| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
൪. ധമ്മട്ഠിതിഞാണനിദ്ദേസോ
4. Dhammaṭṭhitiñāṇaniddeso
൪൫. കഥം പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം? അവിജ്ജാ സങ്ഖാരാനം ഉപ്പാദട്ഠിതി ച പവത്തട്ഠിതി ച നിമിത്തട്ഠിതി ച ആയൂഹനട്ഠിതി ച സഞ്ഞോഗട്ഠിതി ച പലിബോധട്ഠിതി ച സമുദയട്ഠിതി ച ഹേതുട്ഠിതി ച പച്ചയട്ഠിതി ച. ഇമേഹി നവഹാകാരേഹി അവിജ്ജാ പച്ചയോ, സങ്ഖാരാ പച്ചയസമുപ്പന്നാ. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പച്ചയസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം. അതീതമ്പി അദ്ധാനം… അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം അവിജ്ജാ സങ്ഖാരാനം ഉപ്പാദട്ഠിതി ച പവത്തട്ഠിതി ച നിമിത്തട്ഠിതി ച ആയൂഹനട്ഠിതി ച സഞ്ഞോഗട്ഠിതി ച പലിബോധട്ഠിതി ച സമുദയട്ഠിതി ച ഹേതുട്ഠിതി ച പച്ചയട്ഠിതി ച. ഇമേഹി നവഹാകാരേഹി അവിജ്ജാ പച്ചയോ, സങ്ഖാരാ പച്ചയസമുപ്പന്നാ. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പച്ചയസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം.
45. Kathaṃ paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ? Avijjā saṅkhārānaṃ uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saññogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca. Imehi navahākārehi avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjā saṅkhārānaṃ uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saññogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca. Imehi navahākārehi avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.
സങ്ഖാരാ വിഞ്ഞാണസ്സ…പേ॰… വിഞ്ഞാണം നാമരൂപസ്സ… നാമരൂപം സളായതനസ്സ… സളായതനം ഫസ്സസ്സ… ഫസ്സോ വേദനായ… വേദനാ തണ്ഹായ… തണ്ഹാ ഉപാദാനസ്സ… ഉപാദാനം ഭവസ്സ… ഭവോ ജാതിയാ… ജാതി ജരാമരണസ്സ ഉപ്പാദട്ഠിതി ച പവത്തട്ഠിതി ച നിമിത്തട്ഠിതി ച ആയൂഹനട്ഠിതി ച സഞ്ഞോഗട്ഠിതി ച പലിബോധട്ഠിതി ച സമുദയട്ഠിതി ച ഹേതുട്ഠിതി ച പച്ചയട്ഠിതി ച. ഇമേഹി നവഹാകാരേഹി ജാതി പച്ചയോ, ജരാമരണം പച്ചയസമുപ്പന്നം. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പച്ചയസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം. അതീതമ്പി അദ്ധാനം… അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം ജാതി ജരാമരണസ്സ ഉപ്പാദട്ഠിതി ച പവത്തട്ഠിതി ച നിമിത്തട്ഠിതി ച ആയൂഹനട്ഠിതി ച സഞ്ഞോഗട്ഠിതി ച പലിബോധട്ഠിതി ച സമുദയട്ഠിതി ച ഹേതുട്ഠിതി ച പച്ചയട്ഠിതി ച. ഇമേഹി നവഹാകാരേഹി ജാതി പച്ചയോ, ജരാമരണം പച്ചയസമുപ്പന്നം. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പച്ചയസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം.
Saṅkhārā viññāṇassa…pe… viññāṇaṃ nāmarūpassa… nāmarūpaṃ saḷāyatanassa… saḷāyatanaṃ phassassa… phasso vedanāya… vedanā taṇhāya… taṇhā upādānassa… upādānaṃ bhavassa… bhavo jātiyā… jāti jarāmaraṇassa uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saññogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca. Imehi navahākārehi jāti paccayo, jarāmaraṇaṃ paccayasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jāti jarāmaraṇassa uppādaṭṭhiti ca pavattaṭṭhiti ca nimittaṭṭhiti ca āyūhanaṭṭhiti ca saññogaṭṭhiti ca palibodhaṭṭhiti ca samudayaṭṭhiti ca hetuṭṭhiti ca paccayaṭṭhiti ca. Imehi navahākārehi jāti paccayo, jarāmaraṇaṃ paccayasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.
൪൬. അവിജ്ജാ ഹേതു, സങ്ഖാരാ ഹേതുസമുപ്പന്നാ. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ ഹേതുസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം. അതീതമ്പി അദ്ധാനം… അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം അവിജ്ജാ ഹേതു, സങ്ഖാരാ ഹേതുസമുപ്പന്നാ. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ ഹേതുസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം.
46. Avijjā hetu, saṅkhārā hetusamuppannā. Ubhopete dhammā hetusamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjā hetu, saṅkhārā hetusamuppannā. Ubhopete dhammā hetusamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.
സങ്ഖാരാ ഹേതു, വിഞ്ഞാണം ഹേതുസമുപ്പന്നം…പേ॰… വിഞ്ഞാണം ഹേതു, നാമരൂപം ഹേതുസമുപ്പന്നം… നാമരൂപം ഹേതു, സളായതനം ഹേതുസമുപ്പന്നം… സളായതനം ഹേതു, ഫസ്സോ ഹേതുസമുപ്പന്നോ… ഫസ്സോ ഹേതു, വേദനാ ഹേതുസമുപ്പന്നാ… വേദനാ ഹേതു, തണ്ഹാ ഹേതുസമുപ്പന്നാ… തണ്ഹാ ഹേതു, ഉപാദാനം ഹേതുസമുപ്പന്നം… ഉപാദാനം ഹേതു, ഭവോ ഹേതുസമുപ്പന്നോ… ഭവോ ഹേതു, ജാതി ഹേതുസമുപ്പന്നാ… ജാതി ഹേതു, ജരാമരണം ഹേതുസമുപ്പന്നം. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ ഹേതുസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം. അതീതമ്പി അദ്ധാനം… അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം ജാതി ഹേതു, ജരാമരണം ഹേതുസമുപ്പന്നം. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ ഹേതുസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം.
Saṅkhārā hetu, viññāṇaṃ hetusamuppannaṃ…pe… viññāṇaṃ hetu, nāmarūpaṃ hetusamuppannaṃ… nāmarūpaṃ hetu, saḷāyatanaṃ hetusamuppannaṃ… saḷāyatanaṃ hetu, phasso hetusamuppanno… phasso hetu, vedanā hetusamuppannā… vedanā hetu, taṇhā hetusamuppannā… taṇhā hetu, upādānaṃ hetusamuppannaṃ… upādānaṃ hetu, bhavo hetusamuppanno… bhavo hetu, jāti hetusamuppannā… jāti hetu, jarāmaraṇaṃ hetusamuppannaṃ. Ubhopete dhammā hetusamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jāti hetu, jarāmaraṇaṃ hetusamuppannaṃ. Ubhopete dhammā hetusamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.
അവിജ്ജാ പടിച്ചാ, സങ്ഖാരാ പടിച്ചസമുപ്പന്നാ. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പടിച്ചസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം. അതീതമ്പി അദ്ധാനം… അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം അവിജ്ജാ പടിച്ചാ, സങ്ഖാരാ പടിച്ചസമുപ്പന്നാ. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പടിച്ചസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം.
Avijjā paṭiccā, saṅkhārā paṭiccasamuppannā. Ubhopete dhammā paṭiccasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjā paṭiccā, saṅkhārā paṭiccasamuppannā. Ubhopete dhammā paṭiccasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.
സങ്ഖാരാ പടിച്ചാ, വിഞ്ഞാണം പടിച്ചസമുപ്പന്നം…പേ॰… വിഞ്ഞാണം പടിച്ചാ, നാമരൂപം പടിച്ചസമുപ്പന്നം… നാമരൂപം പടിച്ചാ, സളായതനം പടിച്ചസമുപ്പന്നം… സളായതനം പടിച്ചാ, ഫസ്സോ പടിച്ചസമുപ്പന്നോ… ഫസ്സോ പടിച്ചാ, വേദനാ പടിച്ചസമുപ്പന്നാ… വേദനാ പടിച്ചാ, തണ്ഹാ പടിച്ചസമുപ്പന്നാ… തണ്ഹാ പടിച്ചാ, ഉപാദാനം പടിച്ചസമുപ്പന്നം… ഉപാദാനം പടിച്ചാ, ഭവോ പടിച്ചസമുപ്പന്നോ… ഭവോ പടിച്ചാ, ജാതി പടിച്ചസമുപ്പന്നാ… ജാതി പടിച്ചാ, ജരാമരണം പടിച്ചസമുപ്പന്നം. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പടിച്ചസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം. അതീതമ്പി അദ്ധാനം… അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം ജാതി പടിച്ചാ, ജരാമരണം പടിച്ചസമുപ്പന്നം. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പടിച്ചസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം.
Saṅkhārā paṭiccā, viññāṇaṃ paṭiccasamuppannaṃ…pe… viññāṇaṃ paṭiccā, nāmarūpaṃ paṭiccasamuppannaṃ… nāmarūpaṃ paṭiccā, saḷāyatanaṃ paṭiccasamuppannaṃ… saḷāyatanaṃ paṭiccā, phasso paṭiccasamuppanno… phasso paṭiccā, vedanā paṭiccasamuppannā… vedanā paṭiccā, taṇhā paṭiccasamuppannā… taṇhā paṭiccā, upādānaṃ paṭiccasamuppannaṃ… upādānaṃ paṭiccā, bhavo paṭiccasamuppanno… bhavo paṭiccā, jāti paṭiccasamuppannā… jāti paṭiccā, jarāmaraṇaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paṭiccasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jāti paṭiccā, jarāmaraṇaṃ paṭiccasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paṭiccasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.
അവിജ്ജാ പച്ചയോ, സങ്ഖാരാ പച്ചയസമുപ്പന്നാ. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പച്ചയസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം . അതീതമ്പി അദ്ധാനം… അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം അവിജ്ജാ പച്ചയോ, സങ്ഖാരാ പച്ചയസമുപ്പന്നാ. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പച്ചയസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം.
Avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ . Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjā paccayo, saṅkhārā paccayasamuppannā. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.
സങ്ഖാരാ പച്ചയാ, വിഞ്ഞാണം പച്ചയസമുപ്പന്നം…പേ॰… വിഞ്ഞാണം പച്ചയോ, നാമരൂപം പച്ചയസമുപ്പന്നം… നാമരൂപം പച്ചയോ, സളായതനം പച്ചയസമുപ്പന്നം… സളായതനം പച്ചയോ, ഫസ്സോ പച്ചയസമുപ്പന്നോ… ഫസ്സോ പച്ചയോ, വേദനാ പച്ചയസമുപ്പന്നാ… വേദനാ പച്ചയോ, തണ്ഹാ പച്ചയസമുപ്പന്നാ… തണ്ഹാ പച്ചയോ, ഉപാദാനം പച്ചയസമുപ്പന്നം… ഉപാദാനം പച്ചയോ, ഭവോ പച്ചയസമുപ്പന്നോ… ഭവോ പച്ചയോ, ജാതി പച്ചയസമുപ്പന്നാ… ജാതി പച്ചയോ, ജരാമരണം പച്ചയസമുപ്പന്നം. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പച്ചയസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം. അതീതമ്പി അദ്ധാനം… അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം ജാതി പച്ചയോ, ജരാമരണം പച്ചയസമുപ്പന്നം. ഉഭോപേതേ ധമ്മാ പച്ചയസമുപ്പന്നാതി – പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം.
Saṅkhārā paccayā, viññāṇaṃ paccayasamuppannaṃ…pe… viññāṇaṃ paccayo, nāmarūpaṃ paccayasamuppannaṃ… nāmarūpaṃ paccayo, saḷāyatanaṃ paccayasamuppannaṃ… saḷāyatanaṃ paccayo, phasso paccayasamuppanno… phasso paccayo, vedanā paccayasamuppannā… vedanā paccayo, taṇhā paccayasamuppannā… taṇhā paccayo, upādānaṃ paccayasamuppannaṃ… upādānaṃ paccayo, bhavo paccayasamuppanno… bhavo paccayo, jāti paccayasamuppannā… jāti paccayo, jarāmaraṇaṃ paccayasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jāti paccayo, jarāmaraṇaṃ paccayasamuppannaṃ. Ubhopete dhammā paccayasamuppannāti – paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ.
൪൭. പുരിമകമ്മഭവസ്മിം മോഹോ അവിജ്ജാ, ആയൂഹനാ സങ്ഖാരാ, നികന്തി തണ്ഹാ, ഉപഗമനം ഉപാദാനം, ചേതനാ ഭവോ. ഇമേ പഞ്ച ധമ്മാ പുരിമകമ്മഭവസ്മിം ഇധ പടിസന്ധിയാ പച്ചയാ. ഇധ പടിസന്ധി വിഞ്ഞാണം, ഓക്കന്തി നാമരൂപം, പസാദോ ആയതനം, ഫുട്ഠോ ഫസ്സോ, വേദയിതം വേദനാ. ഇമേ പഞ്ച ധമ്മാ ഇധുപപത്തിഭവസ്മിം പുരേകതസ്സ കമ്മസ്സ പച്ചയാ. ഇധ പരിപക്കത്താ ആയതനാനം മോഹോ അവിജ്ജാ, ആയൂഹനാ സങ്ഖാരാ, നികന്തി തണ്ഹാ ഉപഗമനം ഉപാദാനം, ചേതനാ ഭവോ. ഇമേ പഞ്ച ധമ്മാ ഇധ കമ്മഭവസ്മിം ആയതിം പടിസന്ധിയാ പച്ചയാ. ആയതിം പടിസന്ധി വിഞ്ഞാണം, ഓക്കന്തി നാമരൂപം, പസാദോ ആയതനം, ഫുട്ഠോ ഫസ്സോ, വേദയിതം വേദനാ. ഇമേ പഞ്ച ധമ്മാ ആയതിം ഉപപത്തിഭവസ്മിം ഇധ കതസ്സ കമ്മസ്സ പച്ചയാ. ഇതിമേ ചതുസങ്ഖേപേ തയോ അദ്ധേ തിസന്ധിം വീസതിയാ ആകാരേഹി പടിച്ചസമുപ്പാദം ജാനാതി പസ്സതി അഞ്ഞാതി പടിവിജ്ഝതി. തം ഞാതട്ഠേന ഞാണം, പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാ. തേന വുച്ചതി – ‘‘പച്ചയപരിഗ്ഗഹേ പഞ്ഞാ ധമ്മട്ഠിതിഞാണം’’.
47. Purimakammabhavasmiṃ moho avijjā, āyūhanā saṅkhārā, nikanti taṇhā, upagamanaṃ upādānaṃ, cetanā bhavo. Ime pañca dhammā purimakammabhavasmiṃ idha paṭisandhiyā paccayā. Idha paṭisandhi viññāṇaṃ, okkanti nāmarūpaṃ, pasādo āyatanaṃ, phuṭṭho phasso, vedayitaṃ vedanā. Ime pañca dhammā idhupapattibhavasmiṃ purekatassa kammassa paccayā. Idha paripakkattā āyatanānaṃ moho avijjā, āyūhanā saṅkhārā, nikanti taṇhā upagamanaṃ upādānaṃ, cetanā bhavo. Ime pañca dhammā idha kammabhavasmiṃ āyatiṃ paṭisandhiyā paccayā. Āyatiṃ paṭisandhi viññāṇaṃ, okkanti nāmarūpaṃ, pasādo āyatanaṃ, phuṭṭho phasso, vedayitaṃ vedanā. Ime pañca dhammā āyatiṃ upapattibhavasmiṃ idha katassa kammassa paccayā. Itime catusaṅkhepe tayo addhe tisandhiṃ vīsatiyā ākārehi paṭiccasamuppādaṃ jānāti passati aññāti paṭivijjhati. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ’’.
ധമ്മട്ഠിതിഞാണനിദ്ദേസോ ചതുത്ഥോ.
Dhammaṭṭhitiñāṇaniddeso catuttho.
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ൪. ധമ്മട്ഠിതിഞാണനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 4. Dhammaṭṭhitiñāṇaniddesavaṇṇanā
