| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
३. धम्मदिन्नसुत्तवण्णना
3. Dhammadinnasuttavaṇṇanā
१०४९. सत्तसु जनेसूति सत्तसु कित्तियमानेसु उपासकजनेसु। गम्भीरातिआदीसु धम्मगम्भीराति पाळिगतिया गम्भीरा, तथा च सल्लसुत्तं हेट्ठा पकासितमेव। ‘‘चेतनाहं, भिक्खवे, कम्मं वदामी’’तिआदिना (अ॰ नि॰ ६.६३; कथा॰ ५३९) आगतं चेतनासुत्तं । तत्थ ‘‘चेतनासहजातं नानाक्खणिक’’न्तिआदिना पट्ठाने आगतनयेन, सुत्तेसु (अ॰ नि॰ ३.१०१) च ‘‘दिट्ठधम्मवेदनीय’’न्तिआदिना आगतनयेन गम्भीरभावो वेदितब्बो, निब्बानस्स चेव अरियमग्गस्स च पकासनतो असङ्खतसंयुत्तस्स लोकुत्तरत्थदीपकता। ‘‘अतीतंपाहं रूपेन खज्जिं, एतरहि खज्जामी’’तिआदिना पञ्चन्नं खन्धानं खादकभावस्स, पुग्गलस्स खादितब्बताय विभावनेन खज्जनीयपरियाये (सं॰ नि॰ ३.७९) विसेसतो निस्सत्तनिज्जीवता दीपिताति वुत्तं ‘‘सत्तसुञ्ञतादीपका खज्जनिकसुत्तन्तादयो’’ति। उपसम्पज्ज विहरिस्सामाति ये तेसु सुत्तेसु वुत्तपटिपदं सम्मदेव परिपूरेन्ति, ते तेसु उपसम्पज्ज विहरन्ति नाम । एत्थाति ‘‘न खो नेत’’न्ति एत्थ न-कारो ‘‘अञ्ञमञ्ञ’’न्ति एत्थ म-कारो विय ब्यञ्जनसन्धिमत्तमेव, नास्स कोचि अत्थो।
1049.Sattasu janesūti sattasu kittiyamānesu upāsakajanesu. Gambhīrātiādīsu dhammagambhīrāti pāḷigatiyā gambhīrā, tathā ca sallasuttaṃ heṭṭhā pakāsitameva. ‘‘Cetanāhaṃ, bhikkhave, kammaṃ vadāmī’’tiādinā (a. ni. 6.63; kathā. 539) āgataṃ cetanāsuttaṃ. Tattha ‘‘cetanāsahajātaṃ nānākkhaṇika’’ntiādinā paṭṭhāne āgatanayena, suttesu (a. ni. 3.101) ca ‘‘diṭṭhadhammavedanīya’’ntiādinā āgatanayena gambhīrabhāvo veditabbo, nibbānassa ceva ariyamaggassa ca pakāsanato asaṅkhatasaṃyuttassa lokuttaratthadīpakatā. ‘‘Atītaṃpāhaṃ rūpena khajjiṃ, etarahi khajjāmī’’tiādinā pañcannaṃ khandhānaṃ khādakabhāvassa, puggalassa khāditabbatāya vibhāvanena khajjanīyapariyāye (saṃ. ni. 3.79) visesato nissattanijjīvatā dīpitāti vuttaṃ ‘‘sattasuññatādīpakā khajjanikasuttantādayo’’ti. Upasampajja viharissāmāti ye tesu suttesu vuttapaṭipadaṃ sammadeva paripūrenti, te tesu upasampajja viharanti nāma . Etthāti ‘‘na kho neta’’nti ettha na-kāro ‘‘aññamañña’’nti ettha ma-kāro viya byañjanasandhimattameva, nāssa koci attho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ३. धम्मदिन्नसुत्तं • 3. Dhammadinnasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. धम्मदिन्नसुत्तवण्णना • 3. Dhammadinnasuttavaṇṇanā
