Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi

    ൨. അദ്ധാനവഗ്ഗോ

    2. Addhānavaggo

    ൧. ധമ്മസന്തതിപഞ്ഹോ

    1. Dhammasantatipañho

    . രാജാ ആഹ ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, യോ ഉപ്പജ്ജതി, സോ ഏവ സോ, ഉദാഹു അഞ്ഞോ’’തി? ഥേരോ ആഹ ‘‘ന ച സോ, ന ച അഞ്ഞോ’’തി.

    1. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yo uppajjati, so eva so, udāhu añño’’ti? Thero āha ‘‘na ca so, na ca añño’’ti.

    ‘‘ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, യദാ ത്വം ദഹരോ തരുണോ മന്ദോ ഉത്താനസേയ്യകോ അഹോസി, സോ യേവ ത്വം ഏതരഹി മഹന്തോ’’തി? ‘‘ന ഹി, ഭന്തേ, അഞ്ഞോ സോ ദഹരോ തരുണോ മന്ദോ ഉത്താനസേയ്യകോ അഹോസി, അഞ്ഞോ അഹം ഏതരഹി മഹന്തോ’’തി. ‘‘ഏവം സന്തേ ഖോ, മഹാരാജ, മാതാതിപി ന ഭവിസ്സതി, പിതാതിപി ന ഭവിസ്സതി, ആചരിയോതിപി ന ഭവിസ്സതി, സിപ്പവാതിപി ന ഭവിസ്സതി, സീലവാതിപി ന ഭവിസ്സതി, പഞ്ഞവാതിപി ന ഭവിസ്സതി. കിം നു ഖോ, മഹാരാജ, അഞ്ഞാ ഏവ കലലസ്സ മാതാ, അഞ്ഞാ അബ്ബുദസ്സ മാതാ, അഞ്ഞാ പേസിയാ മാതാ, അഞ്ഞാ ഘനസ്സ മാതാ, അഞ്ഞാ ഖുദ്ദകസ്സ മാതാ, അഞ്ഞാ മഹന്തസ്സ മാതാ, അഞ്ഞോ സിപ്പം സിക്ഖതി, അഞ്ഞോ സിക്ഖിതോ ഭവതി, അഞ്ഞോ പാപകമ്മം കരോതി, അഞ്ഞസ്സ ഹത്ഥപാദാ ഛിജ്ജന്തീ’’തി? ‘‘ന ഹി, ഭന്തേ. ത്വം പന, ഭന്തേ, ഏവം വുത്തേ കിം വദേയ്യാസീ’’തി? ഥേരോ ആഹ ‘‘അഹഞ്ഞേവ ഖോ, മഹാരാജ, ദഹരോ അഹോസിം തരുണോ മന്ദോ ഉത്താനസേയ്യകോ, അഹഞ്ഞേവ ഏതരഹി മഹന്തോ, ഇമമേവ കായം നിസ്സായ സബ്ബേ തേ ഏകസങ്ഗഹിതാ’’തി.

    ‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadā tvaṃ daharo taruṇo mando uttānaseyyako ahosi, so yeva tvaṃ etarahi mahanto’’ti? ‘‘Na hi, bhante, añño so daharo taruṇo mando uttānaseyyako ahosi, añño ahaṃ etarahi mahanto’’ti. ‘‘Evaṃ sante kho, mahārāja, mātātipi na bhavissati, pitātipi na bhavissati, ācariyotipi na bhavissati, sippavātipi na bhavissati, sīlavātipi na bhavissati, paññavātipi na bhavissati. Kiṃ nu kho, mahārāja, aññā eva kalalassa mātā, aññā abbudassa mātā, aññā pesiyā mātā, aññā ghanassa mātā, aññā khuddakassa mātā, aññā mahantassa mātā, añño sippaṃ sikkhati, añño sikkhito bhavati, añño pāpakammaṃ karoti, aññassa hatthapādā chijjantī’’ti? ‘‘Na hi, bhante. Tvaṃ pana, bhante, evaṃ vutte kiṃ vadeyyāsī’’ti? Thero āha ‘‘ahaññeva kho, mahārāja, daharo ahosiṃ taruṇo mando uttānaseyyako, ahaññeva etarahi mahanto, imameva kāyaṃ nissāya sabbe te ekasaṅgahitā’’ti.

    ‘‘ഭിയ്യോ ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, കോചിദേവ പുരിസോ പദീപം പദീപേയ്യ, കിം സോ സബ്ബരത്തിം പദീപേയ്യാ’’തി? ‘‘ആമ, ഭന്തേ, സബ്ബരത്തിം പദീപേയ്യാ’’തി. ‘‘കിം നു ഖോ, മഹാരാജ, യാ പുരിമേ യാമേ അച്ചി, സാ മജ്ഝിമേ യാമേ അച്ചീ’’തി? ‘‘ന ഹി ഭന്തേ’’തി. ‘‘യാ മജ്ഝിമേ യാമേ അച്ചി, സാ പച്ഛിമേ യാമേ അച്ചീ’’തി? ‘‘ന ഹി ഭന്തേ’’തി. ‘‘കിം നു ഖോ, മഹാരാജ, അഞ്ഞോ സോ അഹോസി പുരിമേ യാമേ പദീപോ, അഞ്ഞോ മജ്ഝിമേ യാമേ പദീപോ, അഞ്ഞോ പച്ഛിമേ യാമേ പദീപോ’’തി? ‘‘ന ഹി ഭന്തേ, തം യേവ നിസ്സായ സബ്ബരത്തിം പദീപിതോ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ധമ്മസന്തതി സന്ദഹതി, അഞ്ഞോ ഉപ്പജ്ജതി, അഞ്ഞോ നിരുജ്ഝതി, അപുബ്ബം അചരിമം വിയ സന്ദഹതി, തേന ന ച സോ, ന ച അഞ്ഞോ, പുരിമവിഞ്ഞാണേ പച്ഛിമവിഞ്ഞാണം സങ്ഗഹം ഗച്ഛതീ’’തി.

    ‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kocideva puriso padīpaṃ padīpeyya, kiṃ so sabbarattiṃ padīpeyyā’’ti? ‘‘Āma, bhante, sabbarattiṃ padīpeyyā’’ti. ‘‘Kiṃ nu kho, mahārāja, yā purime yāme acci, sā majjhime yāme accī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Yā majjhime yāme acci, sā pacchime yāme accī’’ti? ‘‘Na hi bhante’’ti. ‘‘Kiṃ nu kho, mahārāja, añño so ahosi purime yāme padīpo, añño majjhime yāme padīpo, añño pacchime yāme padīpo’’ti? ‘‘Na hi bhante, taṃ yeva nissāya sabbarattiṃ padīpito’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, dhammasantati sandahati, añño uppajjati, añño nirujjhati, apubbaṃ acarimaṃ viya sandahati, tena na ca so, na ca añño, purimaviññāṇe pacchimaviññāṇaṃ saṅgahaṃ gacchatī’’ti.

    ‘‘ഭിയ്യോ ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, ഖീരം ദുയ്ഹമാനം കാലന്തരേന ദധി പരിവത്തേയ്യ, ദധിതോ നവനീതം, നവനീതതോ ഘതം പരിവത്തേയ്യ, യോ നു ഖോ, മഹാരാജ, ഏവം വദേയ്യ ‘യം യേവ ഖീരം തം യേവ ദധി, യം യേവ ദധി തം യേവ നവനീതം, യം യേവ നവനീതം തം യേവ ഘത’ന്തി, സമ്മാ നു ഖോ സോ, മഹാരാജ, വദമാനോ വദേയ്യാ’’തി? ‘‘ന ഹി ഭന്തേ, തംയേവ നിസ്സായ സമ്ഭൂത’’ന്തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ധമ്മസന്തതി സന്ദഹതി, അഞ്ഞോ ഉപ്പജ്ജതി, അഞ്ഞോ നിരുജ്ഝതി, അപുബ്ബം അചരിമം വിയ സന്ദഹതി, തേന ന ച സോ, ന ച അഞ്ഞോ, പുരിമവിഞ്ഞാണേ പച്ഛിമവിഞ്ഞാണം സങ്ഗഹം ഗച്ഛതീ’’തി.

    ‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, khīraṃ duyhamānaṃ kālantarena dadhi parivatteyya, dadhito navanītaṃ, navanītato ghataṃ parivatteyya, yo nu kho, mahārāja, evaṃ vadeyya ‘yaṃ yeva khīraṃ taṃ yeva dadhi, yaṃ yeva dadhi taṃ yeva navanītaṃ, yaṃ yeva navanītaṃ taṃ yeva ghata’nti, sammā nu kho so, mahārāja, vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘Na hi bhante, taṃyeva nissāya sambhūta’’nti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, dhammasantati sandahati, añño uppajjati, añño nirujjhati, apubbaṃ acarimaṃ viya sandahati, tena na ca so, na ca añño, purimaviññāṇe pacchimaviññāṇaṃ saṅgahaṃ gacchatī’’ti.

    ‘‘കല്ലോസി, ഭന്തേ നാഗസേനാ’’തി.

    ‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.

    ധമ്മസന്തതിപഞ്ഹോ പഠമോ.

    Dhammasantatipañho paṭhamo.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact