| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
10. ධම්‌මදෙසනාය අප්‌පොස්‌සුක්‌කපඤ්‌හො
10. Dhammadesanāya appossukkapañho
10. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, තුම්‌හෙ භණථ ‘තථාගතෙන චතූහි ච අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙහි කප්‌පානං සතසහස්‌සෙන ච එත්‌ථන්‌තරෙ සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤාණං පරිපාචිතං මහතො ජනකායස්‌ස සමුද්‌ධරණායා’ති. පුන ච ‘සබ්‌බඤ්‌ඤුතං පත්‌තස්‌ස අප්‌පොස්‌සුක්‌කතාය චිත්‌තං නමි, නො ධම්‌මදෙසනායා’ති.
10. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācitaṃ mahato janakāyassa samuddharaṇāyā’ti. Puna ca ‘sabbaññutaṃ pattassa appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāyā’ti.
‘‘යථා නාම, භන්‌තෙ නාගසෙන, ඉස්‌සාසො වා ඉස්‌සාසන්‌තෙවාසී වා බහුකෙ දිවසෙ සඞ්‌ගාමත්‌ථාය උපාසනං සික්‌ඛිත්‌වා සම්‌පත්‌තෙ මහායුද්‌ධෙ ඔසක්‌කෙය්‍ය, එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ නාගසෙන, තථාගතෙන චතූහි ච අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙහි කප්‌පානං සතසහස්‌සෙන ච එත්‌ථන්‌තරෙ සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤාණං පරිපාචෙත්‌වා මහතො ජනකායස්‌ස සමුද්‌ධරණාය සබ්‌බඤ්‌ඤුතං පත්‌තෙන ධම්‌මදෙසනාය ඔසක්‌කිතං.
‘‘Yathā nāma, bhante nāgasena, issāso vā issāsantevāsī vā bahuke divase saṅgāmatthāya upāsanaṃ sikkhitvā sampatte mahāyuddhe osakkeyya, evameva kho, bhante nāgasena, tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācetvā mahato janakāyassa samuddharaṇāya sabbaññutaṃ pattena dhammadesanāya osakkitaṃ.
‘‘යථා වා පන, භන්‌තෙ නාගසෙන, මල්‌ලො වා මල්‌ලන්‌තෙවාසී වා බහුකෙ දිවසෙ නිබ්‌බුද්‌ධං සික්‌ඛිත්‌වා සම්‌පත්‌තෙ මල්‌ලයුද්‌ධෙ ඔසක්‌කෙය්‍ය, එවමෙව ඛො, භන්‌තෙ නාගසෙන, තථාගතෙන චතූහි ච අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙහි කප්‌පානං සතසහස්‌සෙන ච එත්‌ථන්‌තරෙ සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤාණං පරිපාචෙත්‌වා මහතො ජනකායස්‌ස සමුද්‌ධරණාය සබ්‌බඤ්‌ඤුතං පත්‌තෙන ධම්‌මදෙසනාය ඔසක්‌කිතං.
‘‘Yathā vā pana, bhante nāgasena, mallo vā mallantevāsī vā bahuke divase nibbuddhaṃ sikkhitvā sampatte mallayuddhe osakkeyya, evameva kho, bhante nāgasena, tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācetvā mahato janakāyassa samuddharaṇāya sabbaññutaṃ pattena dhammadesanāya osakkitaṃ.
‘‘කිං නු ඛො, භන්‌තෙ නාගසෙන, තථාගතෙන භයා ඔසක්‌කිතං, උදාහු අපාකටතාය ඔසක්‌කිතං, උදාහු දුබ්‌බලතාය ඔසක්‌කිතං, උදාහු අසබ්‌බඤ්‌ඤුතාය ඔසක්‌කිතං, කිං තත්‌ථ කාරණං, ඉඞ්‌ඝ මෙ ත්‌වං කාරණං බ්‍රූහි කඞ්‌ඛාවිතරණාය. යදි, භන්‌තෙ නාගසෙන, තථාගතෙන චතූහි ච අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙහි කප්‌පානං සතසහස්‌සෙන ච එත්‌ථන්‌තරෙ සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤාණං පරිපාචිතං මහතො ජනකායස්‌ස සමුද්‌ධරණාය, තෙන හි ‘සබ්‌බඤ්‌ඤුතං පත්‌තස්‌ස අප්‌පොස්‌සුක්‌කතාය චිත්‌තං නමි, නො ධම්‌මදෙසනායා’ති යං වචනං, තං මිච්‌ඡා. යදි සබ්‌බඤ්‌ඤුතං පත්‌තස්‌ස අප්‌පොස්‌සුක්‌කතාය චිත්‌තං නමි නො ධම්‌මදෙසනාය, තෙන හි ‘තථාගතෙන චතූහි ච අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙති කප්‌පානං සතසහස්‌සෙන ච එත්‌ථන්‌තරෙ සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤාණං පරිපාචිතං මහතො ජනකායස්‌ස සමුද්‌ධරණායා’ති තම්‌පි වචනං මිච්‌ඡා. අයම්‌පි උභතො කොටිකො පඤ්‌හො ගම්‌භීරො දුන්‌නිබ්‌බෙඨො තවානුප්‌පත්‌තො, සො තයා නිබ්‌බාහිතබ්‌බො’’ති.
