| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
८. देवासुरसङ्गामसुत्तवण्णना
8. Devāsurasaṅgāmasuttavaṇṇanā
३९. अट्ठमे समुपब्यूळ्हो अहोसीति पच्चुपट्ठितो अहोसि। सङ्गामेय्यामाति सङ्गामं करेय्याम युज्झेय्याम। अपयिंसुयेवाति पलायिंसुयेव। उत्तरेनाभिमुखाति उत्तरामुखा हुत्वा। अभियन्ते वाति अनुबन्धन्तियेव। भीरुत्तानगतेनाति भीरुत्तानं भयनिवारणं पतिट्ठानं गतेन। अकरणीयाति युद्धेन किञ्चि अकत्तब्बा। कस्मा पन नेसं सङ्गामो होतीति? असुरा हि पुब्बे तावतिंसवासिनो, ते चित्तपाटलिया पुप्फनकाले दिब्बपारिच्छत्तकपुप्फं अनुस्सरन्ति। ततो उप्पन्नकोधा ‘‘गण्हथ देवे’’ति सम्मुखसम्मुखट्ठानेनेव सिनेरुं अभिरुहन्ति, देवापि निक्खमन्ति। तेसं गोपालकदारकानं अञ्ञमञ्ञं दण्डकेहि पहरणसदिसं युद्धं होति। सक्को देवराजा हेट्ठा पञ्चसु ठानेसु आरक्खं ठपेत्वा उपरि देवपुरं परिवारेत्वा अत्तसदिसा वजिरहत्था पटिमा ठपापेसि। असुरा हेट्ठा पञ्च ठानानि पटिबाहित्वा अभिरुळ्हा इन्दपटिमायो दिस्वा निवत्तित्वा असुरपुरमेव गच्छन्ति।
39. Aṭṭhame samupabyūḷho ahosīti paccupaṭṭhito ahosi. Saṅgāmeyyāmāti saṅgāmaṃ kareyyāma yujjheyyāma. Apayiṃsuyevāti palāyiṃsuyeva. Uttarenābhimukhāti uttarāmukhā hutvā. Abhiyante vāti anubandhantiyeva. Bhīruttānagatenāti bhīruttānaṃ bhayanivāraṇaṃ patiṭṭhānaṃ gatena. Akaraṇīyāti yuddhena kiñci akattabbā. Kasmā pana nesaṃ saṅgāmo hotīti? Asurā hi pubbe tāvatiṃsavāsino, te cittapāṭaliyā pupphanakāle dibbapāricchattakapupphaṃ anussaranti. Tato uppannakodhā ‘‘gaṇhatha deve’’ti sammukhasammukhaṭṭhāneneva sineruṃ abhiruhanti, devāpi nikkhamanti. Tesaṃ gopālakadārakānaṃ aññamaññaṃ daṇḍakehi paharaṇasadisaṃ yuddhaṃ hoti. Sakko devarājā heṭṭhā pañcasu ṭhānesu ārakkhaṃ ṭhapetvā upari devapuraṃ parivāretvā attasadisā vajirahatthā paṭimā ṭhapāpesi. Asurā heṭṭhā pañca ṭhānāni paṭibāhitvā abhiruḷhā indapaṭimāyo disvā nivattitvā asurapurameva gacchanti.
दक्खिणेनाभिमुखाति दक्खिणामुखा हुत्वा। अपदं वधित्वाति निप्पदं निरवसेसं वधित्वा। अदस्सनं गतोति मारोपि वट्टपादकं कत्वा रूपावचरचतुत्थज्झानं समापन्नस्स चित्तं जानाति, तदेव विपस्सनापादकं कत्वा समापन्नस्स चित्तं जानाति। अरूपावचरसमापत्ति पन वट्टपादा वा होतु विपस्सनापादा वा, तं समापन्नस्स मारो चित्तं न जानाति। तेन वुत्तं – ‘‘अदस्सनं गतो पापिमतो’’ति।
Dakkhiṇenābhimukhāti dakkhiṇāmukhā hutvā. Apadaṃ vadhitvāti nippadaṃ niravasesaṃ vadhitvā. Adassanaṃ gatoti māropi vaṭṭapādakaṃ katvā rūpāvacaracatutthajjhānaṃ samāpannassa cittaṃ jānāti, tadeva vipassanāpādakaṃ katvā samāpannassa cittaṃ jānāti. Arūpāvacarasamāpatti pana vaṭṭapādā vā hotu vipassanāpādā vā, taṃ samāpannassa māro cittaṃ na jānāti. Tena vuttaṃ – ‘‘adassanaṃ gato pāpimato’’ti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ८. देवासुरसङ्गामसुत्तं • 8. Devāsurasaṅgāmasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ८-९. देवासुरसङ्गामसुत्तादिवण्णना • 8-9. Devāsurasaṅgāmasuttādivaṇṇanā
