Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    ൬. ദേവധമ്മജാതകവണ്ണനാ

    6. Devadhammajātakavaṇṇanā

    ഹിരിഓത്തപ്പസമ്പന്നാതി ഇദം ഭഗവാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ അഞ്ഞതരം ബഹുഭണ്ഡികം ഭിക്ഖും ആരബ്ഭ കഥേസി. സാവത്ഥിവാസീ കിരേകോ കുടുമ്ബികോ ഭരിയായ കാലകതായ പബ്ബജി. സോ പബ്ബജന്തോ അത്തനോ പരിവേണഞ്ച അഗ്ഗിസാലഞ്ച ഭണ്ഡഗബ്ഭഞ്ച കാരേത്വാ ഭണ്ഡഗബ്ഭം സപ്പിതണ്ഡുലാദീഹി പൂരേത്വാ പബ്ബജി. പബ്ബജിത്വാ ച പന അത്തനോ ദാസേ പക്കോസാപേത്വാ യഥാരുചിതം ആഹാരം പചാപേത്വാ ഭുഞ്ജതി, ബഹുപരിക്ഖാരോ ച അഹോസി , രത്തിം അഞ്ഞം നിവാസനപാരുപനം ഹോതി, ദിവാ അഞ്ഞം. വിഹാരപച്ചന്തേ വസതി. തസ്സേകദിവസം ചീവരപച്ചത്ഥരണാദീനി നീഹരിത്വാ പരിവേണേ പത്ഥരിത്വാ സുക്ഖാപേന്തസ്സ സമ്ബഹുലാ ജാനപദാ ഭിക്ഖൂ സേനാസനചാരികം ആഹിണ്ഡന്താ പരിവേണം ഗന്ത്വാ ചീവരാദീനി ദിസ്വാ ‘‘കസ്സിമാനീ’’തി പുച്ഛിംസു. സോ ‘‘മയ്ഹം, ആവുസോ’’തി ആഹ. ‘‘ആവുസോ, ഇദമ്പി ചീവരം, ഇദമ്പി നിവാസനം, ഇദമ്പി പച്ചത്ഥരണം, സബ്ബം തുയ്ഹമേവാ’’തി? ‘‘ആമ മയ്ഹമേവാ’’തി. ‘‘ആവുസോ ഭഗവതാ തീണി ചീവരാനി അനുഞ്ഞാതാനി, ത്വം ഏവം അപ്പിച്ഛസ്സ ബുദ്ധസ്സ സാസനേ പബ്ബജിത്വാ ഏവം ബഹുപരിക്ഖാരോ ജാതോ, ഏഹി തം ദസബലസ്സ സന്തികം നേസ്സാമാ’’തി തം ആദായ സത്ഥു സന്തികം അഗമംസു.

    Hiriottappasampannāti idaṃ bhagavā jetavane viharanto aññataraṃ bahubhaṇḍikaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. Sāvatthivāsī kireko kuṭumbiko bhariyāya kālakatāya pabbaji. So pabbajanto attano pariveṇañca aggisālañca bhaṇḍagabbhañca kāretvā bhaṇḍagabbhaṃ sappitaṇḍulādīhi pūretvā pabbaji. Pabbajitvā ca pana attano dāse pakkosāpetvā yathārucitaṃ āhāraṃ pacāpetvā bhuñjati, bahuparikkhāro ca ahosi , rattiṃ aññaṃ nivāsanapārupanaṃ hoti, divā aññaṃ. Vihārapaccante vasati. Tassekadivasaṃ cīvarapaccattharaṇādīni nīharitvā pariveṇe pattharitvā sukkhāpentassa sambahulā jānapadā bhikkhū senāsanacārikaṃ āhiṇḍantā pariveṇaṃ gantvā cīvarādīni disvā ‘‘kassimānī’’ti pucchiṃsu. So ‘‘mayhaṃ, āvuso’’ti āha. ‘‘Āvuso, idampi cīvaraṃ, idampi nivāsanaṃ, idampi paccattharaṇaṃ, sabbaṃ tuyhamevā’’ti? ‘‘Āma mayhamevā’’ti. ‘‘Āvuso bhagavatā tīṇi cīvarāni anuññātāni, tvaṃ evaṃ appicchassa buddhassa sāsane pabbajitvā evaṃ bahuparikkhāro jāto, ehi taṃ dasabalassa santikaṃ nessāmā’’ti taṃ ādāya satthu santikaṃ agamaṃsu.

    സത്ഥാ ദിസ്വാവ ‘‘കിം നു ഖോ, ഭിക്ഖവേ , അനിച്ഛമാനകംയേവ ഭിക്ഖും ഗണ്ഹിത്വാ ആഗതത്ഥാ’’തി ആഹ. ‘‘ഭന്തേ, അയം ഭിക്ഖു ബഹുഭണ്ഡോ ബഹുപരിക്ഖാരോ’’തി. ‘‘സച്ചം കിര ത്വം ഭിക്ഖു ബഹുഭണ്ഡോ’’തി? ‘‘സച്ചം, ഭഗവാ’’തി. ‘‘കസ്മാ പന ത്വം ഭിക്ഖു ബഹുഭണ്ഡോ ജാതോ’’? ‘‘നനു അഹം അപ്പിച്ഛതായ സന്തുട്ഠിതായ പവിവേകസ്സ വീരിയാരമ്ഭസ്സ വണ്ണം വദാമീ’’തി. സോ സത്ഥു വചനം സുത്വാ കുപിതോ ‘‘ഇമിനാ ദാനി നീഹാരേന ചരിസ്സാമീ’’തി പാരുപനം ഛഡ്ഡേത്വാ പരിസമജ്ഝേ ഏകചീവരോ അട്ഠാസി.

    Satthā disvāva ‘‘kiṃ nu kho, bhikkhave , anicchamānakaṃyeva bhikkhuṃ gaṇhitvā āgatatthā’’ti āha. ‘‘Bhante, ayaṃ bhikkhu bahubhaṇḍo bahuparikkhāro’’ti. ‘‘Saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu bahubhaṇḍo’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Kasmā pana tvaṃ bhikkhu bahubhaṇḍo jāto’’? ‘‘Nanu ahaṃ appicchatāya santuṭṭhitāya pavivekassa vīriyārambhassa vaṇṇaṃ vadāmī’’ti. So satthu vacanaṃ sutvā kupito ‘‘iminā dāni nīhārena carissāmī’’ti pārupanaṃ chaḍḍetvā parisamajjhe ekacīvaro aṭṭhāsi.

    അഥ നം സത്ഥാ ഉപത്ഥമ്ഭയമാനോ ‘‘നനു ത്വം ഭിക്ഖു പുബ്ബേ ഹിരോത്തപ്പഗവേസകോ ദകരക്ഖസകാലേപി ഹിരോത്തപ്പം ഗവേസമാനോ ദ്വാദസ സംവച്ഛരാനി വിഹാസി, അഥ കസ്മാ ഇദാനി ഏവം ഗരുകേ ബുദ്ധസാസനേ പബ്ബജിത്വാ ചതുപരിസമജ്ഝേ പാരുപനം ഛഡ്ഡേത്വാ ഹിരോത്തപ്പം പഹായ ഠിതോസീ’’തി? സോ സത്ഥു വചനം സുത്വാ ഹിരോത്തപ്പം പച്ചുപട്ഠാപേത്വാ തം ചീവരം പാരുപിത്വാ സത്ഥാരം വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഭിക്ഖൂ തസ്സത്ഥസ്സ ആവിഭാവത്ഥം ഭഗവന്തം യാചിംസു, ഭഗവാ ഭവന്തരേന പടിച്ഛന്നം കാരണം പാകടം അകാസി.

    Atha naṃ satthā upatthambhayamāno ‘‘nanu tvaṃ bhikkhu pubbe hirottappagavesako dakarakkhasakālepi hirottappaṃ gavesamāno dvādasa saṃvaccharāni vihāsi, atha kasmā idāni evaṃ garuke buddhasāsane pabbajitvā catuparisamajjhe pārupanaṃ chaḍḍetvā hirottappaṃ pahāya ṭhitosī’’ti? So satthu vacanaṃ sutvā hirottappaṃ paccupaṭṭhāpetvā taṃ cīvaraṃ pārupitvā satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Bhikkhū tassatthassa āvibhāvatthaṃ bhagavantaṃ yāciṃsu, bhagavā bhavantarena paṭicchannaṃ kāraṇaṃ pākaṭaṃ akāsi.

    അതീതേ കാസിരട്ഠേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തോ നാമ രാജാ അഹോസി. തദാ ബോധിസത്തോ തസ്സ അഗ്ഗമഹേസിയാ കുച്ഛിമ്ഹി പടിസന്ധിം ഗണ്ഹി. തസ്സ നാമഗ്ഗഹണദിവസേ ‘‘മഹിസാസകുമാരോ’’തി നാമം അകംസു. തസ്സ ആധാവിത്വാ പരിധാവിത്വാ വിചരണകാലേ രഞ്ഞോ അഞ്ഞോപി പുത്തോ ജാതോ, തസ്സ ‘‘ചന്ദകുമാരോ’’തി നാമം അകംസു. തസ്സ പന ആധാവിത്വാ പരിധാവിത്വാ വിചരണകാലേ ബോധിസത്തസ്സ മാതാ കാലമകാസി, രാജാ അഞ്ഞം അഗ്ഗമഹേസിട്ഠാനേ ഠപേസി. സാ രഞ്ഞോ പിയാ അഹോസി മനാപാ, സാപി സംവാസമന്വായ ഏകം പുത്തം വിജായി, ‘‘സൂരിയകുമാരോ’’തിസ്സ നാമം അകംസു. രാജാ പുത്തം ദിസ്വാ തുട്ഠചിത്തോ ‘‘ഭദ്ദേ, പുത്തസ്സ തേ വരം ദമ്മീ’’തി ആഹ. ദേവീ, വരം ഇച്ഛിതകാലേ ഗഹേതബ്ബം കത്വാ ഠപേസി. സാ പുത്തേ വയപ്പത്തേ രാജാനം ആഹ – ‘‘ദേവേന മയ്ഹം പുത്തസ്സ ജാതകാലേ വരോ ദിന്നോ, പുത്തസ്സ മേ രജ്ജം ദേഹീ’’തി. രാജാ ‘‘മയ്ഹം ദ്വേ പുത്താ അഗ്ഗിക്ഖന്ധാ വിയ ജലമാനാ വിചരന്തി, ന സക്കാ തവ പുത്തസ്സ രജ്ജം ദാതു’’ന്തി പടിക്ഖിപിത്വാപി തം പുനപ്പുനം യാചമാനമേവ ദിസ്വാ ‘‘അയം മയ്ഹം പുത്താനം പാപകമ്പി ചിന്തേയ്യാ’’തി പുത്തേ പക്കോസാപേത്വാ ആഹ – ‘‘താതാ, അഹം സൂരിയകുമാരസ്സ ജാതകാലേ വരം അദാസിം. ഇദാനിസ്സ മാതാ രജ്ജം യാചതി, അഹം തസ്സ ന ദാതുകാമോ, മാതുഗാമോ നാമ പാപോ, തുമ്ഹാകം പാപകമ്പി ചിന്തേയ്യ, തുമ്ഹേ അരഞ്ഞം പവിസിത്വാ മമ അച്ചയേന കുലസന്തകേ നഗരേ രജ്ജം കരേയ്യാഥാ’’തി രോദിത്വാ കന്ദിത്വാ സീസേ ചുമ്ബിത്വാ ഉയ്യോജേസി. തേ പിതരം വന്ദിത്വാ പാസാദാ ഓതരന്തേ രാജങ്ഗണേ കീളമാനോ സൂരിയകുമാരോ ദിസ്വാ തം കാരണം ഞത്വാ ‘‘അഹമ്പി ഭാതികേഹി സദ്ധിം ഗമിസ്സാമീ’’തി തേഹി സദ്ധിംയേവ നിക്ഖമി. തേ ഹിമവന്തം പവിസിംസു.

    Atīte kāsiraṭṭhe bārāṇasiyaṃ brahmadatto nāma rājā ahosi. Tadā bodhisatto tassa aggamahesiyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhi. Tassa nāmaggahaṇadivase ‘‘mahisāsakumāro’’ti nāmaṃ akaṃsu. Tassa ādhāvitvā paridhāvitvā vicaraṇakāle rañño aññopi putto jāto, tassa ‘‘candakumāro’’ti nāmaṃ akaṃsu. Tassa pana ādhāvitvā paridhāvitvā vicaraṇakāle bodhisattassa mātā kālamakāsi, rājā aññaṃ aggamahesiṭṭhāne ṭhapesi. Sā rañño piyā ahosi manāpā, sāpi saṃvāsamanvāya ekaṃ puttaṃ vijāyi, ‘‘sūriyakumāro’’tissa nāmaṃ akaṃsu. Rājā puttaṃ disvā tuṭṭhacitto ‘‘bhadde, puttassa te varaṃ dammī’’ti āha. Devī, varaṃ icchitakāle gahetabbaṃ katvā ṭhapesi. Sā putte vayappatte rājānaṃ āha – ‘‘devena mayhaṃ puttassa jātakāle varo dinno, puttassa me rajjaṃ dehī’’ti. Rājā ‘‘mayhaṃ dve puttā aggikkhandhā viya jalamānā vicaranti, na sakkā tava puttassa rajjaṃ dātu’’nti paṭikkhipitvāpi taṃ punappunaṃ yācamānameva disvā ‘‘ayaṃ mayhaṃ puttānaṃ pāpakampi cinteyyā’’ti putte pakkosāpetvā āha – ‘‘tātā, ahaṃ sūriyakumārassa jātakāle varaṃ adāsiṃ. Idānissa mātā rajjaṃ yācati, ahaṃ tassa na dātukāmo, mātugāmo nāma pāpo, tumhākaṃ pāpakampi cinteyya, tumhe araññaṃ pavisitvā mama accayena kulasantake nagare rajjaṃ kareyyāthā’’ti roditvā kanditvā sīse cumbitvā uyyojesi. Te pitaraṃ vanditvā pāsādā otarante rājaṅgaṇe kīḷamāno sūriyakumāro disvā taṃ kāraṇaṃ ñatvā ‘‘ahampi bhātikehi saddhiṃ gamissāmī’’ti tehi saddhiṃyeva nikkhami. Te himavantaṃ pavisiṃsu.

    ബോധിസത്തോ മഗ്ഗാ ഓക്കമ്മ രുക്ഖമൂലേ നിസീദിത്വാ സൂരിയകുമാരം ആമന്തേസി ‘‘താത സൂരിയകുമാര, ഏതം സരം ഗന്ത്വാ ന്ഹത്വാ ച പിവിത്വാ ച പദുമിനിപണ്ണേഹി അമ്ഹാകമ്പി പാനീയം ആനേഹീ’’തി. തം പന സരം വേസ്സവണസ്സ സന്തികാ ഏകേന ദകരക്ഖസേന ലദ്ധം ഹോതി, വേസ്സവണോ ച തം ആഹ – ‘‘ഠപേത്വാ ദേവധമ്മജാനനകേ യേ അഞ്ഞേ ഇമം സരം ഓതരന്തി, തേ ഖാദിതും ലഭസി. അനോതിണ്ണേ ന ലഭസീ’’തി. തതോ പട്ഠായ സോ രക്ഖസോ യേ തം സരം ഓതരന്തി, തേ ദേവധമ്മേ പുച്ഛിത്വാ യേ ന ജാനന്തി, തേ ഖാദതി. അഥ ഖോ സൂരിയകുമാരോ തം സരം ഗന്ത്വാ അവീമംസിത്വാവ ഓതരി. അഥ നം സോ രക്ഖസോ ഗഹേത്വാ ‘‘ദേവധമ്മേ ജാനാസീ’’തി പുച്ഛി. സോ ‘‘ദേവധമ്മാ നാമ ചന്ദിമസൂരിയാ’’തി ആഹ. അഥ നം ‘‘ത്വം ദേവധമ്മേ ന ജാനാസീ’’തി വത്വാ ഉദകം പവേസേത്വാ അത്തനോ വസനട്ഠാനേ ഠപേസി. ബോധിസത്തോപി തം അതിചിരായന്തം ദിസ്വാ ചന്ദകുമാരം പേസേസി. രക്ഖസോ തമ്പി ഗഹേത്വാ ‘‘ദേവധമ്മേ ജാനാസീ’’തി പുച്ഛി. ‘‘ആമ ജാനാമി, ദേവധമ്മാ നാമ ചതസ്സോ ദിസാ’’തി. രക്ഖസോ ‘‘ന ത്വം ദേവധമ്മേ ജാനാസീ’’തി തമ്പി ഗഹേത്വാ തത്ഥേവ ഠപേസി.

    Bodhisatto maggā okkamma rukkhamūle nisīditvā sūriyakumāraṃ āmantesi ‘‘tāta sūriyakumāra, etaṃ saraṃ gantvā nhatvā ca pivitvā ca paduminipaṇṇehi amhākampi pānīyaṃ ānehī’’ti. Taṃ pana saraṃ vessavaṇassa santikā ekena dakarakkhasena laddhaṃ hoti, vessavaṇo ca taṃ āha – ‘‘ṭhapetvā devadhammajānanake ye aññe imaṃ saraṃ otaranti, te khādituṃ labhasi. Anotiṇṇe na labhasī’’ti. Tato paṭṭhāya so rakkhaso ye taṃ saraṃ otaranti, te devadhamme pucchitvā ye na jānanti, te khādati. Atha kho sūriyakumāro taṃ saraṃ gantvā avīmaṃsitvāva otari. Atha naṃ so rakkhaso gahetvā ‘‘devadhamme jānāsī’’ti pucchi. So ‘‘devadhammā nāma candimasūriyā’’ti āha. Atha naṃ ‘‘tvaṃ devadhamme na jānāsī’’ti vatvā udakaṃ pavesetvā attano vasanaṭṭhāne ṭhapesi. Bodhisattopi taṃ aticirāyantaṃ disvā candakumāraṃ pesesi. Rakkhaso tampi gahetvā ‘‘devadhamme jānāsī’’ti pucchi. ‘‘Āma jānāmi, devadhammā nāma catasso disā’’ti. Rakkhaso ‘‘na tvaṃ devadhamme jānāsī’’ti tampi gahetvā tattheva ṭhapesi.

    ബോധിസത്തോ തസ്മിമ്പി ചിരായന്തേ ‘‘ഏകേന അന്തരായേന ഭവിതബ്ബ’’ന്തി സയം തത്ഥ ഗന്ത്വാ ദ്വിന്നമ്പി ഓതരണപദവളഞ്ജം ദിസ്വാ ‘‘രക്ഖസപരിഗ്ഗഹിതേന ഇമിനാ സരേന ഭവിതബ്ബ’’ന്തി ഖഗ്ഗം സന്നയ്ഹിത്വാ ധനും ഗഹേത്വാ അട്ഠാസി. ദകരക്ഖസോ ബോധിസത്തം ഉദകം അനോതരന്തം ദിസ്വാ വനകമ്മികപുരിസോ വിയ ഹുത്വാ ബോധിസത്തം ആഹ – ‘‘ഭോ, പുരിസ, ത്വം മഗ്ഗകിലന്തോ കസ്മാ ഇമം സരം ഓതരിത്വാ ന്ഹത്വാ പിവിത്വാ ഭിസമുളാലം ഖാദിത്വാ പുപ്ഫാനി പിളന്ധിത്വാ യഥാസുഖം ന ഗച്ഛസീ’’തി? ബോധിസത്തോ തം ദിസ്വാ ‘‘ഏസോ യക്ഖോ ഭവിസ്സതീ’’തി ഞത്വാ ‘‘തയാ മേ ഭാതികാ ഗഹിതാ’’തി ആഹ. ‘‘ആമ, ഗഹിതാ’’തി. ‘‘കിം കാരണാ’’തി? ‘‘അഹം ഇമം സരം ഓതിണ്ണകേ ലഭാമീ’’തി. ‘‘കിം പന സബ്ബേവ ലഭസീ’’തി? ‘‘യേ ദേവധമ്മേ ജാനന്തി, തേ ഠപേത്വാ അവസേസേ ലഭാമീ’’തി. ‘‘അത്ഥി പന തേ ദേവധമ്മേഹി അത്ഥോ’’തി? ‘‘ആമ, അത്ഥീ’’തി. ‘‘യദി ഏവം അഹം തേ ദേവധമ്മേ കഥേസ്സാമീ’’തി. ‘‘തേന ഹി കഥേഹി, അഹം ദേവധമ്മേ സുണിസ്സാമീ’’തി. ബോധിസത്തോ ആഹ ‘‘അഹം ദേവധമ്മേ കഥേയ്യം, കിലിട്ഠഗത്തോ പനമ്ഹീ’’തി. യക്ഖോ ബോധിസത്തം ന്ഹാപേത്വാ ഭോജനം ഭോജേത്വാ പാനീയം പായേത്വാ പുപ്ഫാനി പിളന്ധാപേത്വാ ഗന്ധേഹി വിലിമ്പാപേത്വാ അലങ്കതമണ്ഡപമജ്ഝേ പല്ലങ്കം അത്ഥരിത്വാ അദാസി.

    Bodhisatto tasmimpi cirāyante ‘‘ekena antarāyena bhavitabba’’nti sayaṃ tattha gantvā dvinnampi otaraṇapadavaḷañjaṃ disvā ‘‘rakkhasapariggahitena iminā sarena bhavitabba’’nti khaggaṃ sannayhitvā dhanuṃ gahetvā aṭṭhāsi. Dakarakkhaso bodhisattaṃ udakaṃ anotarantaṃ disvā vanakammikapuriso viya hutvā bodhisattaṃ āha – ‘‘bho, purisa, tvaṃ maggakilanto kasmā imaṃ saraṃ otaritvā nhatvā pivitvā bhisamuḷālaṃ khāditvā pupphāni piḷandhitvā yathāsukhaṃ na gacchasī’’ti? Bodhisatto taṃ disvā ‘‘eso yakkho bhavissatī’’ti ñatvā ‘‘tayā me bhātikā gahitā’’ti āha. ‘‘Āma, gahitā’’ti. ‘‘Kiṃ kāraṇā’’ti? ‘‘Ahaṃ imaṃ saraṃ otiṇṇake labhāmī’’ti. ‘‘Kiṃ pana sabbeva labhasī’’ti? ‘‘Ye devadhamme jānanti, te ṭhapetvā avasese labhāmī’’ti. ‘‘Atthi pana te devadhammehi attho’’ti? ‘‘Āma, atthī’’ti. ‘‘Yadi evaṃ ahaṃ te devadhamme kathessāmī’’ti. ‘‘Tena hi kathehi, ahaṃ devadhamme suṇissāmī’’ti. Bodhisatto āha ‘‘ahaṃ devadhamme katheyyaṃ, kiliṭṭhagatto panamhī’’ti. Yakkho bodhisattaṃ nhāpetvā bhojanaṃ bhojetvā pānīyaṃ pāyetvā pupphāni piḷandhāpetvā gandhehi vilimpāpetvā alaṅkatamaṇḍapamajjhe pallaṅkaṃ attharitvā adāsi.

    ബോധിസത്തോ ആസനേ നിസീദിത്വാ യക്ഖം പാദമൂലേ നിസീദാപേത്വാ ‘‘തേന ഹി ഓഹിതസോതോ സക്കച്ചം ദേവധമ്മേ സുണാഹീ’’തി ഇമം ഗാഥമാഹ –

    Bodhisatto āsane nisīditvā yakkhaṃ pādamūle nisīdāpetvā ‘‘tena hi ohitasoto sakkaccaṃ devadhamme suṇāhī’’ti imaṃ gāthamāha –

    .

    6.

    ‘‘ഹിരിഓത്തപ്പസമ്പന്നാ, സുക്കധമ്മസമാഹിതാ;

    ‘‘Hiriottappasampannā, sukkadhammasamāhitā;

    സന്തോ സപ്പുരിസാ ലോകേ, ദേവധമ്മാതി വുച്ചരേ’’തി.

    Santo sappurisā loke, devadhammāti vuccare’’ti.

    തത്ഥ ഹിരിഓത്തപ്പസമ്പന്നാതി ഹിരിയാ ച ഓത്തപ്പേന ച സമന്നാഗതാ. തേസു കായദുച്ചരിതാദീഹി ഹിരിയതീതി ഹിരീ, ലജ്ജായേതം അധിവചനം. തേഹിയേവ ഓത്തപ്പതീതി ഓത്തപ്പം, പാപതോ ഉബ്ബേഗസ്സേതം അധിവചനം. തത്ഥ അജ്ഝത്തസമുട്ഠാനാ ഹിരീ, ബഹിദ്ധാസമുട്ഠാനം ഓത്തപ്പം. അത്താധിപതേയ്യാ ഹിരീ, ലോകാധിപതേയ്യം ഓത്തപ്പം. ലജ്ജാസഭാവസണ്ഠിതാ ഹിരീ, ഭയസഭാവസണ്ഠിതം ഓത്തപ്പം. സപ്പതിസ്സവലക്ഖണാ ഹിരീ, വജ്ജഭീരുകഭയദസ്സാവിലക്ഖണം ഓത്തപ്പം.

    Tattha hiriottappasampannāti hiriyā ca ottappena ca samannāgatā. Tesu kāyaduccaritādīhi hiriyatīti hirī, lajjāyetaṃ adhivacanaṃ. Tehiyeva ottappatīti ottappaṃ, pāpato ubbegassetaṃ adhivacanaṃ. Tattha ajjhattasamuṭṭhānā hirī, bahiddhāsamuṭṭhānaṃ ottappaṃ. Attādhipateyyā hirī, lokādhipateyyaṃ ottappaṃ. Lajjāsabhāvasaṇṭhitā hirī, bhayasabhāvasaṇṭhitaṃ ottappaṃ. Sappatissavalakkhaṇā hirī, vajjabhīrukabhayadassāvilakkhaṇaṃ ottappaṃ.

    തത്ഥ അജ്ഝത്തസമുട്ഠാനം ഹിരിം ചതൂഹി കാരണേഹി സമുട്ഠാപേതി – ജാതിം പച്ചവേക്ഖിത്വാ വയം പച്ചവേക്ഖിത്വാ സൂരഭാവം പച്ചവേക്ഖിത്വാ ബാഹുസച്ചം പച്ചവേക്ഖിത്വാ . കഥം? ‘‘പാപകരണം നാമേതം ന ജാതിസമ്പന്നാനം കമ്മം, ഹീനജച്ചാനം കേവട്ടാദീനം കമ്മം, മാദിസസ്സ ജാതിസമ്പന്നസ്സ ഇദം കമ്മം കാതും ന യുത്ത’’ന്തി ഏവം താവ ജാതിം പച്ചവേക്ഖിത്വാ പാണാതിപാതാദിപാപം അകരോന്തോ ഹിരിം സമുട്ഠാപേതി. തഥാ ‘‘പാപകരണം നാമേതം ദഹരേഹി കത്തബ്ബം കമ്മം, മാദിസസ്സ വയേ ഠിതസ്സ ഇദം കമ്മം കാതും ന യുത്ത’’ന്തി ഏവം വയം പച്ചവേക്ഖിത്വാ പാണാതിപാതാദിപാപം അകരോന്തോ ഹിരിം സമുട്ഠാപേതി. തഥാ ‘‘പാപകമ്മം നാമേതം ദുബ്ബലജാതികാനം കമ്മം, മാദിസസ്സ സൂരഭാവസമ്പന്നസ്സ ഇദം കമ്മം കാതും ന യുത്ത’’ന്തി ഏവം സൂരഭാവം പച്ചവേക്ഖിത്വാ പാണാതിപാതാദിപാപം അകരോന്തോ ഹിരിം സമുട്ഠാപേതി. തഥാ ‘‘പാപകമ്മം നാമേതം അന്ധബാലാനം കമ്മം, ന പണ്ഡിതാനം, മാദിസസ്സ പണ്ഡിതസ്സ ബഹുസ്സുതസ്സ ഇദം കമ്മം കാതും ന യുത്ത’’ന്തി ഏവം ബാഹുസച്ചം പച്ചവേക്ഖിത്വാ പാണാതിപാതാദിപാപം അകരോന്തോ ഹിരിം സമുട്ഠാപേതി. ഏവം അജ്ഝത്തസമുട്ഠാനം ഹിരിം ചതൂഹി കാരണേഹി സമുട്ഠാപേതി. സമുട്ഠാപേത്വാ ച പന അത്തനോ ചിത്തേ ഹിരിം പവേസേത്വാ പാപകമ്മം ന കരോതി. ഏവം ഹിരീ അജ്ഝത്തസമുട്ഠാനാ നാമ ഹോതി.

    Tattha ajjhattasamuṭṭhānaṃ hiriṃ catūhi kāraṇehi samuṭṭhāpeti – jātiṃ paccavekkhitvā vayaṃ paccavekkhitvā sūrabhāvaṃ paccavekkhitvā bāhusaccaṃ paccavekkhitvā . Kathaṃ? ‘‘Pāpakaraṇaṃ nāmetaṃ na jātisampannānaṃ kammaṃ, hīnajaccānaṃ kevaṭṭādīnaṃ kammaṃ, mādisassa jātisampannassa idaṃ kammaṃ kātuṃ na yutta’’nti evaṃ tāva jātiṃ paccavekkhitvā pāṇātipātādipāpaṃ akaronto hiriṃ samuṭṭhāpeti. Tathā ‘‘pāpakaraṇaṃ nāmetaṃ daharehi kattabbaṃ kammaṃ, mādisassa vaye ṭhitassa idaṃ kammaṃ kātuṃ na yutta’’nti evaṃ vayaṃ paccavekkhitvā pāṇātipātādipāpaṃ akaronto hiriṃ samuṭṭhāpeti. Tathā ‘‘pāpakammaṃ nāmetaṃ dubbalajātikānaṃ kammaṃ, mādisassa sūrabhāvasampannassa idaṃ kammaṃ kātuṃ na yutta’’nti evaṃ sūrabhāvaṃ paccavekkhitvā pāṇātipātādipāpaṃ akaronto hiriṃ samuṭṭhāpeti. Tathā ‘‘pāpakammaṃ nāmetaṃ andhabālānaṃ kammaṃ, na paṇḍitānaṃ, mādisassa paṇḍitassa bahussutassa idaṃ kammaṃ kātuṃ na yutta’’nti evaṃ bāhusaccaṃ paccavekkhitvā pāṇātipātādipāpaṃ akaronto hiriṃ samuṭṭhāpeti. Evaṃ ajjhattasamuṭṭhānaṃ hiriṃ catūhi kāraṇehi samuṭṭhāpeti. Samuṭṭhāpetvā ca pana attano citte hiriṃ pavesetvā pāpakammaṃ na karoti. Evaṃ hirī ajjhattasamuṭṭhānā nāma hoti.

    കഥം ഓത്തപ്പം ബഹിദ്ധാസമുട്ഠാനം നാമ? ‘‘സചേ ത്വം പാപകമ്മം കരിസ്സസി, ചതൂസു പരിസാസു ഗരഹപ്പത്തോ ഭവിസ്സസി.

    Kathaṃ ottappaṃ bahiddhāsamuṭṭhānaṃ nāma? ‘‘Sace tvaṃ pāpakammaṃ karissasi, catūsu parisāsu garahappatto bhavissasi.

    ‘‘ഗരഹിസ്സന്തി തം വിഞ്ഞൂ, അസുചിം നാഗരികോ യഥാ;

    ‘‘Garahissanti taṃ viññū, asuciṃ nāgariko yathā;

    വജ്ജിതോ സീലവന്തേഹി, കഥം ഭിക്ഖു കരിസ്സസീ’’തി. (ധ॰ സ॰ അട്ഠ॰ ൧ ബലരാസിവണ്ണനാ) –

    Vajjito sīlavantehi, kathaṃ bhikkhu karissasī’’ti. (dha. sa. aṭṭha. 1 balarāsivaṇṇanā) –

    ഏവം പച്ചവേക്ഖന്തോ ഹി ബഹിദ്ധാസമുട്ഠിതേന ഓത്തപ്പേന പാപകമ്മം ന കരോതി. ഏവം ഓത്തപ്പം ബഹിദ്ധാസമുട്ഠാനം നാമ ഹോതി.

    Evaṃ paccavekkhanto hi bahiddhāsamuṭṭhitena ottappena pāpakammaṃ na karoti. Evaṃ ottappaṃ bahiddhāsamuṭṭhānaṃ nāma hoti.

    കഥം ഹിരീ അത്താധിപതേയ്യാ നാമ? ഇധേകച്ചോ കുലപുത്തോ അത്താനം അധിപതിം ജേട്ഠകം കത്വാ ‘‘മാദിസസ്സ സദ്ധാപബ്ബജിതസ്സ ബഹുസ്സുതസ്സ ധുതങ്ഗധരസ്സ ന യുത്തം പാപകമ്മം കാതു’’ന്തി പാപം ന കരോതി. ഏവം ഹിരീ അത്താധിപതേയ്യാ നാമ ഹോതി. തേനാഹ ഭഗവാ –

    Kathaṃ hirī attādhipateyyā nāma? Idhekacco kulaputto attānaṃ adhipatiṃ jeṭṭhakaṃ katvā ‘‘mādisassa saddhāpabbajitassa bahussutassa dhutaṅgadharassa na yuttaṃ pāpakammaṃ kātu’’nti pāpaṃ na karoti. Evaṃ hirī attādhipateyyā nāma hoti. Tenāha bhagavā –

    ‘‘സോ അത്താനംയേവ അധിപതിം കത്വാ അകുസലം പജഹതി, കുസലം ഭാവേതി. സാവജ്ജം പജഹതി, അനവജ്ജം ഭാവേതി. സുദ്ധമത്താനം പരിഹരതീ’’തി (അ॰ നി॰ ൩.൪൦).

    ‘‘So attānaṃyeva adhipatiṃ katvā akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti. Sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti. Suddhamattānaṃ pariharatī’’ti (a. ni. 3.40).

    കഥം ഓത്തപ്പം ലോകാധിപതേയ്യം നാമ? ഇധേകച്ചോ കുലപുത്തോ ലോകം അധിപതിം ജേട്ഠകം കത്വാ പാപകമ്മം ന കരോതി. യഥാഹ –

    Kathaṃ ottappaṃ lokādhipateyyaṃ nāma? Idhekacco kulaputto lokaṃ adhipatiṃ jeṭṭhakaṃ katvā pāpakammaṃ na karoti. Yathāha –

    ‘‘മഹാ ഖോ പനായം ലോകസന്നിവാസോ. മഹന്തസ്മിം ഖോ പന ലോകസന്നിവാസേ സന്തി സമണബ്രാഹ്മണാ ഇദ്ധിമന്തോ ദിബ്ബചക്ഖുകാ പരചിത്തവിദുനോ, തേ ദൂരതോപി പസ്സന്തി, ആസന്നാപി ന ദിസ്സന്തി, ചേതസാപി ചിത്തം ജാനന്തി, തേപി മം ഏവം ജാനിസ്സന്തി ‘പസ്സഥ ഭോ, ഇമം കുലപുത്തം, സദ്ധാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ സമാനോ വോകിണ്ണോ വിഹരതി പാപകേഹി അകുസലേഹി ധമ്മേഹീ’തി.

    ‘‘Mahā kho panāyaṃ lokasannivāso. Mahantasmiṃ kho pana lokasannivāse santi samaṇabrāhmaṇā iddhimanto dibbacakkhukā paracittaviduno, te dūratopi passanti, āsannāpi na dissanti, cetasāpi cittaṃ jānanti, tepi maṃ evaṃ jānissanti ‘passatha bho, imaṃ kulaputtaṃ, saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno vokiṇṇo viharati pāpakehi akusalehi dhammehī’ti.

    ‘‘സന്തി ദേവതാ ഇദ്ധിമന്തിയോ ദിബ്ബചക്ഖുകാ പരചിത്തവിദുനിയോ, താ ദൂരതോപി പസ്സന്തി, ആസന്നാപി ന ദിസ്സന്തി, ചേതസാപി ചിത്തം ജാനന്തി, താപി മം ഏവം ജാനിസ്സന്തി ‘പസ്സഥ ഭോ, ഇമം കുലപുത്തം, സദ്ധാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ സമാനോ വോകിണ്ണോ വിഹരതി പാപകേഹി അകുസലേഹി ധമ്മേഹീ’തി. സോ ലോകംയേവ അധിപതിം ജേട്ഠകം കരിത്വാ അകുസലം പജഹതി, കുസലം ഭാവേതി. സാവജ്ജം പജഹതി, അനവജ്ജം ഭാവേതി. സുദ്ധമത്താനം പരിഹരതീ’’തി (അ॰ നി॰ ൩.൪൦).

    ‘‘Santi devatā iddhimantiyo dibbacakkhukā paracittaviduniyo, tā dūratopi passanti, āsannāpi na dissanti, cetasāpi cittaṃ jānanti, tāpi maṃ evaṃ jānissanti ‘passatha bho, imaṃ kulaputtaṃ, saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno vokiṇṇo viharati pāpakehi akusalehi dhammehī’ti. So lokaṃyeva adhipatiṃ jeṭṭhakaṃ karitvā akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti. Sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti. Suddhamattānaṃ pariharatī’’ti (a. ni. 3.40).

    ഏവം ഓത്തപ്പം ലോകാധിപതേയ്യം നാമ ഹോതി.

    Evaṃ ottappaṃ lokādhipateyyaṃ nāma hoti.

    ‘‘ലജ്ജാസഭാവസണ്ഠിതാ ഹിരീ, ഭയസഭാവസണ്ഠിതം ഓത്തപ്പ’’ന്തി ഏത്ഥ പന ലജ്ജാതി ലജ്ജനാകാരോ, തേന സഭാവേന സണ്ഠിതാ ഹിരീ. ഭയന്തി അപായഭയം, തേന സഭാവേന സണ്ഠിതം ഓത്തപ്പം. തദുഭയമ്പി പാപപരിവജ്ജനേ പാകടം ഹോതി. ഏകച്ചോ ഹി യഥാ നാമേകോ കുലപുത്തോ ഉച്ചാരപസ്സാവാദീനി കരോന്തോ ലജ്ജിതബ്ബയുത്തകം ഏകം ദിസ്വാ ലജ്ജനാകാരപ്പത്തോ ഭവേയ്യ ഹീളിതോ, ഏവമേവം അജ്ഝത്തം ലജ്ജിധമ്മം ഓക്കമിത്വാ പാപകമ്മം ന കരോതി. ഏകച്ചോ അപായഭയഭീതോ ഹുത്വാ പാപകമ്മം ന കരോതി. തത്രിദം ഓപമ്മം – യഥാ ഹി ദ്വീസു അയോഗുളേസു ഏകോ സീതലോ ഭവേയ്യ ഗൂഥമക്ഖിതോ, ഏകോ ഉണ്ഹോ ആദിത്തോ. തത്ഥ പണ്ഡിതോ സീതലം ഗൂഥമക്ഖിതത്താ ജിഗുച്ഛന്തോ ന ഗണ്ഹാതി, ഇതരം ഡാഹഭയേന. തത്ഥ സീതലസ്സ ഗൂഥമക്ഖിതസ്സ ജിഗുച്ഛായ അഗണ്ഹനം വിയ അജ്ഝത്തം ലജ്ജിധമ്മം ഓക്കമിത്വാ പാപസ്സ അകരണം, ഉണ്ഹസ്സ ഡാഹഭയേന അഗണ്ഹനം വിയ അപായഭയേന പാപസ്സ അകരണം വേദിതബ്ബം.

    ‘‘Lajjāsabhāvasaṇṭhitā hirī, bhayasabhāvasaṇṭhitaṃ ottappa’’nti ettha pana lajjāti lajjanākāro, tena sabhāvena saṇṭhitā hirī. Bhayanti apāyabhayaṃ, tena sabhāvena saṇṭhitaṃ ottappaṃ. Tadubhayampi pāpaparivajjane pākaṭaṃ hoti. Ekacco hi yathā nāmeko kulaputto uccārapassāvādīni karonto lajjitabbayuttakaṃ ekaṃ disvā lajjanākārappatto bhaveyya hīḷito, evamevaṃ ajjhattaṃ lajjidhammaṃ okkamitvā pāpakammaṃ na karoti. Ekacco apāyabhayabhīto hutvā pāpakammaṃ na karoti. Tatridaṃ opammaṃ – yathā hi dvīsu ayoguḷesu eko sītalo bhaveyya gūthamakkhito, eko uṇho āditto. Tattha paṇḍito sītalaṃ gūthamakkhitattā jigucchanto na gaṇhāti, itaraṃ ḍāhabhayena. Tattha sītalassa gūthamakkhitassa jigucchāya agaṇhanaṃ viya ajjhattaṃ lajjidhammaṃ okkamitvā pāpassa akaraṇaṃ, uṇhassa ḍāhabhayena agaṇhanaṃ viya apāyabhayena pāpassa akaraṇaṃ veditabbaṃ.

    ‘‘സപ്പതിസ്സവലക്ഖണാ ഹിരീ, വജ്ജഭീരുകഭയദസ്സാവിലക്ഖണം ഓത്തപ്പ’’ന്തി ഇദമ്പി ദ്വയം പാപപരിവജ്ജനേയേവ പാകടം ഹോതി. ഏകച്ചോ ഹി ജാതിമഹത്തപച്ചവേക്ഖണാ, സത്ഥുമഹത്തപച്ചവേക്ഖണാ, ദായജ്ജമഹത്തപച്ചവേക്ഖണാ, സബ്രഹ്മചാരിമഹത്തപച്ചവേക്ഖണാതി ചതൂഹി കാരണേഹി സപ്പതിസ്സവലക്ഖണം ഹിരിം സമുട്ഠാപേത്വാ പാപം ന കരോതി. ഏകച്ചോ അത്താനുവാദഭയം, പരാനുവാദഭയം , ദണ്ഡഭയം, ദുഗ്ഗതിഭയന്തി ചതൂഹി കാരണേഹി വജ്ജഭീരുകഭയദസ്സാവിലക്ഖണം ഓത്തപ്പം സമുട്ഠാപേത്വാ പാപം ന കരോതി. തത്ഥ ജാതിമഹത്തപച്ചവേക്ഖണാദീനി ചേവ അത്താനുവാദഭയാദീനി ച വിത്ഥാരേത്വാ കഥേതബ്ബാനി. തേസം വിത്ഥാരോ അങ്ഗുത്തരനികായട്ഠകഥായം വുത്തോ.

    ‘‘Sappatissavalakkhaṇā hirī, vajjabhīrukabhayadassāvilakkhaṇaṃ ottappa’’nti idampi dvayaṃ pāpaparivajjaneyeva pākaṭaṃ hoti. Ekacco hi jātimahattapaccavekkhaṇā, satthumahattapaccavekkhaṇā, dāyajjamahattapaccavekkhaṇā, sabrahmacārimahattapaccavekkhaṇāti catūhi kāraṇehi sappatissavalakkhaṇaṃ hiriṃ samuṭṭhāpetvā pāpaṃ na karoti. Ekacco attānuvādabhayaṃ, parānuvādabhayaṃ , daṇḍabhayaṃ, duggatibhayanti catūhi kāraṇehi vajjabhīrukabhayadassāvilakkhaṇaṃ ottappaṃ samuṭṭhāpetvā pāpaṃ na karoti. Tattha jātimahattapaccavekkhaṇādīni ceva attānuvādabhayādīni ca vitthāretvā kathetabbāni. Tesaṃ vitthāro aṅguttaranikāyaṭṭhakathāyaṃ vutto.

    സുക്കധമ്മസമാഹിതാതി ഇദമേവ ഹിരോത്തപ്പം ആദിം കത്വാ കത്തബ്ബാ കുസലാ ധമ്മാ സുക്കധമ്മാ നാമ, തേ സബ്ബസങ്ഗാഹകനയേന ചതുഭൂമകലോകിയലോകുത്തരധമ്മാ. തേഹി സമാഹിതാ സമന്നാഗതാതി അത്ഥോ. സന്തോ സപ്പുരിസാ ലോകേതി കായകമ്മാദീനം സന്തതായ സന്തോ, കതഞ്ഞുകതവേദിതായ സോഭനാ പുരിസാതി സപ്പുരിസാ. ലോകോ പന സങ്ഖാരലോകോ, സത്തലോകോ, ഓകാസലോകോ, ഖന്ധലോകോ, ആയതനലോകോ, ധാതുലോകോതി അനേകവിധോ. തത്ഥ ‘‘ഏകോ ലോകോ സബ്ബേ സത്താ ആഹാരട്ഠിതികാ…പേ॰… അട്ഠാരസ ലോകാ അട്ഠാരസ ധാതുയോ’’തി (പടി॰ മ॰ ൧.൧൧൨) ഏത്ഥ സങ്ഖാരലോകോ വുത്തോ. ഖന്ധലോകാദയോ തദന്തോഗധായേവ. ‘‘അയം ലോകോ പരലോകോ, ദേവലോകോ മനുസ്സലോകോ’’തിആദീസു (മഹാനി॰ ൩; ചൂളനി॰ അജിതമാണവപുച്ഛാനിദ്ദേസ ൨) പന സത്തലോകോ വുത്തോ.

    Sukkadhammasamāhitāti idameva hirottappaṃ ādiṃ katvā kattabbā kusalā dhammā sukkadhammā nāma, te sabbasaṅgāhakanayena catubhūmakalokiyalokuttaradhammā. Tehi samāhitā samannāgatāti attho. Santo sappurisā loketi kāyakammādīnaṃ santatāya santo, kataññukataveditāya sobhanā purisāti sappurisā. Loko pana saṅkhāraloko, sattaloko, okāsaloko, khandhaloko, āyatanaloko, dhātulokoti anekavidho. Tattha ‘‘eko loko sabbe sattā āhāraṭṭhitikā…pe… aṭṭhārasa lokā aṭṭhārasa dhātuyo’’ti (paṭi. ma. 1.112) ettha saṅkhāraloko vutto. Khandhalokādayo tadantogadhāyeva. ‘‘Ayaṃ loko paraloko, devaloko manussaloko’’tiādīsu (mahāni. 3; cūḷani. ajitamāṇavapucchāniddesa 2) pana sattaloko vutto.

    ‘‘യാവതാ ചന്ദിമസൂരിയാ, പരിഹരന്തി ദിസാ ഭന്തി വിരോചമാനാ;

    ‘‘Yāvatā candimasūriyā, pariharanti disā bhanti virocamānā;

    താവ സഹസ്സധാ ലോകോ, ഏത്ഥ തേ വത്തതേ വസോ’’തി. (മ॰ നി॰ ൧.൫൦൩) –

    Tāva sahassadhā loko, ettha te vattate vaso’’ti. (ma. ni. 1.503) –

    ഏത്ഥ ഓകാസലോകോ വുത്തോ. തേസു ഇധ സത്തലോകോ അധിപ്പേതോ. സത്തലോകസ്മിഞ്ഹി യേ ഏവരൂപാ സപ്പുരിസാ, തേ ദേവധമ്മാതി വുച്ചന്തി.

    Ettha okāsaloko vutto. Tesu idha sattaloko adhippeto. Sattalokasmiñhi ye evarūpā sappurisā, te devadhammāti vuccanti.

    തത്ഥ ദേവാതി സമ്മുതിദേവാ, ഉപപത്തിദേവാ, വിസുദ്ധിദേവാതി തിവിധാ. തേസു മഹാസമ്മതകാലതോ പട്ഠായ ലോകേന ‘‘ദേവാ’’തി സമ്മതത്താ രാജരാജകുമാരാദയോ സമ്മുതിദേവാ നാമ. ദേവലോകേ ഉപ്പന്നാ ഉപപത്തിദേവാ നാമ. ഖീണാസവാ പന വിസുദ്ധിദേവാ നാമ. വുത്തമ്പി ചേതം –

    Tattha devāti sammutidevā, upapattidevā, visuddhidevāti tividhā. Tesu mahāsammatakālato paṭṭhāya lokena ‘‘devā’’ti sammatattā rājarājakumārādayo sammutidevā nāma. Devaloke uppannā upapattidevā nāma. Khīṇāsavā pana visuddhidevā nāma. Vuttampi cetaṃ –

    ‘‘സമ്മുതിദേവാ നാമ രാജാനോ ദേവിയോ രാജകുമാരാ. ഉപപത്തിദേവാ നാമ ഭുമ്മദേവേ ഉപാദായ തദുത്തരിദേവാ. വിസുദ്ധിദേവാ നാമ ബുദ്ധാ പച്ചേകബുദ്ധാ ഖീണാസവാ’’തി (ചൂളനി॰ ധോതകമാണവപുച്ഛാനിദ്ദേസ ൩൨; പാരായനാനുഗീതിഗാഥാനിദ്ദേസ ൧൧൯).

    ‘‘Sammutidevā nāma rājāno deviyo rājakumārā. Upapattidevā nāma bhummadeve upādāya taduttaridevā. Visuddhidevā nāma buddhā paccekabuddhā khīṇāsavā’’ti (cūḷani. dhotakamāṇavapucchāniddesa 32; pārāyanānugītigāthāniddesa 119).

    ഇമേസം ദേവാനം ധമ്മാതി ദേവധമ്മാ. വുച്ചരേതി വുച്ചന്തി. ഹിരോത്തപ്പമൂലകാ ഹി കുസലാ ധമ്മാ കുലസമ്പദായ ചേവ ദേവലോകേ നിബ്ബത്തിയാ ച വിസുദ്ധിഭാവസ്സ ച കാരണത്താ കാരണട്ഠേന തിവിധാനമ്പി തേസം ദേവാനം ധമ്മാതി ദേവധമ്മാ, തേഹി ദേവധമ്മേഹി സമന്നാഗതാ പുഗ്ഗലാപി ദേവധമ്മാ. തസ്മാ പുഗ്ഗലാധിട്ഠാനദേസനായ തേ ധമ്മേ ദസ്സേന്തോ ‘‘സന്തോ സപ്പുരിസാ ലോകേ, ദേവധമ്മാതി വുച്ചരേ’’തി ആഹ.

    Imesaṃ devānaṃ dhammāti devadhammā. Vuccareti vuccanti. Hirottappamūlakā hi kusalā dhammā kulasampadāya ceva devaloke nibbattiyā ca visuddhibhāvassa ca kāraṇattā kāraṇaṭṭhena tividhānampi tesaṃ devānaṃ dhammāti devadhammā, tehi devadhammehi samannāgatā puggalāpi devadhammā. Tasmā puggalādhiṭṭhānadesanāya te dhamme dassento ‘‘santo sappurisā loke, devadhammāti vuccare’’ti āha.

    യക്ഖോ ഇമം ധമ്മദേസനം സുത്വാ പസന്നചിത്തോ ബോധിസത്തം ആഹ – ‘‘പണ്ഡിത, അഹം തുമ്ഹാകം പസന്നോ, ഏകം ഭാതരം ദേമി, കതരം ആനേമീ’’തി? ‘‘കനിട്ഠം ആനേഹീ’’തി. ‘‘പണ്ഡിത, ത്വം കേവലം ദേവധമ്മേ ജാനാസിയേവ, ന പന തേസു വത്തസീ’’തി. ‘‘കിം കാരണാ’’തി? ‘‘യംകാരണാ ജേട്ഠകം ഠപേത്വാ കനിട്ഠം ആണാപേന്തോ ജേട്ഠാപചായികകമ്മം ന കരോസീ’’തി. ദേവധമ്മേ ചാഹം, യക്ഖ, ജാനാമി, തേസു ച വത്താമി. മയഞ്ഹി ഇമം അരഞ്ഞം ഏതം നിസ്സായ പവിട്ഠാ. ഏതസ്സ ഹി അത്ഥായ അമ്ഹാകം പിതരം ഏതസ്സ മാതാ രജ്ജം യാചി, അമ്ഹാകം പന പിതാ തം വരം അദത്വാ അമ്ഹാകം അനുരക്ഖണത്ഥായ അരഞ്ഞവാസം അനുജാനി. സോ കുമാരോ അനുവത്തിത്വാ അമ്ഹേഹി സദ്ധിം ആഗതോ. ‘‘തം അരഞ്ഞേ ഏകോ യക്ഖോ ഖാദീ’’തി വുത്തേപി ന കോചി സദ്ദഹിസ്സതി, തേനാഹം ഗരഹഭയഭീതോ തമേവ ആണാപേമീതി. ‘‘സാധു സാധു പണ്ഡിത, ത്വം ദേവധമ്മേ ച ജാനാസി, തേസു ച വത്തസീ’’തി പസന്നോ യക്ഖോ ബോധിസത്തസ്സ സാധുകാരം ദത്വാ ദ്വേപി ഭാതരോ ആനേത്വാ അദാസി.

    Yakkho imaṃ dhammadesanaṃ sutvā pasannacitto bodhisattaṃ āha – ‘‘paṇḍita, ahaṃ tumhākaṃ pasanno, ekaṃ bhātaraṃ demi, kataraṃ ānemī’’ti? ‘‘Kaniṭṭhaṃ ānehī’’ti. ‘‘Paṇḍita, tvaṃ kevalaṃ devadhamme jānāsiyeva, na pana tesu vattasī’’ti. ‘‘Kiṃ kāraṇā’’ti? ‘‘Yaṃkāraṇā jeṭṭhakaṃ ṭhapetvā kaniṭṭhaṃ āṇāpento jeṭṭhāpacāyikakammaṃ na karosī’’ti. Devadhamme cāhaṃ, yakkha, jānāmi, tesu ca vattāmi. Mayañhi imaṃ araññaṃ etaṃ nissāya paviṭṭhā. Etassa hi atthāya amhākaṃ pitaraṃ etassa mātā rajjaṃ yāci, amhākaṃ pana pitā taṃ varaṃ adatvā amhākaṃ anurakkhaṇatthāya araññavāsaṃ anujāni. So kumāro anuvattitvā amhehi saddhiṃ āgato. ‘‘Taṃ araññe eko yakkho khādī’’ti vuttepi na koci saddahissati, tenāhaṃ garahabhayabhīto tameva āṇāpemīti. ‘‘Sādhu sādhu paṇḍita, tvaṃ devadhamme ca jānāsi, tesu ca vattasī’’ti pasanno yakkho bodhisattassa sādhukāraṃ datvā dvepi bhātaro ānetvā adāsi.

    അഥ നം ബോധിസത്തോ ആഹ – ‘‘സമ്മ, ത്വം പുബ്ബേ അത്തനാ കതേന പാപകമ്മേന പരേസം മംസലോഹിതഖാദകോ യക്ഖോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തോ, ഇദാനിപി പാപമേവ കരോസി, ഇദം തേ പാപകമ്മം നിരയാദീഹി മുച്ചിതും ഓകാസം ന ദസ്സതി , തസ്മാ ഇതോ പട്ഠായ പാപം പഹായ കുസലം കരോഹീ’’തി. അസക്ഖി ച പന തം ദമേതും. സോ തം യക്ഖം ദമേത്വാ തേന സംവിഹിതാരക്ഖോ തത്ഥേവ വസന്തോ ഏകദിവസം നക്ഖത്തം ഓലോകേത്വാ പിതു കാലകതഭാവം ഞത്വാ യക്ഖം ആദായ ബാരാണസിം ഗന്ത്വാ രജ്ജം ഗഹേത്വാ ചന്ദകുമാരസ്സ ഓപരജ്ജം, സൂരിയകുമാരസ്സ സേനാപതിട്ഠാനം, ദത്വാ യക്ഖസ്സ രമണീയേ ഠാനേ ആയതനം കാരേത്വാ, യഥാ സോ അഗ്ഗമാലം അഗ്ഗപുപ്ഫം അഗ്ഗഭത്തഞ്ച ലഭതി, തഥാ അകാസി. സോ ധമ്മേന രജ്ജം കാരേത്വാ യഥാകമ്മം ഗതോ.

    Atha naṃ bodhisatto āha – ‘‘samma, tvaṃ pubbe attanā katena pāpakammena paresaṃ maṃsalohitakhādako yakkho hutvā nibbatto, idānipi pāpameva karosi, idaṃ te pāpakammaṃ nirayādīhi muccituṃ okāsaṃ na dassati , tasmā ito paṭṭhāya pāpaṃ pahāya kusalaṃ karohī’’ti. Asakkhi ca pana taṃ dametuṃ. So taṃ yakkhaṃ dametvā tena saṃvihitārakkho tattheva vasanto ekadivasaṃ nakkhattaṃ oloketvā pitu kālakatabhāvaṃ ñatvā yakkhaṃ ādāya bārāṇasiṃ gantvā rajjaṃ gahetvā candakumārassa oparajjaṃ, sūriyakumārassa senāpatiṭṭhānaṃ, datvā yakkhassa ramaṇīye ṭhāne āyatanaṃ kāretvā, yathā so aggamālaṃ aggapupphaṃ aggabhattañca labhati, tathā akāsi. So dhammena rajjaṃ kāretvā yathākammaṃ gato.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ദസ്സേത്വാ സച്ചാനി പകാസേസി, സച്ചപരിയോസാനേ സോ ഭിക്ഖു സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി. സമ്മാസമ്ബുദ്ധോപി ദ്വേ വത്ഥൂനി കഥേത്വാ അനുസന്ധിം ഘടേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ ദകരക്ഖസോ ബഹുഭണ്ഡികഭിക്ഖു അഹോസി, സൂരിയകുമാരോ ആനന്ദോ, ചന്ദകുമാരോ സാരിപുത്തോ, ജേട്ഠകഭാതാ മഹിസാസകുമാരോ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā dassetvā saccāni pakāsesi, saccapariyosāne so bhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Sammāsambuddhopi dve vatthūni kathetvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā dakarakkhaso bahubhaṇḍikabhikkhu ahosi, sūriyakumāro ānando, candakumāro sāriputto, jeṭṭhakabhātā mahisāsakumāro pana ahameva ahosi’’nti.

    ദേവധമ്മജാതകവണ്ണനാ ഛട്ഠാ.

    Devadhammajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൬. ദേവധമ്മജാതകം • 6. Devadhammajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact