| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೯. ಧಮ್ಮಚೇತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Dhammacetiyasuttavaṇṇanā
೩೬೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಧಮ್ಮಚೇತಿಯಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮೇದಾಳುಪನ್ತಿ ನಾಮೇತಂ ತಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಹಿ ನಿಗಮಸ್ಸ ಮೇದವಣ್ಣಾ ಪಾಸಾಣಾ ಕಿರೇತ್ಥ ಉಸ್ಸನ್ನಾ ಅಹೇಸುಂ, ತಸ್ಮಾ ಮೇದಾಳುಪನ್ತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ। ಸೇನಾಸನಂ ಪನೇತ್ಥ ಅನಿಯತಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ತಂ ವುತ್ತಂ। ನಗರಕನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕಂ ಸಕ್ಯಾನಂ ನಿಗಮಂ। ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನಾತಿ ನ ಅಞ್ಞೇನ ಕರಣೀಯೇನ, ಅಯಂ ಪನ ಬನ್ಧುಲಸೇನಾಪತಿಂ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಯ ಪುತ್ತೇಹಿ ಏಕದಿವಸೇನೇವ ಗಣ್ಹಥಾತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ, ತಂದಿವಸಞ್ಚಸ್ಸ ಭರಿಯಾಯ ಮಲ್ಲಿಕಾಯ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಗವಾ ನಿಮನ್ತಿತೋ, ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಘರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಮತ್ತೇ ‘‘ಸೇನಾಪತಿ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’’ತಿ ಸಾಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮಲ್ಲಿಕಾಯ ಅದಂಸು। ಸಾ ಪಣ್ಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮುಖಸಾಸನಂ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ರಞ್ಞಾ ಅಯ್ಯೇ ಸೇನಾಪತಿ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಯ ಪುತ್ತೇಹಿ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಗಹಾಪಿತೋ’’ತಿ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಮಹಾಜನಗತಂ ಮಾ ಕರಿತ್ಥಾತಿ ಓವಟ್ಟಿಕಾಯ ಪಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪರಿವಿಸಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಏಕಾ ಸಪ್ಪಿಚಾಟಿ ನೀಹರಿತಾ, ಸಾ ಉಮ್ಮಾರೇ ಆಹಚ್ಚ ಭಿನ್ನಾ, ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪರಿವಿಸಿ।
364.Evaṃme sutanti dhammacetiyasuttaṃ. Tattha medāḷupanti nāmetaṃ tassa, tassa hi nigamassa medavaṇṇā pāsāṇā kirettha ussannā ahesuṃ, tasmā medāḷupanti saṅkhaṃ gataṃ. Senāsanaṃ panettha aniyataṃ, tasmā na taṃ vuttaṃ. Nagarakanti evaṃnāmakaṃ sakyānaṃ nigamaṃ. Kenacideva karaṇīyenāti na aññena karaṇīyena, ayaṃ pana bandhulasenāpatiṃ saddhiṃ dvattiṃsāya puttehi ekadivaseneva gaṇhathāti āṇāpesi, taṃdivasañcassa bhariyāya mallikāya pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ bhagavā nimantito, buddhappamukhe bhikkhusaṅghe gharaṃ āgantvā nisinnamatte ‘‘senāpati kālaṅkato’’ti sāsanaṃ āharitvā mallikāya adaṃsu. Sā paṇṇaṃ gahetvā mukhasāsanaṃ pucchi. ‘‘Raññā ayye senāpati saddhiṃ dvattiṃsāya puttehi ekappahāreneva gahāpito’’ti ārocesuṃ. Mahājanagataṃ mā karitthāti ovaṭṭikāya paṇṇaṃ katvā bhikkhusaṅghaṃ parivisi. Tasmiṃ samaye ekā sappicāṭi nīharitā, sā ummāre āhacca bhinnā, taṃ apanetvā aññaṃ āharāpetvā bhikkhusaṅghaṃ parivisi.
ಸತ್ಥಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಕಥಾಸಮುಟ್ಠಾಪನತ್ಥಂ – ‘‘ಸಪ್ಪಿಚಾಟಿಯಾ ಭಿನ್ನಪಚ್ಚಯಾ ನ ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಮಲ್ಲಿಕಾ ಪಣ್ಣಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ಠಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಭಗವಾ ಇಮಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಯ ಪುತ್ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸೇನಾಪತಿನೋ ಮತಸಾಸನಂ, ಅಹಂ ಏತಮ್ಪಿ ನ ಚಿನ್ತಯಾಮಿ, ಸಪ್ಪಿಚಾಟಿಪಚ್ಚಯಾ ಕಿಂ ಚಿನ್ತೇಯ್ಯಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ಭಗವಾ – ‘‘ಮಲ್ಲಿಕೇ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ಅನಮತಗ್ಗೇ ಸಂಸಾರೇ ನಾಮ ವತ್ತಮಾನಾನಂ ಹೋತಿ ಏತ’’ನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚತಾದಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ। ಮಲ್ಲಿಕಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸಸುಣಿಸಾಯೋ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ। ರಾಜಾ ಮಲ್ಲಿಕಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸೇನಾಪತಿನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತರೇ ಭಿನ್ನದೋಸೋ ಅತ್ಥಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ನತ್ಥಿ ಸಾಮೀತಿ। ಸೋ ತಸ್ಸಾ ವಚನೇನ ತಸ್ಸ ನಿದ್ದೋಸಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಬಲವದೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ। ಸೋ – ‘‘ಏವರೂಪಂ ನಾಮ ಅದೋಸಕಾರಕಂ ಮಂ ಸಮ್ಭಾವಯಿತ್ವಾ ಆಗತಂ ಸಹಾಯಕಂ ವಿನಾಸೇಸಿ’’ನ್ತಿ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಾಸಾದೇ ವಾ ನಾಟಕೇಸು ವಾ ರಜ್ಜಸುಖೇಸು ವಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾದಂ ಅಲಭಮಾನೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಚರಿತುಂ ಆರದ್ಧೋ। ಏತದೇವ ಕಿಚ್ಚಂ ಅಹೋಸಿ। ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನಾ’’ತಿ।
Satthā katabhattakicco kathāsamuṭṭhāpanatthaṃ – ‘‘sappicāṭiyā bhinnapaccayā na cintetabba’’nti āha. Tasmiṃ samaye mallikā paṇṇaṃ nīharitvā bhagavato purato ṭhapetvā – ‘‘bhagavā imaṃ dvattiṃsāya puttehi saddhiṃ senāpatino matasāsanaṃ, ahaṃ etampi na cintayāmi, sappicāṭipaccayā kiṃ cinteyyāmī’’ti āha. Bhagavā – ‘‘mallike, mā cintayi, anamatagge saṃsāre nāma vattamānānaṃ hoti eta’’nti aniccatādipaṭisaṃyuttaṃ dhammakathaṃ katvā agamāsi. Mallikā dvattiṃsasuṇisāyo pakkosāpetvā ovādaṃ adāsi. Rājā mallikaṃ pakkosāpetvā ‘‘senāpatino amhākaṃ antare bhinnadoso atthi natthī’’ti pucchi. Natthi sāmīti. So tassā vacanena tassa niddosabhāvaṃ ñatvā vippaṭisārī balavadomanassaṃ uppādesi. So – ‘‘evarūpaṃ nāma adosakārakaṃ maṃ sambhāvayitvā āgataṃ sahāyakaṃ vināsesi’’nti tato paṭṭhāya pāsāde vā nāṭakesu vā rajjasukhesu vā cittassādaṃ alabhamāno tattha tattha vicarituṃ āraddho. Etadeva kiccaṃ ahosi. Idaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘kenacideva karaṇīyenā’’ti.
ದೀಘಂ ಕಾರಾಯನನ್ತಿ ದೀಘಕಾರಾಯನೋ ನಾಮ ಬನ್ಧುಲಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ‘‘ಏತಸ್ಸ ಮೇ ಮಾತುಲೋ ಅದೋಸಕಾರಕೋ ನಿಕ್ಕಾರಣೇನ ಘಾತಿತೋ’’ತಿ ರಞ್ಞಾ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿತೋ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಮಹಚ್ಚಾ ರಾಜಾನುಭಾವೇನಾತಿ ಮಹತಾ ರಾಜಾನುಭಾವೇನ , ಧರಣಿತಲಂ ಭಿನ್ದನ್ತೋ ವಿಯ ಸಾಗರಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ ವಿಯ ವಿಚಿತ್ತವೇಸಸೋಭೇನ ಮಹತಾ ಬಲಕಾಯೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಸಾದಿಕಾನೀತಿ ದಸ್ಸನೇನೇವ ಸಹ ರಞ್ಜನಕಾನಿ। ಪಸಾದನೀಯಾನೀತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಅಥ ವಾ ಪಾಸಾದಿಕಾನೀತಿ ಪಸಾದಜನಕಾನಿ। ಅಪ್ಪಸದ್ದಾನೀತಿ ನಿಸ್ಸದ್ದಾನಿ। ಅಪ್ಪನಿಗ್ಘೋಸಾನೀತಿ ಅವಿಭಾವಿತತ್ಥೇನ ನಿಗ್ಘೋಸೇನ ರಹಿತಾನಿ। ವಿಜನವಾತಾನೀತಿ ವಿಗತಜನವಾತಾನಿ। ಮನುಸ್ಸರಾಹಸ್ಸೇಯ್ಯಕಾನೀತಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ರಹಸ್ಸಕಮ್ಮಾನುಚ್ಛವಿಕಾನಿ, ರಹಸ್ಸಮನ್ತಂ ಮನ್ತೇನ್ತಾನಂ ಅನುರೂಪಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಸಾರುಪ್ಪಾನೀತಿ ನಿಲೀಯನಭಾವಸ್ಸ ಏಕೀಭಾವಸ್ಸ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾನಿ। ಯತ್ಥ ಸುದಂ ಮಯನ್ತಿ ನ ತೇನ ತತ್ಥ ಭಗವಾ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಪುಬ್ಬೋ, ತಾದಿಸೇಸು ಪನ ಪಯಿರುಪಾಸಿತಪುಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಾ ಯಾದಿಸೇಸು ಸುದಂ ಮಯನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ।
Dīghaṃkārāyananti dīghakārāyano nāma bandhulasenāpatissa bhāgineyyo ‘‘etassa me mātulo adosakārako nikkāraṇena ghātito’’ti raññā senāpatiṭṭhāne ṭhapito. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Mahaccā rājānubhāvenāti mahatā rājānubhāvena , dharaṇitalaṃ bhindanto viya sāgaraṃ parivattento viya vicittavesasobhena mahatā balakāyenāti attho. Pāsādikānīti dassaneneva saha rañjanakāni. Pasādanīyānīti tasseva vevacanaṃ. Atha vā pāsādikānīti pasādajanakāni. Appasaddānīti nissaddāni. Appanigghosānīti avibhāvitatthena nigghosena rahitāni. Vijanavātānīti vigatajanavātāni. Manussarāhasseyyakānīti manussānaṃ rahassakammānucchavikāni, rahassamantaṃ mantentānaṃ anurūpānīti attho. Paṭisallānasāruppānīti nilīyanabhāvassa ekībhāvassa anucchavikāni. Yattha sudaṃ mayanti na tena tattha bhagavā payirupāsitapubbo, tādisesu pana payirupāsitapubbo, tasmā yādisesu sudaṃ mayanti ayamettha attho.
ಅತ್ಥಿ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಸೇನಾಪತಿ ‘‘ರಾಜಾ ಭಗವನ್ತಂ ಮಮಾಯತೀ’’ತಿ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ಸಚೇ ಮಂ ರಾಜಾ ‘‘ಕಹಂ ಭಗವಾ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ಅದನ್ಧಾಯನ್ತೇನ ಆಚಿಕ್ಖಿತುಂ ಯುತ್ತನ್ತಿ ಚರಪುರಿಸೇ ಪಯೋಜೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ನಿವಾಸನಟ್ಠಾನಂ ಞತ್ವಾವ ವಿಹರತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ಆರಾಮಂ ಪಾವಿಸೀತಿ ಬಹಿನಿಗಮೇ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರಾಯನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾವಿಸಿ।
Atthi, mahārājāti paṇḍito senāpati ‘‘rājā bhagavantaṃ mamāyatī’’ti jānāti, so sace maṃ rājā ‘‘kahaṃ bhagavā’’ti vadeyya, adandhāyantena ācikkhituṃ yuttanti carapurise payojetvā bhagavato nivāsanaṭṭhānaṃ ñatvāva viharati. Tasmā evamāha. Ārāmaṃ pāvisīti bahinigame khandhāvāraṃ bandhāpetvā kārāyanena saddhiṃ pāvisi.
೩೬೬. ವಿಹಾರೋತಿ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹಂಸು। ಆಳಿನ್ದನ್ತಿ ಪಮುಖಂ। ಉಕ್ಕಾಸಿತ್ವಾತಿ ಉಕ್ಕಾಸಿತಸದ್ದಂ ಕತ್ವಾ। ಅಗ್ಗಳನ್ತಿ ಕವಾಟಂ। ಆಕೋಟೇಹೀತಿ ಅಗ್ಗನಖೇನ ಈಸಕಂ ಕುಞ್ಚಿಕಚ್ಛಿದ್ದಸಮೀಪೇ ಕೋಟೇಹೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ದ್ವಾರಂ ಕಿರ ಅತಿಉಪರಿ ಅಮನುಸ್ಸಾ, ಅತಿಹೇಟ್ಠಾ ದೀಘಜಾತಿಕಾ ಕೋಟೇನ್ತಿ। ತಥಾ ಅಕೋಟೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಛಿದ್ದಸಮೀಪೇ ಕೋಟೇತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಟಕವತ್ತನ್ತಿ ದೀಪೇನ್ತಾ ವದನ್ತಿ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇಯೇವ। ಖಗ್ಗಞ್ಚ ಉಣ್ಹೀಸಞ್ಚಾತಿ ದೇಸನಾಮತ್ತಮೇತಂ,
366.Vihāroti gandhakuṭiṃ sandhāyāhaṃsu. Āḷindanti pamukhaṃ. Ukkāsitvāti ukkāsitasaddaṃ katvā. Aggaḷanti kavāṭaṃ. Ākoṭehīti agganakhena īsakaṃ kuñcikacchiddasamīpe koṭehīti vuttaṃ hoti. Dvāraṃ kira atiupari amanussā, atiheṭṭhā dīghajātikā koṭenti. Tathā akoṭetvā majjhe chiddasamīpe koṭetabbaṃ, idaṃ dvārakoṭṭakavattanti dīpentā vadanti. Tatthevāti bhikkhūhi vuttaṭṭhāneyeva. Khaggañca uṇhīsañcāti desanāmattametaṃ,
ವಾಲಬೀಜನಿಮುಣ್ಹೀಸಂ, ಖಗ್ಗಂ ಛತ್ತಞ್ಚುಪಾಹನಂ।
Vālabījanimuṇhīsaṃ, khaggaṃ chattañcupāhanaṃ;
ಓರುಯ್ಹ ರಾಜಾ ಯಾನಮ್ಹಾ, ಠಪಯಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛದನ್ತಿ॥ –
Oruyha rājā yānamhā, ṭhapayitvā paṭicchadanti. –
ಆಗತಾನಿ ಪನ ಪಞ್ಚಪಿ ರಾಜಕಕುಧಭಣ್ಡಾನಿ ಅದಾಸಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಅದಾಸೀತಿ। ಅತಿಗರುನೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಉದ್ಧತವೇಸೇನ ಗನ್ತುಂ ನ ಯುತ್ತನ್ತಿ ಚ, ಏಕಕೋವ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿವಸೇನ ಸಮ್ಮೋದಿಸ್ಸಾಮಿ ಚಾತಿ। ಪಞ್ಚಸು ಹಿ ರಾಜಕಕುಧಭಣ್ಡೇಸು ನಿವತ್ತಿತೇಸು ತ್ವಂ ನಿವತ್ತಾತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ನ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಸಯಮೇವ ನಿವತ್ತನ್ತಿ। ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಅದಾಸಿ। ರಹಾಯತೀತಿ ರಹಸ್ಸಂ ಕರೋತಿ ನಿಗೂಹತಿ। ಅಯಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ‘‘ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಅಯಂ ರಾಜಾ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಚತುಕ್ಕಣ್ಣಮನ್ತಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಮಾತುಲಂ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಯ ಪುತ್ತೇಹಿ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ, ಇದಾನಿಪಿ ಚತುಕ್ಕಣ್ಣಮನ್ತಂ ಮನ್ತೇತುಕಾಮೋ, ಕಚ್ಚಿ ನು ಖೋ ಮಂ ಗಣ್ಹಾಪೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ಕೋಪವಸೇನಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ।
Āgatāni pana pañcapi rājakakudhabhaṇḍāni adāsi. Kasmā pana adāsīti. Atigaruno sammāsambuddhassa santikaṃ uddhatavesena gantuṃ na yuttanti ca, ekakova upasaṅkamitvā attano rucivasena sammodissāmi cāti. Pañcasu hi rājakakudhabhaṇḍesu nivattitesu tvaṃ nivattāti vattabbaṃ na hoti, sabbe sayameva nivattanti. Iti imehi dvīhi kāraṇehi adāsi. Rahāyatīti rahassaṃ karoti nigūhati. Ayaṃ kirassa adhippāyo ‘‘pubbepi ayaṃ rājā samaṇena gotamena saddhiṃ catukkaṇṇamantaṃ mantetvā mayhaṃ mātulaṃ saddhiṃ dvattiṃsāya puttehi gaṇhāpesi, idānipi catukkaṇṇamantaṃ mantetukāmo, kacci nu kho maṃ gaṇhāpessatī’’ti. Evaṃ kopavasenassa etadahosi.
ವಿವರಿ ಭಗವಾ ದ್ವಾರನ್ತಿ ನ ಭಗವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿ, ವಿವರತೂತಿ ಪನ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ। ತತೋ – ‘‘ಭಗವಾ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅನೇಕೇಸು ಕಪ್ಪಕೋಟೀಸು ದಾನಂ ದದಮಾನೇಹಿ ನ ಸಹತ್ಥಾ ದ್ವಾರವಿವರಣಕಮ್ಮಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಸಯಮೇವ ದ್ವಾರಂ ವಿವಟಂ। ತಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಭಗವತೋ ಮನೇನ ವಿವಟಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ವಿವರಿ ಭಗವಾ ದ್ವಾರ’’ನ್ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾತಿ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ। ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪವಿಟ್ಠಮತ್ತೇಯೇವ ಕಾರಾಯನೋ ಪಞ್ಚ ರಾಜಕಕುಧಭಣ್ಡಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿಟಟೂಭಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ ‘‘ಛತ್ತಂ ಸಮ್ಮ ಉಸ್ಸಾಪೇಹೀ’’ತಿ। ಮಯ್ಹಂ ಪಿತಾ ಕಿಂ ಗತೋತಿ? ಪಿತರಂ ಮಾ ಪುಚ್ಛ, ಸಚೇ ತ್ವಂ ನ ಉಸ್ಸಾಪೇಸಿ, ತಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಅಹಂ ಉಸ್ಸಾಪೇಮೀತಿ। ‘‘ಉಸ್ಸಾಪೇಮಿ ಸಮ್ಮಾ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ। ಕಾರಾಯನೋ ರಞ್ಞೋ ಏಕಂ ಅಸ್ಸಞ್ಚ ಅಸಿಞ್ಚ ಏಕಮೇವ ಚ ಪರಿಚಾರಿಕಂ ಇತ್ಥಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಸಚೇ ರಾಜಾ ಜೀವಿತೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ, ಮಾ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ವಿಟಟೂಭಸ್ಸ ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಮೇವ ಗತೋ।
Vivaribhagavā dvāranti na bhagavā uṭṭhāya dvāraṃ vivari, vivaratūti pana hatthaṃ pasāresi. Tato – ‘‘bhagavā tumhehi anekesu kappakoṭīsu dānaṃ dadamānehi na sahatthā dvāravivaraṇakammaṃ kata’’nti sayameva dvāraṃ vivaṭaṃ. Taṃ pana yasmā bhagavato manena vivaṭaṃ, tasmā ‘‘vivari bhagavā dvāra’’nti vattuṃ vaṭṭati. Vihāraṃ pavisitvāti gandhakuṭiṃ pavisitvā. Tasmiṃ pana paviṭṭhamatteyeva kārāyano pañca rājakakudhabhaṇḍāni gahetvā khandhāvāraṃ gantvā viṭaṭūbhaṃ āmantesi ‘‘chattaṃ samma ussāpehī’’ti. Mayhaṃ pitā kiṃ gatoti? Pitaraṃ mā puccha, sace tvaṃ na ussāpesi, taṃ gaṇhitvā ahaṃ ussāpemīti. ‘‘Ussāpemi sammā’’ti sampaṭicchi. Kārāyano rañño ekaṃ assañca asiñca ekameva ca paricārikaṃ itthiṃ ṭhapetvā – ‘‘sace rājā jīvitena atthiko, mā āgacchatū’’ti viṭaṭūbhassa chattaṃ ussāpetvā taṃ gahetvā sāvatthimeva gato.
೩೬೭. ಧಮ್ಮನ್ವಯೋತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖಞಾಣಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅನುನಯೋ ಅನುಮಾನಂ, ಅನುಬುದ್ಧೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಾನಿ ಯೇನಸ್ಸ ಧಮ್ಮನ್ವಯೇನ ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’’ತಿಆದಿ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇಧ ಪನಾಹಂ, ಭನ್ತೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಆಪಾಣಕೋಟಿಕನ್ತಿ ಪಾಣೋತಿ ಜೀವಿತಂ, ತಂ ಮರಿಯಾದಂ ಅನ್ತೋ ಕರಿತ್ವಾ, ಮರಣಸಮಯೇಪಿ ಚರನ್ತಿಯೇವ, ತಂ ನ ವೀತಿಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಅಪಾಣಕೋಟಿಕ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಆಜೀವಿತಪರಿಯನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಜೀವಿತಹೇತು ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಾ ಪಾಣಕೋಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಚರನ್ತಿ, ನ ಏವನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇತಿ ಬುದ್ಧಸುಬುದ್ಧತಾಯ ಧಮ್ಮಸ್ವಾಕ್ಖಾತತಾಯ ಸಙ್ಘಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನತಾಯ ಚ ಏತಂ ಏವಂ ಹೋತಿ, ಏವಞ್ಹಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ಭಗವತಿ ಧಮ್ಮನ್ವಯೋ ಹೋತೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ।
367.Dhammanvayoti paccakkhañāṇasaṅkhātassa dhammassa anunayo anumānaṃ, anubuddhīti attho. Idāni yenassa dhammanvayena ‘‘sammāsambuddho bhagavā’’tiādi hoti, taṃ dassetuṃ idha panāhaṃ, bhantetiādimāha. Tattha āpāṇakoṭikanti pāṇoti jīvitaṃ, taṃ mariyādaṃ anto karitvā, maraṇasamayepi carantiyeva, taṃ na vītikkamantīti vuttaṃ hoti. ‘‘Apāṇakoṭika’’ntipi pāṭho, ājīvitapariyantanti attho. Yathā ekacce jīvitahetu atikkamantā pāṇakoṭikaṃ katvā caranti, na evanti attho. Ayampi kho me, bhanteti buddhasubuddhatāya dhammasvākkhātatāya saṅghasuppaṭipannatāya ca etaṃ evaṃ hoti, evañhi me, bhante, ayaṃ bhagavati dhammanvayo hotīti dīpeti. Eseva nayo sabbattha.
೩೬೯. ನ ವಿಯ ಮಞ್ಞೇ ಚಕ್ಖುಂ ಬನ್ಧನ್ತೇತಿ ಚಕ್ಖುಂ ಅಬನ್ಧನ್ತೇ ವಿಯ। ಅಪಾಸಾದಿಕಞ್ಹಿ ದಿಸ್ವಾ ಪುನ ಓಲೋಕನಕಿಚ್ಚಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಚಕ್ಖುಂ ನ ಬನ್ಧತಿ ನಾಮ। ಪಾಸಾದಿಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಓಲೋಕನಕಿಚ್ಚಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಚಕ್ಖುಂ ಬನ್ಧತಿ ನಾಮ। ಇಮೇ ಚ ಅಪಾಸಾದಿಕಾ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ಬನ್ಧುಕರೋಗೋ ನೋತಿ ಕುಲರೋಗೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕುಲೇ ಜಾತಾ ಏವರೂಪಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಉಳಾರನ್ತಿ ಮಹೇಸಕ್ಖಂ। ಪುಬ್ಬೇನಾಪರನ್ತಿ ಪುಬ್ಬತೋ ಅಪರಂ ವಿಸೇಸಂ। ತತ್ಥ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೋ ಉಳಾರಂ ಪುಬ್ಬೇ ವಿಸೇಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ನಾಮ, ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಉಳಾರಂ ಪುಬ್ಬತೋ ಅಪರಂ ವಿಸೇಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ನಾಮ।
369.Naviya maññe cakkhuṃ bandhanteti cakkhuṃ abandhante viya. Apāsādikañhi disvā puna olokanakiccaṃ na hoti, tasmā so cakkhuṃ na bandhati nāma. Pāsādikaṃ disvā punappunaṃ olokanakiccaṃ hoti, tasmā so cakkhuṃ bandhati nāma. Ime ca apāsādikā, tasmā evamāha. Bandhukarogo noti kularogo. Amhākaṃ kule jātā evarūpā hontīti vadanti. Uḷāranti mahesakkhaṃ. Pubbenāparanti pubbato aparaṃ visesaṃ. Tattha kasiṇaparikammaṃ katvā samāpattiṃ nibbattento uḷāraṃ pubbe visesaṃ sañjānāti nāma, samāpattiṃ padaṭṭhānaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ gaṇhanto uḷāraṃ pubbato aparaṃ visesaṃ sañjānāti nāma.
೩೭೦. ಘಾತೇತಾಯಂ ವಾ ಘಾತೇತುನ್ತಿ ಘಾತೇತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಘಾತೇತುಂ। ಜಾಪೇತಾಯಂ ವಾ ಜಾಪೇತುನ್ತಿ ಧನೇನ ವಾ ಜಾಪೇತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಜಾಪೇತುಂ ಜಾನಿತುಂ ಅಧನಂ ಕಾತುಂ। ಪಬ್ಬಾಜೇತಾಯಂ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುನ್ತಿ ರಟ್ಠತೋ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ।
370.Ghātetāyaṃ vā ghātetunti ghātetabbayuttakaṃ ghātetuṃ. Jāpetāyaṃ vā jāpetunti dhanena vā jāpetabbayuttakaṃ jāpetuṃ jānituṃ adhanaṃ kātuṃ. Pabbājetāyaṃ vā pabbājetunti raṭṭhato vā pabbājetabbayuttakaṃ pabbājetuṃ.
೩೭೩. ಇಸಿದತ್ತಪುರಾಣಾತಿ ಇಸಿದತ್ತೋ ಚ ಪುರಾಣೋ ಚ। ತೇಸು ಏಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ಏಕೋ ಸದಾರಸನ್ತುಟ್ಠೋ। ಮಮಭತ್ತಾತಿ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಭತ್ತಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಮಮಭತ್ತಾ। ಮಮಯಾನಾತಿ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಯಾನಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಮಮಯಾನಾ। ಜೀವಿಕಾಯ ದಾತಾತಿ ಜೀವಿತವುತ್ತಿಂ ದಾತಾ। ವೀಮಂಸಮಾನೋತಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖಮಾನೋ। ತದಾ ಕಿರ ರಾಜಾ ನಿದ್ದಂ ಅನೋಕ್ಕನ್ತೋವ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ। ಅಥ ತೇ ಥಪತಯೋ ‘‘ಕತರಸ್ಮಿಂ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಭಗವಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಮನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಯೇನ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ತೇನ ಸೀಸೇ ಕತೇ ರಾಜಾ ಪಾದತೋ ಹೋತಿ। ಯೇನ ರಾಜಾ, ತೇನ ಸೀಸೇ ಕತೇ ಸತ್ಥಾ ಪಾದತೋ ಹೋತಿ, ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ? ತತೋ ನೇಸಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ರಾಜಾ ಕುಪ್ಪಮಾನೋ ಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದೇತಿ, ತಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ। ನ ಖೋ ಪನ ಮಯಂ ಸಕ್ಕೋಮ ಜಾನಮಾನಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಪಾದತೋ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ರಾಜಾನಂ ಪಾದತೋ ಕತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿಂಸು। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಅಯಂ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ।
373.Isidattapurāṇāti isidatto ca purāṇo ca. Tesu eko brahmacārī, eko sadārasantuṭṭho. Mamabhattāti mama santakaṃ bhattaṃ etesanti mamabhattā. Mamayānāti mama santakaṃ yānaṃ etesanti mamayānā. Jīvikāya dātāti jīvitavuttiṃ dātā. Vīmaṃsamānoti upaparikkhamāno. Tadā kira rājā niddaṃ anokkantova okkanto viya hutvā nipajji. Atha te thapatayo ‘‘katarasmiṃ disābhāge bhagavā’’ti pucchitvā ‘‘asukasmiṃ nāmā’’ti sutvā mantayiṃsu – ‘‘yena sammāsambuddho, tena sīse kate rājā pādato hoti. Yena rājā, tena sīse kate satthā pādato hoti, kiṃ karissāmā’’ti? Tato nesaṃ etadahosi – ‘‘rājā kuppamāno yaṃ amhākaṃ deti, taṃ acchindeyya. Na kho pana mayaṃ sakkoma jānamānā satthāraṃ pādato kātu’’nti rājānaṃ pādato katvā nipajjiṃsu. Taṃ sandhāya ayaṃ rājā evamāha.
೩೭೪. ಪಕ್ಕಾಮೀತಿ ಗನ್ಧಕುಟಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಕಾರಾಯನಸ್ಸ ಠಿತಟ್ಠಾನಂ ಗತೋ, ತಂ ತತ್ಥ ಅದಿಸ್ವಾ ಖನ್ಧಾವಾರಟ್ಠಾನಂ ಗತೋ, ತತ್ಥಾಪಿ ಅಞ್ಞಂ ಅದಿಸ್ವಾ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಸಾ ಸಬ್ಬಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ। ರಾಜಾ – ‘‘ನ ಇದಾನಿ ಮಯಾ ಏಕಕೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರಾಜಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಕಣಾಜಕಭತ್ತಞ್ಚೇವ ಭುಞ್ಜಿ, ಬಹಲಉದಕಞ್ಚ ಪಿವಿ। ತಸ್ಸ ಸುಖುಮಾಲಪಕತಿಕಸ್ಸ ಆಹಾರೋ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಿ। ಸೋ ರಾಜಗಹಂ ಪಾಪುಣನ್ತೋಪಿ ವಿಕಾಲೇ ದ್ವಾರೇಸು ಪಿಹಿತೇಸು ಪಾಪುಣಿ। ‘‘ಅಜ್ಜ ಸಾಲಾಯಂ ಸಯಿತ್ವಾ ಸ್ವೇ ಮಯ್ಹಂ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಬಹಿನಗರೇ ಸಾಲಾಯ ನಿಪಜ್ಜಿ। ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಉಟ್ಠಾನಾನಿ ಪವತ್ತಿಂಸು, ಕತಿಪಯವಾರೇ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪದಸಾ ಗನ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ತಸ್ಸಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ಅಙ್ಕೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಬಲವಪಚ್ಚೂಸೇ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಸಾ ತಸ್ಸ ಮತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ – ‘‘ದ್ವೀಸು ರಜ್ಜೇಸು ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪರಸ್ಸ ಬಹಿನಗರೇ ಅನಾಥಸಾಲಾಯ ಅನಾಥಕಾಲಕಿರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋ ಮಯ್ಹಂ ಸಾಮಿ ಕೋಸಲರಾಜಾ’’ತಿಆದೀನಿ ವದಮಾನಾ ಉಚ್ಚಾಸದ್ದೇನ ಪರಿದೇವಿತುಂ ಆರಭಿ। ಮನುಸ್ಸಾ ಸುತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ। ರಾಜಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ಆಗತಕಾರಣಂ ಞತ್ವಾ ಮಹಾಪರಿಹಾರೇನ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕರಿತ್ವಾ ‘‘ವಿಟಟೂಭಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಬಲಕಾಯಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇಸಿ। ಅಮಚ್ಚಾ ಪಾದೇಸು ಪತಿತ್ವಾ – ‘‘ಸಚೇ, ದೇವ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮಾತುಲೋ ಅರೋಗೋ ಅಸ್ಸ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗನ್ತುಂ ಯುತ್ತಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಇದಾನಿ ಪನ ವಿಟಟೂಭೋಪಿ ತುಮ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತುಂ ಅರಹತಿಯೇವಾ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ನಿವಾರೇಸುಂ।
374.Pakkāmīti gandhakuṭito nikkhamitvā kārāyanassa ṭhitaṭṭhānaṃ gato, taṃ tattha adisvā khandhāvāraṭṭhānaṃ gato, tatthāpi aññaṃ adisvā taṃ itthiṃ pucchi. Sā sabbaṃ pavattiṃ ācikkhi. Rājā – ‘‘na idāni mayā ekakena tattha gantabbaṃ, rājagahaṃ gantvā bhāgineyyena saddhiṃ āgantvā mayhaṃ rajjaṃ gaṇhissāmī’’ti rājagahaṃ gacchanto antarāmagge kaṇājakabhattañceva bhuñji, bahalaudakañca pivi. Tassa sukhumālapakatikassa āhāro na sammā pariṇāmi. So rājagahaṃ pāpuṇantopi vikāle dvāresu pihitesu pāpuṇi. ‘‘Ajja sālāyaṃ sayitvā sve mayhaṃ bhāgineyyaṃ passissāmī’’ti bahinagare sālāya nipajji. Tassa rattibhāge uṭṭhānāni pavattiṃsu, katipayavāre bahi nikkhami. Tato paṭṭhāya padasā gantuṃ asakkonto tassā itthiyā aṅke nipajjitvā balavapaccūse kālamakāsi. Sā tassa matabhāvaṃ ñatvā – ‘‘dvīsu rajjesu rajjaṃ kāretvā idāni parassa bahinagare anāthasālāya anāthakālakiriyaṃ katvā nipanno mayhaṃ sāmi kosalarājā’’tiādīni vadamānā uccāsaddena paridevituṃ ārabhi. Manussā sutvā rañño ārocesuṃ. Rājā āgantvā disvā sañjānitvā āgatakāraṇaṃ ñatvā mahāparihārena sarīrakiccaṃ karitvā ‘‘viṭaṭūbhaṃ gaṇhissāmī’’ti bheriṃ carāpetvā balakāyaṃ sannipātesi. Amaccā pādesu patitvā – ‘‘sace, deva, tumhākaṃ mātulo arogo assa, tumhākaṃ gantuṃ yuttaṃ bhaveyya, idāni pana viṭaṭūbhopi tumhe nissāya chattaṃ ussāpetuṃ arahatiyevā’’ti saññāpetvā nivāresuṃ.
ಧಮ್ಮಚೇತಿಯಾನೀತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಿತ್ತೀಕಾರವಚನಾನಿ। ತೀಸು ಹಿ ರತನೇಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಚಿತ್ತೀಕಾರೇ ಕತೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕತೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಭಗವತಿ ಚಿತ್ತೀಕಾರೇ ಕತೇ ಧಮ್ಮೋಪಿ ಕತೋವ ಹೋತೀತಿ ಭಗವಾ ‘‘ಧಮ್ಮಚೇತಿಯಾನೀ’’ತಿ ಆಹ। ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಾನೀತಿ ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಆದಿಭೂತಾನಿ, ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪತ್ತಿಭೂತಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Dhammacetiyānīti dhammassa cittīkāravacanāni. Tīsu hi ratanesu yattha katthaci cittīkāre kate sabbattha katoyeva hoti, tasmā bhagavati cittīkāre kate dhammopi katova hotīti bhagavā ‘‘dhammacetiyānī’’ti āha. Ādibrahmacariyakānīti maggabrahmacariyassa ādibhūtāni, pubbabhāgapaṭipattibhūtānīti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಧಮ್ಮಚೇತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dhammacetiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೯. ಧಮ್ಮಚೇತಿಯಸುತ್ತಂ • 9. Dhammacetiyasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೯. ಧಮ್ಮಚೇತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Dhammacetiyasuttavaṇṇanā
