Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi

    ൭. ധമ്മദേസനാസിക്ഖാപദം

    7. Dhammadesanāsikkhāpadaṃ

    ൬൦. സത്തമേ മഹാദ്വാരേതി ബഹി ഠിതേ മഹാദ്വാരേ. ആഗമ്മ, പവിസിത്വാ വാ വസനട്ഠാനത്താ ഓവരകോ ആവസഥോ നാമാതി ആഹ ‘‘ഓവരകദ്വാരേ’’തി. സുനിഗ്ഗതേനാതി സുട്ഠു ബഹി നിക്ഖമിത്വാ ഗതേന സദ്ദേന. ‘‘അഞ്ഞാതു’’ന്തി പദസ്സ ‘‘ന ഞാതു’’ന്തി അത്ഥം പടിക്ഖിപന്തോ ആഹ ‘‘ആജാനിതു’’ന്തി. ഇമിനാ നകാരവികാരോ അഇതി നിപാതോ ന ഹോതി, ആഇതി ഉപസഗ്ഗോതി പന ദസ്സേതി. ‘‘വിഞ്ഞുനാ പുരിസേനാ’’തി ഏത്തകമേവ അവത്വാ ‘‘പുരിസവിഗ്ഗഹേനാ’’തി വദന്തോ മനുസ്സപുരിസവിഗ്ഗഹം ഗഹേത്വാ ഠിതേന യക്ഖേന പേതേന തിരച്ഛാനഗതേന സദ്ധിം ഠിതായ മാതുഗാമസ്സ ദേസേതും ന വട്ടതീതി ദസ്സേതി. ന യക്ഖേനാതി യക്ഖേന സദ്ധിം ഠിതായ മാതുഗാമസ്സ ദേസേതും ന വട്ടതീതി യോജനാ. ഏസ നയോ ‘‘ന പേതേന, ന തിരച്ഛാനഗതേനാ’’തി ഏത്ഥാപി.

    60. Sattame mahādvāreti bahi ṭhite mahādvāre. Āgamma, pavisitvā vā vasanaṭṭhānattā ovarako āvasatho nāmāti āha ‘‘ovarakadvāre’’ti. Suniggatenāti suṭṭhu bahi nikkhamitvā gatena saddena. ‘‘Aññātu’’nti padassa ‘‘na ñātu’’nti atthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘ājānitu’’nti. Iminā nakāravikāro aiti nipāto na hoti, āiti upasaggoti pana dasseti. ‘‘Viññunā purisenā’’ti ettakameva avatvā ‘‘purisaviggahenā’’ti vadanto manussapurisaviggahaṃ gahetvā ṭhitena yakkhena petena tiracchānagatena saddhiṃ ṭhitāya mātugāmassa desetuṃ na vaṭṭatīti dasseti. Na yakkhenāti yakkhena saddhiṃ ṭhitāya mātugāmassa desetuṃ na vaṭṭatīti yojanā. Esa nayo ‘‘na petena, na tiracchānagatenā’’ti etthāpi.

    ൬൬. ഛപ്പഞ്ചവാചാഹീതി ഏത്ഥ ‘‘പഞ്ചാ’’തി വാചാസിലിട്ഠവസേന വുത്തം കസ്സചി പയോജനസ്സാഭാവാ. തത്ഥാതി ‘‘ഛപ്പഞ്ചവാചാഹീ’’തി പദേ. ഏകോ ഗാഥാപാദോ ഏകാ വാചാതി വദന്തോ ചുണ്ണിയേ വിഭത്യന്തം ഏകം പദം ഏകാ വാചാ നാമാതി ദസ്സേതി, അത്ഥജോതകപദം വാ വാക്യപദം വാ ന ഗഹേതബ്ബം. ‘‘ഏകം പദം പാളിതോ, പഞ്ച അട്ഠകഥാതോ’’തി ഇമിനാ ‘‘ദ്വേ പദാനി പാളിതോ, ചത്താരി അട്ഠകഥാതോ’’തിആദിനയോപി ഗഹേതബ്ബോ. ഛപദാനതിക്കമോയേവ ഹി പമാണം. തസ്മിന്തി ഏത്ഥ സതി വിഭത്തിവിപല്ലാസേ ലിങ്ഗസ്സാപി വിപല്ലാസോ ഹോതി ‘‘തസ്മി’’ന്തി പുല്ലിങ്ഗേന വുത്തത്താ. സതി ച വിഭത്തിവിപല്ലാസേ ‘‘തസ്സാ’’തി ഇത്ഥിലിങ്ഗഭാവേന പവത്താ. ‘‘മാതുഗാമസ്സാ’’തി നിയതപുല്ലിങ്ഗാപേക്ഖനസ്സ അസമ്ഭവതോ അത്ഥവസേന ‘‘ഏകിസ്സാ’’തി ഇത്ഥിലിങ്ഗഭാവേന വുത്തം. ഇമിനാ ഭേദലിങ്ഗനിസ്സിതോ വിസേസനവിസേസ്യോപി അത്ഥീതി ദസ്സേതി. തുമ്ഹാകന്തി നിദ്ധാരണസമുദായോ. ‘‘സുണാഥാ’’തി അവത്വാ ആഭോഗോപി വട്ടതീതി ആഹ ‘‘പഠമ’’ന്തിആദി. പഠമന്തി ച പഠമമേവ. തേന വുത്തം ‘‘ന പച്ഛാ’’തി. പുട്ഠോ ഹുത്വാ ഭിക്ഖു കഥേതീതി യോജനാതി. സത്തമം.

    66.Chappañcavācāhīti ettha ‘‘pañcā’’ti vācāsiliṭṭhavasena vuttaṃ kassaci payojanassābhāvā. Tatthāti ‘‘chappañcavācāhī’’ti pade. Eko gāthāpādo ekā vācāti vadanto cuṇṇiye vibhatyantaṃ ekaṃ padaṃ ekā vācā nāmāti dasseti, atthajotakapadaṃ vā vākyapadaṃ vā na gahetabbaṃ. ‘‘Ekaṃ padaṃ pāḷito, pañca aṭṭhakathāto’’ti iminā ‘‘dve padāni pāḷito, cattāri aṭṭhakathāto’’tiādinayopi gahetabbo. Chapadānatikkamoyeva hi pamāṇaṃ. Tasminti ettha sati vibhattivipallāse liṅgassāpi vipallāso hoti ‘‘tasmi’’nti pulliṅgena vuttattā. Sati ca vibhattivipallāse ‘‘tassā’’ti itthiliṅgabhāvena pavattā. ‘‘Mātugāmassā’’ti niyatapulliṅgāpekkhanassa asambhavato atthavasena ‘‘ekissā’’ti itthiliṅgabhāvena vuttaṃ. Iminā bhedaliṅganissito visesanavisesyopi atthīti dasseti. Tumhākanti niddhāraṇasamudāyo. ‘‘Suṇāthā’’ti avatvā ābhogopi vaṭṭatīti āha ‘‘paṭhama’’ntiādi. Paṭhamanti ca paṭhamameva. Tena vuttaṃ ‘‘na pacchā’’ti. Puṭṭho hutvā bhikkhu kathetīti yojanāti. Sattamaṃ.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧. മുസാവാദവഗ്ഗോ • 1. Musāvādavaggo

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൭. ധമ്മദേസനാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൭. ധമ്മദേസനാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൭. ധമ്മദേസനാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൭. ധമ്മദേസനാസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact