Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पटिसम्भिदामग्गपाळि • Paṭisambhidāmaggapāḷi

    ४. धम्मट्ठितिञाणनिद्देसो

    4. Dhammaṭṭhitiñāṇaniddeso

    ४५. कथं पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं? अविज्‍जा सङ्खारानं उप्पादट्ठिति च पवत्तट्ठिति च निमित्तट्ठिति च आयूहनट्ठिति च सञ्‍ञोगट्ठिति च पलिबोधट्ठिति च समुदयट्ठिति च हेतुट्ठिति च पच्‍चयट्ठिति च। इमेहि नवहाकारेहि अविज्‍जा पच्‍चयो, सङ्खारा पच्‍चयसमुप्पन्‍ना। उभोपेते धम्मा पच्‍चयसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं। अतीतम्पि अद्धानं… अनागतम्पि अद्धानं अविज्‍जा सङ्खारानं उप्पादट्ठिति च पवत्तट्ठिति च निमित्तट्ठिति च आयूहनट्ठिति च सञ्‍ञोगट्ठिति च पलिबोधट्ठिति च समुदयट्ठिति च हेतुट्ठिति च पच्‍चयट्ठिति च। इमेहि नवहाकारेहि अविज्‍जा पच्‍चयो, सङ्खारा पच्‍चयसमुप्पन्‍ना। उभोपेते धम्मा पच्‍चयसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं।

    45. Kathaṃ paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ? Avijjā saṅkhārānaṃ uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saññogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca. Imehi navahākārehi avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjā saṅkhārānaṃ uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saññogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca. Imehi navahākārehi avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.

    सङ्खारा विञ्‍ञाणस्स…पे॰… विञ्‍ञाणं नामरूपस्स… नामरूपं सळायतनस्स… सळायतनं फस्सस्स… फस्सो वेदनाय… वेदना तण्हाय… तण्हा उपादानस्स… उपादानं भवस्स… भवो जातिया… जाति जरामरणस्स उप्पादट्ठिति च पवत्तट्ठिति च निमित्तट्ठिति च आयूहनट्ठिति च सञ्‍ञोगट्ठिति च पलिबोधट्ठिति च समुदयट्ठिति च हेतुट्ठिति च पच्‍चयट्ठिति च। इमेहि नवहाकारेहि जाति पच्‍चयो, जरामरणं पच्‍चयसमुप्पन्‍नं। उभोपेते धम्मा पच्‍चयसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं। अतीतम्पि अद्धानं… अनागतम्पि अद्धानं जाति जरामरणस्स उप्पादट्ठिति च पवत्तट्ठिति च निमित्तट्ठिति च आयूहनट्ठिति च सञ्‍ञोगट्ठिति च पलिबोधट्ठिति च समुदयट्ठिति च हेतुट्ठिति च पच्‍चयट्ठिति च। इमेहि नवहाकारेहि जाति पच्‍चयो, जरामरणं पच्‍चयसमुप्पन्‍नं। उभोपेते धम्मा पच्‍चयसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं।

    Saṅkhārā viññāṇassa…pe… viññāṇaṃ nāmarūpassa… nāmarūpaṃ saḷāyatanassa… saḷāyatanaṃ phassassa… phasso vedanāya… vedanā taṇhāya… taṇhā upādānassa… upādānaṃ bhavassa… bhavo jātiyā… jāti jarāmaraṇassa uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saññogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca. Imehi navahākārehi jāti paccayo, jarāmaraṇaṃ paccayasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jāti jarāmaraṇassa uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saññogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca. Imehi navahākārehi jāti paccayo, jarāmaraṇaṃ paccayasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.

    ४६. अविज्‍जा हेतु, सङ्खारा हेतुसमुप्पन्‍ना। उभोपेते धम्मा हेतुसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं। अतीतम्पि अद्धानं… अनागतम्पि अद्धानं अविज्‍जा हेतु, सङ्खारा हेतुसमुप्पन्‍ना। उभोपेते धम्मा हेतुसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं।

    46. Avijjā hetu, saṅkhārā hetusamuppannā. Ubhopete dhammā hetusamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjā hetu, saṅkhārā hetusamuppannā. Ubhopete dhammā hetusamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.

    सङ्खारा हेतु, विञ्‍ञाणं हेतुसमुप्पन्‍नं…पे॰… विञ्‍ञाणं हेतु, नामरूपं हेतुसमुप्पन्‍नं… नामरूपं हेतु, सळायतनं हेतुसमुप्पन्‍नं… सळायतनं हेतु, फस्सो हेतुसमुप्पन्‍नो… फस्सो हेतु, वेदना हेतुसमुप्पन्‍ना… वेदना हेतु, तण्हा हेतुसमुप्पन्‍ना… तण्हा हेतु, उपादानं हेतुसमुप्पन्‍नं… उपादानं हेतु, भवो हेतुसमुप्पन्‍नो… भवो हेतु, जाति हेतुसमुप्पन्‍ना… जाति हेतु, जरामरणं हेतुसमुप्पन्‍नं। उभोपेते धम्मा हेतुसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं। अतीतम्पि अद्धानं… अनागतम्पि अद्धानं जाति हेतु, जरामरणं हेतुसमुप्पन्‍नं। उभोपेते धम्मा हेतुसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं।

    Saṅkhārā hetu, viññāṇaṃ hetusamuppannaṃ…pe… viññāṇaṃ hetu, nāmarūpaṃ hetusamuppannaṃ… nāmarūpaṃ hetu, saḷāyatanaṃ hetusamuppannaṃ… saḷāyatanaṃ hetu, phasso hetusamuppanno… phasso hetu, vedanā hetusamuppannā… vedanā hetu, taṇhā hetusamuppannā… taṇhā hetu, upādānaṃ hetusamuppannaṃ… upādānaṃ hetu, bhavo hetusamuppanno… bhavo hetu, jāti hetusamuppannā… jāti hetu, jarāmaraṇaṃ hetusamuppannaṃ. Ubhopete dhammā hetusamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jāti hetu, jarāmaraṇaṃ hetusamuppannaṃ. Ubhopete dhammā hetusamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.

    अविज्‍जा पटिच्‍चा, सङ्खारा पटिच्‍चसमुप्पन्‍ना। उभोपेते धम्मा पटिच्‍चसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं। अतीतम्पि अद्धानं… अनागतम्पि अद्धानं अविज्‍जा पटिच्‍चा, सङ्खारा पटिच्‍चसमुप्पन्‍ना। उभोपेते धम्मा पटिच्‍चसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं।

    Avijjā paṭiccā, saṅkhārā paṭiccasamuppannā. Ubhopete dhammā paṭiccasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjā paṭiccā, saṅkhārā paṭiccasamuppannā. Ubhopete dhammā paṭiccasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.

    सङ्खारा पटिच्‍चा, विञ्‍ञाणं पटिच्‍चसमुप्पन्‍नं…पे॰… विञ्‍ञाणं पटिच्‍चा, नामरूपं पटिच्‍चसमुप्पन्‍नं… नामरूपं पटिच्‍चा, सळायतनं पटिच्‍चसमुप्पन्‍नं… सळायतनं पटिच्‍चा, फस्सो पटिच्‍चसमुप्पन्‍नो… फस्सो पटिच्‍चा, वेदना पटिच्‍चसमुप्पन्‍ना… वेदना पटिच्‍चा, तण्हा पटिच्‍चसमुप्पन्‍ना… तण्हा पटिच्‍चा, उपादानं पटिच्‍चसमुप्पन्‍नं… उपादानं पटिच्‍चा, भवो पटिच्‍चसमुप्पन्‍नो… भवो पटिच्‍चा, जाति पटिच्‍चसमुप्पन्‍ना… जाति पटिच्‍चा, जरामरणं पटिच्‍चसमुप्पन्‍नं। उभोपेते धम्मा पटिच्‍चसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं। अतीतम्पि अद्धानं… अनागतम्पि अद्धानं जाति पटिच्‍चा, जरामरणं पटिच्‍चसमुप्पन्‍नं। उभोपेते धम्मा पटिच्‍चसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं।

    Saṅkhārā paṭiccā, viññāṇaṃ paṭiccasamuppannaṃ…pe… viññāṇaṃ paṭiccā, nāmarūpaṃ paṭiccasamuppannaṃ… nāmarūpaṃ paṭiccā, saḷāyatanaṃ paṭiccasamuppannaṃ… saḷāyatanaṃ paṭiccā, phasso paṭiccasamuppanno… phasso paṭiccā, vedanā paṭiccasamuppannā… vedanā paṭiccā, taṇhā paṭiccasamuppannā… taṇhā paṭiccā, upādānaṃ paṭiccasamuppannaṃ… upādānaṃ paṭiccā, bhavo paṭiccasamuppanno… bhavo paṭiccā, jāti paṭiccasamuppannā… jāti paṭiccā, jarāmaraṇaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paṭiccasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jāti paṭiccā, jarāmaraṇaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paṭiccasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.

    अविज्‍जा पच्‍चयो, सङ्खारा पच्‍चयसमुप्पन्‍ना। उभोपेते धम्मा पच्‍चयसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं । अतीतम्पि अद्धानं… अनागतम्पि अद्धानं अविज्‍जा पच्‍चयो, सङ्खारा पच्‍चयसमुप्पन्‍ना। उभोपेते धम्मा पच्‍चयसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं।

    Avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ . Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.

    सङ्खारा पच्‍चया, विञ्‍ञाणं पच्‍चयसमुप्पन्‍नं…पे॰… विञ्‍ञाणं पच्‍चयो, नामरूपं पच्‍चयसमुप्पन्‍नं… नामरूपं पच्‍चयो, सळायतनं पच्‍चयसमुप्पन्‍नं… सळायतनं पच्‍चयो, फस्सो पच्‍चयसमुप्पन्‍नो… फस्सो पच्‍चयो, वेदना पच्‍चयसमुप्पन्‍ना… वेदना पच्‍चयो, तण्हा पच्‍चयसमुप्पन्‍ना… तण्हा पच्‍चयो, उपादानं पच्‍चयसमुप्पन्‍नं… उपादानं पच्‍चयो, भवो पच्‍चयसमुप्पन्‍नो… भवो पच्‍चयो, जाति पच्‍चयसमुप्पन्‍ना… जाति पच्‍चयो, जरामरणं पच्‍चयसमुप्पन्‍नं। उभोपेते धम्मा पच्‍चयसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं। अतीतम्पि अद्धानं… अनागतम्पि अद्धानं जाति पच्‍चयो, जरामरणं पच्‍चयसमुप्पन्‍नं। उभोपेते धम्मा पच्‍चयसमुप्पन्‍नाति – पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं।

    Saṅkhārā paccayā, viññāṇaṃ paccayasamuppannaṃ…pe… viññāṇaṃ paccayo, nāmarūpaṃ paccayasamuppannaṃ… nāmarūpaṃ paccayo, saḷāyatanaṃ paccayasamuppannaṃ… saḷāyatanaṃ paccayo, phasso paccayasamuppanno… phasso paccayo, vedanā paccayasamuppannā… vedanā paccayo, taṇhā paccayasamuppannā… taṇhā paccayo, upādānaṃ paccayasamuppannaṃ… upādānaṃ paccayo, bhavo paccayasamuppanno… bhavo paccayo, jāti paccayasamuppannā… jāti paccayo, jarāmaraṇaṃ paccayasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jāti paccayo, jarāmaraṇaṃ paccayasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.

    ४७. पुरिमकम्मभवस्मिं मोहो अविज्‍जा, आयूहना सङ्खारा, निकन्ति तण्हा, उपगमनं उपादानं, चेतना भवो। इमे पञ्‍च धम्मा पुरिमकम्मभवस्मिं इध पटिसन्धिया पच्‍चया। इध पटिसन्धि विञ्‍ञाणं, ओक्‍कन्ति नामरूपं, पसादो आयतनं, फुट्ठो फस्सो, वेदयितं वेदना। इमे पञ्‍च धम्मा इधुपपत्तिभवस्मिं पुरेकतस्स कम्मस्स पच्‍चया। इध परिपक्‍कत्ता आयतनानं मोहो अविज्‍जा, आयूहना सङ्खारा, निकन्ति तण्हा उपगमनं उपादानं, चेतना भवो। इमे पञ्‍च धम्मा इध कम्मभवस्मिं आयतिं पटिसन्धिया पच्‍चया। आयतिं पटिसन्धि विञ्‍ञाणं, ओक्‍कन्ति नामरूपं, पसादो आयतनं, फुट्ठो फस्सो, वेदयितं वेदना। इमे पञ्‍च धम्मा आयतिं उपपत्तिभवस्मिं इध कतस्स कम्मस्स पच्‍चया। इतिमे चतुसङ्खेपे तयो अद्धे तिसन्धिं वीसतिया आकारेहि पटिच्‍चसमुप्पादं जानाति पस्सति अञ्‍ञाति पटिविज्झति। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्‍ञा। तेन वुच्‍चति – ‘‘पच्‍चयपरिग्गहे पञ्‍ञा धम्मट्ठितिञाणं’’।

    47. Purimakammabhavasmiṃ moho avijjā, āyūhanā saṅkhārā, nikanti taṇhā, upagamanaṃ upādānaṃ, cetanā bhavo. Ime pañca dhammā purimakammabhavasmiṃ idha paṭisandhiyā paccayā. Idha paṭisandhi viññāṇaṃ, okkanti nāmarūpaṃ, pasādo āyatanaṃ, phuṭṭho phasso, vedayitaṃ vedanā. Ime pañca dhammā idhupapattibhavasmiṃ purekatassa kammassa paccayā. Idha paripakkattā āyatanānaṃ moho avijjā, āyūhanā saṅkhārā, nikanti taṇhā upagamanaṃ upādānaṃ, cetanā bhavo. Ime pañca dhammā idha kammabhavasmiṃ āyatiṃ paṭisandhiyā paccayā. Āyatiṃ paṭisandhi viññāṇaṃ, okkanti nāmarūpaṃ, pasādo āyatanaṃ, phuṭṭho phasso, vedayitaṃ vedanā. Ime pañca dhammā āyatiṃ upapattibhavasmiṃ idha katassa kammassa paccayā. Itime catusaṅkhepe tayo addhe tisandhiṃ vīsatiyā ākārehi paṭiccasamuppādaṃ jānāti passati aññāti paṭivijjhati. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ’’.

    धम्मट्ठितिञाणनिद्देसो चतुत्थो।

    Dhammaṭṭhitiñāṇaniddeso catuttho.







    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / पटिसम्भिदामग्ग-अट्ठकथा • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ४. धम्मट्ठितिञाणनिद्देसवण्णना • 4. Dhammaṭṭhitiñāṇaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact