| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๘. เทวาสุรสงฺคามสุตฺตํ
8. Devāsurasaṅgāmasuttaṃ
๓๙. ‘‘ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, เทวาสุรสงฺคาโม สมุปพฺยูโฬฺห 1 อโหสิฯ ตสฺมิํ โข ปน, ภิกฺขเว, สงฺคาเม อสุรา ชินิํสุ, เทวา ปราชยิํสุ 2ฯ ปราชิตา จ, ภิกฺขเว, เทวา 3 อปยิํสุเยว 4 อุตฺตเรนาภิมุขา, อภิยิํสุ 5 อสุราฯ อถ โข, ภิกฺขเว, เทวานํ เอตทโหสิ – ‘อภิยเนฺตว โข อสุราฯ ยํนูน มยํ ทุติยมฺปิ อสุเรหิ สงฺคาเมยฺยามา’ติฯ ทุติยมฺปิ โข, ภิกฺขเว, เทวา อสุเรหิ สงฺคาเมสุํฯ ทุติยมฺปิ โข, ภิกฺขเว, อสุราว ชินิํสุ, เทวา ปราชยิํสุฯ ปราชิตา จ, ภิกฺขเว, เทวา อปยิํสุเยว อุตฺตเรนาภิมุขา, อภิยิํสุ อสุรา’’ฯ
39. ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, devāsurasaṅgāmo samupabyūḷho 6 ahosi. Tasmiṃ kho pana, bhikkhave, saṅgāme asurā jiniṃsu, devā parājayiṃsu 7. Parājitā ca, bhikkhave, devā 8 apayiṃsuyeva 9 uttarenābhimukhā, abhiyiṃsu 10 asurā. Atha kho, bhikkhave, devānaṃ etadahosi – ‘abhiyanteva kho asurā. Yaṃnūna mayaṃ dutiyampi asurehi saṅgāmeyyāmā’ti. Dutiyampi kho, bhikkhave, devā asurehi saṅgāmesuṃ. Dutiyampi kho, bhikkhave, asurāva jiniṃsu, devā parājayiṃsu. Parājitā ca, bhikkhave, devā apayiṃsuyeva uttarenābhimukhā, abhiyiṃsu asurā’’.
อถ โข, ภิกฺขเว, เทวานํ เอตทโหสิ – ‘อภิยเนฺตว โข อสุราฯ ยํนูน มยํ ตติยมฺปิ อสุเรหิ สงฺคาเมยฺยามา’ติฯ ตติยมฺปิ โข, ภิกฺขเว, เทวา อสุเรหิ สงฺคาเมสุํฯ ตติยมฺปิ โข , ภิกฺขเว, อสุราว ชินิํสุ, เทวา ปราชยิํสุฯ ปราชิตา จ, ภิกฺขเว, เทวา ภีตา เทวปุรํเยว ปวิสิํสุฯ เทวปุรคตานญฺจ ปน 11, ภิกฺขเว, เทวานํ เอตทโหสิ – ‘ภีรุตฺตานคเตน โข ทานิ มยํ เอตรหิ อตฺตนา วิหราม อกรณียา อสุเรหี’ติฯ อสุรานมฺปิ, ภิกฺขเว, เอตทโหสิ – ‘ภีรุตฺตานคเตน โข ทานิ เทวา เอตรหิ อตฺตนา วิหรนฺติ อกรณียา อเมฺหหี’ติฯ
Atha kho, bhikkhave, devānaṃ etadahosi – ‘abhiyanteva kho asurā. Yaṃnūna mayaṃ tatiyampi asurehi saṅgāmeyyāmā’ti. Tatiyampi kho, bhikkhave, devā asurehi saṅgāmesuṃ. Tatiyampi kho , bhikkhave, asurāva jiniṃsu, devā parājayiṃsu. Parājitā ca, bhikkhave, devā bhītā devapuraṃyeva pavisiṃsu. Devapuragatānañca pana 12, bhikkhave, devānaṃ etadahosi – ‘bhīruttānagatena kho dāni mayaṃ etarahi attanā viharāma akaraṇīyā asurehī’ti. Asurānampi, bhikkhave, etadahosi – ‘bhīruttānagatena kho dāni devā etarahi attanā viharanti akaraṇīyā amhehī’ti.
