| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
४. धम्मञ्ञूसुत्तवण्णना
4. Dhammaññūsuttavaṇṇanā
६८. चतुत्थे सुत्तगेय्यादिधम्मं जानातीति धम्मञ्ञू। तस्स तस्सेव सुत्तगेय्यादिना भासितस्स तदञ्ञस्स सुत्तपदत्थस्स बोधकस्स सद्दस्स अत्थकुसलतावसेन अत्थं जानातीति अत्थञ्ञू। ‘‘एत्तकोम्हि सीलेन समाधिना पञ्ञाया’’ति एवं यथा अत्तनो पमाणजाननवसेन अत्तानं जानातीति अत्तञ्ञू। पटिग्गहणपरिभोगपरियेसनविस्सज्जनेसु मत्तं जानातीति मत्तञ्ञू। निद्देसे पन पटिग्गहणमत्तञ्ञुताय एव परिभोगादिमत्तञ्ञुता पबोधिता होतीति पटिग्गहणमत्तञ्ञुताव दस्सिता। ‘‘अयं कालो उद्देसस्स, अयं कालो परिपुच्छाय, अयं कालो योगस्स अधिगमाया’’ति एवं कालं जानातीति कालञ्ञू। तत्थ पञ्च वस्सानि उद्देसस्स कालो, दस परिपुच्छाय, इदं अतिसम्बाधं, अतिक्खपञ्ञस्स तावता कालेन तीरेतुं असक्कुणेय्यत्ता दस वस्सानि उद्देसस्स कालो, वीसति परिपुच्छाय, ततो परं योगे कम्मं कातब्बं। खत्तियपरिसादिकं अट्ठविधं परिसं जानातीति परिसञ्ञू। भिक्खुपरिसादिकं चतुब्बिधं, खत्तियपरिसादिकं मनुस्सपरिसंयेव पुन चतुब्बिधं गहेत्वा अट्ठविधं वदन्ति अपरे। निद्देसे पनस्स खत्तियपरिसादिचतुब्बिधपरिसग्गहणं निदस्सनमत्तं दट्ठब्बं। ‘‘इमं मे सेवन्तस्स अकुसला धम्मा परिहायन्ति, कुसला धम्मा अभिवड्ढन्ति, तस्मा अयं पुग्गलो सेवितब्बो, विपरियायतो अञ्ञो असेवितब्बो’’ति सेवितब्बासेवितब्बपुग्गलं जानातीति पुग्गलपरोपरञ्ञू। एवञ्हि तेसं पुग्गलानं परोपरं उक्कट्ठनिहीनतं जानाति नाम। निद्देसेपिस्स सेवितब्बासेवितब्बपुग्गले विभावनमेव समणकथाकतन्ति दट्ठब्बं।
68. Catutthe suttageyyādidhammaṃ jānātīti dhammaññū. Tassa tasseva suttageyyādinā bhāsitassa tadaññassa suttapadatthassa bodhakassa saddassa atthakusalatāvasena atthaṃ jānātīti atthaññū. ‘‘Ettakomhi sīlena samādhinā paññāyā’’ti evaṃ yathā attano pamāṇajānanavasena attānaṃ jānātīti attaññū. Paṭiggahaṇaparibhogapariyesanavissajjanesu mattaṃ jānātīti mattaññū. Niddese pana paṭiggahaṇamattaññutāya eva paribhogādimattaññutā pabodhitā hotīti paṭiggahaṇamattaññutāva dassitā. ‘‘Ayaṃ kālo uddesassa, ayaṃ kālo paripucchāya, ayaṃ kālo yogassa adhigamāyā’’ti evaṃ kālaṃ jānātīti kālaññū. Tattha pañca vassāni uddesassa kālo, dasa paripucchāya, idaṃ atisambādhaṃ, atikkhapaññassa tāvatā kālena tīretuṃ asakkuṇeyyattā dasa vassāni uddesassa kālo, vīsati paripucchāya, tato paraṃ yoge kammaṃ kātabbaṃ. Khattiyaparisādikaṃ aṭṭhavidhaṃ parisaṃ jānātīti parisaññū. Bhikkhuparisādikaṃ catubbidhaṃ, khattiyaparisādikaṃ manussaparisaṃyeva puna catubbidhaṃ gahetvā aṭṭhavidhaṃ vadanti apare. Niddese panassa khattiyaparisādicatubbidhaparisaggahaṇaṃ nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ. ‘‘Imaṃ me sevantassa akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, tasmā ayaṃ puggalo sevitabbo, vipariyāyato añño asevitabbo’’ti sevitabbāsevitabbapuggalaṃ jānātīti puggalaparoparaññū. Evañhi tesaṃ puggalānaṃ paroparaṃ ukkaṭṭhanihīnataṃ jānāti nāma. Niddesepissa sevitabbāsevitabbapuggale vibhāvanameva samaṇakathākatanti daṭṭhabbaṃ.
धम्मञ्ञूसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Dhammaññūsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ४. धम्मञ्ञूसुत्तं • 4. Dhammaññūsuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ४. धम्मञ्ञूसुत्तवण्णना • 4. Dhammaññūsuttavaṇṇanā
