Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi

    7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදං

    7. Dhammadesanāsikkhāpadaṃ

    60. සත්‌තමෙ මහාද්‌වාරෙති බහි ඨිතෙ මහාද්‌වාරෙ. ආගම්‌ම, පවිසිත්‌වා වා වසනට්‌ඨානත්‌තා ඔවරකො ආවසථො නාමාති ආහ ‘‘ඔවරකද්‌වාරෙ’’ති. සුනිග්‌ගතෙනාති සුට්‌ඨු බහි නික්‌ඛමිත්‌වා ගතෙන සද්‌දෙන. ‘‘අඤ්‌ඤාතු’’න්‌ති පදස්‌ස ‘‘න ඤාතු’’න්‌ති අත්‌ථං පටික්‌ඛිපන්‌තො ආහ ‘‘ආජානිතු’’න්‌ති. ඉමිනා නකාරවිකාරො අඉති නිපාතො න හොති, ආඉති උපසග්‌ගොති පන දස්‌සෙති. ‘‘විඤ්‌ඤුනා පුරිසෙනා’’ති එත්‌තකමෙව අවත්‌වා ‘‘පුරිසවිග්‌ගහෙනා’’ති වදන්‌තො මනුස්‌සපුරිසවිග්‌ගහං ගහෙත්‌වා ඨිතෙන යක්‌ඛෙන පෙතෙන තිරච්‌ඡානගතෙන සද්‌ධිං ඨිතාය මාතුගාමස්‌ස දෙසෙතුං න වට්‌ටතීති දස්‌සෙති. න යක්‌ඛෙනාති යක්‌ඛෙන සද්‌ධිං ඨිතාය මාතුගාමස්‌ස දෙසෙතුං න වට්‌ටතීති යොජනා. එස නයො ‘‘න පෙතෙන, න තිරච්‌ඡානගතෙනා’’ති එත්‌ථාපි.

    60. Sattame mahādvāreti bahi ṭhite mahādvāre. Āgamma, pavisitvā vā vasanaṭṭhānattā ovarako āvasatho nāmāti āha ‘‘ovarakadvāre’’ti. Suniggatenāti suṭṭhu bahi nikkhamitvā gatena saddena. ‘‘Aññātu’’nti padassa ‘‘na ñātu’’nti atthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘ājānitu’’nti. Iminā nakāravikāro aiti nipāto na hoti, āiti upasaggoti pana dasseti. ‘‘Viññunā purisenā’’ti ettakameva avatvā ‘‘purisaviggahenā’’ti vadanto manussapurisaviggahaṃ gahetvā ṭhitena yakkhena petena tiracchānagatena saddhiṃ ṭhitāya mātugāmassa desetuṃ na vaṭṭatīti dasseti. Na yakkhenāti yakkhena saddhiṃ ṭhitāya mātugāmassa desetuṃ na vaṭṭatīti yojanā. Esa nayo ‘‘na petena, na tiracchānagatenā’’ti etthāpi.

    66. ඡප්‌පඤ්‌චවාචාහීති එත්‌ථ ‘‘පඤ්‌චා’’ති වාචාසිලිට්‌ඨවසෙන වුත්‌තං කස්‌සචි පයොජනස්‌සාභාවා. තත්‌ථාති ‘‘ඡප්‌පඤ්‌චවාචාහී’’ති පදෙ. එකො ගාථාපාදො එකා වාචාති වදන්‌තො චුණ්‌ණියෙ විභත්‍යන්‌තං එකං පදං එකා වාචා නාමාති දස්‌සෙති, අත්‌ථජොතකපදං වා වාක්‍යපදං වා න ගහෙතබ්‌බං. ‘‘එකං පදං පාළිතො, පඤ්‌ච අට්‌ඨකථාතො’’ති ඉමිනා ‘‘ද්‌වෙ පදානි පාළිතො, චත්‌තාරි අට්‌ඨකථාතො’’තිආදිනයොපි ගහෙතබ්‌බො. ඡපදානතික්‌කමොයෙව හි පමාණං. තස්‌මින්‌ති එත්‌ථ සති විභත්‌තිවිපල්‌ලාසෙ ලිඞ්‌ගස්‌සාපි විපල්‌ලාසො හොති ‘‘තස්‌මි’’න්‌ති පුල්‌ලිඞ්‌ගෙන වුත්‌තත්‌තා. සති ච විභත්‌තිවිපල්‌ලාසෙ ‘‘තස්‌සා’’ති ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගභාවෙන පවත්‌තා. ‘‘මාතුගාමස්‌සා’’ති නියතපුල්‌ලිඞ්‌ගාපෙක්‌ඛනස්‌ස අසම්‌භවතො අත්‌ථවසෙන ‘‘එකිස්‌සා’’ති ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගභාවෙන වුත්‌තං. ඉමිනා භෙදලිඞ්‌ගනිස්‌සිතො විසෙසනවිසෙස්‍යොපි අත්‌ථීති දස්‌සෙති. තුම්‌හාකන්‌ති නිද්‌ධාරණසමුදායො. ‘‘සුණාථා’’ති අවත්‌වා ආභොගොපි වට්‌ටතීති ආහ ‘‘පඨම’’න්‌තිආදි. පඨමන්‌ති ච පඨමමෙව. තෙන වුත්‌තං ‘‘න පච්‌ඡා’’ති. පුට්‌ඨො හුත්‌වා භික්‌ඛු කථෙතීති යොජනාති. සත්‌තමං.

    66.Chappañcavācāhīti ettha ‘‘pañcā’’ti vācāsiliṭṭhavasena vuttaṃ kassaci payojanassābhāvā. Tatthāti ‘‘chappañcavācāhī’’ti pade. Eko gāthāpādo ekā vācāti vadanto cuṇṇiye vibhatyantaṃ ekaṃ padaṃ ekā vācā nāmāti dasseti, atthajotakapadaṃ vā vākyapadaṃ vā na gahetabbaṃ. ‘‘Ekaṃ padaṃ pāḷito, pañca aṭṭhakathāto’’ti iminā ‘‘dve padāni pāḷito, cattāri aṭṭhakathāto’’tiādinayopi gahetabbo. Chapadānatikkamoyeva hi pamāṇaṃ. Tasminti ettha sati vibhattivipallāse liṅgassāpi vipallāso hoti ‘‘tasmi’’nti pulliṅgena vuttattā. Sati ca vibhattivipallāse ‘‘tassā’’ti itthiliṅgabhāvena pavattā. ‘‘Mātugāmassā’’ti niyatapulliṅgāpekkhanassa asambhavato atthavasena ‘‘ekissā’’ti itthiliṅgabhāvena vuttaṃ. Iminā bhedaliṅganissito visesanavisesyopi atthīti dasseti. Tumhākanti niddhāraṇasamudāyo. ‘‘Suṇāthā’’ti avatvā ābhogopi vaṭṭatīti āha ‘‘paṭhama’’ntiādi. Paṭhamanti ca paṭhamameva. Tena vuttaṃ ‘‘na pacchā’’ti. Puṭṭho hutvā bhikkhu kathetīti yojanāti. Sattamaṃ.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. මුසාවාදවග්‌ගො • 1. Musāvādavaggo

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact