Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
౭. ధమ్మకథావణ్ణనా
7. Dhammakathāvaṇṇanā
౮౮౭-౮౮౮. ఇదాని ధమ్మకథా నామ హోతి. తత్థ యస్మా రూపాదయో రూపాదిసభావేన నియతా న తం సభావం విజహన్తి, తస్మా సబ్బధమ్మా నియతాతి యేసం లద్ధి, సేయ్యథాపి అన్ధకానఞ్చేవ ఏకచ్చానఞ్చ ఉత్తరాపథకానం; తే సన్ధాయ సబ్బే ధమ్మాతి పుచ్ఛా సకవాదిస్స, పటిఞ్ఞా ఇతరస్స. అథ నం ‘‘సచే తే నియతా, మిచ్ఛత్తనియతా వా సియుం సమ్మత్తనియతా వా, ఇతో అఞ్ఞో నియామో నామ నత్థీ’’తి చోదేతుం మిచ్ఛత్తనియతాతిఆదిమాహ. తత్థ పటిక్ఖేపో చ పటిఞ్ఞా చ పరవాదిస్స. రూపం రూపట్ఠేనాతిఆది యేనత్థేన నియతాతి వదతి, తస్స వసేన చోదేతుం వుత్తం. తత్రాయం అధిప్పాయో – రూపఞ్హి రూపట్ఠేన నియతన్తి రూపం రూపమేవ, న వేదనాదిసభావన్తి అధిప్పాయేన వత్తబ్బం, ఇతో అఞ్ఞథా న వత్తబ్బం. కస్మా? రూపట్ఠతో అఞ్ఞస్స రూపస్స అభావా. రూపసభావో హి రూపట్ఠో, రూపసభావో చ రూపమేవ, న రూపతో అఞ్ఞో. వేదనాదీహి పనస్స నానత్తపఞ్ఞాపనత్థం ఏస వోహారో హోతీతి. తస్మా ‘‘రూపం రూపట్ఠేన నియత’’న్తి వదన్తేన రూపం నియతన్తి వుత్తం హోతి. నియతఞ్చ నామ మిచ్ఛత్తనియతం వా సియా సమ్మత్తనియతం వా, ఇతో అఞ్ఞో నియామో నామ నత్థీతి. అథ కస్మా పటిజానాతీతి? అత్థన్తరవసేన. రూపం రూపట్ఠేన నియతన్తి ఏత్థ హి రూపం రూపమేవ, న వేదనాదిసభావన్తి అయమత్థో. తస్మా పటిజానాతి. ఇతో అఞ్ఞథా పనస్స నియతత్తం నత్థీతి పున తేనేవ నయేన చోదేతుం మిచ్ఛత్తనియతన్తిఆదిమాహ . తం సబ్బం ఉత్తానత్థమేవ. తేన హి రూపన్తి లద్ధిపి అయోనిసో పతిట్ఠాపితత్తా అప్పతిట్ఠితావ హోతీతి.
887-888. Idāni dhammakathā nāma hoti. Tattha yasmā rūpādayo rūpādisabhāvena niyatā na taṃ sabhāvaṃ vijahanti, tasmā sabbadhammā niyatāti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānañceva ekaccānañca uttarāpathakānaṃ; te sandhāya sabbe dhammāti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘sace te niyatā, micchattaniyatā vā siyuṃ sammattaniyatā vā, ito añño niyāmo nāma natthī’’ti codetuṃ micchattaniyatātiādimāha. Tattha paṭikkhepo ca paṭiññā ca paravādissa. Rūpaṃ rūpaṭṭhenātiādi yenatthena niyatāti vadati, tassa vasena codetuṃ vuttaṃ. Tatrāyaṃ adhippāyo – rūpañhi rūpaṭṭhena niyatanti rūpaṃ rūpameva, na vedanādisabhāvanti adhippāyena vattabbaṃ, ito aññathā na vattabbaṃ. Kasmā? Rūpaṭṭhato aññassa rūpassa abhāvā. Rūpasabhāvo hi rūpaṭṭho, rūpasabhāvo ca rūpameva, na rūpato añño. Vedanādīhi panassa nānattapaññāpanatthaṃ esa vohāro hotīti. Tasmā ‘‘rūpaṃ rūpaṭṭhena niyata’’nti vadantena rūpaṃ niyatanti vuttaṃ hoti. Niyatañca nāma micchattaniyataṃ vā siyā sammattaniyataṃ vā, ito añño niyāmo nāma natthīti. Atha kasmā paṭijānātīti? Atthantaravasena. Rūpaṃ rūpaṭṭhena niyatanti ettha hi rūpaṃ rūpameva, na vedanādisabhāvanti ayamattho. Tasmā paṭijānāti. Ito aññathā panassa niyatattaṃ natthīti puna teneva nayena codetuṃ micchattaniyatantiādimāha . Taṃ sabbaṃ uttānatthameva. Tena hi rūpanti laddhipi ayoniso patiṭṭhāpitattā appatiṭṭhitāva hotīti.
ధమ్మకథావణ్ణనా.
Dhammakathāvaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / కథావత్థుపాళి • Kathāvatthupāḷi / (౨౦౬) ౭. ధమ్మకథా • (206) 7. Dhammakathā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౭. ధమ్మకథావణ్ణనా • 7. Dhammakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౭. ధమ్మకథావణ్ణనా • 7. Dhammakathāvaṇṇanā