| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๘. เทวาสุรสงฺคามสุตฺตวณฺณนา
8. Devāsurasaṅgāmasuttavaṇṇanā
๓๙. อฎฺฐเม สมุปพฺยูโฬฺห อโหสีติ ปจฺจุปฎฺฐิโต อโหสิฯ สงฺคาเมยฺยามาติ สงฺคามํ กเรยฺยาม ยุเชฺฌยฺยามฯ อปยิํสุเยวาติ ปลายิํสุเยวฯ อุตฺตเรนาภิมุขาติ อุตฺตรามุขา หุตฺวาฯ อภิยเนฺต วาติ อนุพนฺธนฺติเยวฯ ภีรุตฺตานคเตนาติ ภีรุตฺตานํ ภยนิวารณํ ปติฎฺฐานํ คเตนฯ อกรณียาติ ยุเทฺธน กิญฺจิ อกตฺตพฺพาฯ กสฺมา ปน เนสํ สงฺคาโม โหตีติ? อสุรา หิ ปุเพฺพ ตาวติํสวาสิโน, เต จิตฺตปาฎลิยา ปุปฺผนกาเล ทิพฺพปาริจฺฉตฺตกปุปฺผํ อนุสฺสรนฺติฯ ตโต อุปฺปนฺนโกธา ‘‘คณฺหถ เทเว’’ติ สมฺมุขสมฺมุขฎฺฐาเนเนว สิเนรุํ อภิรุหนฺติ, เทวาปิ นิกฺขมนฺติฯ เตสํ โคปาลกทารกานํ อญฺญมญฺญํ ทณฺฑเกหิ ปหรณสทิสํ ยุทฺธํ โหติฯ สโกฺก เทวราชา เหฎฺฐา ปญฺจสุ ฐาเนสุ อารกฺขํ ฐเปตฺวา อุปริ เทวปุรํ ปริวาเรตฺวา อตฺตสทิสา วชิรหตฺถา ปฎิมา ฐปาเปสิฯ อสุรา เหฎฺฐา ปญฺจ ฐานานิ ปฎิพาหิตฺวา อภิรุฬฺหา อินฺทปฎิมาโย ทิสฺวา นิวตฺติตฺวา อสุรปุรเมว คจฺฉนฺติฯ
39. Aṭṭhame samupabyūḷho ahosīti paccupaṭṭhito ahosi. Saṅgāmeyyāmāti saṅgāmaṃ kareyyāma yujjheyyāma. Apayiṃsuyevāti palāyiṃsuyeva. Uttarenābhimukhāti uttarāmukhā hutvā. Abhiyante vāti anubandhantiyeva. Bhīruttānagatenāti bhīruttānaṃ bhayanivāraṇaṃ patiṭṭhānaṃ gatena. Akaraṇīyāti yuddhena kiñci akattabbā. Kasmā pana nesaṃ saṅgāmo hotīti? Asurā hi pubbe tāvatiṃsavāsino, te cittapāṭaliyā pupphanakāle dibbapāricchattakapupphaṃ anussaranti. Tato uppannakodhā ‘‘gaṇhatha deve’’ti sammukhasammukhaṭṭhāneneva sineruṃ abhiruhanti, devāpi nikkhamanti. Tesaṃ gopālakadārakānaṃ aññamaññaṃ daṇḍakehi paharaṇasadisaṃ yuddhaṃ hoti. Sakko devarājā heṭṭhā pañcasu ṭhānesu ārakkhaṃ ṭhapetvā upari devapuraṃ parivāretvā attasadisā vajirahatthā paṭimā ṭhapāpesi. Asurā heṭṭhā pañca ṭhānāni paṭibāhitvā abhiruḷhā indapaṭimāyo disvā nivattitvā asurapurameva gacchanti.
ทกฺขิเณนาภิมุขาติ ทกฺขิณามุขา หุตฺวาฯ อปทํ วธิตฺวาติ นิปฺปทํ นิรวเสสํ วธิตฺวาฯ อทสฺสนํ คโตติ มาโรปิ วฎฺฎปาทกํ กตฺวา รูปาวจรจตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนสฺส จิตฺตํ ชานาติ, ตเทว วิปสฺสนาปาทกํ กตฺวา สมาปนฺนสฺส จิตฺตํ ชานาติฯ อรูปาวจรสมาปตฺติ ปน วฎฺฎปาทา วา โหตุ วิปสฺสนาปาทา วา, ตํ สมาปนฺนสฺส มาโร จิตฺตํ น ชานาติฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘อทสฺสนํ คโต ปาปิมโต’’ติฯ
Dakkhiṇenābhimukhāti dakkhiṇāmukhā hutvā. Apadaṃ vadhitvāti nippadaṃ niravasesaṃ vadhitvā. Adassanaṃ gatoti māropi vaṭṭapādakaṃ katvā rūpāvacaracatutthajjhānaṃ samāpannassa cittaṃ jānāti, tadeva vipassanāpādakaṃ katvā samāpannassa cittaṃ jānāti. Arūpāvacarasamāpatti pana vaṭṭapādā vā hotu vipassanāpādā vā, taṃ samāpannassa māro cittaṃ na jānāti. Tena vuttaṃ – ‘‘adassanaṃ gato pāpimato’’ti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๘. เทวาสุรสงฺคามสุตฺตํ • 8. Devāsurasaṅgāmasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๘-๙. เทวาสุรสงฺคามสุตฺตาทิวณฺณนา • 8-9. Devāsurasaṅgāmasuttādivaṇṇanā