‘‘Kiṃ nu kho, bhante nāgasena, tathāgatena bhayā osakkitaṃ, udāhu apākaṭatāya osakkitaṃ, udāhu dubbalatāya osakkitaṃ, udāhu asabbaññutāya osakkitaṃ, kiṃ tattha kāraṇaṃ, iṅgha me tvaṃ kāraṇaṃ brūhi kaṅkhāvitaraṇāya. Yadi, bhante nāgasena, tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācitaṃ mahato janakāyassa samuddharaṇāya, tena hi ‘sabbaññutaṃ pattassa appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāyā’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi sabbaññutaṃ pattassa appossukkatāya cittaṃ nami no dhammadesanāya, tena hi ‘tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyeti kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ paripācitaṃ mahato janakāyassa samuddharaṇāyā’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho gambhīro dunnibbeṭho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘පරිපාචිතඤ්‌ච, මහාරාජ, තථාගතෙන චතූහි ච අසඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙහි කප්‌පානං සතසහස්‌සෙන ච එත්‌ථන්‌තරෙ සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤාණං මහතො ජනකායස්‌ස සමුද්‌ධරණාය, පත්‌තසබ්‌බඤ්‌ඤුතස්‌ස ච අප්‌පොස්‌සුක්‌කතාය චිත්‌තං නමි, නො ධම්‌මදෙසනාය. තඤ්‌ච පන ධම්‌මස්‌ස ගම්‌භීරනිපුණදුද්‌දසදුරනුබොධසුඛුමදුප්‌පටිවෙධතං සත්‌තානඤ්‌ච ආලයාරාමතං සක්‌කායදිට්‌ඨියා දළ්‌හසුග්‌ගහිතතඤ්‌ච දිස්‌වා ‘කිං නු ඛො, කථං නු ඛො’ති අප්‌පොස්‌සුක්‌කතාය චිත්‌තං නමි, නො ධම්‌මදෙසනාය, සත්‌තානං පටිවෙධචින්‌තනමානසං යෙවෙතං.
‘‘Paripācitañca, mahārāja, tathāgatena catūhi ca asaṅkhyeyyehi kappānaṃ satasahassena ca etthantare sabbaññutañāṇaṃ mahato janakāyassa samuddharaṇāya, pattasabbaññutassa ca appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya. Tañca pana dhammassa gambhīranipuṇaduddasaduranubodhasukhumaduppaṭivedhataṃ sattānañca ālayārāmataṃ sakkāyadiṭṭhiyā daḷhasuggahitatañca disvā ‘kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’ti appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya, sattānaṃ paṭivedhacintanamānasaṃ yevetaṃ.
‘‘යථා, මහාරාජ, භිසක්‌කො සල්‌ලකත්‌තො අනෙකබ්‍යාධිපරිපීළිතං නරං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං චින්‌තයති ‘කෙන නු ඛො උපක්‌කමෙන කතමෙන වා භෙසජ්‌ජෙන ඉමස්‌ස බ්‍යාධි වූපසමෙය්‍යා’ති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, තථාගතස්‌ස සබ්‌බකිලෙසබ්‍යාධිපරිපීළිතං ජනං ධම්‌මස්‌ස ච ගම්‌භීරනිපුණදුද්‌දසදුරනුබොධසුඛුමදුප්‌පටිවෙධතං දිස්‌වා ‘කිං නු ඛො, කථං නු ඛො’ති අප්‌පොස්‌සුක්‌කතාය චිත්‌තං නමි, නො ධම්‌මදෙසනාය, සත්‌තානං පටිවෙධචින්‌තනමානසං යෙවෙතං.
‘‘Yathā, mahārāja, bhisakko sallakatto anekabyādhiparipīḷitaṃ naraṃ upasaṅkamitvā evaṃ cintayati ‘kena nu kho upakkamena katamena vā bhesajjena imassa byādhi vūpasameyyā’ti, evameva kho, mahārāja, tathāgatassa sabbakilesabyādhiparipīḷitaṃ janaṃ dhammassa ca gambhīranipuṇaduddasaduranubodhasukhumaduppaṭivedhataṃ disvā ‘kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’ti appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya, sattānaṃ paṭivedhacintanamānasaṃ yevetaṃ.
‘‘යථා, මහාරාජ, රඤ්‌ඤො ඛත්‌තියස්‌ස මුද්‌ධාවසිත්‌තස්‌ස දොවාරිකඅනීකට්‌ඨපාරිසජ්‌ජනෙගමභටබල 1 අමච්‌චරාජඤ්‌ඤරාජූපජීවිනෙ ජනෙ දිස්‌වා එවං චිත්‌තමුප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය ‘කිං නු ඛො, කථං නු ඛො ඉමෙ සඞ්‌ගණ්‌හිස්‌සාමී’ති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, තථාගතස්‌ස ධම්‌මස්‌ස ගම්‌භීරනිපුණදුද්‌දසදුරනුබොධසුඛුමදුප්‌පටිවෙධතං සත්‌තානඤ්‌ච ආලයාරාමතං සක්‌කායදිට්‌ඨියා දළ්‌හසුග්‌ගහිතතඤ්‌ච දිස්‌වා ‘කිං නු ඛො, කථං නු ඛො’ති අප්‌පොස්‌සුක්‌කතාය චිත්‌තං නමි, නො ධම්‌මදෙසනාය, සත්‌තානං පටිවෙධචින්‌තනමානසං යෙවෙතං.
‘‘Yathā, mahārāja, rañño khattiyassa muddhāvasittassa dovārikaanīkaṭṭhapārisajjanegamabhaṭabala 2 amaccarājaññarājūpajīvine jane disvā evaṃ cittamuppajjeyya ‘kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho ime saṅgaṇhissāmī’ti, evameva kho, mahārāja, tathāgatassa dhammassa gambhīranipuṇaduddasaduranubodhasukhumaduppaṭivedhataṃ sattānañca ālayārāmataṃ sakkāyadiṭṭhiyā daḷhasuggahitatañca disvā ‘kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’ti appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya, sattānaṃ paṭivedhacintanamānasaṃ yevetaṃ.
‘‘අපි ච, මහාරාජ, සබ්‌බෙසං තථාගතානං ධම්‌මතා එසා, යං බ්‍රහ්‌මුනා ආයාචිතා ධම්‌මං දෙසෙන්‌ති. තත්‌ථ පන කිං කාරණං? යෙ තෙන සමයෙන මනුස්‌සා තාපසපරිබ්‌බාජකා සමණබ්‍රාහ්‌මණා, සබ්‌බෙතෙ බ්‍රහ්‌මදෙවතා හොන්‌ති බ්‍රහ්‌මගරුකා බ්‍රහ්‌මපරායණා, තස්‌මා තස්‌ස බලවතො යසවතො ඤාතස්‌ස පඤ්‌ඤාතස්‌ස උත්‌තරස්‌ස අච්‌චුග්‌ගතස්‌ස ඔනමනෙන සදෙවකො ලොකො ඔනමිස්‌සති ඔකප්‌පෙස්‌සති අධිමුච්‌චිස්‌සතීති ඉමිනා ච, මහාරාජ, කාරණෙන තථාගතා බ්‍රහ්‌මුනා ආයාචිතා ධම්‌මං දෙසෙන්‌ති.
‘‘Api ca, mahārāja, sabbesaṃ tathāgatānaṃ dhammatā esā, yaṃ brahmunā āyācitā dhammaṃ desenti. Tattha pana kiṃ kāraṇaṃ? Ye tena samayena manussā tāpasaparibbājakā samaṇabrāhmaṇā, sabbete brahmadevatā honti brahmagarukā brahmaparāyaṇā, tasmā tassa balavato yasavato ñātassa paññātassa uttarassa accuggatassa onamanena sadevako loko onamissati okappessati adhimuccissatīti iminā ca, mahārāja, kāraṇena tathāgatā brahmunā āyācitā dhammaṃ desenti.
‘‘යථා, මහාරාජ, කොචි රාජා වා රාජමහාමත්‌තො වා යස්‌ස ඔනමති අපචිතිං කරොති, බලවතරස්‌ස තස්‌ස ඔනමනෙන අවසෙසා ජනතා ඔනමති අපචිතිං කරොති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, බ්‍රහ්‌මෙ ඔනමිතෙ තථාගතානං සදෙවකො ලොකො ඔනමිස්‌සති, පූජිතපූජකො මහාරාජ, ලොකො, තස්‌මා සො බ්‍රහ්‌මා සබ්‌බෙසං තථාගතානං ආයාචති ධම්‌මදෙසනාය, තෙන ච කාරණෙන තථාගතා බ්‍රහ්‌මුනා ආයාචිතා ධම්‌මං දෙසෙන්‌තී’’ති. ‘‘සාධු, භන්‌තෙ නාගසෙන, සුනිබ්‌බෙඨිතො පඤ්‌හො, අතිභද්‍රකං වෙය්‍යාකරණං, එවමෙතං තථා සම්‌පටිච්‌ඡාමී’’ති.
‘‘Yathā, mahārāja, koci rājā vā rājamahāmatto vā yassa onamati apacitiṃ karoti, balavatarassa tassa onamanena avasesā janatā onamati apacitiṃ karoti, evameva kho, mahārāja, brahme onamite tathāgatānaṃ sadevako loko onamissati, pūjitapūjako mahārāja, loko, tasmā so brahmā sabbesaṃ tathāgatānaṃ āyācati dhammadesanāya, tena ca kāraṇena tathāgatā brahmunā āyācitā dhammaṃ desentī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, sunibbeṭhito pañho, atibhadrakaṃ veyyākaraṇaṃ, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ධම්‌මදෙසනාය අප්‌පොස්‌සුක්‌කපඤ්‌හො දසමො.
Dhammadesanāya appossukkapañho dasamo.
Footnotes:
