Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൨. ധമ്മവിനയപടിച്ഛന്നാപടിച്ഛന്നപഞ്ഹോ
2. Dhammavinayapaṭicchannāpaṭicchannapañho
൨. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ഭാസിതമ്പേതം ഭഗവതാ ‘തഥാഗതപ്പവേദിതോ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മവിനയോ വിവടോ വിരോചതി നോ പടിച്ഛന്നോ’തി. പുന ച പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ കേവലഞ്ച വിനയപിടകം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം. യദി, ഭന്തേ നാഗസേന, ജിനസാസനേ യുത്തം വാ പത്തം വാ സമയം ലഭേഥ, വിനയപണ്ണത്തി വിവടാ സോഭേയ്യ. കേന കാരണേന? കേവലം തത്ഥ സിക്ഖാ സംയമോ നിയമോ സീലഗുണആചാരപണ്ണത്തി അത്ഥരസോ ധമ്മരസോ വിമുത്തിരസോ. യദി, ഭന്തേ നാഗസേന, ഭഗവതാ ഭണിതം ‘തഥാഗതപ്പവേദിതോ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മവിനയോ വിവടോ വിരോചതി നോ പടിച്ഛന്നോ’തി, തേന ഹി ‘പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ കേവലഞ്ച വിനയപിടകം പിഹിതം പടിച്ഛന്ന’ന്തി യം വചനം, തം മിച്ഛാ. യദി പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ കേവലഞ്ച വിനയപിടകം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം, തേന ഹി ‘തഥാഗതപ്പവേദിതോ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മവിനയോ വിവടോ വിരോചതി നോ പടിച്ഛന്നോ’തി തമ്പി വചനം മിച്ഛാ. അയമ്പി ഉഭതോ കോടികോ പഞ്ഹോ തവാനുപ്പത്തോ, സോ തയാ നിബ്ബാഹിതബ്ബോ’’തി.
2. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘tathāgatappavedito, bhikkhave, dhammavinayo vivaṭo virocati no paṭicchanno’ti. Puna ca pātimokkhuddeso kevalañca vinayapiṭakaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ. Yadi, bhante nāgasena, jinasāsane yuttaṃ vā pattaṃ vā samayaṃ labhetha, vinayapaṇṇatti vivaṭā sobheyya. Kena kāraṇena? Kevalaṃ tattha sikkhā saṃyamo niyamo sīlaguṇaācārapaṇṇatti attharaso dhammaraso vimuttiraso. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘tathāgatappavedito, bhikkhave, dhammavinayo vivaṭo virocati no paṭicchanno’ti, tena hi ‘pātimokkhuddeso kevalañca vinayapiṭakaṃ pihitaṃ paṭicchanna’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi pātimokkhuddeso kevalañca vinayapiṭakaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ, tena hi ‘tathāgatappavedito, bhikkhave, dhammavinayo vivaṭo virocati no paṭicchanno’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ഭാസിതമ്പേതം , മഹാരാജ, ഭഗവതാ ‘തഥാഗതപ്പവേദിതോ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മവിനയോ വിവടോ വിരോചതി നോ പടിച്ഛന്നോ’തി. പുന ച പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ കേവലഞ്ച വിനയപിടകം പിഹിതം പടിച്ഛന്നം, തഞ്ച പന ന സബ്ബേസം, സീമം കത്വാ പിഹിതം.
‘‘Bhāsitampetaṃ , mahārāja, bhagavatā ‘tathāgatappavedito, bhikkhave, dhammavinayo vivaṭo virocati no paṭicchanno’ti. Puna ca pātimokkhuddeso kevalañca vinayapiṭakaṃ pihitaṃ paṭicchannaṃ, tañca pana na sabbesaṃ, sīmaṃ katvā pihitaṃ.
‘‘തിവിധേന, മഹാരാജ, ഭഗവതാ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ, പുബ്ബകാനം തഥാഗതാനം വംസവസേന പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ, ധമ്മസ്സ ഗരുകത്താ പിഹിതോ, ഭിക്ഖുഭൂമിയാ ഗരുകത്താ പിഹിതോ.
‘‘Tividhena, mahārāja, bhagavatā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito, pubbakānaṃ tathāgatānaṃ vaṃsavasena pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito, dhammassa garukattā pihito, bhikkhubhūmiyā garukattā pihito.
‘‘കഥം പുബ്ബകാനം തഥാഗതാനം വംസവസേന പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ, ഏസോ വംസോ, മഹാരാജ, സബ്ബേസം പുബ്ബകാനം തഥാഗതാനം യദിദം ഭിക്ഖുമജ്ഝേ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ അവസേസാനം പിഹിതോ. യഥാ, മഹാരാജ, ഖത്തിയാനം ഖത്തിയമായാ ഖത്തിയേസു യേവ ചരതി, ഏവമേതം ഖത്തിയാനം ലോകസ്സ പവേണീ അവസേസാനം പിഹിതാ. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഏസോ വംസോ സബ്ബേസം പുബ്ബകാനം തഥാഗതാനം യദിദം ഭിക്ഖുമജ്ഝേ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ അവസേസാനം പിഹിതോ.
‘‘Kathaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ vaṃsavasena pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito, eso vaṃso, mahārāja, sabbesaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ yadidaṃ bhikkhumajjhe pātimokkhuddeso avasesānaṃ pihito. Yathā, mahārāja, khattiyānaṃ khattiyamāyā khattiyesu yeva carati, evametaṃ khattiyānaṃ lokassa paveṇī avasesānaṃ pihitā. Evameva kho, mahārāja, eso vaṃso sabbesaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ yadidaṃ bhikkhumajjhe pātimokkhuddeso avasesānaṃ pihito.
‘‘യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, മഹിയാ ഗണാ വത്തന്തി, സേയ്യഥിദം, മല്ലാ അതോണാ പബ്ബതാ ധമ്മഗിരിയാ ബ്രഹ്മഗിരിയാ നടകാ നച്ചകാ ലങ്ഘകാ പിസാചാ മണിഭദ്ദാ പുണ്ണബദ്ധാ ചന്ദിമസൂരിയാ സിരിദേവതാ കാലിദേവതാ, സിവാ വസുദേവാ ഘനികാ അസിപാസാ ഭദ്ദിപുത്താതി, തേസം തേസം രഹസ്സം തേസു തേസു ഗണേസു യേവ ചരതി, അവസേസാനം പിഹിതം. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഏസോ വംസോ സബ്ബേസം പുബ്ബകാനം തഥാഗതാനം യദിദം ഭിക്ഖുമജ്ഝേ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ അവസേസാനം പിഹിതോ. ഏവം പുബ്ബകാനം തഥാഗതാനം വംസവസേന പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ.
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, mahiyā gaṇā vattanti, seyyathidaṃ, mallā atoṇā pabbatā dhammagiriyā brahmagiriyā naṭakā naccakā laṅghakā pisācā maṇibhaddā puṇṇabaddhā candimasūriyā siridevatā kālidevatā, sivā vasudevā ghanikā asipāsā bhaddiputtāti, tesaṃ tesaṃ rahassaṃ tesu tesu gaṇesu yeva carati, avasesānaṃ pihitaṃ. Evameva kho, mahārāja, eso vaṃso sabbesaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ yadidaṃ bhikkhumajjhe pātimokkhuddeso avasesānaṃ pihito. Evaṃ pubbakānaṃ tathāgatānaṃ vaṃsavasena pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito.
‘‘കഥം ധമ്മസ്സ ഗരുകത്താ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ? ധമ്മോ, മഹാരാജ, ഗരുകോ ഭാരിയോ, തത്ഥ സമ്മത്തകാരീ അഞ്ഞം ആരാധേതി, തം തത്ഥ പരമ്പരാസമ്മത്തകാരിതായ പാപുണാതി, ന തം തത്ഥ പരമ്പരാസമ്മത്തകാരിതായ പാപുണാതി, മാ ചായം സാരധമ്മോ വരധമ്മോ അസമ്മത്തകാരീനം ഹത്ഥഗതോ ഓഞ്ഞാതോ അവഞ്ഞാതോ ഹീളിതോ ഖീളിതോ ഗരഹിതോ ഭവതു, മാ ചായം സാരധമ്മോ വരധമ്മോ ദുജ്ജനഗതോ ഓഞ്ഞാതോ അവഞ്ഞാതോ ഹീളിതോ ഖീളിതോ ഗരഹിതോ ഭവതൂതി. ഏവം ധമ്മസ്സ ഗരുകത്താ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ.
‘‘Kathaṃ dhammassa garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito? Dhammo, mahārāja, garuko bhāriyo, tattha sammattakārī aññaṃ ārādheti, taṃ tattha paramparāsammattakāritāya pāpuṇāti, na taṃ tattha paramparāsammattakāritāya pāpuṇāti, mā cāyaṃ sāradhammo varadhammo asammattakārīnaṃ hatthagato oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito bhavatu, mā cāyaṃ sāradhammo varadhammo dujjanagato oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito bhavatūti. Evaṃ dhammassa garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito.
‘‘യഥാ, മഹാരാജ, സാരവരപവരഅഭിജാതജാതിമന്തരത്തലോഹിതചന്ദനം നാമ സവരപുരമനുഗതം ഓഞ്ഞാതം അവഞ്ഞാതം ഹീളിതം ഖീളിതം ഗരഹിതം ഭവതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, മാ ചായം സാരധമ്മോ വരധമ്മോ പരമ്പരാഅസമ്മത്തകാരീനം ഹത്ഥഗതോ ഓഞ്ഞാതോ അവഞ്ഞാതോ ഹീളിതോ ഖീളിതോ ഗരഹിതോ ഭവതു, മാ ചായം സാരധമ്മോ വരധമ്മോ ദുജ്ജനഗതോ ഓഞ്ഞാതോ അവഞ്ഞാതോ ഹീളിതോ ഖീളിതോ ഗരഹിതോ ഭവതൂതി. ഏവം ധമ്മസ്സ ഗരുകത്താ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ .
‘‘Yathā, mahārāja, sāravarapavaraabhijātajātimantarattalohitacandanaṃ nāma savarapuramanugataṃ oññātaṃ avaññātaṃ hīḷitaṃ khīḷitaṃ garahitaṃ bhavati, evameva kho, mahārāja, mā cāyaṃ sāradhammo varadhammo paramparāasammattakārīnaṃ hatthagato oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito bhavatu, mā cāyaṃ sāradhammo varadhammo dujjanagato oññāto avaññāto hīḷito khīḷito garahito bhavatūti. Evaṃ dhammassa garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito .
‘‘കഥം ഭിക്ഖുഭൂമിയാ ഗരുകത്താ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ, ഭിക്ഖുഭാവോ ഖോ, മഹാരാജ, ലോകേ അതുലിയോ അപ്പമാണോ അനഗ്ഘിയോ, ന സക്കാ കേനചി അഗ്ഘാപേതും തുലേതും പരിമേതും, മായം ഏവരൂപേ ഭിക്ഖുഭാവേ ഠിതോ ലോകേന സമസമോ ഭവതൂതി ഭിക്ഖൂനം യേവ അന്തരേ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ ചരതി. യഥാ, മഹാരാജ, ലോകേ വരപവരഭണ്ഡം വത്ഥം വാ അത്ഥരണം വാ ഗജതുരങ്ഗരഥസുവണ്ണരജതമണിമുത്താഇത്ഥിരതനാദീനി വാ വിജിതകമ്മസൂരാ വാ 1 സബ്ബേ തേ രാജാനമുപഗച്ഛന്തി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യാവതാ ലോകേ 2 സുഗതാഗമപരിയത്തിആചാരസംയമസീലസംവരഗുണാ, സബ്ബേ തേ ഭിക്ഖുസങ്ഘമുപഗതാ ഭവന്തി. ഏവം ഭിക്ഖുഭൂമിയാ ഗരുകത്താ പാതിമോക്ഖുദ്ദേസോ സീമം കത്വാ പിഹിതോ’’തി. ‘‘സാധു, ഭന്തേ നാഗസേന, ഏവമേതം തഥാ സമ്പിടിച്ഛാമീ’’തി.
‘‘Kathaṃ bhikkhubhūmiyā garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito, bhikkhubhāvo kho, mahārāja, loke atuliyo appamāṇo anagghiyo, na sakkā kenaci agghāpetuṃ tuletuṃ parimetuṃ, māyaṃ evarūpe bhikkhubhāve ṭhito lokena samasamo bhavatūti bhikkhūnaṃ yeva antare pātimokkhuddeso carati. Yathā, mahārāja, loke varapavarabhaṇḍaṃ vatthaṃ vā attharaṇaṃ vā gajaturaṅgarathasuvaṇṇarajatamaṇimuttāitthiratanādīni vā vijitakammasūrā vā 3 sabbe te rājānamupagacchanti, evameva kho, mahārāja, yāvatā loke 4 sugatāgamapariyattiācārasaṃyamasīlasaṃvaraguṇā, sabbe te bhikkhusaṅghamupagatā bhavanti. Evaṃ bhikkhubhūmiyā garukattā pātimokkhuddeso sīmaṃ katvā pihito’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampiṭicchāmī’’ti.
ധമ്മവിനയപടിച്ഛന്നാപടിച്ഛന്നപഞ്ഹോ ദുതിയോ.
Dhammavinayapaṭicchannāpaṭicchannapañho dutiyo.
Footnotes: