| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੧੨. ਧਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
12. Dhammikasuttavaṇṇanā
੫੪. ਦ੍વਾਦਸਮੇ ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ। ਸਤ੍ਤਸੁ વਿਹਾਰੇਸੂਤਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਪਰਿવੇਣੇਸੁ। ਪਰਿਭਾਸਤੀਤਿ ਪਰਿਭવਤਿ ਭਯਂ ਉਪਦਂਸੇਤਿ। વਿਹਿਂਸਤੀਤਿ વਿਹੇਠੇਤਿ। વਿਤੁਦਤੀਤਿ વਿਜ੍ਝਤਿ। ਰੋਸੇਤਿ વਾਚਾਯਾਤਿ વਾਚਾਯ ਘਟ੍ਟੇਤਿ। ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਸਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ। ਨ ਸਣ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਨਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ। ਰਿਞ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ। ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯਾਮਾਤਿ ਨੀਹਰੇਯ੍ਯਾਮ। ਹਨ੍ਦਾਤਿ વવਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਅਲਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਯਂ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਿਂ ਤੇ ਇਮਿਨਾਤਿ ਕਿਂ ਤવ ਇਮਿਨਾ ਜਾਤਿਭੂਮਿਯਂ વਾਸੇਨ। ਤੀਰਦਸ੍ਸਿਂ ਸਕੁਣਨ੍ਤਿ ਦਿਸਾਕਾਕਂ। ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਸਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ। ਸਾਮਨ੍ਤਾਤਿ ਅવਿਦੂਰੇ। ਸਮਨ੍ਤਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸਮਨ੍ਤਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਭਿਨਿવੇਸੋਤਿ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਠਿਤਸਾਖਾਨਂ ਨਿવੇਸੋ। ਮੂਲਸਨ੍ਤਾਨਕਾਨਨ੍ਤਿ ਮੂਲਾਨਂ ਨਿવੇਸੋ।
54. Dvādasame sabbasoti sabbesu. Sattasu vihāresūti sattasu pariveṇesu. Paribhāsatīti paribhavati bhayaṃ upadaṃseti. Vihiṃsatīti viheṭheti. Vitudatīti vijjhati. Roseti vācāyāti vācāya ghaṭṭeti. Pakkamantīti disā pakkamanti. Na saṇṭhahantīti nappatiṭṭhahanti. Riñcantīti chaḍḍenti vissajjenti. Pabbājeyyāmāti nīhareyyāma. Handāti vavassaggatthe nipāto. Alanti yuttametaṃ, yaṃ taṃ pabbājeyyunti attho. Kiṃ te imināti kiṃ tava iminā jātibhūmiyaṃ vāsena. Tīradassiṃ sakuṇanti disākākaṃ. Muñcantīti disādassanatthaṃ vissajjenti. Sāmantāti avidūre. Samantātipi pāṭho, samantatoti attho. Abhinivesoti pattharitvā ṭhitasākhānaṃ niveso. Mūlasantānakānanti mūlānaṃ niveso.
ਆਲ਼੍ਹਕਥਾਲਿਕਾਤਿ ਤਣ੍ਡੁਲਾਲ਼੍ਹਕਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਪਚਨਥਾਲਿਕਾ। ਖੁਦ੍ਦਂ ਮਧੁਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਮਕ੍ਖਿਕਾਹਿ ਕਤਂ ਦਣ੍ਡਕਮਧੁਂ। ਅਨੇਲਕਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸਂ। ਨ ਚ ਸੁਦਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਫਲਾਨਿ ਹਿਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਫਲਾਨਿ ਨ ਹਿਂਸਨ੍ਤਿ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ ਮੂਲਂ વਾ ਤਚਂ વਾ ਪਤ੍ਤਂ વਾ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਖਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਤਿਤਾਨੇવ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਅਞ੍ਞਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਪਰਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਗਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਖਾਯ ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਨੋ ਖਾਦਨ੍ਤਿ। ਯਾવਦਤ੍ਥਂ ਭਕ੍ਖਿਤ੍વਾਤਿ ਕਣ੍ਠਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਖਾਦਿਤ੍વਾ। ਸਾਖਂ ਭਞ੍ਜਿਤ੍વਾਤਿ ਛਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਮਤ੍ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਛਾਯਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋ ਹਿ ਨਾਮ। ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ। ਨਾਦਾਸੀਤਿ ਦੇવਤਾਯ ਆਨੁਭਾવੇਨ ਫਲਮੇવ ਨ ਗਣ੍ਹਿ। ਏવਞ੍ਹਿ ਸਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ।
Āḷhakathālikāti taṇḍulāḷhakassa bhattapacanathālikā. Khuddaṃ madhunti khuddamakkhikāhi kataṃ daṇḍakamadhuṃ. Anelakanti niddosaṃ. Na ca sudaṃ aññamaññassa phalāni hiṃsantīti aññamaññassa koṭṭhāse phalāni na hiṃsanti. Attano koṭṭhāsehi mūlaṃ vā tacaṃ vā pattaṃ vā chindanto nāma natthi, attano attano sākhāya heṭṭhā patitāneva paribhuñjanti. Aññassa koṭṭhāsato aññasa koṭṭhāsaṃ parivattitvā gatampi ‘‘na amhākaṃ sākhāya phala’’nti ñatvā no khādanti. Yāvadatthaṃ bhakkhitvāti kaṇṭhappamāṇena khāditvā. Sākhaṃ bhañjitvāti chattappamāṇamattaṃ chinditvā chāyaṃ katvā pakkāmi. Yatra hi nāmāti yo hi nāma. Pakkamissatīti pakkanto. Nādāsīti devatāya ānubhāvena phalameva na gaṇhi. Evañhi sā adhiṭṭhāsi.
ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਜਨਪਦવਾਸੀਹਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਫਲਂ ਨ ਗਣ੍ਹਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨੁ ਖੋ ਦੋਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨੇવ ਮਯ੍ਹਂ ਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਜਾਨਪਦਾਨਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ વਿਜਿਤੇ ਅਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਨ વਤ੍ਤਤਿ, ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਰੁਕ੍ਖੋ ਨ ਫਲਿਤੋ, ਸਕ੍ਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਪવਤ੍ਤੇਸੀਤਿ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਸਿ। ਉਮ੍ਮੂਲਮਕਾਸੀਤਿ ਉਦ੍ਧਂਮੂਲਂ ਅਕਾਸਿ। ਅਪਿ ਨੁ ਤ੍વਨ੍ਤਿ ਅਪਿ ਨੁ ਤવ। ਅਟ੍ਠਿਤਾਯੇવਾਤਿ ਅਟ੍ਠਿਤਾਯ ਏવ। ਸਚ੍ਛવੀਨੀਤਿ ਸਮਾਨਚ੍ਛવੀਨਿ ਪਕਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾਨਿ। ਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਕੋਸਤੀਤਿ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਤਿ। ਰੋਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਂ। ਭਣ੍ਡਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਹਰਨ੍ਤਂ।
Tenupasaṅkamīti janapadavāsīhi gantvā, ‘‘mahārāja, rukkho phalaṃ na gaṇhi, amhākaṃ nu kho doso tumhāka’’nti vutte ‘‘neva mayhaṃ doso atthi, na jānapadānaṃ, amhākaṃ vijite adhammo nāma na vattati, kena nu kho kāraṇena rukkho na phalito, sakkaṃ upasaṅkamitvā pucchissāmī’’ti cintetvā yena sakko devānamindo tenupasaṅkami. Pavattesīti parivattesi. Ummūlamakāsīti uddhaṃmūlaṃ akāsi. Api nu tvanti api nu tava. Aṭṭhitāyevāti aṭṭhitāya eva. Sacchavīnīti samānacchavīni pakatiṭṭhāne ṭhitāni. Na paccakkosatīti nappaṭikkosati. Rosantanti ghaṭṭentaṃ. Bhaṇḍantanti paharantaṃ.
ਸੁਨੇਤ੍ਤੋਤਿ ਨੇਤ੍ਤਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਖੀਨਿ, ਤੇਸਂ ਸੁਨ੍ਦਰਤਾਯ ਸੁਨੇਤ੍ਤੋ। ਤਿਤ੍ਥਕਰੋਤਿ ਸੁਗਤਿਓਗਾਹਨਤਿਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋ। વੀਤਰਾਗੋਤਿ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨવਸੇਨ વਿਗਤਰਾਗੋ। ਪਸવਤੀਤਿ ਪਟਿਲਭਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਖਣਨਂ। ਯਥਾਮਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੂਤਿ ਯਥਾ ਇਮਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਨਪਰਿਭਾਸਨਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਏવਰੂਪਂ ਗੁਣਖਨ੍ਤਿਂ ਨ વਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਨੋ ਸਮਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮਜਨੋ ਨਾਮ ਸਕਜਨੋ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਨੋ ਸਕੇਸੁ ਸਮਾਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਦੁਟ੍ਠਾਨਿ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ।
Sunettoti nettā vuccanti akkhīni, tesaṃ sundaratāya sunetto. Titthakaroti sugatiogāhanatitthassa kārako. Vītarāgoti vikkhambhanavasena vigatarāgo. Pasavatīti paṭilabhati. Diṭṭhisampannanti dassanasampannaṃ, sotāpannanti attho. Khantinti attano guṇakhaṇanaṃ. Yathāmaṃ sabrahmacārīsūti yathā imaṃ sabrahmacārīsu akkosanaparibhāsanaṃ, aññaṃ evarūpaṃ guṇakhantiṃ na vadāmīti attho. Na no samasabrahmacārīsūti ettha samajano nāma sakajano vuccati. Tasmā na no sakesu samānabrahmacārīsu cittāni paduṭṭhāni bhavissantīti ayamettha attho.
ਜੋਤਿਪਾਲੋ ਚ ਗੋવਿਨ੍ਦੋਤਿ ਨਾਮੇਨ ਜੋਤਿਪਾਲੋ ਠਾਨੇਨ ਮਹਾਗੋવਿਨ੍ਦੋ। ਸਤ੍ਤਪੁਰੋਹਿਤੋਤਿ ਰੇਣੁਆਦੀਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਪੁਰੋਹਿਤੋ। ਅਹਿਂਸਕਾ ਅਤੀਤਂਸੇਤਿ ਏਤੇ ਛ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਅਤੀਤਂਸੇ ਅਹਿਂਸਕਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਨਿਰਾਮਗਨ੍ਧਾਤਿ ਕੋਧਾਮਗਨ੍ਧੇਨ ਨਿਰਾਮਗਨ੍ਧਾ। ਕਰੁਣੇવਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ ਕਰੁਣਜ੍ਝਾਨੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਕਰੁਣਾਯ ਚ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਚ ਠਿਤਾ। ਯੇਤੇਤਿ ਏਤੇ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ਨ ਸਾਧੁਰੂਪਂ ਆਸੀਦੇਤਿ ਸਾਧੁਸਭਾવਂ ਨ ਘਟ੍ਟੇਯ੍ਯ। ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਹਾਯਿਨਨ੍ਤਿ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਪ੍ਪਹਾਯਿਨਂ। ਸਤ੍ਤਮੋਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤਮੋ। ਅવੀਤਰਾਗੋਤਿ ਅવਿਗਤਰਾਗੋ। ਏਤੇਨ ਅਨਾਗਾਮਿਭਾવਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਮੁਦੂਤਿ ਪਞ੍ਚ વਿਪਸ੍ਸਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਮੁਦੂਨਿ। ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਤਾਨਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਮੁਦੂਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹਞਾਣਂ। ਪੁਬ੍ਬੇવ ਉਪਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਪਠਮਤਰਞ੍ਞੇવ ਉਪਹਞ੍ਞਤਿ। ਅਕ੍ਖਤੋਤਿ ਗੁਣਖਣਨੇਨ ਅਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਹਤੋ ਹੁਤ੍વਾ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
Jotipālo ca govindoti nāmena jotipālo ṭhānena mahāgovindo. Sattapurohitoti reṇuādīnaṃ sattannaṃ rājūnaṃ purohito. Ahiṃsakā atītaṃseti ete cha satthāro atītaṃse ahiṃsakā ahesuṃ. Nirāmagandhāti kodhāmagandhena nirāmagandhā. Karuṇevimuttāti karuṇajjhāne adhimuttā, karuṇāya ca karuṇāpubbabhāge ca ṭhitā. Yeteti ete, ayameva vā pāṭho. Na sādhurūpaṃ āsīdeti sādhusabhāvaṃ na ghaṭṭeyya. Diṭṭhiṭṭhānappahāyinanti dvāsaṭṭhidiṭṭhigatappahāyinaṃ. Sattamoti arahattato paṭṭhāya sattamo. Avītarāgoti avigatarāgo. Etena anāgāmibhāvaṃ paṭikkhipati. Pañcindriyā mudūti pañca vipassanindriyāni mudūni. Tassa hi tāni sakadāgāmiṃ upādāya mudūni nāma honti. Vipassanāti saṅkhārapariggahañāṇaṃ. Pubbeva upahaññatīti paṭhamataraññeva upahaññati. Akkhatoti guṇakhaṇanena akkhato anupahato hutvā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ਧਮ੍ਮਿਕવਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
Dhammikavaggo pañcamo.
ਪਠਮਪਣ੍ਣਾਸਕਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।
Paṭhamapaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੧੨. ਧਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤਂ • 12. Dhammikasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧੨. ਧਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 12. Dhammikasuttavaṇṇanā
