| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā |
18. த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்கோ³
18. Dhammahadayavibhaṅgo
1. ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகவாரவண்ணனா
1. Sabbasaṅgāhikavāravaṇṇanā
978. தா⁴துஸம்ப⁴வ…பே॰… ஸங்க³ஹிதத்தாதி எத்த² க²ந்தா⁴தீ³னங் காமதா⁴துஆதி³தா⁴தூஸு ஸம்ப⁴வபே⁴த³பி⁴ன்னானங் நிரவஸேஸதோ ஸங்க³ஹிதத்தாதி விபா⁴கே³ன யோஜனா, ததா² ஸேஸேஸுபி பரியாபன்னபபே⁴த³பி⁴ன்னானந்திஆதி³னா. தத்த² ‘‘நிரவஸேஸதோ ஸங்க³ஹிதத்தா’’தி இமினா ‘‘ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகவாரோ’’தி அயமஸ்ஸ அத்தா²னுக³தா ஸமஞ்ஞாதி த³ஸ்ஸேதி. யஸ்மா செத்த² க²ந்தா⁴தீ³னங் த்³வாத³ஸன்னங் கொட்டா²ஸானங் அனவஸேஸஸங்க³ஹோ, தஸ்மா ஏவங் து³தியவாராதீ³னஞ்செத்த² அனுப்பவேஸோ வேதி³தப்³போ³. க²ந்தா⁴தீ³னமேவ ஹி தேஸங் ஸம்ப⁴வாதி³விசாரோ உப்பத்தானுப்பத்தித³ஸ்ஸனவாரோதி வத்துங் யுத்தோதி யோஜனா. அனுப்பத்தித³ஸ்ஸனஞ்செத்த² அத்தா²பத்திஸித்³த⁴ங் வேதி³தப்³ப³ங். ந ஹி தத்த² ‘‘கதி க²ந்தா⁴ ந பாதுப⁴வந்தீ’’திஆதி³பாளி அத்தி².
978. Dhātusambhava…pe…saṅgahitattāti ettha khandhādīnaṃ kāmadhātuādidhātūsu sambhavabhedabhinnānaṃ niravasesato saṅgahitattāti vibhāgena yojanā, tathā sesesupi pariyāpannapabhedabhinnānantiādinā. Tattha ‘‘niravasesato saṅgahitattā’’ti iminā ‘‘sabbasaṅgāhikavāro’’ti ayamassa atthānugatā samaññāti dasseti. Yasmā cettha khandhādīnaṃ dvādasannaṃ koṭṭhāsānaṃ anavasesasaṅgaho, tasmā evaṃ dutiyavārādīnañcettha anuppaveso veditabbo. Khandhādīnameva hi tesaṃ sambhavādivicāro uppattānuppattidassanavāroti vattuṃ yuttoti yojanā. Anuppattidassanañcettha atthāpattisiddhaṃ veditabbaṃ. Na hi tattha ‘‘kati khandhā na pātubhavantī’’tiādipāḷi atthi.
979. புச்சா²னுரூபந்தி யேனாதி⁴ப்பாயேன புச்சா² கதா, தத³னுரூபங். அவிதத²ப்³யாகரணங் நாம பு³த்³தா⁴னங் ஏவ ஆவேணிகங், அஞ்ஞேஸங் தங் யாதி³ச்சி²கங் ஸுதக்க²ரஸதி³ஸந்தி ஆஹ ‘‘ஸப்³ப³ஞ்ஞுவசனங் விஞ்ஞாய கதத்தா’’தி.
979. Pucchānurūpanti yenādhippāyena pucchā katā, tadanurūpaṃ. Avitathabyākaraṇaṃ nāma buddhānaṃ eva āveṇikaṃ, aññesaṃ taṃ yādicchikaṃ sutakkharasadisanti āha ‘‘sabbaññuvacanaṃ viññāya katattā’’ti.
ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Sabbasaṅgāhikavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
2. உப்பத்தானுப்பத்திவாரவண்ணனா
2. Uppattānuppattivāravaṇṇanā
991. ‘‘காமப⁴வே’’தி இத³ங் ஓகாஸவஸேன வத்வா புன ஸத்தஸந்தானவஸேன வத்துங் ‘‘காமதா⁴துஸம்பூ⁴தானஞ்சா’’தி வுத்தந்தி தமத்த²விஸேஸங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘இத்³தி⁴யா…பே॰… அத்தோ²’’தி ஆஹ. ‘‘ந வத்தப்³ப³ங் ஸியா’’தி கஸ்மா வுத்தங், யதி³பி அஸஞ்ஞஸத்தானங் அசக்கு²கத்தா ரூபாயதனங் அச்சந்தஸுகு²மத்தா ஹெட்டி²மபூ⁴மிகானஞ்ச அகோ³சரோ, ஸமானபூ⁴மிகானங் பன வேஹப்ப²லானங், உபரிபூ⁴மிகானஞ்ச ஸுத்³தா⁴வாஸானங் சக்கா²யதனஸ்ஸ கோ³சரோ ஹோதீதி ஆயதனாதி³கிச்சங் கரோதியேவாதி ஸக்கா வத்துங். யங் பனெத்த² வித்தா²ரதோ வத்தப்³ப³ங், தங் ஹெட்டா² வுத்தமேவ. ‘‘ஹெட்ட²தோ அவீசினிரயங் பரியந்தங் கத்வா உபரிதோ பரனிம்மிதவஸவத்திதே³வே அந்தோகரித்வா யங் ஏதஸ்மி’’ந்திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 1287) வுத்தபதே³ஸா காமாவசராதி³ஓகாஸா. தே ஸத்தனிகாயா ச தா⁴தூதி வுச்சந்தி ஸமுதா³யஸ்ஸ அவயவாதா⁴ரபா⁴வதோ யதா² ‘‘மாஸபுஞ்ஜோ மாஸோ’’தி. ஸத்தா உப்பஜ்ஜந்தி எத்தா²தி ஸத்துப்பத்தி, உப்பஜ்ஜனட்டே²ன ஸத்தாவ உப்பத்தி ஸத்துப்பத்தீதி ஏவங் ஓகாஸஸத்தலோகத்³வயஸ்ஸ ஸத்துப்பத்திபரியாயோ வேதி³தப்³போ³. ஸத்தபா⁴வேன உப்பத்தி, ந அனுபாதி³ன்னக்க²ந்தா⁴ விய ஸங்கா²ரபா⁴வேனேவாதி அதி⁴ப்பாயோ. கே பன தேதி ஆஹ ‘‘ஸத்தாவாஸவஸேன…பே॰… உபாதி³ன்னகக்க²ந்தா⁴’’தி. தங்தங்பரியாபன்னானந்தி தங்தங்ஸத்தாவாஸபரியாபன்னானங் ஸத்தானங், ஸங்கா²ரானமேவ வா. ஸதி³ஸாதி⁴ட்டா²னபா⁴வேனாதி ஸதி³ஸாகாரேன பவத்தமானானங் க²ந்தா⁴னங் பதிட்டா²னபா⁴வேன. யேபு⁴ய்யேன ஹி தஸ்மிங் ஸத்தாவாஸே த⁴ம்மா ஸமானாகாரேன பவத்தந்தி.
991. ‘‘Kāmabhave’’ti idaṃ okāsavasena vatvā puna sattasantānavasena vattuṃ ‘‘kāmadhātusambhūtānañcā’’ti vuttanti tamatthavisesaṃ dassento ‘‘iddhiyā…pe… attho’’ti āha. ‘‘Na vattabbaṃ siyā’’ti kasmā vuttaṃ, yadipi asaññasattānaṃ acakkhukattā rūpāyatanaṃ accantasukhumattā heṭṭhimabhūmikānañca agocaro, samānabhūmikānaṃ pana vehapphalānaṃ, uparibhūmikānañca suddhāvāsānaṃ cakkhāyatanassa gocaro hotīti āyatanādikiccaṃ karotiyevāti sakkā vattuṃ. Yaṃ panettha vitthārato vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. ‘‘Heṭṭhato avīcinirayaṃ pariyantaṃ katvā uparito paranimmitavasavattideve antokaritvā yaṃ etasmi’’ntiādinā (dha. sa. 1287) vuttapadesā kāmāvacarādiokāsā. Te sattanikāyā ca dhātūti vuccanti samudāyassa avayavādhārabhāvato yathā ‘‘māsapuñjo māso’’ti. Sattā uppajjanti etthāti sattuppatti, uppajjanaṭṭhena sattāva uppatti sattuppattīti evaṃ okāsasattalokadvayassa sattuppattipariyāyo veditabbo. Sattabhāvena uppatti, na anupādinnakkhandhā viya saṅkhārabhāvenevāti adhippāyo. Ke pana teti āha ‘‘sattāvāsavasena…pe… upādinnakakkhandhā’’ti. Taṃtaṃpariyāpannānanti taṃtaṃsattāvāsapariyāpannānaṃ sattānaṃ, saṅkhārānameva vā. Sadisādhiṭṭhānabhāvenāti sadisākārena pavattamānānaṃ khandhānaṃ patiṭṭhānabhāvena. Yebhuyyena hi tasmiṃ sattāvāse dhammā samānākārena pavattanti.
உப்பத்தானுப்பத்திவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Uppattānuppattivāravaṇṇanā niṭṭhitā.
3. பரியாபன்னாபரியாபன்னவாரவண்ணனா
3. Pariyāpannāpariyāpannavāravaṇṇanā
999. தத்த², அஞ்ஞத்த² சாதி தஸ்மிங், அஞ்ஞஸ்மிஞ்ச ப⁴வே, ஓகாஸே ச. பரிச்சே²த³காரிகாய காமாதி³தண்ஹாய பரிச்சி²ஜ்ஜ ஆபன்னா க³ஹிதாதி பரியாபன்னாதி தங்தங்ப⁴வாதி³அந்தோக³தா⁴ தங்தங்பரியாபன்னா.
999. Tattha, aññattha cāti tasmiṃ, aññasmiñca bhave, okāse ca. Paricchedakārikāya kāmāditaṇhāya paricchijja āpannā gahitāti pariyāpannāti taṃtaṃbhavādiantogadhā taṃtaṃpariyāpannā.
பரியாபன்னாபரியாபன்னவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pariyāpannāpariyāpannavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
6. உப்பாத³ககம்மஆயுப்பமாணவாரோ
6. Uppādakakammaāyuppamāṇavāro
1. உப்பாத³ககம்மவண்ணனா
1. Uppādakakammavaṇṇanā
1021. தா⁴துத்தயபூ⁴ததே³வவஸேனாதி காமாதி³தா⁴துத்தயே நிப்³ப³த்ததே³வானங் வஸேன.
1021. Dhātuttayabhūtadevavasenāti kāmādidhātuttaye nibbattadevānaṃ vasena.
உப்பாத³ககம்மவண்ணனா நிட்டி²தா.
Uppādakakammavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. ஆயுப்பமாணவண்ணனா
2. Āyuppamāṇavaṇṇanā
1026. ஸுபரிமஜ்ஜிதகஞ்சனாதா³ஸங் விய ஸோப⁴தி விஜ்ஜோததீதி ஸுபோ⁴, ஸரீரோபா⁴ஸோ, தேன ஸுபே⁴ன கிண்ணா விகிண்ணாதி ஸுப⁴கிண்ணா.
1026. Suparimajjitakañcanādāsaṃ viya sobhati vijjotatīti subho, sarīrobhāso, tena subhena kiṇṇā vikiṇṇāti subhakiṇṇā.
1027. தங்தங்மனஸிகாரந்தி பரித்தபத²வீகஸிணாதி³க³தமனஸிகாரங். அப்பனாக்க²ணேபீதி பி-ஸத்³தே³ன புப்³ப³பா⁴க³ங் ஸம்பிண்டே³தி. ச²ந்த³னங் ஆரம்மணபரியேஸனங் ச²ந்தோ³, கத்துகம்யதாச²ந்தோ³. பணிதா⁴னங் சித்தட்ட²பனா பணிதி⁴, ஸஞ்ஞாவிராகா³தீ³ஹி ஆரம்மணஸ்ஸ விஸேஸனங் ததா²பவத்தாய பா⁴வனாய ஆரம்மணகரணமேவ.
1027. Taṃtaṃmanasikāranti parittapathavīkasiṇādigatamanasikāraṃ. Appanākkhaṇepīti pi-saddena pubbabhāgaṃ sampiṇḍeti. Chandanaṃ ārammaṇapariyesanaṃ chando, kattukamyatāchando. Paṇidhānaṃ cittaṭṭhapanā paṇidhi, saññāvirāgādīhi ārammaṇassa visesanaṃ tathāpavattāya bhāvanāya ārammaṇakaraṇameva.
விபுலங் வுச்சதி மஹந்தங், ஸந்தபா⁴வோபி மஹனீயதாய மஹந்தமேவாதி ஆஹ ‘‘விபுலா ப²லாதி விபுலஸந்தஸுகா²யுவண்ணாதி³ப²லா’’தி.
Vipulaṃ vuccati mahantaṃ, santabhāvopi mahanīyatāya mahantamevāti āha ‘‘vipulā phalāti vipulasantasukhāyuvaṇṇādiphalā’’ti.
1028. யங் சாதுமஹாராஜிகானங் ஆயுப்பமாணங், ஸஞ்ஜீவே ஏஸோ ஏகோ ரத்திதி³வோ, தாய ரத்தியா திங்ஸ ரத்தியோ மாஸோ, தேன மாஸேன த்³வாத³ஸமாஸிகோ ஸங்வச்ச²ரோ, தேன ஸங்வச்ச²ரேன பஞ்ச வஸ்ஸஸதானி ஸஞ்ஜீவே ஆயுப்பமாணங். யங் தாவதிங்ஸானங் ஆயுப்பமாணங், ஏஸோ காளஸுத்தே ஏகோ ரத்திதி³வோ…பே॰… தேன ஸங்வச்ச²ரேன வஸ்ஸஸஹஸ்ஸங் காளஸுத்தே ஆயுப்பமாணங். யங் யாமானங் ஆயுப்பமாணங், ஏஸோ ஸங்கா⁴தே ஏகோ ரத்திதி³வோ…பே॰… தேன ஸங்வச்ச²ரேன த்³வே வஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி ஸங்கா⁴தே ஆயுப்பமாணங். யங் துஸிதானங் ஆயுப்பமாணங், ரோருவே ஏஸோ ஏகோ ரத்திதி³வோ…பே॰… தேன ஸங்வச்ச²ரேன சத்தாரி வஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி ரோருவே ஆயுப்பமாணங். யங் நிம்மானரதீனங் ஆயுப்பமாணங், மஹாரோருவே ஏஸோ ஏகோ ரத்திதி³வோ…பே॰… தேன ஸங்வச்ச²ரேன அட்ட² வஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி மஹாரோருவே ஆயுப்பமாணங். யங் பரனிம்மிதவஸவத்தீனங் தே³வானங் ஆயுப்பமாணங், தாபனே ஏஸோ ஏகோ ரத்திதி³வோ…பே॰… தேன ஸங்வச்ச²ரேன ஸோளஸ வஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி தாபனே ஆயுப்பமாணங். மஹாதாபனே உபட்³ட⁴ந்தரகப்போ. அவீசியங் ஏகோ அந்தரகப்போ ச ஆயுப்பமாணந்தி வத³ந்தி. தே³வானங் அதி⁴முத்தகாலகிரியா விய தாதி³ஸேன புஞ்ஞப³லேன அந்தராபி மரணங் ஹோதீதி ‘‘கம்மமேவ பமாண’’ந்தி வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஏவஞ்ச கத்வா அப்³பு³தா³தி³ஆயுபரிச்சே²தோ³பி யுத்ததரோ ஹோதீதி.
1028. Yaṃ cātumahārājikānaṃ āyuppamāṇaṃ, sañjīve eso eko rattidivo, tāya rattiyā tiṃsa rattiyo māso, tena māsena dvādasamāsiko saṃvaccharo, tena saṃvaccharena pañca vassasatāni sañjīve āyuppamāṇaṃ. Yaṃ tāvatiṃsānaṃ āyuppamāṇaṃ, eso kāḷasutte eko rattidivo…pe… tena saṃvaccharena vassasahassaṃ kāḷasutte āyuppamāṇaṃ. Yaṃ yāmānaṃ āyuppamāṇaṃ, eso saṅghāte eko rattidivo…pe… tena saṃvaccharena dve vassasahassāni saṅghāte āyuppamāṇaṃ. Yaṃ tusitānaṃ āyuppamāṇaṃ, roruve eso eko rattidivo…pe… tena saṃvaccharena cattāri vassasahassāni roruve āyuppamāṇaṃ. Yaṃ nimmānaratīnaṃ āyuppamāṇaṃ, mahāroruve eso eko rattidivo…pe… tena saṃvaccharena aṭṭha vassasahassāni mahāroruve āyuppamāṇaṃ. Yaṃ paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ āyuppamāṇaṃ, tāpane eso eko rattidivo…pe… tena saṃvaccharena soḷasa vassasahassāni tāpane āyuppamāṇaṃ. Mahātāpane upaḍḍhantarakappo. Avīciyaṃ eko antarakappo ca āyuppamāṇanti vadanti. Devānaṃ adhimuttakālakiriyā viya tādisena puññabalena antarāpi maraṇaṃ hotīti ‘‘kammameva pamāṇa’’nti vuttanti veditabbaṃ. Evañca katvā abbudādiāyuparicchedopi yuttataro hotīti.
கிங் ஜா²னந்தி அட்ட²ஸு ஜா²னேஸு கதரங் ஜா²னங். ப⁴வஸீஸானீதி ப⁴வக்³கா³னி, புது²ஜ்ஜனப⁴வக்³க³ங் அரியப⁴வக்³க³ங் ஸப்³ப³ப⁴வக்³க³ந்தி வேஹப்ப²லாதீ³னங் ஸமஞ்ஞா. கஸ்ஸசி ஸத்தாதி புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ, கஸ்ஸசி பஞ்சாதி ஸோதாபன்னஸ்ஸ, ஸகதா³கா³மினோ ச, கஸ்ஸசி தயோதி அனாகா³மினோ வஸேன வுத்தங். தஸ்மா ஸோ ப்³ரஹ்மகாயிகாதீ³ஹி சுதோ அரூபங் உபபஜ்ஜந்தோ வேதி³தப்³போ³. ‘‘நவஸு ப்³ரஹ்மலோகேஸு நிப்³ப³த்தஅரியஸாவகானங் தத்ரூபபத்தியேவ ஹோதி, ந ஹெட்டூ²பபத்தீ’’தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 1028) அயங் அட்ட²கதா²பாடோ²தி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘யங் பனா’’திஆதி³ வுத்தங். ‘‘தத்ரூபபத்திபி ஹோதி உபரூபபத்திபி, ந ஹெட்டூ²பபத்தீ’’தி பன பாடோ²தி தேன ‘‘ஹெட்டூ²பபத்தியேவ நிவாரிதா’’திஆதி³வசனேன பயோஜனங் நத்தி². அரூபதா⁴தூபபத்தி ச ந நிவாரிதாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. அரூபதா⁴தூபபத்தி ந நிவாரிதா ‘‘மத்த²கே டி²தோவ பரினிப்³பா³தீ’’தி நியமஸ்ஸ அனிச்சி²தத்தா.
Kiṃjhānanti aṭṭhasu jhānesu kataraṃ jhānaṃ. Bhavasīsānīti bhavaggāni, puthujjanabhavaggaṃ ariyabhavaggaṃ sabbabhavagganti vehapphalādīnaṃ samaññā. Kassaci sattāti puthujjanassa, kassaci pañcāti sotāpannassa, sakadāgāmino ca, kassaci tayoti anāgāmino vasena vuttaṃ. Tasmā so brahmakāyikādīhi cuto arūpaṃ upapajjanto veditabbo. ‘‘Navasu brahmalokesu nibbattaariyasāvakānaṃ tatrūpapattiyeva hoti, na heṭṭhūpapattī’’ti (vibha. aṭṭha. 1028) ayaṃ aṭṭhakathāpāṭhoti adhippāyena ‘‘yaṃ panā’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Tatrūpapattipi hoti uparūpapattipi, na heṭṭhūpapattī’’ti pana pāṭhoti tena ‘‘heṭṭhūpapattiyeva nivāritā’’tiādivacanena payojanaṃ natthi. Arūpadhātūpapatti ca na nivāritāti sambandho. Arūpadhātūpapatti na nivāritā ‘‘matthake ṭhitova parinibbātī’’ti niyamassa anicchitattā.
அஞ்ஞத்தா²தி காமலோகே. தத்தா²தி ரூபலோகே. அயங் அட்ட²கதா²தி ‘‘பட²மஜ்ஜா²னபூ⁴மியங் நிப்³ப³த்தோ…பே॰… பரினிப்³பா³தீ’’தி ஏவங் பவத்தா அட்ட²கதா². தேனேவாதி யஸ்மா ரூபதா⁴துயங் உபபன்னோ அதி⁴ப்பேதோ, ந உபபஜ்ஜனாரஹோ, தேனேவ காரணேன. தஸ்ஸாதி யதா²வுத்தஸ்ஸ ரூபதா⁴துயங் உபபன்னஸ்ஸ அரியஸாவகஸ்ஸ. யேன ரூபராகே³ன தத்த² ரூபப⁴வே உபபன்னோ, தஸ்மிங் அரூபஜ்ஜா²னேன விக்க²ம்பி⁴தே ஸம்மதே³வ தி³ட்டா²தீ³னவேஸு யதா² காமரூபப⁴வேஸு ஆயதிங் ப⁴வாபி⁴லாஸோ ந ப⁴விஸ்ஸதி, ஏவங் அரூபப⁴வேபீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘புன…பே॰… ப⁴விஸ்ஸதியேவா’’தி. தத்த² நிப்³ப³த்தோதி ரூபதா⁴துயங் உபபன்னோ. அரியமக்³க³ங் பா⁴வெத்வாதி ஹெட்டி²மங் அரியமக்³க³ங் ஸம்பாதெ³த்வா. நிப்³ப³த்தப⁴வாதீ³னவத³ஸ்ஸனவஸேனாதி தஸ்மிங் ரூபப⁴வே நிப்³ப³த்தோபி தத்தே²வ ஆதீ³னவத³ஸ்ஸனவஸேன. அனிவத்திதப⁴வாபி⁴லாஸோதி உபரி அரூபப⁴வே அவிஸ்ஸட்ட²ப⁴வபத்த²னோ, யதோ அரூபதா⁴துயங் உபபஜ்ஜனாரஹோ. தஸ்ஸ வஸேனாதி தாதி³ஸஸ்ஸ அரியஸாவகஸ்ஸ வஸேன. ‘‘கஸ்ஸசி பஞ்ச, கஸ்ஸசி தயோ அனுஸயா அனுஸெந்தீ’’தி அயங் யமகபாளி (யம॰ 2.அனுஸயயமக.312) பவத்தா.
Aññatthāti kāmaloke. Tatthāti rūpaloke. Ayaṃ aṭṭhakathāti ‘‘paṭhamajjhānabhūmiyaṃ nibbatto…pe… parinibbātī’’ti evaṃ pavattā aṭṭhakathā. Tenevāti yasmā rūpadhātuyaṃ upapanno adhippeto, na upapajjanāraho, teneva kāraṇena. Tassāti yathāvuttassa rūpadhātuyaṃ upapannassa ariyasāvakassa. Yena rūparāgena tattha rūpabhave upapanno, tasmiṃ arūpajjhānena vikkhambhite sammadeva diṭṭhādīnavesu yathā kāmarūpabhavesu āyatiṃ bhavābhilāso na bhavissati, evaṃ arūpabhavepīti dassento āha ‘‘puna…pe… bhavissatiyevā’’ti. Tattha nibbattoti rūpadhātuyaṃ upapanno. Ariyamaggaṃ bhāvetvāti heṭṭhimaṃ ariyamaggaṃ sampādetvā. Nibbattabhavādīnavadassanavasenāti tasmiṃ rūpabhave nibbattopi tattheva ādīnavadassanavasena. Anivattitabhavābhilāsoti upari arūpabhave avissaṭṭhabhavapatthano, yato arūpadhātuyaṃ upapajjanāraho. Tassa vasenāti tādisassa ariyasāvakassa vasena. ‘‘Kassaci pañca, kassaci tayo anusayā anusentī’’ti ayaṃ yamakapāḷi (yama. 2.anusayayamaka.312) pavattā.
ஆயுப்பமாணவண்ணனா நிட்டி²தா.
Āyuppamāṇavaṇṇanā niṭṭhitā.
7. அபி⁴ஞ்ஞெய்யாதி³வாரவண்ணனா
7. Abhiññeyyādivāravaṇṇanā
1030. ‘‘ருப்பனலக்க²ணங் ரூபங், அனுப⁴வனலக்க²ணா வேத³னா’’திஆதி³னா ஸாமஞ்ஞலக்க²ணபரிக்³கா³ஹிகா. ‘‘பு²ஸனலக்க²ணோ ப²ஸ்ஸோ, ஸாதலக்க²ணங் ஸுக²’’ந்திஆதி³னா விஸேஸலக்க²ணபரிக்³கா³ஹிகா.
1030. ‘‘Ruppanalakkhaṇaṃ rūpaṃ, anubhavanalakkhaṇā vedanā’’tiādinā sāmaññalakkhaṇapariggāhikā. ‘‘Phusanalakkhaṇo phasso, sātalakkhaṇaṃ sukha’’ntiādinā visesalakkhaṇapariggāhikā.
‘‘சத்தாரோ க²ந்தா⁴ ஸியா குஸலா’’திஆதீ³ஸு இத⁴ யங் வத்தப்³ப³ங், தங் க²ந்த⁴விப⁴ங்கா³தீ³ஸு வுத்தங், தஸ்மா தத்த² வுத்தனயேனேவ க³ஹேதப்³ப³ந்தி அதி⁴ப்பாயோ. ஸேஸங் யதெ³த்த² ந வுத்தங், தங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவாதி.
‘‘Cattāro khandhā siyā kusalā’’tiādīsu idha yaṃ vattabbaṃ, taṃ khandhavibhaṅgādīsu vuttaṃ, tasmā tattha vuttanayeneva gahetabbanti adhippāyo. Sesaṃ yadettha na vuttaṃ, taṃ suviññeyyamevāti.
அபி⁴ஞ்ஞெய்யாதி³வாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Abhiññeyyādivāravaṇṇanā niṭṭhitā.
த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்க³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Dhammahadayavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
இதி ஸம்மோஹவினோத³னியா டீகாய லீனத்த²வண்ணனா
Iti sammohavinodaniyā ṭīkāya līnatthavaṇṇanā
விப⁴ங்க³-அனுடீகா ஸமத்தா.
Vibhaṅga-anuṭīkā samattā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 18. த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்கோ³ • 18. Dhammahadayavibhaṅgo
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. ஸப்³ப³ஸங்கா³ஹிகவாரவண்ணனா • 1. Sabbasaṅgāhikavāravaṇṇanā
2. உப்பத்தானுப்பத்திவாரவண்ணனா • 2. Uppattānuppattivāravaṇṇanā
3. பரியாபன்னாபரியாபன்னவாரவண்ணனா • 3. Pariyāpannāpariyāpannavāravaṇṇanā
6. உப்பாத³ககம்மஆயுப்பமாணவாரவண்ணனா • 6. Uppādakakammaāyuppamāṇavāravaṇṇanā
7. அபி⁴ஞ்ஞெய்யாதி³வாரவண்ணனா • 7. Abhiññeyyādivāravaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 18. த⁴ம்மஹத³யவிப⁴ங்கோ³ • 18. Dhammahadayavibhaṅgo
