| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
३. धजग्गसुत्तवण्णना
3. Dhajaggasuttavaṇṇanā
२४९. समुपब्यूळ्होति उभिन्नं सह एव समागमो, भुसं वा ब्यूळ्होति अत्थो। भुसा पनस्स ब्यूळ्हता द्विन्नं सेनानं समागन्त्वा सम्पिण्डितभावेनाति आह ‘‘सम्पिण्डितो रासिभूतो’’ति। पच्छिमन्तोति रथपञ्जरस्स परन्तो पच्छिमन्तो पच्छिमकोट्ठासो। रथसन्धितोति रथपञ्जरस्स कुब्बरेन सद्धिं सम्बन्धनट्ठानतो। तदेव पमाणन्ति तदेव ‘‘दियड्ढयोजनसतायामो’’ति वुत्तप्पमाणमेव। दिगुणं कत्वाति ‘‘पच्छिमन्तो सतयोजनो’’तिआदिना दिगुणं कत्वा। चन्दमण्डलसूरियमण्डलकिङ्किणिकजालादिभेदस्स सेसालङ्कारस्स। पस्सन्तानं देवानं। राजा नोति अम्हाकं राजा देवसेट्ठो। दुतियं आसनं लभतीति सक्के निसिन्ने तस्स अनन्तरं दुतियं आसनं लभति। तस्मा देवसेट्ठताय सक्को विय गारवट्ठानियो, यतो सक्को ‘‘तस्स धजग्गं उल्लोकेय्याथा’’ति आह। एस नयो सेसेसुपि। असुरेहि पराजितोति असुरेहि पराजयं आपादितो। रजधजं दिस्वाति परसेनाय उपगच्छन्तिया उट्ठितरजमत्तम्पि दिस्वा ठितोपि तं रजधजं दिस्वा भीरुभावेन पलायनधम्मो।
249.Samupabyūḷhoti ubhinnaṃ saha eva samāgamo, bhusaṃ vā byūḷhoti attho. Bhusā panassa byūḷhatā dvinnaṃ senānaṃ samāgantvā sampiṇḍitabhāvenāti āha ‘‘sampiṇḍito rāsibhūto’’ti. Pacchimantoti rathapañjarassa paranto pacchimanto pacchimakoṭṭhāso. Rathasandhitoti rathapañjarassa kubbarena saddhiṃ sambandhanaṭṭhānato. Tadeva pamāṇanti tadeva ‘‘diyaḍḍhayojanasatāyāmo’’ti vuttappamāṇameva. Diguṇaṃ katvāti ‘‘pacchimanto satayojano’’tiādinā diguṇaṃ katvā. Candamaṇḍalasūriyamaṇḍalakiṅkiṇikajālādibhedassa sesālaṅkārassa. Passantānaṃ devānaṃ. Rājā noti amhākaṃ rājā devaseṭṭho. Dutiyaṃ āsanaṃ labhatīti sakke nisinne tassa anantaraṃ dutiyaṃ āsanaṃ labhati. Tasmā devaseṭṭhatāya sakko viya gāravaṭṭhāniyo, yato sakko ‘‘tassa dhajaggaṃ ullokeyyāthā’’ti āha. Esa nayo sesesupi. Asurehi parājitoti asurehi parājayaṃ āpādito. Rajadhajaṃ disvāti parasenāya upagacchantiyā uṭṭhitarajamattampi disvā ṭhitopi taṃ rajadhajaṃ disvā bhīrubhāvena palāyanadhammo.
यस्स धजग्गपरित्तस्स। आनुभावो वत्तति असम्मुखीभूताहिपि देवताहि सिरसा सम्पटिच्छितब्बतो। चोरभयादीहीति आदि-सद्देन रोगभयादीनञ्चेव वट्टदुक्खस्स च सङ्गहो दट्ठब्बो विधिना भाविते परित्तस्स अत्थे उपचारज्झानादीनम्पि इज्झनतो।
Yassa dhajaggaparittassa. Ānubhāvo vattati asammukhībhūtāhipi devatāhi sirasā sampaṭicchitabbato. Corabhayādīhīti ādi-saddena rogabhayādīnañceva vaṭṭadukkhassa ca saṅgaho daṭṭhabbo vidhinā bhāvite parittassa atthe upacārajjhānādīnampi ijjhanato.
दीघवापीनामके गामे चेतियं दीघवापिचेतियं। मुद्धवेदिका नाम हम्मियं परिक्खिपित्वा कतवेदिका। बुद्धगतं सतिं उपट्ठपेत्वा परित्तरक्खगुत्तिं आह। परित्तस्स आनुभावेन द्वे इट्ठका…पे॰… अट्ठंसु। तथा हि तस्मिं निस्सेणियं ठिते…पे॰… अट्ठंसूति।
Dīghavāpīnāmake gāme cetiyaṃ dīghavāpicetiyaṃ. Muddhavedikā nāma hammiyaṃ parikkhipitvā katavedikā. Buddhagataṃ satiṃ upaṭṭhapetvā parittarakkhaguttiṃ āha. Parittassa ānubhāvena dve iṭṭhakā…pe… aṭṭhaṃsu. Tathā hi tasmiṃ nisseṇiyaṃ ṭhite…pe… aṭṭhaṃsūti.
धजग्गसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Dhajaggasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ३. धजग्गसुत्तं • 3. Dhajaggasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. धजग्गसुत्तवण्णना • 3. Dhajaggasuttavaṇṇanā
