Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౨. ధమ్మపాలత్థేరగాథావణ్ణనా

    2. Dhammapālattheragāthāvaṇṇanā

    యో హవే దహరో భిక్ఖూతి ఆయస్మతో ధమ్మపాలత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో అత్థదస్సిస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో కేనచిదేవ కరణీయేన వనన్తం ఉపగతో సత్థారం దిస్వా పసన్నమానసో పిలక్ఖఫలమదాసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సత్థరి పరినిబ్బుతే అవన్తిరట్ఠే బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తిత్వా ధమ్మపాలోతి లద్ధనామో వయప్పత్తో తక్కసిలం గన్త్వా సిప్పం ఉగ్గహేత్వా పటినివత్తేన్తో అన్తరామగ్గే ఏకస్మిం విహారే అఞ్ఞతరం థేరం దిస్వా తస్స సన్తికే ధమ్మం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధో పబ్బజిత్వా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా ఛళభిఞ్ఞో అహోసి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౩౯.౨౧-౨౫) –

    Yo have daharo bhikkhūti āyasmato dhammapālattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto atthadassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto kenacideva karaṇīyena vanantaṃ upagato satthāraṃ disvā pasannamānaso pilakkhaphalamadāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde satthari parinibbute avantiraṭṭhe brāhmaṇakule nibbattitvā dhammapāloti laddhanāmo vayappatto takkasilaṃ gantvā sippaṃ uggahetvā paṭinivattento antarāmagge ekasmiṃ vihāre aññataraṃ theraṃ disvā tassa santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.39.21-25) –

    ‘‘వనన్తరే బుద్ధం దిస్వా, అత్థదస్సిం మహాయసం;

    ‘‘Vanantare buddhaṃ disvā, atthadassiṃ mahāyasaṃ;

    పసన్నచిత్తో సుమనో, పిలక్ఖస్సాదదిం ఫలం.

    Pasannacitto sumano, pilakkhassādadiṃ phalaṃ.

    ‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, యం ఫలమదదిం తదా;

    ‘‘Aṭṭhārase kappasate, yaṃ phalamadadiṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ఛళభిఞ్ఞో పన హుత్వా సమాపత్తిసుఖేన వీతినామేన్తో ఏకదివసం తస్మిం విహారే ద్వే సామణేరే రుక్ఖగ్గే పుప్ఫాని ఓచినన్తే ఆరూళ్హసాఖాయ భగ్గాయ పతన్తే దిస్వా థేరో ఇద్ధానుభావేన హత్థేన గహేత్వా అరోగేయేవ భూమియం ఠపేత్వా తేసం సామణేరానం ధమ్మం దేసేన్తో –

    Chaḷabhiñño pana hutvā samāpattisukhena vītināmento ekadivasaṃ tasmiṃ vihāre dve sāmaṇere rukkhagge pupphāni ocinante ārūḷhasākhāya bhaggāya patante disvā thero iddhānubhāvena hatthena gahetvā arogeyeva bhūmiyaṃ ṭhapetvā tesaṃ sāmaṇerānaṃ dhammaṃ desento –

    ౨౦౩.

    203.

    ‘‘యో హవే దహరో భిక్ఖు, యుఞ్జతి బుద్ధసాసనే;

    ‘‘Yo have daharo bhikkhu, yuñjati buddhasāsane;

    జాగరో స హి సుత్తేసు, అమోఘం తస్స జీవితం.

    Jāgaro sa hi suttesu, amoghaṃ tassa jīvitaṃ.

    ౨౦౪.

    204.

    ‘‘తస్మా సద్ధఞ్చ సీలఞ్చ, పసాదం ధమ్మదస్సనం;

    ‘‘Tasmā saddhañca sīlañca, pasādaṃ dhammadassanaṃ;

    అనుయుఞ్జేథ మేధావీ, సరం బుద్ధాన సాసన’’న్తి. – ఇమా ద్వే గాథా అభాసి;

    Anuyuñjetha medhāvī, saraṃ buddhāna sāsana’’nti. – imā dve gāthā abhāsi;

    తత్థ యోతి అనియమవచనం. హవేతి దళ్హత్థే నిపాతో. దహరోతి తరుణో. భిక్ఖతీతి భిక్ఖు. యుఞ్జతీతి ఘటతి వాయమతి. జాగరోతి జాగరణధమ్మసమన్నాగతో. సుత్తేసూతి సుపన్తేసు. ఇదం వుత్తం హోతి యో భిక్ఖు దహరోవ సమానో తరుణో ‘‘తథాహం పచ్ఛా వుడ్ఢకాలే జానిస్సామీ’’తి అచిన్తేత్వా బుద్ధానం సాసనే అప్పమాదపటిపత్తియం యుఞ్జతి సమథవిపస్సనాభావనాయ యోగం కరోతి, సో సుత్తేసు అవిజ్జానిద్దాయ సుత్తేసు పమత్తేసు సద్ధాదిజాగరధమ్మసమన్నాగమేన జాగరో, తతో ఏవ అత్తహితపరహితపారిపూరియా అమోఘం అవఞ్ఝం తస్స జీవితం, యస్మా చ ఏతదేవం, తస్మా సద్ధఞ్చ ‘‘అత్థి కమ్మం అత్థి కమ్మవిపాకో’’తిఆదినయప్పవత్తం కమ్మఫలసద్ధఞ్చ, సద్ధూపనిబన్ధత్తా సీలస్స తదుపనిస్సయం చతుపారిసుద్ధిసీలఞ్చ , ‘‘సమ్మాసమ్బుద్ధో భగవా, స్వాఖాతో ధమ్మో, సుప్పటిపన్నో సఙ్ఘో’’తి ఏవం పవత్తరతనత్తయప్పసాదఞ్చ , విపస్సనాపఞ్ఞాసహితాయ మగ్గపఞ్ఞాయ పరిఞ్ఞాదివసేన చతుసచ్చధమ్మదస్సనఞ్చ మేధావీ ధమ్మోజపఞ్ఞాయ సమన్నాగతో భిక్ఖు బుద్ధానం సాసనం ఓవాదం అనుసిట్ఠిం అనుస్సరన్తో ఆదిత్తమ్పి అత్తనో సీసం అజ్ఝుపేక్ఖిత్వా అనుయుఞ్జేథ, తత్థ అనుయోగం ఆతప్పం కరేయ్యాతి అత్థో.

    Tattha yoti aniyamavacanaṃ. Haveti daḷhatthe nipāto. Daharoti taruṇo. Bhikkhatīti bhikkhu. Yuñjatīti ghaṭati vāyamati. Jāgaroti jāgaraṇadhammasamannāgato. Suttesūti supantesu. Idaṃ vuttaṃ hoti yo bhikkhu daharova samāno taruṇo ‘‘tathāhaṃ pacchā vuḍḍhakāle jānissāmī’’ti acintetvā buddhānaṃ sāsane appamādapaṭipattiyaṃ yuñjati samathavipassanābhāvanāya yogaṃ karoti, so suttesu avijjāniddāya suttesu pamattesu saddhādijāgaradhammasamannāgamena jāgaro, tato eva attahitaparahitapāripūriyā amoghaṃ avañjhaṃ tassa jīvitaṃ, yasmā ca etadevaṃ, tasmā saddhañca ‘‘atthi kammaṃ atthi kammavipāko’’tiādinayappavattaṃ kammaphalasaddhañca, saddhūpanibandhattā sīlassa tadupanissayaṃ catupārisuddhisīlañca, ‘‘sammāsambuddho bhagavā, svākhāto dhammo, suppaṭipanno saṅgho’’ti evaṃ pavattaratanattayappasādañca , vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya pariññādivasena catusaccadhammadassanañca medhāvī dhammojapaññāya samannāgato bhikkhu buddhānaṃ sāsanaṃ ovādaṃ anusiṭṭhiṃ anussaranto ādittampi attano sīsaṃ ajjhupekkhitvā anuyuñjetha, tattha anuyogaṃ ātappaṃ kareyyāti attho.

    ధమ్మపాలత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Dhammapālattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౨. ధమ్మపాలత్థేరగాథా • 2. Dhammapālattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact