Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
൨. ദേവദഹസുത്തവണ്ണനാ
2. Devadahasuttavaṇṇanā
൨. ദേവാ വുച്ചന്തി രാജാനോ ‘‘ദിബ്ബന്തി കാമഗുണേഹി കീളന്തി ലളന്തി, അത്തനോ വാ പുഞ്ഞാനുഭാവേന ജോതന്തീ’’തി കത്വാ. തേസം ദഹോതി ദേവദഹോ. സയംജാതോ വാ സോ ഹോതി, തസ്മാപി ‘‘ദേവദഹോ’’തി വുത്തോ. തസ്സ അവിദൂരേ നിഗമോ ‘‘ദേവദഹ’’ന്ത്വേവ സങ്ഖം ഗതോ യഥാ ‘‘വരണാനഗരം, ഗോധാഗാമോ’’തി. പച്ഛാഭൂമിയം അപരദിസായം നിവിട്ഠജനപദോ പച്ഛാഭൂമം, തം ഗന്തുകാമാ പച്ഛാഭൂമഗമികാ. തേ സഭാരേതി തേ ഭിക്ഖൂ ഥേരസ്സ വസേന സഭാരേ കാതുകാമതായ. യദി ഥേരോ തേസം ഭാരോ, ഥേരസ്സപി തേ ഭാരാ ഏവാതി ‘‘തേ സഭാരേ കാതുകാമതായാ’’തി വുത്തം. ഏവഞ്ഹി ഥേരോ തേ ഓവദിതബ്ബേ അനുസാസിതബ്ബേ മഞ്ഞതീതി. ഇദാനി തമത്ഥം വിവരന്തോ ‘‘യോ ഹീ’’തിആദിമാഹ. അയം നിബ്ഭാരോ നാമ കഞ്ചി പുഗ്ഗലം അത്തനോ ഭാരം കത്വാ അവത്തനതോ.
2.Devāvuccanti rājāno ‘‘dibbanti kāmaguṇehi kīḷanti laḷanti, attano vā puññānubhāvena jotantī’’ti katvā. Tesaṃ dahoti devadaho. Sayaṃjāto vā so hoti, tasmāpi ‘‘devadaho’’ti vutto. Tassa avidūre nigamo ‘‘devadaha’’ntveva saṅkhaṃ gato yathā ‘‘varaṇānagaraṃ, godhāgāmo’’ti. Pacchābhūmiyaṃ aparadisāyaṃ niviṭṭhajanapado pacchābhūmaṃ, taṃ gantukāmā pacchābhūmagamikā. Te sabhāreti te bhikkhū therassa vasena sabhāre kātukāmatāya. Yadi thero tesaṃ bhāro, therassapi te bhārā evāti ‘‘te sabhāre kātukāmatāyā’’ti vuttaṃ. Evañhi thero te ovaditabbe anusāsitabbe maññatīti. Idāni tamatthaṃ vivaranto ‘‘yo hī’’tiādimāha. Ayaṃ nibbhāro nāma kañci puggalaṃ attano bhāraṃ katvā avattanato.
ചതുബ്ബിധേനാതി ധാതുകോസല്ലം ആയതനകോസല്ലം പടിച്ചസമുപ്പാദകോസല്ലം ഠാനാട്ഠാനകോസല്ലന്തി ഏവം ചതുബ്ബിധേന.
Catubbidhenāti dhātukosallaṃ āyatanakosallaṃ paṭiccasamuppādakosallaṃ ṭhānāṭṭhānakosallanti evaṃ catubbidhena.
തേ മഹല്ലകാബാധികാതിദഹരപുഗ്ഗലേ ഗണ്ഹിത്വാവ ഗച്ഛതി. തേ ഹി ദിവസദ്വയേന വൂപസന്തപരിസ്സമാ ഏവ. ഹത്ഥിവാനരതിത്തിരപടിബദ്ധം വത്ഥും കഥേത്വാ. ‘‘ഏളകാളഗുമ്ബേതി കാളതിണഗച്ഛമണ്ഡപേ’’തിപി വദന്തി.
Te mahallakābādhikātidaharapuggale gaṇhitvāva gacchati. Te hi divasadvayena vūpasantaparissamā eva. Hatthivānaratittirapaṭibaddhaṃ vatthuṃ kathetvā. ‘‘Eḷakāḷagumbeti kāḷatiṇagacchamaṇḍape’’tipi vadanti.
വിവിധം നാനാഭൂതം രജ്ജം വിരജ്ജം, വിരജ്ജമേവ വേരജ്ജം, തത്ഥ ഗതം, പരദേസഗതന്തി അത്ഥോ. തേനാഹ ‘‘ഏകസ്സാ’’തിആദി. ചിത്തസുദത്താദയോതി ചിത്തഗഹപതിഅനാഥപിണ്ഡികാദയോ. വീമംസകാതി ധമ്മവിചാരകാ. കിന്തി കീദിസം. ദസ്സനന്തി സിദ്ധന്തം. ആചിക്ഖതി കീദിസന്തി അധിപ്പായോ. ധമ്മസ്സാതി ഭഗവതാ വുത്തധമ്മസ്സ. അനുധമ്മന്തി അനുകൂലം അവിരുജ്ഝനധമ്മം. സോ പന വേനേയ്യജ്ഝാസയാനുരൂപദേസനാവിത്ഥാരോതി ആഹ – ‘‘വുത്തബ്യാകരണസ്സ അനുബ്യാകരണ’’ന്തി. ധാരേതി അത്തനോ ഫലന്തി ധമ്മോ, കാരണന്തി ആഹ – ‘‘സഹധമ്മികോതി സകാരണോ’’തി. ഇമിനാപി പാഠന്തരേന വാദോ ഏവ ദീപിതോ, ന തേന പകാസിതാ കിരിയാ.
Vividhaṃ nānābhūtaṃ rajjaṃ virajjaṃ, virajjameva verajjaṃ, tattha gataṃ, paradesagatanti attho. Tenāha ‘‘ekassā’’tiādi. Cittasudattādayoti cittagahapatianāthapiṇḍikādayo. Vīmaṃsakāti dhammavicārakā. Kinti kīdisaṃ. Dassananti siddhantaṃ. Ācikkhati kīdisanti adhippāyo. Dhammassāti bhagavatā vuttadhammassa. Anudhammanti anukūlaṃ avirujjhanadhammaṃ. So pana veneyyajjhāsayānurūpadesanāvitthāroti āha – ‘‘vuttabyākaraṇassa anubyākaraṇa’’nti. Dhāreti attano phalanti dhammo, kāraṇanti āha – ‘‘sahadhammikoti sakāraṇo’’ti. Imināpi pāṭhantarena vādo eva dīpito, na tena pakāsitā kiriyā.
തണ്ഹാവസേനേവ ഛന്നമ്പി പദാനം അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. യസ്മാ രാഗാദയോ തണ്ഹായ ഏവ അവത്ഥാവിസേസാതി. തേനാഹ ‘‘തണ്ഹാ ഹീ’’തിആദി. വിഹനന്തി കായം ചിത്തഞ്ചാതി വിഘാതോ, ദുക്ഖന്തി ആഹ – ‘‘അവിഘാതോതി നിദുക്ഖോ’’തി. ഉപായാസേതി ഉപതാപേതീതി ഉപായാസോ, ഉപതാപോ. തപ്പടിപക്ഖോ പന അനുപായാസോ നിരൂപതാപോ ദട്ഠബ്ബോ. സബ്ബത്ഥാതി സബ്ബവാരേസു.
Taṇhāvaseneva channampi padānaṃ attho veditabbo. Yasmā rāgādayo taṇhāya eva avatthāvisesāti. Tenāha ‘‘taṇhā hī’’tiādi. Vihananti kāyaṃ cittañcāti vighāto, dukkhanti āha – ‘‘avighātotinidukkho’’ti. Upāyāseti upatāpetīti upāyāso, upatāpo. Tappaṭipakkho pana anupāyāso nirūpatāpo daṭṭhabbo. Sabbatthāti sabbavāresu.
ദേവദഹസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Devadahasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൨. ദേവദഹസുത്തം • 2. Devadahasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൨. ദേവദഹസുത്തവണ്ണനാ • 2. Devadahasuttavaṇṇanā