Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದಂ
7. Dhammadesanāsikkhāpadaṃ
೬೦. ಸತ್ತಮೇ ಮಹಾದ್ವಾರೇತಿ ಬಹಿ ಠಿತೇ ಮಹಾದ್ವಾರೇ। ಆಗಮ್ಮ, ಪವಿಸಿತ್ವಾ ವಾ ವಸನಟ್ಠಾನತ್ತಾ ಓವರಕೋ ಆವಸಥೋ ನಾಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ಓವರಕದ್ವಾರೇ’’ತಿ। ಸುನಿಗ್ಗತೇನಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗತೇನ ಸದ್ದೇನ। ‘‘ಅಞ್ಞಾತು’’ನ್ತಿ ಪದಸ್ಸ ‘‘ನ ಞಾತು’’ನ್ತಿ ಅತ್ಥಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಆಜಾನಿತು’’ನ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ನಕಾರವಿಕಾರೋ ಅಇತಿ ನಿಪಾತೋ ನ ಹೋತಿ, ಆಇತಿ ಉಪಸಗ್ಗೋತಿ ಪನ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ವಿಞ್ಞುನಾ ಪುರಿಸೇನಾ’’ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹೇನಾ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಮನುಸ್ಸಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತೇನ ಯಕ್ಖೇನ ಪೇತೇನ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಠಿತಾಯ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ದೇಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ನ ಯಕ್ಖೇನಾತಿ ಯಕ್ಖೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಠಿತಾಯ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ದೇಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಏಸ ನಯೋ ‘‘ನ ಪೇತೇನ, ನ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇನಾ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ।
60. Sattame mahādvāreti bahi ṭhite mahādvāre. Āgamma, pavisitvā vā vasanaṭṭhānattā ovarako āvasatho nāmāti āha ‘‘ovarakadvāre’’ti. Suniggatenāti suṭṭhu bahi nikkhamitvā gatena saddena. ‘‘Aññātu’’nti padassa ‘‘na ñātu’’nti atthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘ājānitu’’nti. Iminā nakāravikāro aiti nipāto na hoti, āiti upasaggoti pana dasseti. ‘‘Viññunā purisenā’’ti ettakameva avatvā ‘‘purisaviggahenā’’ti vadanto manussapurisaviggahaṃ gahetvā ṭhitena yakkhena petena tiracchānagatena saddhiṃ ṭhitāya mātugāmassa desetuṃ na vaṭṭatīti dasseti. Na yakkhenāti yakkhena saddhiṃ ṭhitāya mātugāmassa desetuṃ na vaṭṭatīti yojanā. Esa nayo ‘‘na petena, na tiracchānagatenā’’ti etthāpi.
೬೬. ಛಪ್ಪಞ್ಚವಾಚಾಹೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಞ್ಚಾ’’ತಿ ವಾಚಾಸಿಲಿಟ್ಠವಸೇನ ವುತ್ತಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಪಯೋಜನಸ್ಸಾಭಾವಾ। ತತ್ಥಾತಿ ‘‘ಛಪ್ಪಞ್ಚವಾಚಾಹೀ’’ತಿ ಪದೇ। ಏಕೋ ಗಾಥಾಪಾದೋ ಏಕಾ ವಾಚಾತಿ ವದನ್ತೋ ಚುಣ್ಣಿಯೇ ವಿಭತ್ಯನ್ತಂ ಏಕಂ ಪದಂ ಏಕಾ ವಾಚಾ ನಾಮಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ಅತ್ಥಜೋತಕಪದಂ ವಾ ವಾಕ್ಯಪದಂ ವಾ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ‘‘ಏಕಂ ಪದಂ ಪಾಳಿತೋ, ಪಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ‘‘ದ್ವೇ ಪದಾನಿ ಪಾಳಿತೋ, ಚತ್ತಾರಿ ಅಟ್ಠಕಥಾತೋ’’ತಿಆದಿನಯೋಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಛಪದಾನತಿಕ್ಕಮೋಯೇವ ಹಿ ಪಮಾಣಂ। ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸತಿ ವಿಭತ್ತಿವಿಪಲ್ಲಾಸೇ ಲಿಙ್ಗಸ್ಸಾಪಿ ವಿಪಲ್ಲಾಸೋ ಹೋತಿ ‘‘ತಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇನ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಸತಿ ಚ ವಿಭತ್ತಿವಿಪಲ್ಲಾಸೇ ‘‘ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಭಾವೇನ ಪವತ್ತಾ। ‘‘ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ನಿಯತಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಾಪೇಕ್ಖನಸ್ಸ ಅಸಮ್ಭವತೋ ಅತ್ಥವಸೇನ ‘‘ಏಕಿಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಭಾವೇನ ವುತ್ತಂ। ಇಮಿನಾ ಭೇದಲಿಙ್ಗನಿಸ್ಸಿತೋ ವಿಸೇಸನವಿಸೇಸ್ಯೋಪಿ ಅತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತುಮ್ಹಾಕನ್ತಿ ನಿದ್ಧಾರಣಸಮುದಾಯೋ। ‘‘ಸುಣಾಥಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಆಭೋಗೋಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಠಮ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಪಠಮನ್ತಿ ಚ ಪಠಮಮೇವ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ನ ಪಚ್ಛಾ’’ತಿ। ಪುಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಕಥೇತೀತಿ ಯೋಜನಾತಿ। ಸತ್ತಮಂ।
66.Chappañcavācāhīti ettha ‘‘pañcā’’ti vācāsiliṭṭhavasena vuttaṃ kassaci payojanassābhāvā. Tatthāti ‘‘chappañcavācāhī’’ti pade. Eko gāthāpādo ekā vācāti vadanto cuṇṇiye vibhatyantaṃ ekaṃ padaṃ ekā vācā nāmāti dasseti, atthajotakapadaṃ vā vākyapadaṃ vā na gahetabbaṃ. ‘‘Ekaṃ padaṃ pāḷito, pañca aṭṭhakathāto’’ti iminā ‘‘dve padāni pāḷito, cattāri aṭṭhakathāto’’tiādinayopi gahetabbo. Chapadānatikkamoyeva hi pamāṇaṃ. Tasminti ettha sati vibhattivipallāse liṅgassāpi vipallāso hoti ‘‘tasmi’’nti pulliṅgena vuttattā. Sati ca vibhattivipallāse ‘‘tassā’’ti itthiliṅgabhāvena pavattā. ‘‘Mātugāmassā’’ti niyatapulliṅgāpekkhanassa asambhavato atthavasena ‘‘ekissā’’ti itthiliṅgabhāvena vuttaṃ. Iminā bhedaliṅganissito visesanavisesyopi atthīti dasseti. Tumhākanti niddhāraṇasamudāyo. ‘‘Suṇāthā’’ti avatvā ābhogopi vaṭṭatīti āha ‘‘paṭhama’’ntiādi. Paṭhamanti ca paṭhamameva. Tena vuttaṃ ‘‘na pacchā’’ti. Puṭṭho hutvā bhikkhu kathetīti yojanāti. Sattamaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ • 1. Musāvādavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā