| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi |
၁၀. ဓမ္မဒေသနာယ အပ္ပောသ္သုက္ကပဉ္ဟော
10. Dhammadesanāya appossukkapañho
၁၀. ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, တုမ္ဟေ ဘဏထ ‘တထာဂတေန စတူဟိ စ အသင္ခ္ယေယ္ယေဟိ ကပ္ပာနံ သတသဟသ္သေန စ ဧတ္ထန္တရေ သဗ္ဗညုတဉာဏံ ပရိပာစိတံ မဟတော ဇနကာယသ္သ သမုဒ္ဓရဏာယာ’တိ။ ပုန စ ‘သဗ္ဗညုတံ ပတ္တသ္သ အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ, နော ဓမ္မဒေသနာယာ’တိ။
10. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācitaṃ mahato janakāyassa samuddharaṇāyā’ti. Puna ca ‘sabbaññutaṃ pattassa appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāyā’ti.
‘‘ယထာ နာမ, ဘန္တေ နာဂသေန, ဣသ္သာသော ဝာ ဣသ္သာသန္တေဝာသီ ဝာ ဗဟုကေ ဒိဝသေ သင္ဂာမတ္ထာယ ဥပာသနံ သိက္ခိတ္ဝာ သမ္ပတ္တေ မဟာယုဒ္ဓေ ဩသက္ကေယ္ယ, ဧဝမေဝ ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတေန စတူဟိ စ အသင္ခ္ယေယ္ယေဟိ ကပ္ပာနံ သတသဟသ္သေန စ ဧတ္ထန္တရေ သဗ္ဗညုတဉာဏံ ပရိပာစေတ္ဝာ မဟတော ဇနကာယသ္သ သမုဒ္ဓရဏာယ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တေန ဓမ္မဒေသနာယ ဩသက္ကိတံ။
‘‘Yathā nāma, bhante nāgasena, issāso vā issāsantevāsī vā bahuke divase saṅgāmatthāya upāsanaṃ sikkhitvā sampatte mahāyuddhe osakkeyya, evameva kho, bhante nāgasena, tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācetvā mahato janakāyassa samuddharaṇāya sabbaññutaṃ pattena dhammadesanāya osakkitaṃ.
‘‘ယထာ ဝာ ပန, ဘန္တေ နာဂသေန, မလ္လော ဝာ မလ္လန္တေဝာသီ ဝာ ဗဟုကေ ဒိဝသေ နိဗ္ဗုဒ္ဓံ သိက္ခိတ္ဝာ သမ္ပတ္တေ မလ္လယုဒ္ဓေ ဩသက္ကေယ္ယ, ဧဝမေဝ ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတေန စတူဟိ စ အသင္ခ္ယေယ္ယေဟိ ကပ္ပာနံ သတသဟသ္သေန စ ဧတ္ထန္တရေ သဗ္ဗညုတဉာဏံ ပရိပာစေတ္ဝာ မဟတော ဇနကာယသ္သ သမုဒ္ဓရဏာယ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တေန ဓမ္မဒေသနာယ ဩသက္ကိတံ။
‘‘Yathā vā pana, bhante nāgasena, mallo vā mallantevāsī vā bahuke divase nibbuddhaṃ sikkhitvā sampatte mallayuddhe osakkeyya, evameva kho, bhante nāgasena, tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācetvā mahato janakāyassa samuddharaṇāya sabbaññutaṃ pattena dhammadesanāya osakkitaṃ.
‘‘ကိံ နု ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတေန ဘယာ ဩသက္ကိတံ, ဥဒာဟု အပာကဋတာယ ဩသက္ကိတံ, ဥဒာဟု ဒုဗ္ဗလတာယ ဩသက္ကိတံ, ဥဒာဟု အသဗ္ဗညုတာယ ဩသက္ကိတံ, ကိံ တတ္ထ ကာရဏံ, ဣင္ဃ မေ တ္ဝံ ကာရဏံ ဗ္ရူဟိ ကင္ခာဝိတရဏာယ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတေန စတူဟိ စ အသင္ခ္ယေယ္ယေဟိ ကပ္ပာနံ သတသဟသ္သေန စ ဧတ္ထန္တရေ သဗ္ဗညုတဉာဏံ ပရိပာစိတံ မဟတော ဇနကာယသ္သ သမုဒ္ဓရဏာယ, တေန ဟိ ‘သဗ္ဗညုတံ ပတ္တသ္သ အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ, နော ဓမ္မဒေသနာယာ’တိ ယံ ဝစနံ, တံ မိစ္ဆာ။ ယဒိ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တသ္သ အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ နော ဓမ္မဒေသနာယ, တေန ဟိ ‘တထာဂတေန စတူဟိ စ အသင္ခ္ယေယ္ယေတိ ကပ္ပာနံ သတသဟသ္သေန စ ဧတ္ထန္တရေ သဗ္ဗညုတဉာဏံ ပရိပာစိတံ မဟတော ဇနကာယသ္သ သမုဒ္ဓရဏာယာ’တိ တမ္ပိ ဝစနံ မိစ္ဆာ။ အယမ္ပိ ဥဘတော ကောဋိကော ပဉ္ဟော ဂမ္ဘီရော ဒုန္နိဗ္ဗေဌော တဝာနုပ္ပတ္တော, သော တယာ နိဗ္ဗာဟိတဗ္ဗော’’တိ။
‘‘Kiṃ nu kho, bhante nāgasena, tathāgatena bhayā osakkitaṃ, udāhu apākaṭatāya osakkitaṃ, udāhu dubbalatāya osakkitaṃ, udāhu asabbaññutāya osakkitaṃ, kiṃ tattha kāraṇaṃ, iṅgha me tvaṃ kāraṇaṃ brūhi kaṅkhāvitaraṇāya. Yadi, bhante nāgasena, tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācitaṃ mahato janakāyassa samuddharaṇāya, tena hi ‘sabbaññutaṃ pattassa appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāyā’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi sabbaññutaṃ pattassa appossukkatāya cittaṃ nami no dhammadesanāya, tena hi ‘tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyeti kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācitaṃ mahato janakāyassa samuddharaṇāyā’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho gambhīro dunnibbeṭho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ပရိပာစိတဉ္စ, မဟာရာဇ, တထာဂတေန စတူဟိ စ အသင္ခ္ယေယ္ယေဟိ ကပ္ပာနံ သတသဟသ္သေန စ ဧတ္ထန္တရေ သဗ္ဗညုတဉာဏံ မဟတော ဇနကာယသ္သ သမုဒ္ဓရဏာယ, ပတ္တသဗ္ဗညုတသ္သ စ အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ, နော ဓမ္မဒေသနာယ။ တဉ္စ ပန ဓမ္မသ္သ ဂမ္ဘီရနိပုဏဒုဒ္ဒသဒုရနုဗောဓသုခုမဒုပ္ပဋိဝေဓတံ သတ္တာနဉ္စ အာလယာရာမတံ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ဒဠ္ဟသုဂ္ဂဟိတတဉ္စ ဒိသ္ဝာ ‘ကိံ နု ခော, ကထံ နု ခော’တိ အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ, နော ဓမ္မဒေသနာယ, သတ္တာနံ ပဋိဝေဓစိန္တနမာနသံ ယေဝေတံ။
‘‘Paripācitañca, mahārāja, tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ mahato janakāyassa samuddharaṇāya, pattasabbaññutassa ca appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya. Tañca pana dhammassa gambhīranipuṇaduddasaduranubodhasukhumaduppaṭivedhataṃ sattānañca ālayārāmataṃ sakkāyadiṭṭhiyā daḷhasuggahitatañca disvā ‘kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’ti appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya, sattānaṃ paṭivedhacintanamānasaṃ yevetaṃ.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တော အနေကဗ္ယာဓိပရိပီဠိတံ နရံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧဝံ စိန္တယတိ ‘ကေန နု ခော ဥပက္ကမေန ကတမေန ဝာ ဘေသဇ္ဇေန ဣမသ္သ ဗ္ယာဓိ ဝူပသမေယ္ယာ’တိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတသ္သ သဗ္ဗကိလေသဗ္ယာဓိပရိပီဠိတံ ဇနံ ဓမ္မသ္သ စ ဂမ္ဘီရနိပုဏဒုဒ္ဒသဒုရနုဗောဓသုခုမဒုပ္ပဋိဝေဓတံ ဒိသ္ဝာ ‘ကိံ နု ခော, ကထံ နု ခော’တိ အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ, နော ဓမ္မဒေသနာယ, သတ္တာနံ ပဋိဝေဓစိန္တနမာနသံ ယေဝေတံ။
‘‘Yathā, mahārāja, bhisakko sallakatto anekabyādhiparipīḷitaṃ naraṃ upasaṅkamitvā evaṃ cintayati ‘kena nu kho upakkamena katamena vā bhesajjena imassa byādhi vūpasameyyā’ti, evameva kho, mahārāja, tathāgatassa sabbakilesabyādhiparipīḷitaṃ janaṃ dhammassa ca gambhīranipuṇaduddasaduranubodhasukhumaduppaṭivedhataṃ disvā ‘kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’ti appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya, sattānaṃ paṭivedhacintanamānasaṃ yevetaṃ.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ရညော ခတ္တိယသ္သ မုဒ္ဓာဝသိတ္တသ္သ ဒောဝာရိကအနီကဋ္ဌပာရိသဇ္ဇနေဂမဘဋဗလ 1 အမစ္စရာဇညရာဇူပဇီဝိနေ ဇနေ ဒိသ္ဝာ ဧဝံ စိတ္တမုပ္ပဇ္ဇေယ္ယ ‘ကိံ နု ခော, ကထံ နု ခော ဣမေ သင္ဂဏ္ဟိသ္သာမီ’တိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတသ္သ ဓမ္မသ္သ ဂမ္ဘီရနိပုဏဒုဒ္ဒသဒုရနုဗောဓသုခုမဒုပ္ပဋိဝေဓတံ သတ္တာနဉ္စ အာလယာရာမတံ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ဒဠ္ဟသုဂ္ဂဟိတတဉ္စ ဒိသ္ဝာ ‘ကိံ နု ခော, ကထံ နု ခော’တိ အပ္ပောသ္သုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ, နော ဓမ္မဒေသနာယ, သတ္တာနံ ပဋိဝေဓစိန္တနမာနသံ ယေဝေတံ။
‘‘Yathā, mahārāja, rañño khattiyassa muddhāvasittassa dovārikaanīkaṭṭhapārisajjanegamabhaṭabala 2 amaccarājaññarājūpajīvine jane disvā evaṃ cittamuppajjeyya ‘kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho ime saṅgaṇhissāmī’ti, evameva kho, mahārāja, tathāgatassa dhammassa gambhīranipuṇaduddasaduranubodhasukhumaduppaṭivedhataṃ sattānañca ālayārāmataṃ sakkāyadiṭṭhiyā daḷhasuggahitatañca disvā ‘kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’ti appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya, sattānaṃ paṭivedhacintanamānasaṃ yevetaṃ.
‘‘အပိ စ, မဟာရာဇ, သဗ္ဗေသံ တထာဂတာနံ ဓမ္မတာ ဧသာ, ယံ ဗ္ရဟ္မုနာ အာယာစိတာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ တတ္ထ ပန ကိံ ကာရဏံ? ယေ တေန သမယေန မနုသ္သာ တာပသပရိဗ္ဗာဇကာ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာ, သဗ္ဗေတေ ဗ္ရဟ္မဒေဝတာ ဟောန္တိ ဗ္ရဟ္မဂရုကာ ဗ္ရဟ္မပရာယဏာ, တသ္မာ တသ္သ ဗလဝတော ယသဝတော ဉာတသ္သ ပညာတသ္သ ဥတ္တရသ္သ အစ္စုဂ္ဂတသ္သ ဩနမနေန သဒေဝကော လောကော ဩနမိသ္သတိ ဩကပ္ပေသ္သတိ အဓိမုစ္စိသ္သတီတိ ဣမိနာ စ, မဟာရာဇ, ကာရဏေန တထာဂတာ ဗ္ရဟ္မုနာ အာယာစိတာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။
‘‘Api ca, mahārāja, sabbesaṃ tathāgatānaṃ dhammatā esā, yaṃ brahmunā āyācitā dhammaṃ desenti. Tattha pana kiṃ kāraṇaṃ? Ye tena samayena manussā tāpasaparibbājakā samaṇabrāhmaṇā, sabbete brahmadevatā honti brahmagarukā brahmaparāyaṇā, tasmā tassa balavato yasavato ñātassa paññātassa uttarassa accuggatassa onamanena sadevako loko onamissati okappessati adhimuccissatīti iminā ca, mahārāja, kāraṇena tathāgatā brahmunā āyācitā dhammaṃ desenti.
‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ကောစိ ရာဇာ ဝာ ရာဇမဟာမတ္တော ဝာ ယသ္သ ဩနမတိ အပစိတိံ ကရောတိ, ဗလဝတရသ္သ တသ္သ ဩနမနေန အဝသေသာ ဇနတာ ဩနမတိ အပစိတိံ ကရောတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ဗ္ရဟ္မေ ဩနမိတေ တထာဂတာနံ သဒေဝကော လောကော ဩနမိသ္သတိ, ပူဇိတပူဇကော မဟာရာဇ, လောကော, တသ္မာ သော ဗ္ရဟ္မာ သဗ္ဗေသံ တထာဂတာနံ အာယာစတိ ဓမ္မဒေသနာယ, တေန စ ကာရဏေန တထာဂတာ ဗ္ရဟ္မုနာ အာယာစိတာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, သုနိဗ္ဗေဌိတော ပဉ္ဟော, အတိဘဒ္ရကံ ဝေယ္ယာကရဏံ, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။
‘‘Yathā, mahārāja, koci rājā vā rājamahāmatto vā yassa onamati apacitiṃ karoti, balavatarassa tassa onamanena avasesā janatā onamati apacitiṃ karoti, evameva kho, mahārāja, brahme onamite tathāgatānaṃ sadevako loko onamissati, pūjitapūjako mahārāja, loko, tasmā so brahmā sabbesaṃ tathāgatānaṃ āyācati dhammadesanāya, tena ca kāraṇena tathāgatā brahmunā āyācitā dhammaṃ desentī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, sunibbeṭhito pañho, atibhadrakaṃ veyyākaraṇaṃ, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ဓမ္မဒေသနာယ အပ္ပောသ္သုက္ကပဉ္ဟော ဒသမော။
Dhammadesanāya appossukkapañho dasamo.
Footnotes:
