Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
൧൦. ദേവദത്തസുത്തവണ്ണനാ
10. Devadattasuttavaṇṇanā
൮൯. ദസമേ തീഹി, ഭിക്ഖവേ, അസദ്ധമ്മേഹി അഭിഭൂതോതി കാ ഉപ്പത്തി? ദേവദത്തേ ഹി അവീചിമഹാനിരയം പവിട്ഠേ ദേവദത്തപക്ഖിയാ അഞ്ഞതിത്ഥിയാ ച ‘‘സമണേന ഗോതമേന അഭിസപിതോ ദേവദത്തോ പഥവിം പവിട്ഠോ’’തി അബ്ഭാചിക്ഖിംസു. തം സുത്വാ സാസനേ അനഭിപ്പസന്നാ മനുസ്സാ ‘‘സിയാ നു ഖോ ഏതദേവം, യഥാ ഇമേ ഭണന്തീ’’തി ആസങ്കം ഉപ്പാദേസും. തം പവത്തിം ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ആരോചേസും. അഥ ഭഗവാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, തഥാഗതാ കസ്സചി അഭിസപം ദേന്തി, തസ്മാ ന ദേവദത്തോ മയാ അഭിസപിതോ, അത്തനോ കമ്മേനേവ നിരയം പവിട്ഠോ’’തി വത്വാ തേസം മിച്ഛാഗാഹം പടിസേധേന്തോ ഇമായ അട്ഠുപ്പത്തിയാ ഇദം സുത്തം അഭാസി.
89. Dasame tīhi, bhikkhave, asaddhammehi abhibhūtoti kā uppatti? Devadatte hi avīcimahānirayaṃ paviṭṭhe devadattapakkhiyā aññatitthiyā ca ‘‘samaṇena gotamena abhisapito devadatto pathaviṃ paviṭṭho’’ti abbhācikkhiṃsu. Taṃ sutvā sāsane anabhippasannā manussā ‘‘siyā nu kho etadevaṃ, yathā ime bhaṇantī’’ti āsaṅkaṃ uppādesuṃ. Taṃ pavattiṃ bhikkhū bhagavato ārocesuṃ. Atha bhagavā ‘‘na, bhikkhave, tathāgatā kassaci abhisapaṃ denti, tasmā na devadatto mayā abhisapito, attano kammeneva nirayaṃ paviṭṭho’’ti vatvā tesaṃ micchāgāhaṃ paṭisedhento imāya aṭṭhuppattiyā idaṃ suttaṃ abhāsi.
തത്ഥ അസദ്ധമ്മേഹീതി അസതം ധമ്മേഹി, അസന്തേഹി വാ ധമ്മേഹി. അതേകിച്ഛോതി ബുദ്ധേഹിപി അനിവത്തനീയത്താ അവീചിനിബ്ബത്തിയാ തികിച്ഛാഭാവതോ അതേകിച്ഛോ, അതികിച്ഛനീയോതി അത്ഥോ. അസന്തഗുണസമ്ഭാവനാധിപ്പായേന പവത്താ പാപാ ഇച്ഛാ ഏതസ്സാതി പാപിച്ഛോ, തസ്സ ഭാവോ പാപിച്ഛതാ , തായ. ‘‘അഹം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സാമി, സങ്ഘം പരിഹരിസ്സാമീ’’തി തസ്സ ഇച്ഛാ ഉപ്പന്നാ. കോകാലികാദയോ പാപാ ലാമകാ മിത്താ ഏതസ്സാതി പാപമിത്തോ, തസ്സ ഭാവോ പാപമിത്തതാ, തായ. ഉത്തരികരണീയേതി ഝാനാഭിഞ്ഞാഹി ഉത്തരികരണീയേ അധിഗന്തബ്ബേ മഗ്ഗഫലേ അനധിഗതേ സതി ഏവ, തം അനധിഗന്ത്വാതി അത്ഥോ. ഓരമത്തകേനാതി അപ്പമത്തകേന ഝാനാഭിഞ്ഞാമത്തേന. വിസേസാധിഗമേനാതി ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാധിഗമേന. അന്തരാതി വേമജ്ഝേ. വോസാനം ആപാദീതി അകതകിച്ചോവ സമാനോ ‘‘കതകിച്ചോമ്ഹീ’’തി മഞ്ഞമാനോ സമണധമ്മതോ വിഗമം ആപജ്ജി. ഇതി ഭഗവാ ഇമിനാ സുത്തേന വിസേസതോ പുഥുജ്ജനഭാവേ ആദീനവം പകാസേസി ഭാരിയോ പുഥുജ്ജനഭാവോ, യത്ര ഹി നാമ ഝാനാഭിഞ്ഞാപരിയോസാനാ സമ്പത്തിയോ നിബ്ബത്തേത്വാപി അനേകാനത്ഥാവഹം നാനാവിധം ദുക്ഖഹേതും അസന്തഗുണസമ്ഭാവനം അസപ്പുരിസസംസഗ്ഗം ആലസിയാനുയോഗഞ്ച അവിജഹന്തോ അവീചിമ്ഹി കപ്പട്ഠിയം അതേകിച്ഛം കിബ്ബിസം പസവിസ്സതീതി.
Tattha asaddhammehīti asataṃ dhammehi, asantehi vā dhammehi. Atekicchoti buddhehipi anivattanīyattā avīcinibbattiyā tikicchābhāvato atekiccho, atikicchanīyoti attho. Asantaguṇasambhāvanādhippāyena pavattā pāpā icchā etassāti pāpiccho, tassa bhāvo pāpicchatā, tāya. ‘‘Ahaṃ buddho bhavissāmi, saṅghaṃ pariharissāmī’’ti tassa icchā uppannā. Kokālikādayo pāpā lāmakā mittā etassāti pāpamitto, tassa bhāvo pāpamittatā, tāya. Uttarikaraṇīyeti jhānābhiññāhi uttarikaraṇīye adhigantabbe maggaphale anadhigate sati eva, taṃ anadhigantvāti attho. Oramattakenāti appamattakena jhānābhiññāmattena. Visesādhigamenāti uttarimanussadhammādhigamena. Antarāti vemajjhe. Vosānaṃ āpādīti akatakiccova samāno ‘‘katakiccomhī’’ti maññamāno samaṇadhammato vigamaṃ āpajji. Iti bhagavā iminā suttena visesato puthujjanabhāve ādīnavaṃ pakāsesi bhāriyo puthujjanabhāvo, yatra hi nāma jhānābhiññāpariyosānā sampattiyo nibbattetvāpi anekānatthāvahaṃ nānāvidhaṃ dukkhahetuṃ asantaguṇasambhāvanaṃ asappurisasaṃsaggaṃ ālasiyānuyogañca avijahanto avīcimhi kappaṭṭhiyaṃ atekicchaṃ kibbisaṃ pasavissatīti.
ഗാഥാസു മാതി പടിസേധേ നിപാതോ. ജാതൂതി ഏകംസേന. കോചീതി സബ്ബസങ്ഗാഹകവചനം. ലോകസ്മിന്തി സത്തലോകേ. ഇദം വുത്തം ഹോതി ‘‘ഇമസ്മിം സത്തലോകേ കോചി പുഗ്ഗലോ ഏകംസേന പാപിച്ഛോ മാ ഹോതൂ’’തി. തദമിനാപി ജാനാഥ, പാപിച്ഛാനം യഥാ ഗതീതി പാപിച്ഛാനം പുഗ്ഗലാനം യഥാ ഗതി യാദിസീ നിപ്ഫത്തി, യാദിസോ അഭിസമ്പരായോ, തം ഇമിനാപി കാരണേന ജാനാഥാതി ദേവദത്തം നിദസ്സേന്തോ ഏവമാഹ. പണ്ഡിതോതി സമഞ്ഞാതോതി പരിയത്തിബാഹുസച്ചേന പണ്ഡിതോതി ഞാതോ. ഭാവിതത്തോതി സമ്മതോതി ഝാനാഭിഞ്ഞാഹി ഭാവിതചിത്തോതി സമ്ഭാവിതോ. തഥാ ഹി സോ പുബ്ബേ ‘‘മഹിദ്ധികോ ഗോധിപുത്തോ, മഹാനുഭാവോ ഗോധിപുത്തോ’’തി ധമ്മസേനാപതിനാപി പസംസിതോ അഹോസി. ജലംവ യസസാ അട്ഠാ, ദേവദത്തോതി വിസ്സുതോതി അത്തനോ കിത്തിയാ പരിവാരേന ജലന്തോ വിയ ഓഭാസേന്തോ വിയ ഠിതോ ദേവദത്തോതി ഏവം വിസ്സുതോ പാകടോ അഹോസി. ‘‘മേ സുത്ത’’ന്തിപി പാഠോ, മയാ സുതം സുതമത്തം, കതിപാഹേനേവ അതഥാഭൂതത്താ തസ്സ തം പണ്ഡിച്ചാദി സവനമത്തമേവാതി അത്ഥോ.
Gāthāsu māti paṭisedhe nipāto. Jātūti ekaṃsena. Kocīti sabbasaṅgāhakavacanaṃ. Lokasminti sattaloke. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘imasmiṃ sattaloke koci puggalo ekaṃsena pāpiccho mā hotū’’ti. Tadamināpi jānātha, pāpicchānaṃ yathā gatīti pāpicchānaṃ puggalānaṃ yathā gati yādisī nipphatti, yādiso abhisamparāyo, taṃ imināpi kāraṇena jānāthāti devadattaṃ nidassento evamāha. Paṇḍitoti samaññātoti pariyattibāhusaccena paṇḍitoti ñāto. Bhāvitattoti sammatoti jhānābhiññāhi bhāvitacittoti sambhāvito. Tathā hi so pubbe ‘‘mahiddhiko godhiputto, mahānubhāvo godhiputto’’ti dhammasenāpatināpi pasaṃsito ahosi. Jalaṃva yasasā aṭṭhā, devadattoti vissutoti attano kittiyā parivārena jalanto viya obhāsento viya ṭhito devadattoti evaṃ vissuto pākaṭo ahosi. ‘‘Me sutta’’ntipi pāṭho, mayā sutaṃ sutamattaṃ, katipāheneva atathābhūtattā tassa taṃ paṇḍiccādi savanamattamevāti attho.
സോ സമാനമനുചിണ്ണോ, ആസജ്ജ നം തഥാഗതന്തി സോ ഏവംഭൂതോ ദേവദത്തോ ‘‘ബുദ്ധോപി സക്യപുത്തോ, അഹമ്പി സക്യപുത്തോ, ബുദ്ധോപി സമണോ, അഹമ്പി സമണോ, ബുദ്ധോപി ഇദ്ധിമാ, അഹമ്പി ഇദ്ധിമാ, ബുദ്ധോപി ദിബ്ബചക്ഖുകോ, അഹമ്പി ദിബ്ബചക്ഖുകോ, ബുദ്ധോപി ദിബ്ബസോതകോ, അഹമ്പി ദിബ്ബസോതകോ, ബുദ്ധോപി ചേതോപരിയഞാണലാഭീ, അഹമ്പി ചേതോപരിയഞാണലാഭീ, ബുദ്ധോപി അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേ ധമ്മേ ജാനാതി, അഹമ്പി തേ ജാനാമീ’’തി അത്തനോ പമാണം അജാനിത്വാ സമ്മാസമ്ബുദ്ധം അത്തനാ സമസമട്ഠപനേന സമാനം ആപജ്ജന്തോ ‘‘ഇദാനാഹം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സാമി, ഭിക്ഖുസങ്ഘം പരിഹരിസ്സാമീ’’തി അഭിമാരപയോജനാ തഥാഗതം ആസജ്ജ ആസാദേത്വാ വിഹേഠേത്വാ. ‘‘പമാദമനുജീനോ’’തിപി പഠന്തി. തസ്സത്ഥോ ‘‘വുത്തനയേന പമാദം ആപജ്ജന്തോ പമാദം നിസ്സായ ഭഗവതാ സദ്ധിം യുഗഗ്ഗാഹചിത്തുപ്പാദേന സഹേവ ഝാനാഭിഞ്ഞാഹി അനുജീനോ പരിഹീനോ’’തി. അവീചിനിരയം പത്തോ, ചതുദ്വാരം ഭയാനകന്തി ജാലാനം തത്ഥ ഉപ്പന്നസത്താനം വാ നിരന്തരതായ ‘‘അവീചീ’’തി ലദ്ധനാമം ചതൂസു പസ്സേസു ചതുമഹാദ്വാരയോഗേന ചതുദ്വാരം അതിഭയാനകം മഹാനിരയം പടിസന്ധിഗ്ഗഹണവസേന പത്തോ. തഥാ ഹി വുത്തം –
