| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੬. ਦੇવਦੂਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Devadūtasuttavaṇṇanā
੩੬. ਛਟ੍ਠੇ ਦੇવਦੂਤਾਨੀਤਿ ਦੇવਦੂਤਾ। ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ વਚਨਤ੍ਥੋ – ਦੇવੋਤਿ ਮਚ੍ਚੁ, ਤਸ੍ਸ ਦੂਤਾਤਿ ਦੇવਦੂਤਾ। ਜਿਣ੍ਣਬ੍ਯਾਧਿਮਤਾ ਹਿ ਸਂવੇਗਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਮਚ੍ਚੁਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ વਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੇવਦੂਤਾਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਦੇવਾ વਿਯ ਦੂਤਾਤਿਪਿ ਦੇવਦੂਤਾ। ਯਥਾ ਹਿ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਾਯ ਦੇવਤਾਯ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਤ੍વਂ ਅਸੁਕਦਿવਸੇ ਮਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ વਚਨਂ ਸਦ੍ਧਾਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ; ਏવਮੇવਂ ਜਿਣ੍ਣਬ੍ਯਾਧਿਮਤਾਪਿ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾ ‘‘ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਏવਂਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ વਿਯ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਤਂ વਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾਭਾવਿਤਾਯ ਦੇવਤਾਯ ਬ੍ਯਾਕਰਣਸਦਿਸਮੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਦੇવਾ વਿਯ ਦੂਤਾਤਿ ਦੇવਦੂਤਾ। વਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇવਾਨਂ ਦੂਤਾਤਿਪਿ ਦੇવਦੂਤਾ। ਸਬ੍ਬਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਹਿ ਜਿਣ੍ਣਬ੍ਯਾਧਿਮਤਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਦਿਸ੍વਾવ ਸਂવੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ। ਏવਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇવਾਨਂ ਦੂਤਾਤਿਪਿ ਦੇવਦੂਤਾ। ਇਧ ਪਨ ਲਿਙ੍ਗવਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ‘‘ਦੇવਦੂਤਾਨੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
36. Chaṭṭhe devadūtānīti devadūtā. Ayaṃ panettha vacanattho – devoti maccu, tassa dūtāti devadūtā. Jiṇṇabyādhimatā hi saṃvegajananaṭṭhena ‘‘idāni te maccusamīpaṃ gantabba’’nti codenti viya, tasmā devadūtāti vuccanti. Devā viya dūtātipi devadūtā. Yathā hi alaṅkatapaṭiyattāya devatāya ākāse ṭhatvā ‘‘tvaṃ asukadivase marissasī’’ti vutte tassā vacanaṃ saddhātabbaṃ hoti; evamevaṃ jiṇṇabyādhimatāpi dissamānā ‘‘tvampi evaṃdhammo’’ti codenti viya, tesañca taṃ vacanaṃ anaññathābhāvitāya devatāya byākaraṇasadisameva hotīti devā viya dūtāti devadūtā. Visuddhidevānaṃ dūtātipi devadūtā. Sabbabodhisattā hi jiṇṇabyādhimatapabbajite disvāva saṃvegaṃ āpajjitvā nikkhamma pabbajiṃsu. Evaṃ visuddhidevānaṃ dūtātipi devadūtā. Idha pana liṅgavipallāsena ‘‘devadūtānī’’ti vuttaṃ.
ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿਆਦਿ ਕਸ੍ਮਾ ਆਰਦ੍ਧਂ? ਦੇવਦੂਤਾਨੁਯੁਞ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨੁਪਕ੍ਕਮਕਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ। ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਅਥ ਨਂ ਤਤ੍ਥ ਯਮੋ ਰਾਜਾ ਦੇવਦੂਤੇ ਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤੀਤਿ ਕਾਯਦ੍વਾਰੇਨ ਤਿવਿਧਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ। વਾਚਾਯਾਤਿ વਚੀਦ੍વਾਰੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ। ਮਨਸਾਤਿ ਮਨੋਦ੍વਾਰੇਨ ਤਿવਿਧਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ।
Kāyenaduccaritantiādi kasmā āraddhaṃ? Devadūtānuyuñjanaṭṭhānupakkamakammadassanatthaṃ. Iminā hi kammena ayaṃ satto niraye nibbattati, atha naṃ tattha yamo rājā devadūte samanuyuñjati. Tattha kāyena duccaritaṃ caratīti kāyadvārena tividhaṃ duccaritaṃ carati. Vācāyāti vacīdvārena catubbidhaṃ duccaritaṃ carati. Manasāti manodvārena tividhaṃ duccaritaṃ carati.
ਤਮੇਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਥੇਰਾ ‘‘ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਨ੍ਤਰੂਪਂ વਿਯ ਕਮ੍ਮਮੇવ ਕਾਰਣਂ ਕਾਰੇਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇ ਨਿਰਯਪਾਲਾਤਿ, ਆਮਨ੍ਤਾ। ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਕਾਰਣਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ (ਕਥਾ॰ ੮੬੬) ਪਟਿਸੇਧਿਤਮੇવ। ਯਥਾ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਕਾਰਕਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਏવਮੇવ ਨਿਰਯੇ ਨਿਰਯਪਾਲਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ। ਯਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋਤਿ ਯਮਰਾਜਾ ਨਾਮ વੇਮਾਨਿਕਪੇਤਰਾਜਾ। ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਦਿਬ੍ਬવਿਮਾਨੇ ਦਿਬ੍ਬਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਦਿਬ੍ਬਉਯ੍ਯਾਨਦਿਬ੍ਬਨਾਟਕਾਦਿਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭવਤਿ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਂ, ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਰਾਜਾ, ਨ ਚੇਸ ਏਕੋવ ਹੋਤਿ, ਚਤੂਸੁ ਪਨ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਜਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਮਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋਤਿ ਮਾਤੁ ਹਿਤੋ ਮਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋ, ਮਾਤਰਿ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਮਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋਤਿ ਅਮਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋ, ਮਾਤਰਿ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਖੀਣਾਸવਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਮ, ਤੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞੋ ਨਾਮ।
Tamenaṃ, bhikkhave, nirayapālāti ettha ekacce therā ‘‘nirayapālā nāma natthi, yantarūpaṃ viya kammameva kāraṇaṃ kāretī’’ti vadanti. Taṃ ‘‘atthi niraye nirayapālāti, āmantā. Atthi ca kāraṇikā’’tiādinā nayena abhidhamme (kathā. 866) paṭisedhitameva. Yathā hi manussaloke kammakāraṇakārakā atthi, evameva niraye nirayapālā atthīti. Yamassaraññoti yamarājā nāma vemānikapetarājā. Ekasmiṃ kāle dibbavimāne dibbakapparukkhadibbauyyānadibbanāṭakādisabbasampattiṃ anubhavati, ekasmiṃ kāle kammavipākaṃ, dhammiko rājā, na cesa ekova hoti, catūsu pana dvāresu cattāro janā honti. Amatteyyoti mātu hito matteyyo, mātari sammā paṭipannoti attho. Na matteyyoti amatteyyo, mātari micchā paṭipannoti attho. Sesapadesupi eseva nayo. Abrahmaññoti ettha ca khīṇāsavā brāhmaṇā nāma, tesu micchā paṭipanno abrahmañño nāma.
ਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਅਨੁਯੋਗવਤ੍ਤਂ ਆਰੋਪੇਨ੍ਤੋ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਲਦ੍ਧਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਪਨ ਸਮਨੁਗ੍ਗਾਹਤਿ ਨਾਮ, ਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਮਨੁਭਾਸਤਿ ਨਾਮ। ਨਾਦ੍ਦਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਹਿਤਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੇવਦੂਤਸ੍ਸ ਅਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏવਂ વਦਤਿ।
Samanuyuñjatīti anuyogavattaṃ āropento pucchati, laddhiṃ patiṭṭhāpento pana samanuggāhati nāma, kāraṇaṃ pucchanto samanubhāsati nāma. Nāddasanti attano santike pahitassa kassaci devadūtassa abhāvaṃ sandhāya evaṃ vadati.
ਅਥ ਨਂ ਯਮੋ ‘‘ਨਾਯਂ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਅਮ੍ਭੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਜਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਂ। ਗੋਪਾਨਸਿવਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਗੋਪਾਨਸੀ વਿਯ વਙ੍ਕਂ। ਭੋਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਭਗ੍ਗਂ। ਇਮਿਨਾਪਿਸ੍ਸ વਙ੍ਕਭਾવਮੇવ ਦੀਪੇਤਿ। ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਪਟਿਸਰਣਂ ਦਣ੍ਡਦੁਤਿਯਂ। ਪવੇਧਮਾਨਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਪਮਾਨਂ। ਆਤੁਰਨ੍ਤਿ ਜਰਾਤੁਰਂ। ਖਣ੍ਡਦਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਜਰਾਨੁਭਾવੇਨ ਖਣ੍ਡਿਤਦਨ੍ਤਂ। ਪਲਿਤਕੇਸਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਰਕੇਸਂ। વਿਲੂਨਨ੍ਤਿ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਕੇਸਂ વਿਯ ਖਲ੍ਲਾਟਂ। ਖਲਿਤਸਿਰਨ੍ਤਿ ਮਹਾਖਲ੍ਲਾਟਸੀਸਂ। વਲਿਤਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤવਲਿਂ। ਤਿਲਕਾਹਤਗਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੇਤਤਿਲਕਕਾਲ਼ਤਿਲਕੇਹਿ વਿਕਿਣ੍ਣਸਰੀਰਂ। ਜਰਾਧਮ੍ਮੋਤਿ ਜਰਾਸਭਾવੋ, ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਜਰਾਯ, ਜਰਾ ਨਾਮ ਮਯ੍ਹਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਯੇવ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ। ਪਰਤੋ ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮੋ ਮਰਣਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਦਦ੍વਯੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Atha naṃ yamo ‘‘nāyaṃ bhāsitassa atthaṃ sallakkhetī’’ti ñatvā atthaṃ sallakkhāpetukāmo ambhotiādimāha. Tattha jiṇṇanti jarājiṇṇaṃ. Gopānasivaṅkanti gopānasī viya vaṅkaṃ. Bhogganti bhaggaṃ. Imināpissa vaṅkabhāvameva dīpeti. Daṇḍaparāyaṇanti daṇḍapaṭisaraṇaṃ daṇḍadutiyaṃ. Pavedhamānanti kampamānaṃ. Āturanti jarāturaṃ. Khaṇḍadantanti jarānubhāvena khaṇḍitadantaṃ. Palitakesanti paṇḍarakesaṃ. Vilūnanti luñcitvā gahitakesaṃ viya khallāṭaṃ. Khalitasiranti mahākhallāṭasīsaṃ. Valitanti sañjātavaliṃ. Tilakāhatagattanti setatilakakāḷatilakehi vikiṇṇasarīraṃ. Jarādhammoti jarāsabhāvo, aparimutto jarāya, jarā nāma mayhaṃ abbhantareyeva pavattatīti. Parato byādhidhammo maraṇadhammoti padadvayepi eseva nayo.
ਪਠਮਂ ਦੇવਦੂਤਂ ਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਸਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏવਂ વਦਤਿ ਨਾਮ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇ વਿਯ ਤਰੁਣੋ ਅਹੋਸਿਂ ਊਰੁਬਲੀ ਬਾਹੁਬਲੀ ਜવਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਤਾ ਬਲਜવਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ, વਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਮੇ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਜਰਾਯਮ੍ਹਿ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਤਾਯ ਏਦਿਸੋ ਜਾਤੋ। ਨ ਖੋ ਪਨਾਹਮੇવ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਜਰਾਯ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਾવ। ਯਥੇવ ਹਿ ਮਯ੍ਹਂ, ਏવਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਜਰਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪੁਰੇ ਆਗਮਨਾવ ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ । ਤੇਨੇવੇਸ ਦੇવਦੂਤੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ। ਆਬਾਧਿਕਨ੍ਤਿ ਬਾਧਿਕਂ। ਦੁਕ੍ਖਿਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਂ। ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਗਿਲਾਨਂ।
Paṭhamaṃ devadūtaṃ samanuyuñjitvāti ettha jarājiṇṇasatto atthato evaṃ vadati nāma – ‘‘passatha, bho, ahampi tumhe viya taruṇo ahosiṃ ūrubalī bāhubalī javasampanno, tassa me tā balajavasampattiyo antarahitā, vijjamānāpi me hatthapādā hatthapādakiccaṃ na karonti, jarāyamhi aparimuttatāya ediso jāto. Na kho panāhameva, tumhepi jarāya aparimuttāva. Yatheva hi mayhaṃ, evaṃ tumhākampi jarā āgamissati. Iti tassā pure āgamanāva kalyāṇaṃ karothā’’ti . Tenevesa devadūto nāma jāto. Ābādhikanti bādhikaṃ. Dukkhitanti dukkhappattaṃ. Bāḷhagilānanti adhimattagilānaṃ.
ਦੁਤਿਯਂ ਦੇવਦੂਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ਗਿਲਾਨਸਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏવਂ વਦਤਿ ਨਾਮ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇ વਿਯ ਨਿਰੋਗੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਸੋਮ੍ਹਿ ਏਤਰਹਿ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਹਤੋ, ਸਕੇ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸੇ ਪਲਿਪਨ੍ਨੋ, ਉਟ੍ਠਾਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ। વਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਮੇ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਯਾਧਿਤੋਮ੍ਹਿ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਤਾਯ ਏਦਿਸੋ ਜਾਤੋ। ਨ ਖੋ ਪਨਾਹਮੇવ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਾવ। ਯਥੇવ ਹਿ ਮਯ੍ਹਂ, ਏવਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਬ੍ਯਾਧਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰੇ ਆਗਮਨਾવ ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ। ਤੇਨੇવੇਸ ਦੇવਦੂਤੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ।
Dutiyaṃ devadūtanti etthapi gilānasatto atthato evaṃ vadati nāma – ‘‘passatha, bho, ahampi tumhe viya nirogo ahosiṃ, somhi etarahi byādhinā abhihato, sake muttakarīse palipanno, uṭṭhātumpi na sakkomi. Vijjamānāpi me hatthapādā hatthapādakiccaṃ na karonti, byādhitomhi aparimuttatāya ediso jāto. Na kho panāhameva, tumhepi byādhito aparimuttāva. Yatheva hi mayhaṃ, evaṃ tumhākampi byādhi āgamissati. Iti tassa pure āgamanāva kalyāṇaṃ karothā’’ti. Tenevesa devadūto nāma jāto.
ਏਕਾਹਮਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕਾਹਂ ਮਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਾਹਮਤੋ, ਤਂ ਏਕਾਹਮਤਂ। ਪਰਤੋ ਪਦਦ੍વਯੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਭਸ੍ਤਾ વਿਯ વਾਯੁਨਾ ਉਦ੍ਧਂ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਾਦਾਨਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਸਮੁਗ੍ਗਤੇਨ ਸੂਨਭਾવੇਨ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਂ। વਿਨੀਲੋ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਪਰਿਭਿਨ੍ਨવਣ੍ਣੋ, વਿਨੀਲੋવ વਿਨੀਲਕੋ, ਤਂ વਿਨੀਲਕਂ। ਪਟਿਕੂਲਤ੍ਤਾ વਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ વਿਨੀਲਨ੍ਤਿ વਿਨੀਲਕਂ। વਿਪੁਬ੍ਬਕਨ੍ਤਿ વਿਸ੍ਸਨ੍ਦਮਾਨਪੁਬ੍ਬਕਂ, ਪਰਿਭਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਹਿ ਪਗ੍ਘਰਿਤੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਲਿਮਕ੍ਖਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Ekāhamatantiādīsu ekāhaṃ matassa assāti ekāhamato, taṃ ekāhamataṃ. Parato padadvayepi eseva nayo. Bhastā viya vāyunā uddhaṃ jīvitapariyādānā yathākkamaṃ samuggatena sūnabhāvena uddhumātattā uddhumātakaṃ. Vinīlo vuccati viparibhinnavaṇṇo, vinīlova vinīlako, taṃ vinīlakaṃ. Paṭikūlattā vā kucchitaṃ vinīlanti vinīlakaṃ. Vipubbakanti vissandamānapubbakaṃ, paribhinnaṭṭhāne hi paggharitena pubbena palimakkhitanti attho.
ਤਤਿਯਂ ਦੇવਦੂਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਤਕਸਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏવਂ વਦਤਿ ਨਾਮ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਮਂ ਆਮਕਸੁਸਾਨੇ ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਾਦਿਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਮਰਣਤੋਮ੍ਹਿ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਤਾਯ ਏਦਿਸੋ ਜਾਤੋ। ਨ ਖੋ ਪਨਾਹਮੇવ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਮਰਣਤੋ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਾ। ਯਥੇવ ਹਿ ਮਯ੍ਹਂ, ਏવਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਮਰਣਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰੇ ਆਗਮਨਾવ ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ। ਤੇਨੇવਸ੍ਸ ਦੇવਦੂਤੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ।
Tatiyaṃdevadūtanti ettha matakasatto atthato evaṃ vadati nāma – ‘‘passatha, bho, maṃ āmakasusāne chaḍḍitaṃ uddhumātakādibhāvappattaṃ, maraṇatomhi aparimuttatāya ediso jāto. Na kho panāhameva, tumhepi maraṇato aparimuttā. Yatheva hi mayhaṃ, evaṃ tumhākampi maraṇaṃ āgamissati. Iti tassa pure āgamanāva kalyāṇaṃ karothā’’ti. Tenevassa devadūto nāma jāto.
ਇਮਂ ਪਨ ਦੇવਦੂਤਾਨੁਯੋਗਂ ਕੋ ਲਭਤਿ, ਕੋ ਨ ਲਭਤਿ? ਯੇਨ ਤਾવ ਬਹੁਂ ਪਾਪਂ ਕਤਂ, ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿਯੇવ। ਯੇਨ ਪਨ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪਂ ਕਤਂ, ਸੋ ਲਭਤਿ। ਯਥਾ ਹਿ ਸਭਣ੍ਡਂ ਚੋਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨ વਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤਿ। ਅਨੁવਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਂ ਪਨ વਿਨਿਚ੍ਛਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਯਨ੍ਤਿ, ਸੋ વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਲਭਤਿ। ਏવਂਸਮ੍ਪਦਮੇਤਂ। ਪਰਿਤ੍ਤਪਾਪਕਮ੍ਮਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯਪਿ ਸਰਨ੍ਤਿ, ਸਾਰੀਯਮਾਨਾਪਿ ਸਰਨ੍ਤਿ।
Imaṃ pana devadūtānuyogaṃ ko labhati, ko na labhati? Yena tāva bahuṃ pāpaṃ kataṃ, so gantvā niraye nibbattatiyeva. Yena pana parittaṃ pāpaṃ kataṃ, so labhati. Yathā hi sabhaṇḍaṃ coraṃ gahetvā kattabbameva karonti na vinicchinanti. Anuvijjitvā gahitaṃ pana vinicchayaṭṭhānaṃ nayanti, so vinicchayaṃ labhati. Evaṃsampadametaṃ. Parittapāpakammā hi attano dhammatāyapi saranti, sārīyamānāpi saranti.
