| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
6. ධම්‌මකථිකසුත්‌තවණ්‌ණනා
6. Dhammakathikasuttavaṇṇanā
16. නිබ්‌බින්‌දනත්‌ථායාති නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාපටිලාභාය. සා හි ජරාමරණසීසෙන වුත්‌තෙසු සඞ්‌ඛතධම්‌මෙසු නිබ්‌බින්‌දනාකාරෙන පවත්‌තති. විරජ්‌ජනත්‌ථායාති විරාගානුපස්‌සනාපටිලාභාය. සීලතො පට්‌ඨායාති විවට්‌ටසන්‌නිස්‌සිතසීලසමාදානතො පට්‌ඨාය. සොතාපත්‌තියඞ්‌ගෙහි සමන්‌නාගතො විවට්‌ටසන්‌නිස්‌සිතසීලෙ පතිට්‌ඨිතො උපාසකොපි පගෙව චතුපාරිසුද්‌ධිසීලෙ පතිට්‌ඨිතො භික්‌ඛු සම්‌මාපටිපන්‌නො නාම. තෙනාහ ‘‘යාව අරහත්‌තමග්‌ගා පටිපන්‌නොති වෙදිතබ්‌බො’’ති. නිබ්‌බානධම්‌මස්‌සාති නිබ්‌බානාවහස්‌ස අරියස්‌ස මග්‌ගස්‌ස. අනුරූපසභාවභූතන්‌ති නිබ්‌බානාධිගමස්‌ස අනුච්‌ඡවිකසභාවභූතං. නිබ්‌බිදාති ඉමිනා වුට්‌ඨානගාමිනිපරියොසානං විපස්‌සනං වදති. විරාගා නිරොධාති පදද්‌වයෙන අරියමග්‌ගං, ඉතරෙන ඵලං. එත්‌ථාති ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ. එකෙන නයෙනාති පඨමෙන නයෙන. තත්‌ථ හි භගවා තෙන භික්‌ඛුනා ධම්‌මකථිකලක්‌ඛණං පුච්‌ඡිතො තං මත්‌ථකං පාපෙත්‌වා විස්‌සජ්‌ජෙසි. යො හි විපස්‌සනං මග්‌ගං අනුපාදාවිමුත්‌තිං පාපෙත්‌වා කථෙතුං සක්‌කොති, සො එකන්‌තධම්‌මකථිකො. තෙනාහ ‘‘ධම්‌මකථිකස්‌ස පුච්‌ඡා කථිතා’’ති. ද්‌වීහීති දුතියතතියනයෙහි. තන්‌ති පුච්‌ඡං. විසෙසෙත්‌වාති විසිට්‌ඨං කත්‌වා. යථාපුච්‌ඡිතමත්‌තමෙව අකථෙත්‌වා අපුච්‌ඡිතම්‌පි අත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ධම්‌මානුධම්‌මපටිපත්‌තිං අනුපාදාය විමුත්‌තිසඞ්‌ඛාතං විසෙසං පාපෙත්‌වා. භගවා හි අප්‌පං යාචිතො බහුං දෙන්‌තො උළාරපුරිසො විය ධම්‌මකථිකලක්‌ඛණං පුච්‌ඡිතො පටිච්‌චසමුප්‌පාදමුඛෙන තඤ්‌චෙව තතො ච උත්‌තරිං ධම්‌මානුධම්‌මපටිපත්‌තිං අනුපාදාවිමුත්‌තඤ්‌ච විස්‌සජ්‌ජෙසි. තත්‌ථ ‘‘නිබ්‌බිදාය…පෙ.… ධම්‌මං දෙසෙතී’’ති ඉමිනා ධම්‌මදෙසනං වාසනාභාගියං කත්‌වා දස්‌සෙසි. ‘‘නිරොධාය පටිපන්‌නො හොතී’’ති ඉමිනා නිබ්‌බෙධභාගියං, ‘‘අනුපාදාවිමුත්‌තො හොතී’’ති ඉමිනා දෙසනං අසෙක්‌ඛභාගියං කත්‌වා දස්‌සෙසි. තෙනාහ ‘‘සෙක්‌ඛාසෙක්‌ඛභූමියො නිද්‌දිට්‌ඨා’’ති.
16.Nibbindanatthāyāti nibbidānupassanāpaṭilābhāya. Sā hi jarāmaraṇasīsena vuttesu saṅkhatadhammesu nibbindanākārena pavattati. Virajjanatthāyāti virāgānupassanāpaṭilābhāya. Sīlato paṭṭhāyāti vivaṭṭasannissitasīlasamādānato paṭṭhāya. Sotāpattiyaṅgehi samannāgato vivaṭṭasannissitasīle patiṭṭhito upāsakopi pageva catupārisuddhisīle patiṭṭhito bhikkhu sammāpaṭipanno nāma. Tenāha ‘‘yāva arahattamaggā paṭipannoti veditabbo’’ti. Nibbānadhammassāti nibbānāvahassa ariyassa maggassa. Anurūpasabhāvabhūtanti nibbānādhigamassa anucchavikasabhāvabhūtaṃ. Nibbidāti iminā vuṭṭhānagāminipariyosānaṃ vipassanaṃ vadati. Virāgā nirodhāti padadvayena ariyamaggaṃ, itarena phalaṃ. Etthāti imasmiṃ sutte. Ekena nayenāti paṭhamena nayena. Tattha hi bhagavā tena bhikkhunā dhammakathikalakkhaṇaṃ pucchito taṃ matthakaṃ pāpetvā vissajjesi. Yo hi vipassanaṃ maggaṃ anupādāvimuttiṃ pāpetvā kathetuṃ sakkoti, so ekantadhammakathiko. Tenāha ‘‘dhammakathikassa pucchā kathitā’’ti. Dvīhīti dutiyatatiyanayehi. Tanti pucchaṃ. Visesetvāti visiṭṭhaṃ katvā. Yathāpucchitamattameva akathetvā apucchitampi atthaṃ dassento dhammānudhammapaṭipattiṃ anupādāya vimuttisaṅkhātaṃ visesaṃ pāpetvā. Bhagavā hi appaṃ yācito bahuṃ dento uḷārapuriso viya dhammakathikalakkhaṇaṃ pucchito paṭiccasamuppādamukhena tañceva tato ca uttariṃ dhammānudhammapaṭipattiṃ anupādāvimuttañca vissajjesi. Tattha ‘‘nibbidāya…pe… dhammaṃ desetī’’ti iminā dhammadesanaṃ vāsanābhāgiyaṃ katvā dassesi. ‘‘Nirodhāya paṭipanno hotī’’ti iminā nibbedhabhāgiyaṃ, ‘‘anupādāvimutto hotī’’ti iminā desanaṃ asekkhabhāgiyaṃ katvā dassesi. Tenāha ‘‘sekkhāsekkhabhūmiyo niddiṭṭhā’’ti.
ධම්‌මකථිකසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dhammakathikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 6. ධම්‌මකථිකසුත්‌තං • 6. Dhammakathikasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 6. ධම්‌මකථිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Dhammakathikasuttavaṇṇanā
