| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
३. देवहितसुत्तं
3. Devahitasuttaṃ
१९९. सावत्थिनिदानं । तेन खो पन समयेन भगवा वातेहाबाधिको होति; आयस्मा च उपवाणो भगवतो उपट्ठाको होति। अथ खो भगवा आयस्मन्तं उपवाणं आमन्तेसि – ‘‘इङ्घ मे त्वं, उपवाण, उण्होदकं जानाही’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो आयस्मा उपवाणो भगवतो पटिस्सुत्वा निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय येन देवहितस्स ब्राह्मणस्स निवेसनं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा तुण्हीभूतो एकमन्तं अट्ठासि। अद्दसा खो देवहितो ब्राह्मणो आयस्मन्तं उपवाणं तुण्हीभूतं एकमन्तं ठितं। दिस्वान आयस्मन्तं उपवाणं गाथाय अज्झभासि –
199. Sāvatthinidānaṃ . Tena kho pana samayena bhagavā vātehābādhiko hoti; āyasmā ca upavāṇo bhagavato upaṭṭhāko hoti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ upavāṇaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, upavāṇa, uṇhodakaṃ jānāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā upavāṇo bhagavato paṭissutvā nivāsetvā pattacīvaramādāya yena devahitassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā tuṇhībhūto ekamantaṃ aṭṭhāsi. Addasā kho devahito brāhmaṇo āyasmantaṃ upavāṇaṃ tuṇhībhūtaṃ ekamantaṃ ṭhitaṃ. Disvāna āyasmantaṃ upavāṇaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘तुण्हीभूतो भवं तिट्ठं, मुण्डो सङ्घाटिपारुतो।
‘‘Tuṇhībhūto bhavaṃ tiṭṭhaṃ, muṇḍo saṅghāṭipāruto;
किं पत्थयानो किं एसं, किं नु याचितुमागतो’’ति॥
Kiṃ patthayāno kiṃ esaṃ, kiṃ nu yācitumāgato’’ti.
‘‘अरहं सुगतो लोके, वातेहाबाधिको मुनि।
‘‘Arahaṃ sugato loke, vātehābādhiko muni;
सचे उण्होदकं अत्थि, मुनिनो देहि ब्राह्मण॥
Sace uṇhodakaṃ atthi, munino dehi brāhmaṇa.
‘‘पूजितो पूजनेय्यानं, सक्करेय्यान सक्कतो।
‘‘Pūjito pūjaneyyānaṃ, sakkareyyāna sakkato;
अथ खो देवहितो ब्राह्मणो उण्होदकस्स काजं पुरिसेन गाहापेत्वा फाणितस्स च पुटं आयस्मतो उपवाणस्स पादासि। अथ खो आयस्मा उपवाणो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं उण्होदकेन न्हापेत्वा 3 उण्होदकेन फाणितं आलोलेत्वा भगवतो पादासि। अथ खो भगवतो आबाधो पटिप्पस्सम्भि।
Atha kho devahito brāhmaṇo uṇhodakassa kājaṃ purisena gāhāpetvā phāṇitassa ca puṭaṃ āyasmato upavāṇassa pādāsi. Atha kho āyasmā upavāṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ uṇhodakena nhāpetvā 4 uṇhodakena phāṇitaṃ āloletvā bhagavato pādāsi. Atha kho bhagavato ābādho paṭippassambhi.
अथ खो देवहितो ब्राह्मणो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवता सद्धिं सम्मोदि। सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो देवहितो ब्राह्मणो भगवन्तं गाथाय अज्झभासि –
Atha kho devahito brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho devahito brāhmaṇo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘कत्थ दज्जा देय्यधम्मं, कत्थ दिन्नं महप्फलं।
‘‘Kattha dajjā deyyadhammaṃ, kattha dinnaṃ mahapphalaṃ;
कथञ्हि यजमानस्स, कथं इज्झति दक्खिणा’’ति॥
Kathañhi yajamānassa, kathaṃ ijjhati dakkhiṇā’’ti.
‘‘पुब्बेनिवासं यो वेदी, सग्गापायञ्च पस्सति।
‘‘Pubbenivāsaṃ yo vedī, saggāpāyañca passati;
अथो जातिक्खयं पत्तो, अभिञ्ञावोसितो मुनि॥
Atho jātikkhayaṃ patto, abhiññāvosito muni.
‘‘एत्थ दज्जा देय्यधम्मं, एत्थ दिन्नं महप्फलं।
‘‘Ettha dajjā deyyadhammaṃ, ettha dinnaṃ mahapphalaṃ;
एवञ्हि यजमानस्स, एवं इज्झति दक्खिणा’’ति॥
Evañhi yajamānassa, evaṃ ijjhati dakkhiṇā’’ti.
एवं वुत्ते, देवहितो ब्राह्मणो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘अभिक्कन्तं भो गोतम…पे॰… उपासकं मं भवं गोतमो धारेतु अज्जतग्गे पाणुपेतं सरणं गत’’न्ति।
Evaṃ vutte, devahito brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. देवहितसुत्तवण्णना • 3. Devahitasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ३. देवहितसुत्तवण्णना • 3. Devahitasuttavaṇṇanā
