| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೭. ಧಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ
7. Dhammakathāvaṇṇanā
೮೮೭-೮೮೮. ರೂಪಸಭಾವೋ ರೂಪಟ್ಠೋತಿ ಆಹ ‘‘ರೂಪಟ್ಠೋ ನಾಮ ಕೋಚಿ ರೂಪತೋ ಅಞ್ಞೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ಯಂ ಪನ ಯತೋ ಅಞ್ಞಂ, ನ ತಂ ತಂಸಭಾವನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ರೂಪಟ್ಠತೋ ಅಞ್ಞಂ ರೂಪಞ್ಚ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ, ರೂಪಮೇವ ನ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ತಮತ್ಥಂ ಸಾಧೇತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ರೂಪತೋ ಅಞ್ಞೋ ರೂಪಟ್ಠೋ ನತ್ಥಿ, ರೂಪಟ್ಠತೋ ಚ ಅಞ್ಞಂ ರೂಪಂ, ತಸ್ಮಾ ರೂಪಂ ರೂಪಮೇವ ರೂಪಸಭಾವಮೇವಾತಿ ಏವ-ಕಾರೇನ ನಿವತ್ತಿತಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ನ ವೇದನಾದಿಸಭಾವ’’ನ್ತಿ। ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾತಿ ರೂಪರೂಪಟ್ಠಾನಂ ಅನಞ್ಞತ್ತಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ। ಅಞ್ಞಥಾತಿ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತ್ತೇ ರೂಪಟ್ಠೇನ ನಿಯಮೇನ ರೂಪಂ ನಿಯತನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ದಸ್ಸಿತೋಯೇವ ಹೋತಿ ಅತ್ಥತೋ ಆಪನ್ನತ್ತಾ। ನ ಹಿ ಅಭಿನ್ನೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪರಿಯಾಯನ್ತರಭೇದಂ ಕರೋತಿ। ಅಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ರೂಪಸಭಾವಾನಂ ರೂಪರೂಪಟ್ಠಾನಞ್ಚ। ಸಸಾಮಿನಿದ್ದೇಸಸಿದ್ಧಾಭೇದಾ ‘‘ಸಿಲಾಪುತ್ತಕಸ್ಸ ಸರೀರ’’ನ್ತಿ ವಿಯ, ಕಪ್ಪನಾಮತ್ತತೋ ಚಾಯಂ ಭೇದೋ, ನ ಪರಮತ್ಥತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಯ ಪವತ್ತೋ’’ತಿ। ವೇದನಾದೀಹಿ ನಾನತ್ತಮೇವಾತಿ ವೇದನಾದೀಹಿ ಅಞ್ಞತ್ತಮೇವ। ಸೋ ಸಭಾವೋತಿ ಸೋ ರೂಪಸಭಾವೋ। ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾಪನತ್ಥನ್ತಿ ರೂಪಸ್ಸ ಸಭಾವೋ, ನ ವೇದನಾದೀನನ್ತಿ ಏವಂ ಭೇದಸ್ಸ ಞಾಪನತ್ಥಂ। ತಞ್ಚ ವಚನನ್ತಿ ‘‘ರೂಪಂ ರೂಪಟ್ಠೇನ ನ ನಿಯತ’’ನ್ತಿ ವಚನಂ। ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನಾತಿ ‘‘ರೂಪಟ್ಠತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ರೂಪಸ್ಸ ಅಭಾವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಾಕಾರೇನ। ಯದಿ ಸದೋಸಂ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಪಟಿಜಾನಾತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
887-888. Rūpasabhāvo rūpaṭṭhoti āha ‘‘rūpaṭṭho nāma koci rūpato añño natthī’’ti. Yaṃ pana yato aññaṃ, na taṃ taṃsabhāvanti āha ‘‘rūpaṭṭhato aññaṃ rūpañca na hotī’’ti, rūpameva na hotīti attho. Etena byatirekato tamatthaṃ sādheti. Tasmāti yasmā rūpato añño rūpaṭṭho natthi, rūpaṭṭhato ca aññaṃ rūpaṃ, tasmā rūpaṃ rūpameva rūpasabhāvamevāti eva-kārena nivattitaṃ dasseti ‘‘na vedanādisabhāva’’nti. Adhippāyenāti rūparūpaṭṭhānaṃ anaññattādhippāyena. Aññathāti tesaṃ aññatte rūpaṭṭhena niyamena rūpaṃ niyatanti vattabbanti yojanā. Dassitoyeva hoti atthato āpannattā. Na hi abhinne vatthusmiṃ pariyāyantarabhedaṃ karoti. Aññattanti rūpasabhāvānaṃ rūparūpaṭṭhānañca. Sasāminiddesasiddhābhedā ‘‘silāputtakassa sarīra’’nti viya, kappanāmattato cāyaṃ bhedo, na paramatthatoti āha ‘‘gahetvā viya pavatto’’ti. Vedanādīhi nānattamevāti vedanādīhi aññattameva. So sabhāvoti so rūpasabhāvo. Nānattasaññāpanatthanti rūpassa sabhāvo, na vedanādīnanti evaṃ bhedassa ñāpanatthaṃ. Tañca vacananti ‘‘rūpaṃ rūpaṭṭhena na niyata’’nti vacanaṃ. Vuttappakārenāti ‘‘rūpaṭṭhato aññassa rūpassa abhāvā’’tiādinā vuttākārena. Yadi sadosaṃ, atha kasmā paṭijānātīti yojanā.
ವುತ್ತಮೇವ ಕಾರಣನ್ತಿ ‘‘ರೂಪಂ ರೂಪಮೇವ, ನ ವೇದನಾದಿಸಭಾವ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಮೇವ ಯುತ್ತಿಂ। ಪರೇನ ಚೋದಿತನ್ತಿ ‘‘ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ ರೂಪಂ ರೂಪಟ್ಠೇನ ನಿಯತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಪರವಾದಿನೋ ಚೋದನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ತಮೇವ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾತಿ ತಮೇವ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಯುತ್ತಿಂ ‘‘ಏತ್ಥ ಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ। ಚೋದನಂ ನಿವತ್ತೇತೀತಿ ‘‘ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಪಟಿಜಾನಾತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಚೋದನಂ ನಿವತ್ತೇತಿ। ಯಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಇತೋ ಅಞ್ಞಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ರೂಪಾದೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Vuttameva kāraṇanti ‘‘rūpaṃ rūpameva, na vedanādisabhāva’’nti evaṃ vuttameva yuttiṃ. Parena coditanti ‘‘na vattabbaṃ rūpaṃ rūpaṭṭhena niyata’’ntiādinā paravādino codanaṃ sandhāyāha. Tameva kāraṇaṃ dassetvāti tameva yathāvuttaṃ yuttiṃ ‘‘ettha hī’’tiādinā dassetvā. Codanaṃ nivattetīti ‘‘atha kasmā paṭijānātī’’ti vuttaṃ codanaṃ nivatteti. Yamatthaṃ sandhāya ‘‘ito aññathā’’ti vuttaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘rūpādī’’tiādi vuttaṃ.
ಧಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dhammakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಏಕವೀಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Ekavīsatimavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi / (೨೦೬) ೭. ಧಮ್ಮಕಥಾ • (206) 7. Dhammakathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೭. ಧಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೭. ಧಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 7. Dhammakathāvaṇṇanā
