| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ದೇವಹಿತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Devahitasuttavaṇṇanā
೧೯೯. ತತಿಯೇ ವಾತೇಹೀತಿ ಉದರವಾತೇಹಿ। ಭಗವತೋ ಕಿರ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಪಸತಮುಗ್ಗಯೂಸಾದೀನಿ ಆಹಾರಯತೋ ದುಬ್ಭೋಜನೇನ ಚೇವ ದುಕ್ಖಸೇಯ್ಯಾಯ ಚ ಉದರವಾತೋ ಕುಪ್ಪಿ। ಅಪರಭಾಗೇ ಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಪತ್ವಾ ಪಣೀತಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಸೋ ಆಬಾಧೋ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತಿಯೇವ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಹೋತೀತಿ ಪಠಮಬೋಧಿಯಂ ಅನಿಬದ್ಧುಪಟ್ಠಾಕಕಾಲೇ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಕಾಲೇ ಸತ್ಥುಅಸೀತಿಮಹಾಥೇರೇಸು ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಅಭೂತಪುಬ್ಬೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ನಾಗಸಮಾಲೋ ಉಪವಾನೋ ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಚುನ್ದೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಸಾಗತೋ ಬೋಧಿ ಮೇಘಿಯೋತಿ ಇಮೇ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತುಪಟ್ಠಾಕಾ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಕಾಲೇ ಉಪವಾನತ್ಥೇರೋ ಪಾತೋವ ಉಟ್ಠಾಯ ಪರಿವೇಣಸಮ್ಮಜ್ಜನಂ ದನ್ತಕಟ್ಠದಾನಂ ನ್ಹಾನೋದಕಪರಿಯಾದನಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಗಮನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಮಕಾಸಿ। ಉಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಪಠಮಬೋಧಿಯಂ ಕಿರ ವೀಸತಿ ವಸ್ಸಾನಿ ನಿದ್ಧೂಮಂ ಅರಞ್ಞಮೇವ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉದಕತಾಪನಮ್ಪಿ ನ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಂ। ಸೋ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಉದ್ಧನಪಾಳಿಂ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಚಾಟಿಯೋ ಉದ್ಧನಮಾರೋಪೇತ್ವಾ ಉಣ್ಹೋದಕಂ ಕಾರೇತ್ವಾ, ನ್ಹಾನೀಯಚುಣ್ಣಾದೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತಂ ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತೋ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ। ನ್ಹಾಯಿತುಕಾಮಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಮೂಲಂ ದತ್ವಾ ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಗನ್ಧೇ ವಿಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ಮಾಲಂ ಪಿಳನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ತತ್ಥ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ।
199. Tatiye vātehīti udaravātehi. Bhagavato kira chabbassāni dukkarakārikaṃ karontassa pasatamuggayūsādīni āhārayato dubbhojanena ceva dukkhaseyyāya ca udaravāto kuppi. Aparabhāge sambodhiṃ patvā paṇītabhojanaṃ bhuñjantassāpi antarantarā so ābādho attānaṃ dassetiyeva. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Upaṭṭhāko hotīti paṭhamabodhiyaṃ anibaddhupaṭṭhākakāle upaṭṭhāko hoti. Tasmiṃ kira kāle satthuasītimahātheresu upaṭṭhāko abhūtapubbo nāma natthi. Nāgasamālo upavāno sunakkhatto cundo samaṇuddeso sāgato bodhi meghiyoti ime pana pāḷiyaṃ āgatupaṭṭhākā. Imasmiṃ pana kāle upavānatthero pātova uṭṭhāya pariveṇasammajjanaṃ dantakaṭṭhadānaṃ nhānodakapariyādanaṃ pattacīvaraṃ gahetvā anugamananti sabbaṃ bhagavato upaṭṭhānamakāsi. Upasaṅkamīti paṭhamabodhiyaṃ kira vīsati vassāni niddhūmaṃ araññameva hoti, bhikkhusaṅghassa udakatāpanampi na bhagavatā anuññātaṃ. So ca brāhmaṇo uddhanapāḷiṃ bandhāpetvā mahācāṭiyo uddhanamāropetvā uṇhodakaṃ kāretvā, nhānīyacuṇṇādīhi saddhiṃ taṃ vikkiṇanto jīvikaṃ kappeti. Nhāyitukāmā tattha gantvā mūlaṃ datvā nhāyitvā gandhe vilimpitvā mālaṃ piḷandhitvā pakkamanti. Tasmā thero tattha upasaṅkami.
ಕಿಂ ಪತ್ಥಯಾನೋತಿ ಕಿಂ ಇಚ್ಛನ್ತೋ। ಕಿಂ ಏಸನ್ತಿ ಕಿಂ ಗವೇಸನ್ತೋ। ಪೂಜಿತೋ ಪೂಜನೇಯ್ಯಾನನ್ತಿ ಇದಂ ಥೇರೋ ದಸಬಲಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಕಥೇತುಮಾರಭಿ। ಗಿಲಾನಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಂ ಗತೇನ ಕಿರ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ವಣ್ಣೋ ಕಥೇತಬ್ಬೋತಿ ವತ್ತಮೇತಂ। ವಣ್ಣಂ ಹಿ ಸುತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತಿ। ಸಪ್ಪಾಯಭೇಸಜ್ಜಂ ಲದ್ಧಾ ಗಿಲಾನೋ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಕಥೇನ್ತೇನ ಚ ಝಾನವಿಮೋಕ್ಖಸಮಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಫಲಾನಿ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಸೀಲವಾ ಲಜ್ಜೀ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಆಗಮಧರೋ ವಂಸಾನುರಕ್ಖಕೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ಆಗಮನೀಯಪಟಿಪದಂಯೇವ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪೂಜನೇಯ್ಯಾನನ್ತಿ ಅಸೀತಿಮಹಾಥೇರಾ ಸದೇವಕೇನ ಲೋಕೇನ ಪೂಜೇತಬ್ಬಾತಿ ಪೂಜನೇಯ್ಯಾ। ತೇಯೇವ ಸಕ್ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯಾ। ತೇಸಂಯೇವ ಅಪಚಿತಿ ಕತ್ತಬ್ಬಾತಿ ಅಪಚೇಯ್ಯಾ। ಭಗವಾ ತೇಸಂ ಪೂಜಿತೋ ಸಕ್ಕತೋ ಅಪಚಿತೋ ಚ, ಇಚ್ಚಸ್ಸ ತಂ ಗುಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಥೇರೋ ಏವಮಾಹ। ಹಾತವೇತಿ ಹರಿತುಂ।
Kiṃ patthayānoti kiṃ icchanto. Kiṃ esanti kiṃ gavesanto. Pūjito pūjaneyyānanti idaṃ thero dasabalassa vaṇṇaṃ kathetumārabhi. Gilānabhesajjatthaṃ gatena kira gilānassa vaṇṇo kathetabboti vattametaṃ. Vaṇṇaṃ hi sutvā manussā sakkaccaṃ bhesajjaṃ dātabbaṃ maññanti. Sappāyabhesajjaṃ laddhā gilāno khippameva vuṭṭhāti. Kathentena ca jhānavimokkhasamāpattimaggaphalāni ārabbha kathetuṃ na vaṭṭati. ‘‘Sīlavā lajjī kukkuccako bahussuto āgamadharo vaṃsānurakkhako’’ti evaṃ pana āgamanīyapaṭipadaṃyeva kathetuṃ vaṭṭati. Pūjaneyyānanti asītimahātherā sadevakena lokena pūjetabbāti pūjaneyyā. Teyeva sakkātabbāti sakkareyyā. Tesaṃyeva apaciti kattabbāti apaceyyā. Bhagavā tesaṃ pūjito sakkato apacito ca, iccassa taṃ guṇaṃ pakāsento thero evamāha. Hātaveti harituṃ.
ಫಾಣಿತಸ್ಸ ಚ ಪುಟನ್ತಿ ಮಹನ್ತಂ ನಿಚ್ಛಾರಿಕಂ ಗುಳಪಿಣ್ಡಂ। ಸೋ ಕಿರ ‘‘ಕಿಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಅಫಾಸುಕ’’ನ್ತಿ? ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ, ‘‘ಉದರವಾತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ, ‘‘ತೇನ ಹಿ ಮಯಮೇತ್ಥ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಜಾನಾಮ, ಇತೋ ಥೋಕೇನ ಉದಕೇನ ಇದಂ ಫಾಣಿತಂ ಆಲೋಳೇತ್ವಾ ನ್ಹಾನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಪಾತುಂ ದೇಥ, ಇತಿ ಉಣ್ಹೋದಕೇನ ಬಹಿ ಪರಿಸೇದೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಇಮಿನಾ ಅನ್ತೋತಿ ಏವಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಫಾಸುಕಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ।
Phāṇitassa ca puṭanti mahantaṃ nicchārikaṃ guḷapiṇḍaṃ. So kira ‘‘kiṃ samaṇassa gotamassa aphāsuka’’nti? Pucchitvā, ‘‘udaravāto’’ti sutvā, ‘‘tena hi mayamettha bhesajjaṃ jānāma, ito thokena udakena idaṃ phāṇitaṃ āloḷetvā nhānapariyosāne pātuṃ detha, iti uṇhodakena bahi parisedo bhavissati, iminā antoti evaṃ samaṇassa gotamassa phāsukaṃ bhavissatī’’ti vatvā therassa patte pakkhipitvā adāsi.
ಉಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಆಬಾಧೇ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೇ ‘‘ದೇವಹಿತೇನ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದಿನ್ನಂ, ತೇನೇವ ರೋಗೋ ವೂಪಸನ್ತೋ, ಅಹೋ ದಾನಂ ಪರಮದಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸಾ’’ತಿ ಕಥಾ ವಿತ್ಥಾರಿತಾ ಜಾತಾ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕಿತ್ತಿಕಾಮೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಏತ್ತಕೇನಪಿ ತಾವ ಮೇ ಅಯಂ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ’’ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನಾ ಕತಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇತುಕಾಮೋ ತಾವತಕೇನೇವ ದಸಬಲೇ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ।
Upasaṅkamīti tasmiṃ kira ābādhe paṭippassaddhe ‘‘devahitena tathāgatassa bhesajjaṃ dinnaṃ, teneva rogo vūpasanto, aho dānaṃ paramadānaṃ brāhmaṇassā’’ti kathā vitthāritā jātā. Taṃ sutvā kittikāmo brāhmaṇo ‘‘ettakenapi tāva me ayaṃ kittisaddo abbhuggato’’ti somanassajāto attanā katabhāvaṃ jānāpetukāmo tāvatakeneva dasabale vissāsaṃ āpajjitvā upasaṅkami.
ದಜ್ಜಾತಿ ದದೇಯ್ಯ। ಕಥಂ ಹಿ ಯಜಮಾನಸ್ಸಾತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಯಜನ್ತಸ್ಸ। ಇಜ್ಝತೀತಿ ಸಮಿಜ್ಝತಿ ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ। ಯೋವೇದೀತಿ ಯೋ ಅವೇದಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ, ವಿದಿತಂ ಪಾಕಟಮಕಾಸಿ ‘‘ಯೋವೇತೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಯೋ ಅವೇತಿ ಜಾನಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಸ್ಸತೀತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸತಿ। ಜಾತಿಕ್ಖಯನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಂ। ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಿತೋತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ವೋಸಿತೋ ವೋಸಾನಂ ಕತಕಿಚ್ಚತಂ ಪತ್ತೋ। ಏವಂ ಹಿ ಯಜಮಾನಸ್ಸಾತಿ ಇಮಿನಾ ಖೀಣಾಸವೇ ಯಜನಾಕಾರೇನ ಯಜನ್ತಸ್ಸ। ತತಿಯಂ।
Dajjāti dadeyya. Kathaṃ hi yajamānassāti kena kāraṇena yajantassa. Ijjhatīti samijjhati mahapphalo hoti. Yovedīti yo avedi aññāsi, viditaṃ pākaṭamakāsi ‘‘yovetī’’tipi pāṭho, yo aveti jānātīti attho. Passatīti dibbacakkhunā passati. Jātikkhayanti arahattaṃ. Abhiññāvositoti jānitvā vosito vosānaṃ katakiccataṃ patto. Evaṃ hi yajamānassāti iminā khīṇāsave yajanākārena yajantassa. Tatiyaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ದೇವಹಿತಸುತ್ತಂ • 3. Devahitasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೩. ದೇವಹಿತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Devahitasuttavaṇṇanā
