| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
១២. ធម្មិកសុត្តវណ្ណនា
12. Dhammikasuttavaṇṇanā
៥៤. ទ្វាទសមេ សព្ពសោតិ សព្ពេសុ។ សត្តសុ វិហារេសូតិ សត្តសុ បរិវេណេសុ។ បរិភាសតីតិ បរិភវតិ ភយំ ឧបទំសេតិ។ វិហិំសតីតិ វិហេឋេតិ។ វិតុទតីតិ វិជ្ឈតិ។ រោសេតិ វាចាយាតិ វាចាយ ឃដ្ដេតិ។ បក្កមន្តីតិ ទិសា បក្កមន្តិ។ ន សណ្ឋហន្តីតិ នប្បតិដ្ឋហន្តិ។ រិញ្ចន្តីតិ ឆឌ្ឌេន្តិ វិស្សជ្ជេន្តិ។ បព្ពាជេយ្យាមាតិ នីហរេយ្យាម។ ហន្ទាតិ វវស្សគ្គត្ថេ និបាតោ។ អលន្តិ យុត្តមេតំ, យំ តំ បព្ពាជេយ្យុន្តិ អត្ថោ។ កិំ តេ ឥមិនាតិ កិំ តវ ឥមិនា ជាតិភូមិយំ វាសេន។ តីរទស្សិំ សកុណន្តិ ទិសាកាកំ។ មុញ្ចន្តីតិ ទិសាទស្សនត្ថំ វិស្សជ្ជេន្តិ។ សាមន្តាតិ អវិទូរេ។ សមន្តាតិបិ បាឋោ, សមន្តតោតិ អត្ថោ។ អភិនិវេសោតិ បត្ថរិត្វា ឋិតសាខានំ និវេសោ។ មូលសន្តានកានន្តិ មូលានំ និវេសោ។
54. Dvādasame sabbasoti sabbesu. Sattasu vihāresūti sattasu pariveṇesu. Paribhāsatīti paribhavati bhayaṃ upadaṃseti. Vihiṃsatīti viheṭheti. Vitudatīti vijjhati. Roseti vācāyāti vācāya ghaṭṭeti. Pakkamantīti disā pakkamanti. Na saṇṭhahantīti nappatiṭṭhahanti. Riñcantīti chaḍḍenti vissajjenti. Pabbājeyyāmāti nīhareyyāma. Handāti vavassaggatthe nipāto. Alanti yuttametaṃ, yaṃ taṃ pabbājeyyunti attho. Kiṃ te imināti kiṃ tava iminā jātibhūmiyaṃ vāsena. Tīradassiṃ sakuṇanti disākākaṃ. Muñcantīti disādassanatthaṃ vissajjenti. Sāmantāti avidūre. Samantātipi pāṭho, samantatoti attho. Abhinivesoti pattharitvā ṭhitasākhānaṃ niveso. Mūlasantānakānanti mūlānaṃ niveso.
អាឡ្ហកថាលិកាតិ តណ្ឌុលាឡ្ហកស្ស ភត្តបចនថាលិកា។ ខុទ្ទំ មធុន្តិ ខុទ្ទមក្ខិកាហិ កតំ ទណ្ឌកមធុំ។ អនេលកន្តិ និទ្ទោសំ។ ន ច សុទំ អញ្ញមញ្ញស្ស ផលានិ ហិំសន្តីតិ អញ្ញមញ្ញស្ស កោដ្ឋាសេ ផលានិ ន ហិំសន្តិ។ អត្តនោ កោដ្ឋាសេហិ មូលំ វា តចំ វា បត្តំ វា ឆិន្ទន្តោ នាម នត្ថិ, អត្តនោ អត្តនោ សាខាយ ហេដ្ឋា បតិតានេវ បរិភុញ្ជន្តិ។ អញ្ញស្ស កោដ្ឋាសតោ អញ្ញស កោដ្ឋាសំ បរិវត្តិត្វា គតម្បិ ‘‘ន អម្ហាកំ សាខាយ ផល’’ន្តិ ញត្វា នោ ខាទន្តិ។ យាវទត្ថំ ភក្ខិត្វាតិ កណ្ឋប្បមាណេន ខាទិត្វា។ សាខំ ភញ្ជិត្វាតិ ឆត្តប្បមាណមត្តំ ឆិន្ទិត្វា ឆាយំ កត្វា បក្កាមិ។ យត្រ ហិ នាមាតិ យោ ហិ នាម។ បក្កមិស្សតីតិ បក្កន្តោ។ នាទាសីតិ ទេវតាយ អានុភាវេន ផលមេវ ន គណ្ហិ។ ឯវញ្ហិ សា អធិដ្ឋាសិ។
Āḷhakathālikāti taṇḍulāḷhakassa bhattapacanathālikā. Khuddaṃ madhunti khuddamakkhikāhi kataṃ daṇḍakamadhuṃ. Anelakanti niddosaṃ. Na ca sudaṃ aññamaññassa phalāni hiṃsantīti aññamaññassa koṭṭhāse phalāni na hiṃsanti. Attano koṭṭhāsehi mūlaṃ vā tacaṃ vā pattaṃ vā chindanto nāma natthi, attano attano sākhāya heṭṭhā patitāneva paribhuñjanti. Aññassa koṭṭhāsato aññasa koṭṭhāsaṃ parivattitvā gatampi ‘‘na amhākaṃ sākhāya phala’’nti ñatvā no khādanti. Yāvadatthaṃ bhakkhitvāti kaṇṭhappamāṇena khāditvā. Sākhaṃ bhañjitvāti chattappamāṇamattaṃ chinditvā chāyaṃ katvā pakkāmi. Yatra hi nāmāti yo hi nāma. Pakkamissatīti pakkanto. Nādāsīti devatāya ānubhāvena phalameva na gaṇhi. Evañhi sā adhiṭṭhāsi.
តេនុបសង្កមីតិ ជនបទវាសីហិ គន្ត្វា, ‘‘មហារាជ, រុក្ខោ ផលំ ន គណ្ហិ, អម្ហាកំ នុ ខោ ទោសោ តុម្ហាក’’ន្តិ វុត្តេ ‘‘នេវ មយ្ហំ ទោសោ អត្ថិ, ន ជានបទានំ, អម្ហាកំ វិជិតេ អធម្មោ នាម ន វត្តតិ, កេន នុ ខោ ការណេន រុក្ខោ ន ផលិតោ, សក្កំ ឧបសង្កមិត្វា បុច្ឆិស្សាមី’’តិ ចិន្តេត្វា យេន សក្កោ ទេវានមិន្ទោ តេនុបសង្កមិ។ បវត្តេសីតិ បរិវត្តេសិ។ ឧម្មូលមកាសីតិ ឧទ្ធំមូលំ អកាសិ។ អបិ នុ ត្វន្តិ អបិ នុ តវ។ អដ្ឋិតាយេវាតិ អដ្ឋិតាយ ឯវ។ សច្ឆវីនីតិ សមានច្ឆវីនិ បកតិដ្ឋានេ ឋិតានិ។ ន បច្ចក្កោសតីតិ នប្បដិក្កោសតិ។ រោសន្តន្តិ ឃដ្ដេន្តំ។ ភណ្ឌន្តន្តិ បហរន្តំ។
Tenupasaṅkamīti janapadavāsīhi gantvā, ‘‘mahārāja, rukkho phalaṃ na gaṇhi, amhākaṃ nu kho doso tumhāka’’nti vutte ‘‘neva mayhaṃ doso atthi, na jānapadānaṃ, amhākaṃ vijite adhammo nāma na vattati, kena nu kho kāraṇena rukkho na phalito, sakkaṃ upasaṅkamitvā pucchissāmī’’ti cintetvā yena sakko devānamindo tenupasaṅkami. Pavattesīti parivattesi. Ummūlamakāsīti uddhaṃmūlaṃ akāsi. Api nu tvanti api nu tava. Aṭṭhitāyevāti aṭṭhitāya eva. Sacchavīnīti samānacchavīni pakatiṭṭhāne ṭhitāni. Na paccakkosatīti nappaṭikkosati. Rosantanti ghaṭṭentaṃ. Bhaṇḍantanti paharantaṃ.
សុនេត្តោតិ នេត្តា វុច្ចន្តិ អក្ខីនិ, តេសំ សុន្ទរតាយ សុនេត្តោ។ តិត្ថករោតិ សុគតិឱគាហនតិត្ថស្ស ការកោ។ វីតរាគោតិ វិក្ខម្ភនវសេន វិគតរាគោ។ បសវតីតិ បដិលភតិ។ ទិដ្ឋិសម្បន្នន្តិ ទស្សនសម្បន្នំ, សោតាបន្នន្តិ អត្ថោ។ ខន្តិន្តិ អត្តនោ គុណខណនំ។ យថាមំ សព្រហ្មចារីសូតិ យថា ឥមំ សព្រហ្មចារីសុ អក្កោសនបរិភាសនំ, អញ្ញំ ឯវរូបំ គុណខន្តិំ ន វទាមីតិ អត្ថោ។ ន នោ សមសព្រហ្មចារីសូតិ ឯត្ថ សមជនោ នាម សកជនោ វុច្ចតិ។ តស្មា ន នោ សកេសុ សមានព្រហ្មចារីសុ ចិត្តានិ បទុដ្ឋានិ ភវិស្សន្តីតិ អយមេត្ថ អត្ថោ។
Sunettoti nettā vuccanti akkhīni, tesaṃ sundaratāya sunetto. Titthakaroti sugatiogāhanatitthassa kārako. Vītarāgoti vikkhambhanavasena vigatarāgo. Pasavatīti paṭilabhati. Diṭṭhisampannanti dassanasampannaṃ, sotāpannanti attho. Khantinti attano guṇakhaṇanaṃ. Yathāmaṃ sabrahmacārīsūti yathā imaṃ sabrahmacārīsu akkosanaparibhāsanaṃ, aññaṃ evarūpaṃ guṇakhantiṃ na vadāmīti attho. Na no samasabrahmacārīsūti ettha samajano nāma sakajano vuccati. Tasmā na no sakesu samānabrahmacārīsu cittāni paduṭṭhāni bhavissantīti ayamettha attho.
ជោតិបាលោ ច គោវិន្ទោតិ នាមេន ជោតិបាលោ ឋានេន មហាគោវិន្ទោ។ សត្តបុរោហិតោតិ រេណុអាទីនំ សត្តន្នំ រាជូនំ បុរោហិតោ។ អហិំសកា អតីតំសេតិ ឯតេ ឆ សត្ថារោ អតីតំសេ អហិំសកា អហេសុំ។ និរាមគន្ធាតិ កោធាមគន្ធេន និរាមគន្ធា។ ករុណេវិមុត្តាតិ ករុណជ្ឈានេ អធិមុត្តា, ករុណាយ ច ករុណាបុព្ពភាគេ ច ឋិតា។ យេតេតិ ឯតេ, អយមេវ វា បាឋោ។ ន សាធុរូបំ អាសីទេតិ សាធុសភាវំ ន ឃដ្ដេយ្យ។ ទិដ្ឋិដ្ឋានប្បហាយិនន្តិ ទ្វាសដ្ឋិទិដ្ឋិគតប្បហាយិនំ។ សត្តមោតិ អរហត្តតោ បដ្ឋាយ សត្តមោ។ អវីតរាគោតិ អវិគតរាគោ។ ឯតេន អនាគាមិភាវំ បដិក្ខិបតិ។ បញ្ចិន្ទ្រិយា មុទូតិ បញ្ច វិបស្សនិន្ទ្រិយានិ មុទូនិ។ តស្ស ហិ តានិ សកទាគាមិំ ឧបាទាយ មុទូនិ នាម ហោន្តិ។ វិបស្សនាតិ សង្ខារបរិគ្គហញាណំ។ បុព្ពេវ ឧបហញ្ញតីតិ បឋមតរញ្ញេវ ឧបហញ្ញតិ។ អក្ខតោតិ គុណខណនេន អក្ខតោ អនុបហតោ ហុត្វា។ សេសំ សព្ពត្ថ ឧត្តានមេវាតិ។
Jotipālo ca govindoti nāmena jotipālo ṭhānena mahāgovindo. Sattapurohitoti reṇuādīnaṃ sattannaṃ rājūnaṃ purohito. Ahiṃsakā atītaṃseti ete cha satthāro atītaṃse ahiṃsakā ahesuṃ. Nirāmagandhāti kodhāmagandhena nirāmagandhā. Karuṇevimuttāti karuṇajjhāne adhimuttā, karuṇāya ca karuṇāpubbabhāge ca ṭhitā. Yeteti ete, ayameva vā pāṭho. Na sādhurūpaṃ āsīdeti sādhusabhāvaṃ na ghaṭṭeyya. Diṭṭhiṭṭhānappahāyinanti dvāsaṭṭhidiṭṭhigatappahāyinaṃ. Sattamoti arahattato paṭṭhāya sattamo. Avītarāgoti avigatarāgo. Etena anāgāmibhāvaṃ paṭikkhipati. Pañcindriyā mudūti pañca vipassanindriyāni mudūni. Tassa hi tāni sakadāgāmiṃ upādāya mudūni nāma honti. Vipassanāti saṅkhārapariggahañāṇaṃ. Pubbeva upahaññatīti paṭhamataraññeva upahaññati. Akkhatoti guṇakhaṇanena akkhato anupahato hutvā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ធម្មិកវគ្គោ បញ្ចមោ។
Dhammikavaggo pañcamo.
បឋមបណ្ណាសកំ និដ្ឋិតំ។
Paṭhamapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១២. ធម្មិកសុត្តំ • 12. Dhammikasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១២. ធម្មិកសុត្តវណ្ណនា • 12. Dhammikasuttavaṇṇanā