‘‘ภูตปุพฺพํ , ภิกฺขเว, เทวาสุรสงฺคาโม สมุปพฺยูโฬฺห อโหสิฯ ตสฺมิํ โข ปน, ภิกฺขเว, สงฺคาเม เทวา ชินิํสุ, อสุรา ปราชยิํสุฯ ปราชิตา จ, ภิกฺขเว, อสุรา อปยิํสุเยว ทกฺขิเณนาภิมุขา, อภิยิํสุ เทวาฯ อถ โข, ภิกฺขเว, อสุรานํ เอตทโหสิ – ‘อภิยเนฺตว โข เทวาฯ ยํนูน มยํ ทุติยมฺปิ เทเวหิ สงฺคาเมยฺยามา’ติฯ ทุติยมฺปิ โข, ภิกฺขเว, อสุรา เทเวหิ สงฺคาเมสุํฯ ทุติยมฺปิ โข, ภิกฺขเว, เทวา ชินิํสุ, อสุรา ปราชยิํสุฯ ปราชิตา จ, ภิกฺขเว, อสุรา อปยิํสุเยว ทกฺขิเณนาภิมุขา, อภิยิํสุ เทวา’’ฯ
‘‘Bhūtapubbaṃ , bhikkhave, devāsurasaṅgāmo samupabyūḷho ahosi. Tasmiṃ kho pana, bhikkhave, saṅgāme devā jiniṃsu, asurā parājayiṃsu. Parājitā ca, bhikkhave, asurā apayiṃsuyeva dakkhiṇenābhimukhā, abhiyiṃsu devā. Atha kho, bhikkhave, asurānaṃ etadahosi – ‘abhiyanteva kho devā. Yaṃnūna mayaṃ dutiyampi devehi saṅgāmeyyāmā’ti. Dutiyampi kho, bhikkhave, asurā devehi saṅgāmesuṃ. Dutiyampi kho, bhikkhave, devā jiniṃsu, asurā parājayiṃsu. Parājitā ca, bhikkhave, asurā apayiṃsuyeva dakkhiṇenābhimukhā, abhiyiṃsu devā’’.
อถ โข, ภิกฺขเว, อสุรานํ เอตทโหสิ – ‘อภิยเนฺตว โข เทวาฯ ยํนูน มยํ ตติยมฺปิ เทเวหิ สงฺคาเมยฺยามา’ติฯ ตติยมฺปิ โข, ภิกฺขเว, อสุรา เทเวหิ สงฺคาเมสุํฯ ตติยมฺปิ โข, ภิกฺขเว, เทวา ชินิํสุ, อสุรา ปราชยิํสุฯ ปราชิตา จ, ภิกฺขเว, อสุรา ภีตา อสุรปุรํเยว ปวิสิํสุฯ อสุรปุรคตานญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อสุรานํ เอตทโหสิ – ‘ภีรุตฺตานคเตน โข ทานิ มยํ เอตรหิ อตฺตนา วิหราม อกรณียา เทเวหี’ติฯ เทวานมฺปิ, ภิกฺขเว, เอตทโหสิ – ‘ภีรุตฺตานคเตน โข ทานิ อสุรา เอตรหิ อตฺตนา วิหรนฺติ อกรณียา อเมฺหหี’ติฯ
Atha kho, bhikkhave, asurānaṃ etadahosi – ‘abhiyanteva kho devā. Yaṃnūna mayaṃ tatiyampi devehi saṅgāmeyyāmā’ti. Tatiyampi kho, bhikkhave, asurā devehi saṅgāmesuṃ. Tatiyampi kho, bhikkhave, devā jiniṃsu, asurā parājayiṃsu. Parājitā ca, bhikkhave, asurā bhītā asurapuraṃyeva pavisiṃsu. Asurapuragatānañca pana, bhikkhave, asurānaṃ etadahosi – ‘bhīruttānagatena kho dāni mayaṃ etarahi attanā viharāma akaraṇīyā devehī’ti. Devānampi, bhikkhave, etadahosi – ‘bhīruttānagatena kho dāni asurā etarahi attanā viharanti akaraṇīyā amhehī’ti.
‘‘เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, ยสฺมิํ สมเย ภิกฺขุ วิวิเจฺจว กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธเมฺมหิ สวิตกฺกํ สวิจารํ วิเวกชํ ปีติสุขํ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, ตสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย ภิกฺขุสฺส เอวํ โหติ – ‘ภีรุตฺตานคเตน โข ทานาหํ เอตรหิ อตฺตนา วิหรามิ อกรณีโย มารสฺสา’ติ ฯ มารสฺสาปิ, ภิกฺขเว, ปาปิมโต เอวํ โหติ – ‘ภีรุตฺตานคเตน โข ทานิ ภิกฺขุ เอตรหิ อตฺตนา วิหรติ อกรณีโย มยฺห’’’นฺติฯ
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, yasmiṃ samaye bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ, bhikkhave, samaye bhikkhussa evaṃ hoti – ‘bhīruttānagatena kho dānāhaṃ etarahi attanā viharāmi akaraṇīyo mārassā’ti . Mārassāpi, bhikkhave, pāpimato evaṃ hoti – ‘bhīruttānagatena kho dāni bhikkhu etarahi attanā viharati akaraṇīyo mayha’’’nti.
‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย ภิกฺขุ วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา…เป.… ทุติยํ ฌานํ… ตติยํ ฌานํ… จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, ตสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย ภิกฺขุสฺส เอวํ โหติ – ‘ภีรุตฺตานคเตน โข ทานาหํ เอตรหิ อตฺตนา วิหรามิ อกรณีโย มารสฺสา’ติฯ มารสฺสาปิ, ภิกฺขเว, ปาปิมโต เอวํ โหติ – ‘ภีรุตฺตานคเตน โข ทานิ ภิกฺขุ เอตรหิ อตฺตนา วิหรติ, อกรณีโย มยฺห’’’นฺติฯ
‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, samaye bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, tasmiṃ, bhikkhave, samaye bhikkhussa evaṃ hoti – ‘bhīruttānagatena kho dānāhaṃ etarahi attanā viharāmi akaraṇīyo mārassā’ti. Mārassāpi, bhikkhave, pāpimato evaṃ hoti – ‘bhīruttānagatena kho dāni bhikkhu etarahi attanā viharati, akaraṇīyo mayha’’’nti.
‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย ภิกฺขุ สพฺพโส รูปสญฺญานํ สมติกฺกมา ปฎิฆสญฺญานํ อตฺถงฺคมา นานตฺตสญฺญานํ อมนสิการา ‘อนโนฺต อากาโส’ติ อากาสานญฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ‘ภิกฺขุ อนฺตมกาสิ มารํ, อปทํ วธิตฺวา มารจกฺขุํ อทสฺสนํ คโต ปาปิมโต ติโณฺณ โลเก วิสตฺติก’’’นฺติฯ
‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, samaye bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu antamakāsi māraṃ, apadaṃ vadhitvā māracakkhuṃ adassanaṃ gato pāpimato tiṇṇo loke visattika’’’nti.
‘‘ยสฺมิํ, ภิกฺขเว, สมเย ภิกฺขุ สพฺพโส อากาสานญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม ‘อนนฺตํ วิญฺญาณ’นฺติ วิญฺญาณญฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ… สพฺพโส วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม ‘นตฺถิ กิญฺจี’ติ อากิญฺจญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ… สพฺพโส อากิญฺจญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ… สพฺพโส เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม สญฺญาเวทยิตนิโรธํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ, ปญฺญาย จสฺส ทิสฺวา อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ‘ภิกฺขุ อนฺตมกาสิ มารํ, อปทํ วธิตฺวา มารจกฺขุํ อทสฺสนํ คโต ปาปิมโต ติโณฺณ โลเก วิสตฺติก’’’นฺติฯ อฎฺฐมํฯ
‘‘Yasmiṃ, bhikkhave, samaye bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati… sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati… sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati… sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘bhikkhu antamakāsi māraṃ, apadaṃ vadhitvā māracakkhuṃ adassanaṃ gato pāpimato tiṇṇo loke visattika’’’nti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๘. เทวาสุรสงฺคามสุตฺตวณฺณนา • 8. Devāsurasaṅgāmasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๘-๙. เทวาสุรสงฺคามสุตฺตาทิวณฺณนา • 8-9. Devāsurasaṅgāmasuttādivaṇṇanā