So samānamanuciṇṇo, āsajja naṃ tathāgatanti so evaṃbhūto devadatto ‘‘buddhopi sakyaputto, ahampi sakyaputto, buddhopi samaṇo, ahampi samaṇo, buddhopi iddhimā, ahampi iddhimā, buddhopi dibbacakkhuko, ahampi dibbacakkhuko, buddhopi dibbasotako, ahampi dibbasotako, buddhopi cetopariyañāṇalābhī, ahampi cetopariyañāṇalābhī, buddhopi atītānāgatapaccuppanne dhamme jānāti, ahampi te jānāmī’’ti attano pamāṇaṃ ajānitvā sammāsambuddhaṃ attanā samasamaṭṭhapanena samānaṃ āpajjanto ‘‘idānāhaṃ buddho bhavissāmi, bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’’ti abhimārapayojanā tathāgataṃ āsajja āsādetvā viheṭhetvā. ‘‘Pamādamanujīno’’tipi paṭhanti. Tassattho ‘‘vuttanayena pamādaṃ āpajjanto pamādaṃ nissāya bhagavatā saddhiṃ yugaggāhacittuppādena saheva jhānābhiññāhi anujīno parihīno’’ti. Avīcinirayaṃ patto, catudvāraṃ bhayānakanti jālānaṃ tattha uppannasattānaṃ vā nirantaratāya ‘‘avīcī’’ti laddhanāmaṃ catūsu passesu catumahādvārayogena catudvāraṃ atibhayānakaṃ mahānirayaṃ paṭisandhiggahaṇavasena patto. Tathā hi vuttaṃ –
‘‘ചതുക്കണ്ണോ ചതുദ്വാരോ, വിഭത്തോ ഭാഗസോ മിതോ;
‘‘Catukkaṇṇo catudvāro, vibhatto bhāgaso mito;
അയോപാകാരപരിയന്തോ, അയസാ പടികുജ്ജിതോ.
Ayopākārapariyanto, ayasā paṭikujjito.
‘‘തസ്സ അയോമയാ ഭൂമി, ജലിതാ തേജസാ യുതാ;
‘‘Tassa ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;
സമന്താ യോജനസതം, ഫരിത്വാ തിട്ഠതി സബ്ബദാ’’തി. (മ॰ നി॰ ൩.൨൫൦; അ॰ നി॰ ൩.൩൬; പേ॰ വ॰ ൬൯൩-൬൯൪; ജാ॰ ൨.൧൯.൮൬-൮൭);
Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhati sabbadā’’ti. (ma. ni. 3.250; a. ni. 3.36; pe. va. 693-694; jā. 2.19.86-87);
അദുട്ഠസ്സാതി അദുട്ഠചിത്തസ്സ. ദുബ്ഭേതി ദൂസേയ്യ. തമേവ പാപം ഫുസതീതി തമേവ അദുട്ഠദുബ്ഭിം പാപപുഗ്ഗലം പാപം നിഹീനം പാപഫലം ഫുസതി പാപുണാതി അഭിഭവതി. ഭേസ്മാതി വിപുലഭാവേന ഗമ്ഭീരഭാവേന ച ഭിംസാപേന്തോ വിയ, വിപുലഗമ്ഭീരോതി അത്ഥോ. വാദേനാതി ദോസേന. വിഹിംസതീതി ബാധതി ആസാദേതി. വാദോ തമ്ഹി ന രൂഹതീതി തസ്മിം തഥാഗതേ പരേന ആരോപിയമാനോ ദോസോ ന രുഹതി, ന തിട്ഠതി, വിസകുമ്ഭോ വിയ സമുദ്ദസ്സ, ന തസ്സ വികാരം ജനേതീതി അത്ഥോ.
Aduṭṭhassāti aduṭṭhacittassa. Dubbheti dūseyya. Tameva pāpaṃ phusatīti tameva aduṭṭhadubbhiṃ pāpapuggalaṃ pāpaṃ nihīnaṃ pāpaphalaṃ phusati pāpuṇāti abhibhavati. Bhesmāti vipulabhāvena gambhīrabhāvena ca bhiṃsāpento viya, vipulagambhīroti attho. Vādenāti dosena. Vihiṃsatīti bādhati āsādeti. Vādo tamhi na rūhatīti tasmiṃ tathāgate parena āropiyamāno doso na ruhati, na tiṭṭhati, visakumbho viya samuddassa, na tassa vikāraṃ janetīti attho.
ഏവം ഛഹി ഗാഥാഹി പാപിച്ഛതാദിസമന്നാഗതസ്സ നിരയൂപഗഭാവദസ്സനേന ദുക്ഖതോ അപരിമുത്തതം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി തപ്പടിപക്ഖധമ്മസമന്നാഗതസ്സ ദുക്ഖക്ഖയം ദസ്സേന്തോ ‘‘താദിസം മിത്ത’’ന്തി ഓസാനഗാഥമാഹ. തസ്സത്ഥോ – യസ്സ സമ്മാ പടിപന്നസ്സ മഗ്ഗാനുഗോ പടിപത്തിമഗ്ഗം അനുഗതോ സമ്മാ പടിപന്നോ അപ്പിച്ഛതാദിഗുണസമന്നാഗമേന സകലവട്ടദുക്ഖസ്സ ഖയം പരിയോസാനം പാപുണേയ്യ. താദിസം ബുദ്ധം വാ ബുദ്ധസാവകം വാ പണ്ഡിതോ സപ്പഞ്ഞോ, അത്തനോ മിത്തം കുബ്ബേഥ തേന മേത്തികം കരേയ്യ, തഞ്ച സേവേയ്യ തമേവ പയിരുപാസേയ്യാതി.
Evaṃ chahi gāthāhi pāpicchatādisamannāgatassa nirayūpagabhāvadassanena dukkhato aparimuttataṃ dassetvā idāni tappaṭipakkhadhammasamannāgatassa dukkhakkhayaṃ dassento ‘‘tādisaṃ mitta’’nti osānagāthamāha. Tassattho – yassa sammā paṭipannassa maggānugo paṭipattimaggaṃ anugato sammā paṭipanno appicchatādiguṇasamannāgamena sakalavaṭṭadukkhassa khayaṃ pariyosānaṃ pāpuṇeyya. Tādisaṃ buddhaṃ vā buddhasāvakaṃ vā paṇḍito sappañño, attano mittaṃ kubbetha tena mettikaṃ kareyya, tañca seveyya tameva payirupāseyyāti.
ഇതി ഇമസ്മിം വഗ്ഗേ ഛട്ഠസത്തമസുത്തേസു വിവട്ടം കഥിതം, ഇതരേസു വട്ടവിവട്ടം കഥിതം.
Iti imasmiṃ vagge chaṭṭhasattamasuttesu vivaṭṭaṃ kathitaṃ, itaresu vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitaṃ.
ദസമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dasamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ചതുത്ഥവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Catutthavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൧൦. ദേവദത്തസുത്തം • 10. Devadattasuttaṃ