| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
4. ධම්‌මඤ්‌ඤූසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Dhammaññūsuttavaṇṇanā
68. චතුත්‌ථෙ සුත්‌තගෙය්‍යාදිධම්‌මං ජානාතීති ධම්‌මඤ්‌ඤූ. තස්‌ස තස්‌සෙව සුත්‌තගෙය්‍යාදිනා භාසිතස්‌ස තදඤ්‌ඤස්‌ස සුත්‌තපදත්‌ථස්‌ස බොධකස්‌ස සද්‌දස්‌ස අත්‌ථකුසලතාවසෙන අත්‌ථං ජානාතීති අත්‌ථඤ්‌ඤූ. ‘‘එත්‌තකොම්‌හි සීලෙන සමාධිනා පඤ්‌ඤායා’’ති එවං යථා අත්‌තනො පමාණජානනවසෙන අත්‌තානං ජානාතීති අත්‌තඤ්‌ඤූ. පටිග්‌ගහණපරිභොගපරියෙසනවිස්‌සජ්‌ජනෙසු මත්‌තං ජානාතීති මත්‌තඤ්‌ඤූ. නිද්‌දෙසෙ පන පටිග්‌ගහණමත්‌තඤ්‌ඤුතාය එව පරිභොගාදිමත්‌තඤ්‌ඤුතා පබොධිතා හොතීති පටිග්‌ගහණමත්‌තඤ්‌ඤුතාව දස්‌සිතා. ‘‘අයං කාලො උද්‌දෙසස්‌ස, අයං කාලො පරිපුච්‌ඡාය, අයං කාලො යොගස්‌ස අධිගමායා’’ති එවං කාලං ජානාතීති කාලඤ්‌ඤූ. තත්‌ථ පඤ්‌ච වස්‌සානි උද්‌දෙසස්‌ස කාලො, දස පරිපුච්‌ඡාය, ඉදං අතිසම්‌බාධං, අතික්‌ඛපඤ්‌ඤස්‌ස තාවතා කාලෙන තීරෙතුං අසක්‌කුණෙය්‍යත්‌තා දස වස්‌සානි උද්‌දෙසස්‌ස කාලො, වීසති පරිපුච්‌ඡාය, තතො පරං යොගෙ කම්‌මං කාතබ්‌බං. ඛත්‌තියපරිසාදිකං අට්‌ඨවිධං පරිසං ජානාතීති පරිසඤ්‌ඤූ. භික්‌ඛුපරිසාදිකං චතුබ්‌බිධං, ඛත්‌තියපරිසාදිකං මනුස්‌සපරිසංයෙව පුන චතුබ්‌බිධං ගහෙත්‌වා අට්‌ඨවිධං වදන්‌ති අපරෙ. නිද්‌දෙසෙ පනස්‌ස ඛත්‌තියපරිසාදිචතුබ්‌බිධපරිසග්‌ගහණං නිදස්‌සනමත්‌තං දට්‌ඨබ්‌බං. ‘‘ඉමං මෙ සෙවන්‌තස්‌ස අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, තස්‌මා අයං පුග්‌ගලො සෙවිතබ්‌බො, විපරියායතො අඤ්‌ඤො අසෙවිතබ්‌බො’’ති සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බපුග්‌ගලං ජානාතීති පුග්‌ගලපරොපරඤ්‌ඤූ. එවඤ්‌හි තෙසං පුග්‌ගලානං පරොපරං උක්‌කට්‌ඨනිහීනතං ජානාති නාම. නිද්‌දෙසෙපිස්‌ස සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බපුග්‌ගලෙ විභාවනමෙව සමණකථාකතන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං.
68. Catutthe suttageyyādidhammaṃ jānātīti dhammaññū. Tassa tasseva suttageyyādinā bhāsitassa tadaññassa suttapadatthassa bodhakassa saddassa atthakusalatāvasena atthaṃ jānātīti atthaññū. ‘‘Ettakomhi sīlena samādhinā paññāyā’’ti evaṃ yathā attano pamāṇajānanavasena attānaṃ jānātīti attaññū. Paṭiggahaṇaparibhogapariyesanavissajjanesu mattaṃ jānātīti mattaññū. Niddese pana paṭiggahaṇamattaññutāya eva paribhogādimattaññutā pabodhitā hotīti paṭiggahaṇamattaññutāva dassitā. ‘‘Ayaṃ kālo uddesassa, ayaṃ kālo paripucchāya, ayaṃ kālo yogassa adhigamāyā’’ti evaṃ kālaṃ jānātīti kālaññū. Tattha pañca vassāni uddesassa kālo, dasa paripucchāya, idaṃ atisambādhaṃ, atikkhapaññassa tāvatā kālena tīretuṃ asakkuṇeyyattā dasa vassāni uddesassa kālo, vīsati paripucchāya, tato paraṃ yoge kammaṃ kātabbaṃ. Khattiyaparisādikaṃ aṭṭhavidhaṃ parisaṃ jānātīti parisaññū. Bhikkhuparisādikaṃ catubbidhaṃ, khattiyaparisādikaṃ manussaparisaṃyeva puna catubbidhaṃ gahetvā aṭṭhavidhaṃ vadanti apare. Niddese panassa khattiyaparisādicatubbidhaparisaggahaṇaṃ nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ. ‘‘Imaṃ me sevantassa akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, tasmā ayaṃ puggalo sevitabbo, vipariyāyato añño asevitabbo’’ti sevitabbāsevitabbapuggalaṃ jānātīti puggalaparoparaññū. Evañhi tesaṃ puggalānaṃ paroparaṃ ukkaṭṭhanihīnataṃ jānāti nāma. Niddesepissa sevitabbāsevitabbapuggale vibhāvanameva samaṇakathākatanti daṭṭhabbaṃ.
ධම්‌මඤ්‌ඤූසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dhammaññūsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 4. ධම්‌මඤ්‌ඤූසුත්‌තං • 4. Dhammaññūsuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 4. ධම්‌මඤ්‌ඤූසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Dhammaññūsuttavaṇṇanā
