| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
60. සත්‌තමසික්‌ඛාපදෙ – ඝරණීති ඝරසාමිනී. නිවෙසනද්‌වාරෙති නිවෙසනස්‌ස මහාද්‌වාරෙ. ඝරසුණ්‌හාති තස්‌මිං ඝරෙ සුණ්‌හා. ආවසථද්‌වාරෙති ඔවරකද්‌වාරෙ. විස්‌සට්‌ඨෙනාති සුනිග්‌ගතෙන සද්‌දෙන. විවටෙනාති සුට්‌ඨු පකාසෙන අසංවුතෙන. ධම්‌මො දෙසෙතබ්‌බොති අයං සරණසීලාදිභෙදො ධම්‌මො කථෙතබ්‌බො. අඤ්‌ඤාතුන්‌ති ආජානිතුං. විඤ්‌ඤුනා පුරිසවිග්‌ගහෙනාති විඤ්‌ඤුනා පුරිසෙන, පුරිසවිග්‌ගහං ගහෙත්‌වාපි ඨිතෙන න යක්‌ඛෙන න පෙතෙන න තිරච්‌ඡානගතෙන.
60. Sattamasikkhāpade – gharaṇīti gharasāminī. Nivesanadvāreti nivesanassa mahādvāre. Gharasuṇhāti tasmiṃ ghare suṇhā. Āvasathadvāreti ovarakadvāre. Vissaṭṭhenāti suniggatena saddena. Vivaṭenāti suṭṭhu pakāsena asaṃvutena. Dhammo desetabboti ayaṃ saraṇasīlādibhedo dhammo kathetabbo. Aññātunti ājānituṃ. Viññunā purisaviggahenāti viññunā purisena, purisaviggahaṃ gahetvāpi ṭhitena na yakkhena na petena na tiracchānagatena.
66. අනාපත්‌ති විඤ්‌ඤුනා පුරිසවිග්‌ගහෙනාති විඤ්‌ඤුනා පුරිසවිග්‌ගහෙන සද්‌ධිං ඨිතාය බහුම්‌පි ධම්‌මං දෙසෙන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති. ඡප්‌පඤ්‌චවාචාහීති ඡහි පඤ්‌චහි වාචාහි යො දෙසෙති, තස්‌සපි අනාපත්‌ති. තත්‌ථ එකො ගාථාපාදො එකවාචාති එවං සබ්‌බත්‌ථ වාචාපමාණං වෙදිතබ්‌බං. සචෙ අට්‌ඨකථං ධම්‌මපදං ජාතකාදිවත්‌ථුං වා කථෙතුකාමො හොති, ඡප්‌පඤ්‌චපදමත්‌තමෙව කථෙතුං වට්‌ටති. පාළියා සද්‌ධිං කථෙන්‌තෙන එකපදං පාළිතො පඤ්‌ච අට්‌ඨකථාතොති එවං ඡ පදානි අනතික්‌කාමෙත්‌වාව කථෙතබ්‌බො. පදසොධම්‌මෙ වුත්‌තප්‌පභෙදො හි ඉධාපි සබ්‌බො ධම්‌මොයෙව. තස්‌මිං දෙසෙතීති තස්‌මිං ඛණෙ දෙසෙති. සම්‌පදානත්‌ථෙ වා එතං භුම්‌මවචනං. තස්‌සා දෙසෙතීති අත්‌ථො. අඤ්‌ඤිස්‌සා මාතුගාමස්‌සාති එකිස්‌සා දෙසෙත්‌වා පුන ආගතාගතාය අඤ්‌ඤිස්‌සාපි දෙසෙතීති එවං එකාසනෙ නිසින්‌නො මාතුගාමසතසහස්‌සන්‌නම්‌පි දෙසෙතීති අත්‌ථො. මහාපච්‌චරියට්‌ඨකථායං වුත්‌තං සමං නිසින්‌නානං මාතුගාමානං ‘‘තුම්‌හාකං එකෙකිස්‌සා එකෙකං ගාථං දෙසෙස්‌සාමි, තං සුණාථාති දෙසෙති, අනාපත්‌ති. පඨමං එකෙකිස්‌සා එකෙකං ගාථං කථෙස්‌සාමීති ආභොගං කත්‌වා ජානාපෙත්‌වා කථෙතුං වට්‌ටති, න පච්‌ඡාති. පඤ්‌හං පුච්‌ඡති පඤ්‌හං පුට්‌ඨො කථෙතීති මාතුගාමො ‘‘දීඝනිකායො නාම භන්‌තෙ කිමත්‌ථං දීපෙතී’’ති පුච්‌ඡති. එවං පඤ්‌හං පුට්‌ඨො භික්‌ඛු සබ්‌බං චෙපි දීඝනිකායං කථෙති, අනාපත්‌ති. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙව.
66.Anāpatti viññunā purisaviggahenāti viññunā purisaviggahena saddhiṃ ṭhitāya bahumpi dhammaṃ desentassa anāpatti. Chappañcavācāhīti chahi pañcahi vācāhi yo deseti, tassapi anāpatti. Tattha eko gāthāpādo ekavācāti evaṃ sabbattha vācāpamāṇaṃ veditabbaṃ. Sace aṭṭhakathaṃ dhammapadaṃ jātakādivatthuṃ vā kathetukāmo hoti, chappañcapadamattameva kathetuṃ vaṭṭati. Pāḷiyā saddhiṃ kathentena ekapadaṃ pāḷito pañca aṭṭhakathātoti evaṃ cha padāni anatikkāmetvāva kathetabbo. Padasodhamme vuttappabhedo hi idhāpi sabbo dhammoyeva. Tasmiṃ desetīti tasmiṃ khaṇe deseti. Sampadānatthe vā etaṃ bhummavacanaṃ. Tassā desetīti attho. Aññissā mātugāmassāti ekissā desetvā puna āgatāgatāya aññissāpi desetīti evaṃ ekāsane nisinno mātugāmasatasahassannampi desetīti attho. Mahāpaccariyaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ samaṃ nisinnānaṃ mātugāmānaṃ ‘‘tumhākaṃ ekekissā ekekaṃ gāthaṃ desessāmi, taṃ suṇāthāti deseti, anāpatti. Paṭhamaṃ ekekissā ekekaṃ gāthaṃ kathessāmīti ābhogaṃ katvā jānāpetvā kathetuṃ vaṭṭati, na pacchāti. Pañhaṃ pucchati pañhaṃ puṭṭho kathetīti mātugāmo ‘‘dīghanikāyo nāma bhante kimatthaṃ dīpetī’’ti pucchati. Evaṃ pañhaṃ puṭṭho bhikkhu sabbaṃ cepi dīghanikāyaṃ katheti, anāpatti. Sesamettha uttānatthameva.
පදසොධම්‌මසමුට්‌ඨානං – වාචතො ච වාචාචිත්‌තතො ච සමුට්‌ඨාති, කිරියාකිරියං, නොසඤ්‌ඤාවිමොක්‌ඛං, අචිත්‌තකං, පණ්‌ණත්‌තිවජ්‌ජං, වචීකම්‌මං, තිචිත්‌තං, තිවෙදනන්‌ති.
Padasodhammasamuṭṭhānaṃ – vācato ca vācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyākiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදං සත්‌තමං.
Dhammadesanāsikkhāpadaṃ sattamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 1. මුසාවාදවග්‌ගො • 1. Musāvādavaggo
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 7. Dhammadesanāsikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 7. ධම්‌මදෙසනාසික්‌ඛාපදං • 7. Dhammadesanāsikkhāpadaṃ
