadahasuttavaṇṇanā
੨. ਦੇવਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਨੋ ‘‘ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ ਲਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨੁਭਾવੇਨ ਜੋਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਤ੍વਾ। ਤੇਸਂ ਦਹੋਤਿ ਦੇવਦਹੋ। ਸਯਂਜਾਤੋ વਾ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ‘‘ਦੇવਦਹੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਨਿਗਮੋ ‘‘ਦੇવਦਹ’’ਨ੍ਤ੍વੇવ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ ਯਥਾ ‘‘વਰਣਾਨਗਰਂ, ਗੋਧਾਗਾਮੋ’’ਤਿ। ਪਚ੍ਛਾਭੂਮਿਯਂ ਅਪਰਦਿਸਾਯਂ ਨਿવਿਟ੍ਠਜਨਪਦੋ ਪਚ੍ਛਾਭੂਮਂ, ਤਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਪਚ੍ਛਾਭੂਮਗਮਿਕਾ। ਤੇ ਸਭਾਰੇਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਥੇਰਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਭਾਰੇ ਕਾਤੁਕਾਮਤਾਯ। ਯਦਿ ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਭਾਰੋ, ਥੇਰਸ੍ਸਪਿ ਤੇ ਭਾਰਾ ਏવਾਤਿ ‘‘ਤੇ ਸਭਾਰੇ ਕਾਤੁਕਾਮਤਾਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਞ੍ਹਿ ਥੇਰੋ ਤੇ ਓવਦਿਤਬ੍ਬੇ ਅਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬੇ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਤਮਤ੍ਥਂ વਿવਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਅਯਂ ਨਿਬ੍ਭਾਰੋ ਨਾਮ ਕਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਅવਤ੍ਤਨਤੋ।
2.Devāvuccanti rājāno ‘‘dibbanti kāmaguṇehi kīḷanti laḷanti, attano vā puññānubhāvena jotantī’’ti katvā. Tesaṃ dahoti devadaho. Sayaṃjāto vā so hoti, tasmāpi ‘‘devadaho’’ti vutto. Tassa avidūre nigamo ‘‘devadaha’’ntveva saṅkhaṃ gato yathā ‘‘varaṇānagaraṃ, godhāgāmo’’ti. Pacchābhūmiyaṃ aparadisāyaṃ niviṭṭhajanapado pacchābhūmaṃ, taṃ gantukāmā pacchābhūmagamikā. Te sabhāreti te bhikkhū therassa vasena sabhāre kātukāmatāya. Yadi thero tesaṃ bhāro, therassapi te bhārā evāti ‘‘te sabhāre kātukāmatāyā’’ti vuttaṃ. Evañhi thero te ovaditabbe anusāsitabbe maññatīti. Idāni tamatthaṃ vivaranto ‘‘yo hī’’tiādimāha. Ayaṃ nibbhāro nāma kañci puggalaṃ attano bhāraṃ katvā avattanato.
ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨਾਤਿ ਧਾਤੁਕੋਸਲ੍ਲਂ ਆਯਤਨਕੋਸਲ੍ਲਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਕੋਸਲ੍ਲਂ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਕੋਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨ।
Catubbidhenāti dhātukosallaṃ āyatanakosallaṃ paṭiccasamuppādakosallaṃ ṭhānāṭṭhānakosallanti evaṃ catubbidhena.
ਤੇ ਮਹਲ੍ਲਕਾਬਾਧਿਕਾਤਿਦਹਰਪੁਗ੍ਗਲੇ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾવ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤੇ ਹਿ ਦਿવਸਦ੍વਯੇਨ વੂਪਸਨ੍ਤਪਰਿਸ੍ਸਮਾ ਏવ। ਹਤ੍ਥਿવਾਨਰਤਿਤ੍ਤਿਰਪਟਿਬਦ੍ਧਂ વਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਤ੍વਾ। ‘‘ਏਲ਼ਕਾਲ਼ਗੁਮ੍ਬੇਤਿ ਕਾਲ਼ਤਿਣਗਚ੍ਛਮਣ੍ਡਪੇ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Te mahallakābādhikātidaharapuggale gaṇhitvāva gacchati. Te hi divasadvayena vūpasantaparissamā eva. Hatthivānaratittirapaṭibaddhaṃ vatthuṃ kathetvā. ‘‘Eḷakāḷagumbeti kāḷatiṇagacchamaṇḍape’’tipi vadanti.
વਿવਿਧਂ ਨਾਨਾਭੂਤਂ ਰਜ੍ਜਂ વਿਰਜ੍ਜਂ, વਿਰਜ੍ਜਮੇવ વੇਰਜ੍ਜਂ, ਤਤ੍ਥ ਗਤਂ, ਪਰਦੇਸਗਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਚਿਤ੍ਤਸੁਦਤ੍ਤਾਦਯੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਗਹਪਤਿਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦਯੋ। વੀਮਂਸਕਾਤਿ ਧਮ੍ਮવਿਚਾਰਕਾ। ਕਿਨ੍ਤਿ ਕੀਦਿਸਂ। ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਂ। ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ ਕੀਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਭਗવਤਾ વੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ। ਅਨੁਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਕੂਲਂ ਅવਿਰੁਜ੍ਝਨਧਮ੍ਮਂ। ਸੋ ਪਨ વੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਦੇਸਨਾવਿਤ੍ਥਾਰੋਤਿ ਆਹ – ‘‘વੁਤ੍ਤਬ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਸ ਅਨੁਬ੍ਯਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਧਾਰੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਆਹ – ‘‘ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋਤਿ ਸਕਾਰਣੋ’’ਤਿ। ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਾਠਨ੍ਤਰੇਨ વਾਦੋ ਏવ ਦੀਪਿਤੋ, ਨ ਤੇਨ ਪਕਾਸਿਤਾ ਕਿਰਿਯਾ।
Vividhaṃ nānābhūtaṃ rajjaṃ virajjaṃ, virajjameva verajjaṃ, tattha gataṃ, paradesagatanti attho. Tenāha ‘‘ekassā’’tiādi. Cittasudattādayoti cittagahapatianāthapiṇḍikādayo. Vīmaṃsakāti dhammavicārakā. Kinti kīdisaṃ. Dassananti siddhantaṃ. Ācikkhati kīdisanti adhippāyo. Dhammassāti bhagavatā vuttadhammassa. Anudhammanti anukūlaṃ avirujjhanadhammaṃ. So pana veneyyajjhāsayānurūpadesanāvitthāroti āha – ‘‘vuttabyākaraṇassa anubyākaraṇa’’nti. Dhāreti attano phalanti dhammo, kāraṇanti āha – ‘‘sahadhammikoti sakāraṇo’’ti. Imināpi pāṭhantarena vādo eva dīpito, na tena pakāsitā kiriyā.
ਤਣ੍ਹਾવਸੇਨੇવ ਛਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਰਾਗਾਦਯੋ ਤਣ੍ਹਾਯ ਏવ ਅવਤ੍ਥਾવਿਸੇਸਾਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਣ੍ਹਾ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। વਿਹਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯਂ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ વਿਘਾਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਆਹ – ‘‘ਅવਿਘਾਤੋਤਿ ਨਿਦੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ। ਉਪਾਯਾਸੇਤਿ ਉਪਤਾਪੇਤੀਤਿ ਉਪਾਯਾਸੋ, ਉਪਤਾਪੋ। ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਪਨ ਅਨੁਪਾਯਾਸੋ ਨਿਰੂਪਤਾਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬવਾਰੇਸੁ।
Taṇhāvaseneva channampi padānaṃ attho veditabbo. Yasmā rāgādayo taṇhāya eva avatthāvisesāti. Tenāha ‘‘taṇhā hī’’tiādi. Vihananti kāyaṃ cittañcāti vighāto, dukkhanti āha – ‘‘avighātotinidukkho’’ti. Upāyāseti upatāpetīti upāyāso, upatāpo. Tappaṭipakkho pana anupāyāso nirūpatāpo daṭṭhabbo. Sabbatthāti sabbavāresu.
ਦੇવਦਹਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Devadahasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੨. ਦੇવਦਹਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Devadahasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਦੇવਦਹਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Devadahasuttavaṇṇanā
