| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
೬೦-೬೪. ಸತ್ತಮೇ ಘರಂ ನಯತೀತಿ ಘರಣೀ, ಘರನಾಯಿಕಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಘರಸಾಮಿನೀ’’ತಿ। ಸುಣ್ಹಾತಿ ಸುಣಿಸಾ। ನ ಯಕ್ಖೇನಾತಿಆದೀನಂ ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತೇನ ಯಕ್ಖೇನ ವಾ ಪೇತೇನ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನೇನ ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ಠಿತಾಯಪಿ ದೇಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಅಕ್ಖರಾಯ ದೇಸೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಛಪ್ಪಞ್ಚವಾಚತೋ ಉತ್ತರಿ ‘ಇಮಂ ಪದಂ ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏಕಮ್ಪಿ ಅಕ್ಖರಂ ವತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।
60-64. Sattame gharaṃ nayatīti gharaṇī, gharanāyikā. Tenāha ‘‘gharasāminī’’ti. Suṇhāti suṇisā. Na yakkhenātiādīnaṃ ‘‘aññatrā’’ti iminā sambandho. Purisaviggahaṃ gahetvā ṭhitena yakkhena vā petena vā tiracchānena vā saddhiṃ ṭhitāyapi desetuṃ na vaṭṭati. Akkharāya desetīti ettha ‘‘chappañcavācato uttari ‘imaṃ padaṃ bhāsissāmī’ti ekampi akkharaṃ vatvā tiṭṭhati, āpattiyevā’’ti vadanti.
೬೬. ‘‘ಏಕೋ ಗಾಥಾಪಾದೋತಿ ಇದಂ ಗಾಥಾಬನ್ಧಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪನ ವಿಭತ್ತಿಅನ್ತಪದಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಂ ಧಮ್ಮಪದಂ ಜಾತಕಾದಿವತ್ಥುಂ ವಾತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ಪೋರಾಣಂ ಸಙ್ಗೀತಿಆರುಳ್ಹಮೇವ ಅಟ್ಠಕಥಾದಿ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಅಟ್ಠಕಥಾದಿಪಾಠಂ ಠಪೇತ್ವಾ ದಮಿಳಾದಿಭಾಸನ್ತರೇನ ಯಥಾರುಚಿ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪದಸೋಧಮ್ಮೇ ವುತ್ತಪ್ಪಭೇದೋತಿ ಇಮಿನಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪುನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾತಿ ಇರಿಯಾಪಥಪರಿವತ್ತನನಯೇನ ನಾನಾಇರಿಯಾಪಥೇನಪಿ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಸಬ್ಬಂ ಚೇಪಿ ದೀಘನಿಕಾಯಂ ಕಥೇತೀತಿ ಯಾವ ನ ನಿಟ್ಠಾತಿ, ತಾವ ಪುನದಿವಸೇಪಿ ಕಥೇತಿ।
66.‘‘Eko gāthāpādoti idaṃ gāthābandhameva sandhāya vuttaṃ, aññattha pana vibhattiantapadameva gahetabba’’nti vadanti. ‘‘Aṭṭhakathaṃ dhammapadaṃ jātakādivatthuṃ vāti imināpi porāṇaṃ saṅgītiāruḷhameva aṭṭhakathādi vutta’’nti vadanti. Aṭṭhakathādipāṭhaṃ ṭhapetvā damiḷādibhāsantarena yathāruci kathetuṃ vaṭṭati. Padasodhamme vuttappabhedoti iminā aññattha anāpattīti dīpeti. Uṭṭhahitvā puna nisīditvāti iriyāpathaparivattananayena nānāiriyāpathenapi anāpattīti dīpeti. Sabbaṃ cepi dīghanikāyaṃ kathetīti yāva na niṭṭhāti, tāva punadivasepi katheti.
ದುತಿಯಸ್ಸ ವಿಞ್ಞೂಪುರಿಸಸ್ಸ ಅಗ್ಗಹಣಂ ಅಕಿರಿಯಾ। ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಠಿತಸ್ಸ ಚ ವಿಞ್ಞೂಪುರಿಸಸ್ಸ ಚ ಉಪಚಾರೋ ಅನಿಯತೇಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಛನ್ನಂ ವಾಚಾನಂ ಉಪರಿ ದೇಸನಾ, ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೋ ಮಾತುಗಾಮೋ, ಇರಿಯಾಪಥಪಅವತ್ತನಾಭಾವೋ, ವಿಞ್ಞೂಪುರಿಸಾಭಾವೋ, ಅಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾತಿ ಇಮಾನಿ ಪನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ।
Dutiyassa viññūpurisassa aggahaṇaṃ akiriyā. Mātugāmena saddhiṃ ṭhitassa ca viññūpurisassa ca upacāro aniyatesu vuttanayeneva gahetabbo. Sesaṃ uttānameva. Vuttalakkhaṇassa dhammassa channaṃ vācānaṃ upari desanā, vuttalakkhaṇo mātugāmo, iriyāpathapaavattanābhāvo, viññūpurisābhāvo, apañhavissajjanāti imāni panettha pañca aṅgāni.
ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ • 1. Musāvādavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 7. Dhammadesanāsikkhāpadaṃ