ਤਤ੍ਥ ਦੀਘਜਯਨ੍ਤਦਮਿਲ਼ੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਸਰਿ। ਸੋ ਕਿਰ ਦਮਿਲ਼ੋ ਸੁਮਨਗਿਰਿਮਹਾવਿਹਾਰੇ ਆਕਾਸਚੇਤਿਯਂ ਰਤ੍ਤਪਟੇਨ ਪੂਜੇਸਿ, ਅਥ ਨਿਰਯੇ ਉਸ੍ਸਦਸਾਮਨ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾવ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪੂਜਿਤਪਟਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿ, ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ। ਅਪਰੋਪਿ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਖਲਿਸਾਟਕਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਸਿ, ਮਰਣਕਾਲਮ੍ਹਿ ਪਟਪਟਾਤਿ ਸਦ੍ਦੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿ , ਸੋਪਿ ਉਸ੍ਸਦਸਾਮਨ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਜਾਲਸਦ੍ਦੇਨ ਤਂ ਸਾਟਕਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍વਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ। ਏવਂ ਤਾવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ।
Tattha dīghajayantadamiḷo nāma attano dhammatāya sari. So kira damiḷo sumanagirimahāvihāre ākāsacetiyaṃ rattapaṭena pūjesi, atha niraye ussadasāmante nibbatto aggijālasaddaṃ sutvāva attanā pūjitapaṭaṃ anussari, so gantvā sagge nibbatto. Aparopi puttassa daharabhikkhuno khalisāṭakaṃ dento pādamūle ṭhapesi, maraṇakālamhi paṭapaṭāti sadde nimittaṃ gaṇhi , sopi ussadasāmante nibbatto jālasaddena taṃ sāṭakaṃ anussaritvā sagge nibbatto. Evaṃ tāva attano dhammatāya kusalaṃ kammaṃ saritvā sagge nibbattatīti.
ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਅਸਰਨ੍ਤੇ ਪਨ ਤਯੋ ਦੇવਦੂਤੇ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਪਠਮੇਨ ਦੇવਦੂਤੇਨ ਸਰਤਿ, ਕੋਚਿ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯੇਹਿ, ਕੋਚਿ ਤੀਹਿਪਿ ਨਸ੍ਸਰਤਿ। ਤਂ ਯਮੋ ਰਾਜਾ ਦਿਸ੍વਾ ਸਯਂ ਸਾਰੇਤਿ। ਏਕੋ ਕਿਰ ਅਮਚ੍ਚੋ ਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਕੁਮ੍ਭੇਨ ਮਹਾਚੇਤਿਯਂ ਪੂਜੇਤ੍વਾ ਯਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦਾਸਿ, ਤਂ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਯਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨਯਿਂਸੁ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਤੀਹਿਪਿ ਦੇવਦੂਤੇਹਿ ਕੁਸਲਂ ਅਸਰਨ੍ਤੇ ਯਮੋ ਸਯਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦਿਸ੍વਾ – ‘‘ਨਨੁ ਤ੍વਂ ਮਹਾਚੇਤਿਯਂ ਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਕੁਮ੍ਭੇਨ ਪੂਜੇਤ੍વਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ ਸਾਰੇਸਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਰਿਤ੍વਾ ਦੇવਲੋਕਂ ਗਤੋ । ਯਮੋ ਪਨ ਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾਪਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ – ‘‘ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਅਨੁਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ।
Attano dhammatāya asarante pana tayo devadūte pucchati. Tattha koci paṭhamena devadūtena sarati, koci dutiyatatiyehi, koci tīhipi nassarati. Taṃ yamo rājā disvā sayaṃ sāreti. Eko kira amacco sumanapupphakumbhena mahācetiyaṃ pūjetvā yamassa pattiṃ adāsi, taṃ akusalakammena niraye nibbattaṃ yamassa santikaṃ nayiṃsu. Tasmiṃ tīhipi devadūtehi kusalaṃ asarante yamo sayaṃ olokento disvā – ‘‘nanu tvaṃ mahācetiyaṃ sumanapupphakumbhena pūjetvā mayhaṃ pattiṃ adāsī’’ti sāresi, so tasmiṃ kāle saritvā devalokaṃ gato . Yamo pana sayaṃ oloketvāpi apassanto – ‘‘mahādukkhaṃ nāma anubhavissati ayaṃ satto’’ti tuṇhī ahosi.
ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਖਿਲਨ੍ਤਿ ਤਿਗਾવੁਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਯ ਲੋਹਪਥવਿਯਾ ਉਤ੍ਤਾਨਕਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥੇ ਤਾਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਯਸੂਲਂ ਪવੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ વਾਮਹਤ੍ਥਾਦੀਸੁ। ਯਥਾ ਚ ਤਂ ਉਤ੍ਤਾਨਕਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ, ਏવਂ ਉਰੇਨਪਿ વਾਮਪਸ੍ਸੇਨਪਿ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇਨਪਿ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ ਤੇ ਤਂ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇવ। ਸਂવੇਸੇਤ੍વਾਤਿ ਜਲਿਤਾਯ ਲੋਹਪਥવਿਯਾ ਤਿਗਾવੁਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ। ਕੁਠਾਰੀਹੀਤਿ ਮਹਤੀਹਿ ਗੇਹਸ੍ਸ ਏਕਪਕ੍ਖਚ੍ਛਦਨਮਤ੍ਤਾਹਿ ਕੁਠਾਰੀਹਿ ਤਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਲੋਹਿਤਂ ਨਦੀ ਹੁਤ੍વਾ ਸਨ੍ਦਤਿ, ਲੋਹਪਥવਿਤੋ ਜਾਲਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਤਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਤਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਾਹਤਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਦਾਰੁਂ વਿਯ ਅਟ੍ਠਂਸਮ੍ਪਿ ਛਲ਼ਂਸਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। વਾਸੀਹੀਤਿ ਮਹਾਸੁਪ੍ਪਪ੍ਪਮਾਣਾਹਿ વਾਸੀਹਿ। ਰਥੇ ਯੋਜੇਤ੍વਾਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਗਯੋਤ੍ਤਪਕ੍ਖਰਥਚਕ੍ਕਕੁਬ੍ਬਰਪਾਜਨੇਹਿ ਸਬ੍ਬਤੋ ਪਜ੍ਜਲਿਤੇ ਰਥੇ ਯੋਜੇਤ੍વਾ। ਮਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਕੂਟਾਗਾਰਪ੍ਪਮਾਣਂ। ਆਰੋਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤੇਹਿ ਅਯਮੁਗ੍ਗਰੇਹਿ ਪੋਥੇਨ੍ਤਾ ਆਰੋਪੇਨ੍ਤਿ। ਸਕਿਮ੍ਪਿ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸੁਪਕ੍ਕੁਥਿਤਾਯ ਉਕ੍ਖਲਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤਣ੍ਡੁਲਾ વਿਯ ਉਦ੍ਧਮਧੋਤਿਰਿਯਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਮਹਾਨਿਰਯੇਤਿ ਅવੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯਮ੍ਹਿ।
Tattaṃ ayokhilanti tigāvutaṃ attabhāvaṃ sampajjalitāya lohapathaviyā uttānakaṃ nipajjāpetvā dakkhiṇahatthe tālappamāṇaṃ ayasūlaṃ pavesenti, tathā vāmahatthādīsu. Yathā ca taṃ uttānakaṃ nipajjāpetvā, evaṃ urenapi vāmapassenapi dakkhiṇapassenapi nipajjāpetvā te taṃ kammakāraṇaṃ karontiyeva. Saṃvesetvāti jalitāya lohapathaviyā tigāvutaṃ attabhāvaṃ nipajjāpetvā. Kuṭhārīhīti mahatīhi gehassa ekapakkhacchadanamattāhi kuṭhārīhi tacchanti, lohitaṃ nadī hutvā sandati, lohapathavito jālā uṭṭhahitvā tacchitaṭṭhānaṃ gaṇhāti, mahādukkhaṃ uppajjati. Tacchantā pana suttāhataṃ karitvā dāruṃ viya aṭṭhaṃsampi chaḷaṃsampi karonti. Vāsīhīti mahāsuppappamāṇāhi vāsīhi. Rathe yojetvāti saddhiṃ yugayottapakkharathacakkakubbarapājanehi sabbato pajjalite rathe yojetvā. Mahantanti mahākūṭāgārappamāṇaṃ. Āropentīti sampajjalitehi ayamuggarehi pothentā āropenti. Sakimpi uddhanti supakkuthitāya ukkhaliyā pakkhittataṇḍulā viya uddhamadhotiriyañca gacchati. Mahānirayeti avīcimahānirayamhi.
ਭਾਗਸੋ ਮਿਤੋਤਿ ਭਾਗੇ ਠਪੇਤ੍વਾ વਿਭਤ੍ਤੋ। ਪਰਿਯਨ੍ਤੋਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ। ਅਯਸਾਤਿ ਉਪਰਿ ਅਯਪਟ੍ਟੇਨ ਛਾਦਿਤੋ। ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਸਤਂ, ਫਰਿਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਏવਂ ਫਰਿਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਯਥਾ ਤਂ ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਸਤੇ ਠਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਯਮਕਗੋਲ਼ਕਾ વਿਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ।
Bhāgasomitoti bhāge ṭhapetvā vibhatto. Pariyantoti parikkhitto. Ayasāti upari ayapaṭṭena chādito. Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhatīti evaṃ pharitvā tiṭṭhati, yathā taṃ samantā yojanasate ṭhatvā olokentassa akkhīni yamakagoḷakā viya nikkhamanti.
ਹੀਨਕਾਯੂਪਗਾਤਿ ਹੀਨਂ ਕਾਯਂ ਉਪਗਤਾ ਹੁਤ੍વਾ। ਉਪਾਦਾਨੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣੇ। ਜਾਤਿਮਰਣਸਮ੍ਭવੇਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਮਰਣਸ੍ਸ ਚ ਕਾਰਣਭੂਤੇ। ਅਨੁਪਾਦਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਅਨੁਪਾਦਿਯਿਤ੍વਾ। ਜਾਤਿਮਰਣਸਙ੍ਖਯੇਤਿ ਜਾਤਿਮਰਣਸਙ੍ਖਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ વਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ। ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪਚ੍ਚਗੁਨ੍ਤਿ ਸਕਲવਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ।
Hīnakāyūpagāti hīnaṃ kāyaṃ upagatā hutvā. Upādāneti taṇhādiṭṭhiggahaṇe. Jātimaraṇasambhaveti jātiyā ca maraṇassa ca kāraṇabhūte. Anupādāti catūhi upādānehi anupādiyitvā. Jātimaraṇasaṅkhayeti jātimaraṇasaṅkhayasaṅkhāte nibbāne vimuccanti. Diṭṭhadhammābhinibbutāti diṭṭhadhamme imasmiṃyeva attabhāve sabbakilesanibbānena nibbutā. Sabbadukkhaṃ upaccagunti sakalavaṭṭadukkhaṃ atikkantā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੬. ਦੇવਦੂਤਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Devadūtasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੬. ਦੇવਦੂਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Devadūtasuttavaṇṇanā
