Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೨. ಧಮ್ಮಪಾಲತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    2. Dhammapālattheragāthāvaṇṇanā

    ಯೋ ಹವೇ ದಹರೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಧಮ್ಮಪಾಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ವನನ್ತಂ ಉಪಗತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಿಲಕ್ಖಫಲಮದಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಅವನ್ತಿರಟ್ಠೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಪಾಲೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಕ್ಕಸಿಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಟಿನಿವತ್ತೇನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೩೯.೨೧-೨೫) –

    Yo have daharo bhikkhūti āyasmato dhammapālattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto atthadassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto kenacideva karaṇīyena vanantaṃ upagato satthāraṃ disvā pasannamānaso pilakkhaphalamadāsi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde satthari parinibbute avantiraṭṭhe brāhmaṇakule nibbattitvā dhammapāloti laddhanāmo vayappatto takkasilaṃ gantvā sippaṃ uggahetvā paṭinivattento antarāmagge ekasmiṃ vihāre aññataraṃ theraṃ disvā tassa santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.39.21-25) –

    ‘‘ವನನ್ತರೇ ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ, ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಂ ಮಹಾಯಸಂ।

    ‘‘Vanantare buddhaṃ disvā, atthadassiṃ mahāyasaṃ;

    ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ, ಪಿಲಕ್ಖಸ್ಸಾದದಿಂ ಫಲಂ॥

    Pasannacitto sumano, pilakkhassādadiṃ phalaṃ.

    ‘‘ಅಟ್ಠಾರಸೇ ಕಪ್ಪಸತೇ, ಯಂ ಫಲಮದದಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Aṭṭhārase kappasate, yaṃ phalamadadiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಫಲದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ದ್ವೇ ಸಾಮಣೇರೇ ರುಕ್ಖಗ್ಗೇ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಓಚಿನನ್ತೇ ಆರೂಳ್ಹಸಾಖಾಯ ಭಗ್ಗಾಯ ಪತನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಥೇರೋ ಇದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಅರೋಗೇಯೇವ ಭೂಮಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ –

    Chaḷabhiñño pana hutvā samāpattisukhena vītināmento ekadivasaṃ tasmiṃ vihāre dve sāmaṇere rukkhagge pupphāni ocinante ārūḷhasākhāya bhaggāya patante disvā thero iddhānubhāvena hatthena gahetvā arogeyeva bhūmiyaṃ ṭhapetvā tesaṃ sāmaṇerānaṃ dhammaṃ desento –

    ೨೦೩.

    203.

    ‘‘ಯೋ ಹವೇ ದಹರೋ ಭಿಕ್ಖು, ಯುಞ್ಜತಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ।

    ‘‘Yo have daharo bhikkhu, yuñjati buddhasāsane;

    ಜಾಗರೋ ಸ ಹಿ ಸುತ್ತೇಸು, ಅಮೋಘಂ ತಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ॥

    Jāgaro sa hi suttesu, amoghaṃ tassa jīvitaṃ.

    ೨೦೪.

    204.

    ‘‘ತಸ್ಮಾ ಸದ್ಧಞ್ಚ ಸೀಲಞ್ಚ, ಪಸಾದಂ ಧಮ್ಮದಸ್ಸನಂ।

    ‘‘Tasmā saddhañca sīlañca, pasādaṃ dhammadassanaṃ;

    ಅನುಯುಞ್ಜೇಥ ಮೇಧಾವೀ, ಸರಂ ಬುದ್ಧಾನ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥ – ಇಮಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ।

    Anuyuñjetha medhāvī, saraṃ buddhāna sāsana’’nti. – imā dve gāthā abhāsi;

    ತತ್ಥ ಯೋತಿ ಅನಿಯಮವಚನಂ। ಹವೇತಿ ದಳ್ಹತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ದಹರೋತಿ ತರುಣೋ। ಭಿಕ್ಖತೀತಿ ಭಿಕ್ಖು। ಯುಞ್ಜತೀತಿ ಘಟತಿ ವಾಯಮತಿ। ಜಾಗರೋತಿ ಜಾಗರಣಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಸುತ್ತೇಸೂತಿ ಸುಪನ್ತೇಸು। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ದಹರೋವ ಸಮಾನೋ ತರುಣೋ ‘‘ತಥಾಹಂ ಪಚ್ಛಾ ವುಡ್ಢಕಾಲೇ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನೇ ಅಪ್ಪಮಾದಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ ಯುಞ್ಜತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾಯ ಯೋಗಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಸುತ್ತೇಸು ಅವಿಜ್ಜಾನಿದ್ದಾಯ ಸುತ್ತೇಸು ಪಮತ್ತೇಸು ಸದ್ಧಾದಿಜಾಗರಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗಮೇನ ಜಾಗರೋ, ತತೋ ಏವ ಅತ್ತಹಿತಪರಹಿತಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಅಮೋಘಂ ಅವಞ್ಝಂ ತಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ, ಯಸ್ಮಾ ಚ ಏತದೇವಂ, ತಸ್ಮಾ ಸದ್ಧಞ್ಚ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಕಮ್ಮಂ ಅತ್ಥಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ’’ತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಂ ಕಮ್ಮಫಲಸದ್ಧಞ್ಚ, ಸದ್ಧೂಪನಿಬನ್ಧತ್ತಾ ಸೀಲಸ್ಸ ತದುಪನಿಸ್ಸಯಂ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಞ್ಚ , ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತರತನತ್ತಯಪ್ಪಸಾದಞ್ಚ , ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಸಹಿತಾಯ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಪರಿಞ್ಞಾದಿವಸೇನ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮದಸ್ಸನಞ್ಚ ಮೇಧಾವೀ ಧಮ್ಮೋಜಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನಂ ಓವಾದಂ ಅನುಸಿಟ್ಠಿಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಆದಿತ್ತಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಸೀಸಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಅನುಯುಞ್ಜೇಥ, ತತ್ಥ ಅನುಯೋಗಂ ಆತಪ್ಪಂ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Tattha yoti aniyamavacanaṃ. Haveti daḷhatthe nipāto. Daharoti taruṇo. Bhikkhatīti bhikkhu. Yuñjatīti ghaṭati vāyamati. Jāgaroti jāgaraṇadhammasamannāgato. Suttesūti supantesu. Idaṃ vuttaṃ hoti yo bhikkhu daharova samāno taruṇo ‘‘tathāhaṃ pacchā vuḍḍhakāle jānissāmī’’ti acintetvā buddhānaṃ sāsane appamādapaṭipattiyaṃ yuñjati samathavipassanābhāvanāya yogaṃ karoti, so suttesu avijjāniddāya suttesu pamattesu saddhādijāgaradhammasamannāgamena jāgaro, tato eva attahitaparahitapāripūriyā amoghaṃ avañjhaṃ tassa jīvitaṃ, yasmā ca etadevaṃ, tasmā saddhañca ‘‘atthi kammaṃ atthi kammavipāko’’tiādinayappavattaṃ kammaphalasaddhañca, saddhūpanibandhattā sīlassa tadupanissayaṃ catupārisuddhisīlañca, ‘‘sammāsambuddho bhagavā, svākhāto dhammo, suppaṭipanno saṅgho’’ti evaṃ pavattaratanattayappasādañca , vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya pariññādivasena catusaccadhammadassanañca medhāvī dhammojapaññāya samannāgato bhikkhu buddhānaṃ sāsanaṃ ovādaṃ anusiṭṭhiṃ anussaranto ādittampi attano sīsaṃ ajjhupekkhitvā anuyuñjetha, tattha anuyogaṃ ātappaṃ kareyyāti attho.

    ಧಮ್ಮಪಾಲತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dhammapālattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೨. ಧಮ್ಮಪಾಲತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 2. Dhammapālattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact