Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
౬. ధమ్మకథికసుత్తవణ్ణనా
6. Dhammakathikasuttavaṇṇanā
౧౬. నిబ్బిన్దనత్థాయాతి నిబ్బిదానుపస్సనాపటిలాభాయ. సా హి జరామరణసీసేన వుత్తేసు సఙ్ఖతధమ్మేసు నిబ్బిన్దనాకారేన పవత్తతి. విరజ్జనత్థాయాతి విరాగానుపస్సనాపటిలాభాయ. సీలతో పట్ఠాయాతి వివట్టసన్నిస్సితసీలసమాదానతో పట్ఠాయ. సోతాపత్తియఙ్గేహి సమన్నాగతో వివట్టసన్నిస్సితసీలే పతిట్ఠితో ఉపాసకోపి పగేవ చతుపారిసుద్ధిసీలే పతిట్ఠితో భిక్ఖు సమ్మాపటిపన్నో నామ. తేనాహ ‘‘యావ అరహత్తమగ్గా పటిపన్నోతి వేదితబ్బో’’తి. నిబ్బానధమ్మస్సాతి నిబ్బానావహస్స అరియస్స మగ్గస్స. అనురూపసభావభూతన్తి నిబ్బానాధిగమస్స అనుచ్ఛవికసభావభూతం. నిబ్బిదాతి ఇమినా వుట్ఠానగామినిపరియోసానం విపస్సనం వదతి. విరాగా నిరోధాతి పదద్వయేన అరియమగ్గం, ఇతరేన ఫలం. ఏత్థాతి ఇమస్మిం సుత్తే. ఏకేన నయేనాతి పఠమేన నయేన. తత్థ హి భగవా తేన భిక్ఖునా ధమ్మకథికలక్ఖణం పుచ్ఛితో తం మత్థకం పాపేత్వా విస్సజ్జేసి. యో హి విపస్సనం మగ్గం అనుపాదావిముత్తిం పాపేత్వా కథేతుం సక్కోతి, సో ఏకన్తధమ్మకథికో. తేనాహ ‘‘ధమ్మకథికస్స పుచ్ఛా కథితా’’తి. ద్వీహీతి దుతియతతియనయేహి. తన్తి పుచ్ఛం. విసేసేత్వాతి విసిట్ఠం కత్వా. యథాపుచ్ఛితమత్తమేవ అకథేత్వా అపుచ్ఛితమ్పి అత్థం దస్సేన్తో ధమ్మానుధమ్మపటిపత్తిం అనుపాదాయ విముత్తిసఙ్ఖాతం విసేసం పాపేత్వా. భగవా హి అప్పం యాచితో బహుం దేన్తో ఉళారపురిసో వియ ధమ్మకథికలక్ఖణం పుచ్ఛితో పటిచ్చసముప్పాదముఖేన తఞ్చేవ తతో చ ఉత్తరిం ధమ్మానుధమ్మపటిపత్తిం అనుపాదావిముత్తఞ్చ విస్సజ్జేసి. తత్థ ‘‘నిబ్బిదాయ…పే॰… ధమ్మం దేసేతీ’’తి ఇమినా ధమ్మదేసనం వాసనాభాగియం కత్వా దస్సేసి. ‘‘నిరోధాయ పటిపన్నో హోతీ’’తి ఇమినా నిబ్బేధభాగియం, ‘‘అనుపాదావిముత్తో హోతీ’’తి ఇమినా దేసనం అసేక్ఖభాగియం కత్వా దస్సేసి. తేనాహ ‘‘సేక్ఖాసేక్ఖభూమియో నిద్దిట్ఠా’’తి.
16.Nibbindanatthāyāti nibbidānupassanāpaṭilābhāya. Sā hi jarāmaraṇasīsena vuttesu saṅkhatadhammesu nibbindanākārena pavattati. Virajjanatthāyāti virāgānupassanāpaṭilābhāya. Sīlato paṭṭhāyāti vivaṭṭasannissitasīlasamādānato paṭṭhāya. Sotāpattiyaṅgehi samannāgato vivaṭṭasannissitasīle patiṭṭhito upāsakopi pageva catupārisuddhisīle patiṭṭhito bhikkhu sammāpaṭipanno nāma. Tenāha ‘‘yāva arahattamaggā paṭipannoti veditabbo’’ti. Nibbānadhammassāti nibbānāvahassa ariyassa maggassa. Anurūpasabhāvabhūtanti nibbānādhigamassa anucchavikasabhāvabhūtaṃ. Nibbidāti iminā vuṭṭhānagāminipariyosānaṃ vipassanaṃ vadati. Virāgā nirodhāti padadvayena ariyamaggaṃ, itarena phalaṃ. Etthāti imasmiṃ sutte. Ekena nayenāti paṭhamena nayena. Tattha hi bhagavā tena bhikkhunā dhammakathikalakkhaṇaṃ pucchito taṃ matthakaṃ pāpetvā vissajjesi. Yo hi vipassanaṃ maggaṃ anupādāvimuttiṃ pāpetvā kathetuṃ sakkoti, so ekantadhammakathiko. Tenāha ‘‘dhammakathikassa pucchā kathitā’’ti. Dvīhīti dutiyatatiyanayehi. Tanti pucchaṃ. Visesetvāti visiṭṭhaṃ katvā. Yathāpucchitamattameva akathetvā apucchitampi atthaṃ dassento dhammānudhammapaṭipattiṃ anupādāya vimuttisaṅkhātaṃ visesaṃ pāpetvā. Bhagavā hi appaṃ yācito bahuṃ dento uḷārapuriso viya dhammakathikalakkhaṇaṃ pucchito paṭiccasamuppādamukhena tañceva tato ca uttariṃ dhammānudhammapaṭipattiṃ anupādāvimuttañca vissajjesi. Tattha ‘‘nibbidāya…pe… dhammaṃ desetī’’ti iminā dhammadesanaṃ vāsanābhāgiyaṃ katvā dassesi. ‘‘Nirodhāya paṭipanno hotī’’ti iminā nibbedhabhāgiyaṃ, ‘‘anupādāvimutto hotī’’ti iminā desanaṃ asekkhabhāgiyaṃ katvā dassesi. Tenāha ‘‘sekkhāsekkhabhūmiyo niddiṭṭhā’’ti.
ధమ్మకథికసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Dhammakathikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౬. ధమ్మకథికసుత్తం • 6. Dhammakathikasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౬. ధమ్మకథికసుత్తవణ్ణనా • 6. Dhammakathikasuttavaṇṇanā