| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๓. ธชคฺคสุตฺตวณฺณนา
3. Dhajaggasuttavaṇṇanā
๒๔๙. สมุปพฺยูโฬฺหติ อุภินฺนํ สห เอว สมาคโม, ภุสํ วา พฺยูโฬฺหติ อโตฺถฯ ภุสา ปนสฺส พฺยูฬฺหตา ทฺวินฺนํ เสนานํ สมาคนฺตฺวา สมฺปิณฺฑิตภาเวนาติ อาห ‘‘สมฺปิณฺฑิโต ราสิภูโต’’ติฯ ปจฺฉิมโนฺตติ รถปญฺชรสฺส ปรโนฺต ปจฺฉิมโนฺต ปจฺฉิมโกฎฺฐาโสฯ รถสนฺธิโตติ รถปญฺชรสฺส กุพฺพเรน สทฺธิํ สมฺพนฺธนฎฺฐานโตฯ ตเทว ปมาณนฺติ ตเทว ‘‘ทิยฑฺฒโยชนสตายาโม’’ติ วุตฺตปฺปมาณเมวฯ ทิคุณํ กตฺวาติ ‘‘ปจฺฉิมโนฺต สตโยชโน’’ติอาทินา ทิคุณํ กตฺวาฯ จนฺทมณฺฑลสูริยมณฺฑลกิงฺกิณิกชาลาทิเภทสฺส เสสาลงฺการสฺสฯ ปสฺสนฺตานํ เทวานํฯ ราชา โนติ อมฺหากํ ราชา เทวเสโฎฺฐฯ ทุติยํ อาสนํ ลภตีติ สเกฺก นิสิเนฺน ตสฺส อนนฺตรํ ทุติยํ อาสนํ ลภติฯ ตสฺมา เทวเสฎฺฐตาย สโกฺก วิย คารวฎฺฐานิโย, ยโต สโกฺก ‘‘ตสฺส ธชคฺคํ อุโลฺลเกยฺยาถา’’ติ อาหฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ อสุเรหิ ปราชิโตติ อสุเรหิ ปราชยํ อาปาทิโตฯ รชธชํ ทิสฺวาติ ปรเสนาย อุปคจฺฉนฺติยา อุฎฺฐิตรชมตฺตมฺปิ ทิสฺวา ฐิโตปิ ตํ รชธชํ ทิสฺวา ภีรุภาเวน ปลายนธโมฺมฯ
249.Samupabyūḷhoti ubhinnaṃ saha eva samāgamo, bhusaṃ vā byūḷhoti attho. Bhusā panassa byūḷhatā dvinnaṃ senānaṃ samāgantvā sampiṇḍitabhāvenāti āha ‘‘sampiṇḍito rāsibhūto’’ti. Pacchimantoti rathapañjarassa paranto pacchimanto pacchimakoṭṭhāso. Rathasandhitoti rathapañjarassa kubbarena saddhiṃ sambandhanaṭṭhānato. Tadeva pamāṇanti tadeva ‘‘diyaḍḍhayojanasatāyāmo’’ti vuttappamāṇameva. Diguṇaṃ katvāti ‘‘pacchimanto satayojano’’tiādinā diguṇaṃ katvā. Candamaṇḍalasūriyamaṇḍalakiṅkiṇikajālādibhedassa sesālaṅkārassa. Passantānaṃ devānaṃ. Rājā noti amhākaṃ rājā devaseṭṭho. Dutiyaṃ āsanaṃ labhatīti sakke nisinne tassa anantaraṃ dutiyaṃ āsanaṃ labhati. Tasmā devaseṭṭhatāya sakko viya gāravaṭṭhāniyo, yato sakko ‘‘tassa dhajaggaṃ ullokeyyāthā’’ti āha. Esa nayo sesesupi. Asurehi parājitoti asurehi parājayaṃ āpādito. Rajadhajaṃ disvāti parasenāya upagacchantiyā uṭṭhitarajamattampi disvā ṭhitopi taṃ rajadhajaṃ disvā bhīrubhāvena palāyanadhammo.
ยสฺส ธชคฺคปริตฺตสฺสฯ อานุภาโว วตฺตติ อสมฺมุขีภูตาหิปิ เทวตาหิ สิรสา สมฺปฎิจฺฉิตพฺพโตฯ โจรภยาทีหีติ อาทิ-สเทฺทน โรคภยาทีนเญฺจว วฎฺฎทุกฺขสฺส จ สงฺคโห ทฎฺฐโพฺพ วิธินา ภาวิเต ปริตฺตสฺส อเตฺถ อุปจารชฺฌานาทีนมฺปิ อิชฺฌนโตฯ
Yassa dhajaggaparittassa. Ānubhāvo vattati asammukhībhūtāhipi devatāhi sirasā sampaṭicchitabbato. Corabhayādīhīti ādi-saddena rogabhayādīnañceva vaṭṭadukkhassa ca saṅgaho daṭṭhabbo vidhinā bhāvite parittassa atthe upacārajjhānādīnampi ijjhanato.
ทีฆวาปีนามเก คาเม เจติยํ ทีฆวาปิเจติยํฯ มุทฺธเวทิกา นาม หมฺมิยํ ปริกฺขิปิตฺวา กตเวทิกาฯ พุทฺธคตํ สติํ อุปฎฺฐเปตฺวา ปริตฺตรกฺขคุตฺติํ อาหฯ ปริตฺตสฺส อานุภาเวน เทฺว อิฎฺฐกา…เป.… อฎฺฐํสุฯ ตถา หิ ตสฺมิํ นิเสฺสณิยํ ฐิเต…เป.… อฎฺฐํสูติฯ
Dīghavāpīnāmake gāme cetiyaṃ dīghavāpicetiyaṃ. Muddhavedikā nāma hammiyaṃ parikkhipitvā katavedikā. Buddhagataṃ satiṃ upaṭṭhapetvā parittarakkhaguttiṃ āha. Parittassa ānubhāvena dve iṭṭhakā…pe… aṭṭhaṃsu. Tathā hi tasmiṃ nisseṇiyaṃ ṭhite…pe… aṭṭhaṃsūti.
ธชคฺคสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Dhajaggasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๓. ธชคฺคสุตฺตํ • 3. Dhajaggasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๓. ธชคฺคสุตฺตวณฺณนา • 3. Dhajaggasuttavaṇṇanā
