| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
४. धम्माभिसमयकथावण्णना
4. Dhammābhisamayakathāvaṇṇanā
८९७. इदानि धम्माभिसमयकथा नाम होति। तत्थ अतीतभवे सोतापन्नं मातुकुच्छियं वसित्वा निक्खन्तं दिस्वा ‘‘अत्थि गब्भसेय्याय धम्माभिसमयो’’ति येसं लद्धि, सेय्यथापि एकच्चानं उत्तरापथकानं, ते सन्धाय पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। अथ नं ‘‘यदि तत्थ धम्माभिसमयो अत्थि, धम्माभिसमयस्स कारणेहि धम्मदेसनादीहि भवितब्ब’’न्ति चोदेतुं अत्थि गब्भसेय्याय धम्मदेसनातिआदिमाह। सुत्तस्सातिआदि भवङ्गवारं सन्धाय वुत्तं। गब्भसेय्याय हि येभुय्येन भवङ्गमेव पवत्तति। तेनेव सत्तो किरियमयप्पवत्ताभावा सुत्तो, भावनानुयोगस्स अभावा पमत्तो, कम्मट्ठानपरिग्गाहकानं सतिसम्पजञ्ञानं अभावा मुट्ठस्सति असम्पजानो नाम होति, तथारूपस्स कुतो धम्माभिसमयोति?
897. Idāni dhammābhisamayakathā nāma hoti. Tattha atītabhave sotāpannaṃ mātukucchiyaṃ vasitvā nikkhantaṃ disvā ‘‘atthi gabbhaseyyāya dhammābhisamayo’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi ekaccānaṃ uttarāpathakānaṃ, te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi tattha dhammābhisamayo atthi, dhammābhisamayassa kāraṇehi dhammadesanādīhi bhavitabba’’nti codetuṃ atthi gabbhaseyyāya dhammadesanātiādimāha. Suttassātiādi bhavaṅgavāraṃ sandhāya vuttaṃ. Gabbhaseyyāya hi yebhuyyena bhavaṅgameva pavattati. Teneva satto kiriyamayappavattābhāvā sutto, bhāvanānuyogassa abhāvā pamatto, kammaṭṭhānapariggāhakānaṃ satisampajaññānaṃ abhāvā muṭṭhassati asampajāno nāma hoti, tathārūpassa kuto dhammābhisamayoti?
धम्माभिसमयकथावण्णना।
Dhammābhisamayakathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (२११) ४. धम्माभिसमयकथा • (211) 4. Dhammābhisamayakathā
