| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೭. ಧನಞ್ಜಾನಿಸುತ್ತಂ
7. Dhanañjānisuttaṃ
೪೪೫. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ದಕ್ಖಿಣಾಗಿರಿಸ್ಮಿಂ ಚಾರಿಕಂ ಚರತಿ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ। ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ರಾಜಗಹೇ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೋ 1 ಯೇನ ದಕ್ಖಿಣಾಗಿರಿ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಚ್ಚಾವುಸೋ, ಭಗವಾ ಅರೋಗೋ ಚ ಬಲವಾ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಅರೋಗೋ ಚಾವುಸೋ, ಭಗವಾ ಬಲವಾ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಚ್ಚಿ ಪನಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಅರೋಗೋ ಚ ಬಲವಾ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅರೋಗೋ ಚ ಬಲವಾ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ಏತ್ಥ, ಆವುಸೋ, ತಣ್ಡುಲಪಾಲಿದ್ವಾರಾಯ ಧನಞ್ಜಾನಿ 2 ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅತ್ಥಿ। ಕಚ್ಚಾವುಸೋ , ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅರೋಗೋ ಚ ಬಲವಾ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ಧನಞ್ಜಾನಿಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅರೋಗೋ ಚ ಬಲವಾ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಚ್ಚಿ ಪನಾವುಸೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ’’ತಿ? ‘‘ಕುತೋ ಪನಾವುಸೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮಾದೋ? ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಆವುಸೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ರಾಜಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ವಿಲುಮ್ಪತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ರಾಜಾನಂ ವಿಲುಮ್ಪತಿ । ಯಾಪಿಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಸದ್ಧಾ ಸದ್ಧಕುಲಾ ಆನೀತಾ ಸಾಪಿ ಕಾಲಙ್ಕತಾ; ಅಞ್ಞಾಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಕುಲಾ ಆನೀತಾ’’। ‘‘ದುಸ್ಸುತಂ ವತಾವುಸೋ, ಅಸ್ಸುಮ್ಹ, ದುಸ್ಸುತಂ ವತಾವುಸೋ, ಅಸ್ಸುಮ್ಹ; ಯೇ ಮಯಂ ಧನಞ್ಜಾನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಮತ್ತಂ ಅಸ್ಸುಮ್ಹ। ಅಪ್ಪೇವ ಚ ನಾಮ ಮಯಂ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ಧನಞ್ಜಾನಿನಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಿಯಾ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ?
445. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā sāriputto dakkhiṇāgirismiṃ cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Atha kho aññataro bhikkhu rājagahe vassaṃvuṭṭho 3 yena dakkhiṇāgiri yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ bhikkhuṃ āyasmā sāriputto etadavoca – ‘‘kaccāvuso, bhagavā arogo ca balavā cā’’ti? ‘‘Arogo cāvuso, bhagavā balavā cā’’ti. ‘‘Kacci panāvuso, bhikkhusaṅgho arogo ca balavā cā’’ti? ‘‘Bhikkhusaṅghopi kho, āvuso, arogo ca balavā cā’’ti. ‘‘Ettha, āvuso, taṇḍulapālidvārāya dhanañjāni 4 nāma brāhmaṇo atthi. Kaccāvuso , dhanañjāni brāhmaṇo arogo ca balavā cā’’ti? ‘‘Dhanañjānipi kho, āvuso, brāhmaṇo arogo ca balavā cā’’ti. ‘‘Kacci panāvuso, dhanañjāni brāhmaṇo appamatto’’ti? ‘‘Kuto panāvuso, dhanañjānissa brāhmaṇassa appamādo? Dhanañjāni, āvuso, brāhmaṇo rājānaṃ nissāya brāhmaṇagahapatike vilumpati, brāhmaṇagahapatike nissāya rājānaṃ vilumpati . Yāpissa bhariyā saddhā saddhakulā ānītā sāpi kālaṅkatā; aññāssa bhariyā assaddhā assaddhakulā ānītā’’. ‘‘Dussutaṃ vatāvuso, assumha, dussutaṃ vatāvuso, assumha; ye mayaṃ dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ pamattaṃ assumha. Appeva ca nāma mayaṃ kadāci karahaci dhanañjāninā brāhmaṇena saddhiṃ samāgaccheyyāma, appeva nāma siyā kocideva kathāsallāpo’’ti?
೪೪೬. ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ದಕ್ಖಿಣಾಗಿರಿಸ್ಮಿಂ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಯೇನ ರಾಜಗಹಂ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ರಾಜಗಹಂ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ರಾಜಗಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ । ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬಹಿನಗರೇ ಗಾವೋ ಗೋಟ್ಠೇ ದುಹಾಪೇತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ರಾಜಗಹೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇತೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಯೋ, ಪೀಯತಂ ತಾವ ಭತ್ತಸ್ಸ ಕಾಲೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಲಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ। ಕತಂ ಮೇ ಅಜ್ಜ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ। ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ಮೇ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ತತ್ಥ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಭುತ್ತಪಾತರಾಸೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಚ್ಚಾಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ’’ತಿ? ‘‘ಕುತೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಯೇಸಂ ನೋ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪೋಸೇತಬ್ಬಾ, ಪುತ್ತದಾರೋ ಪೋಸೇತಬ್ಬೋ, ದಾಸಕಮ್ಮಕರಾ ಪೋಸೇತಬ್ಬಾ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಕರಣೀಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಕರಣೀಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಅತಿಥೀನಂ ಅತಿಥಿಕರಣೀಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಪುಬ್ಬಪೇತಾನಂ ಪುಬ್ಬಪೇತಕರಣೀಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ದೇವತಾನಂ ದೇವತಾಕರಣೀಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ರಞ್ಞೋ ರಾಜಕರಣೀಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಅಯಮ್ಪಿ ಕಾಯೋ ಪೀಣೇತಬ್ಬೋ ಬ್ರೂಹೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ?
446. Atha kho āyasmā sāriputto dakkhiṇāgirismiṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi. Anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ āyasmā sāriputto rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi . Tena kho pana samayena dhanañjāni brāhmaṇo bahinagare gāvo goṭṭhe duhāpeti. Atha kho āyasmā sāriputto rājagahe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena dhanañjāni brāhmaṇo tenupasaṅkami. Addasā kho dhanañjāni brāhmaṇo āyasmantaṃ sāriputtaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘ito, bho sāriputta, payo, pīyataṃ tāva bhattassa kālo bhavissatī’’ti. ‘‘Alaṃ, brāhmaṇa. Kataṃ me ajja bhattakiccaṃ. Amukasmiṃ me rukkhamūle divāvihāro bhavissati. Tattha āgaccheyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho dhanañjāni brāhmaṇo āyasmato sāriputtassa paccassosi. Atha kho dhanañjāni brāhmaṇo pacchābhattaṃ bhuttapātarāso yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ āyasmā sāriputto etadavoca – ‘‘kaccāsi, dhanañjāni, appamatto’’ti? ‘‘Kuto, bho sāriputta, amhākaṃ appamādo yesaṃ no mātāpitaro posetabbā, puttadāro posetabbo, dāsakammakarā posetabbā, mittāmaccānaṃ mittāmaccakaraṇīyaṃ kātabbaṃ, ñātisālohitānaṃ ñātisālohitakaraṇīyaṃ kātabbaṃ, atithīnaṃ atithikaraṇīyaṃ kātabbaṃ, pubbapetānaṃ pubbapetakaraṇīyaṃ kātabbaṃ, devatānaṃ devatākaraṇīyaṃ kātabbaṃ, rañño rājakaraṇīyaṃ kātabbaṃ, ayampi kāyo pīṇetabbo brūhetabbo’’ti?
೪೪೭. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ , ಮಾತಾಪಿತರೋ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
447. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco mātāpitūnaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho mātāpitūnaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti , mātāpitaro vā panassa labheyyuṃ ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ಪುತ್ತದಾರೋ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco puttadārassa hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho puttadārassa hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, puttadāro vā panassa labheyya ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಸ್ಸ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಸ್ಸ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಾ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco dāsakammakaraporisassa hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho dāsakammakaraporisassa hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, dāsakammakaraporisā vā panassa labheyyuṃ ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco mittāmaccānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho mittāmaccānaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, mittāmaccā vā panassa labheyyuṃ ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco ñātisālohitānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho ñātisālohitānaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, ñātisālohitā vā panassa labheyyuṃ ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಅತಿಥೀನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ಅತಿಥೀನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ಅತಿಥೀ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco atithīnaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho atithīnaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, atithī vā panassa labheyyuṃ ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಬ್ಬಪೇತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ಪುಬ್ಬಪೇತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ಪುಬ್ಬಪೇತಾ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco pubbapetānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho pubbapetānaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, pubbapetā vā panassa labheyyuṃ ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ದೇವತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ದೇವತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ದೇವತಾ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco devatānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho devatānaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, devatā vā panassa labheyyuṃ ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ರಞ್ಞೋ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ರಞ್ಞೋ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ರಾಜಾ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco rañño hetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho rañño hetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, rājā vā panassa labheyya ‘eso kho amhākaṃ hetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಪೀಣನಾಹೇತು ಬ್ರೂಹನಾಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತಮೇನಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ। ಲಭೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಸೋ ‘ಅಹಂ ಖೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಪೀಣನಾಹೇತು ಬ್ರೂಹನಾಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಾ ಮಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’ತಿ, ಪರೇ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ‘ಏಸೋ ಖೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಪೀಣನಾಹೇತು ಬ್ರೂಹನಾಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಹೋಸಿ, ಮಾ ನಂ ನಿರಯಂ ನಿರಯಪಾಲಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ವಿಕ್ಕನ್ದನ್ತಂಯೇವ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯುಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, idhekacco kāyassa pīṇanāhetu brūhanāhetu adhammacārī visamacārī assa, tamenaṃ adhammacariyāvisamacariyāhetu nirayaṃ nirayapālā upakaḍḍheyyuṃ. Labheyya nu kho so ‘ahaṃ kho kāyassa pīṇanāhetu brūhanāhetu adhammacārī visamacārī ahosiṃ, mā maṃ nirayaṃ nirayapālā’ti, pare vā panassa labheyyuṃ ‘eso kho kāyassa pīṇanāhetu brūhanāhetu adhammacārī visamacārī ahosi, mā naṃ nirayaṃ nirayapālā’’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho sāriputta. Atha kho naṃ vikkandantaṃyeva niraye nirayapālā pakkhipeyyuṃ’’.
೪೪೮. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಚೇವ ಪೋಸೇತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
448. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā mātāpitūnaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā mātāpitūnaṃ hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, mātāpitūnaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, mātāpitūnaṃ hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā, yehi sakkā mātāpitaro ceva posetuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಪುತ್ತದಾರಞ್ಚೇವ ಪೋಸೇತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā puttadārassa hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā puttadārassa hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, puttadārassa hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, puttadārassa hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā yehi sakkā puttadārañceva posetuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಸ್ಸ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಸ್ಸ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಸ್ಸ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಸ್ಸ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸೇ ಚೇವ ಪೋಸೇತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā dāsakammakaraporisassa hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā dāsakammakaraporisassa hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, dāsakammakaraporisassa hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, dāsakammakaraporisassa hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā, yehi sakkā dāsakammakaraporise ceva posetuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ , ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಞ್ಚೇವ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಕರಣೀಯಂ ಕಾತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā mittāmaccānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā mittāmaccānaṃ hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi , bho sāriputta, mittāmaccānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, mittāmaccānaṃ hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā, yehi sakkā mittāmaccānañceva mittāmaccakaraṇīyaṃ kātuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಞ್ಚೇವ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಕರಣೀಯಂ ಕಾತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā ñātisālohitānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā ñātisālohitānaṃ hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, ñātisālohitānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, ñātisālohitānaṃ hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā, yehi sakkā ñātisālohitānañceva ñātisālohitakaraṇīyaṃ kātuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ಅತಿಥೀನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ಅತಿಥೀನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅತಿಥೀನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅತಿಥೀನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಅತಿಥೀನಞ್ಚೇವ ಅತಿಥಿಕರಣೀಯಂ ಕಾತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā atithīnaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā atithīnaṃ hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, atithīnaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, atithīnaṃ hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā, yehi sakkā atithīnañceva atithikaraṇīyaṃ kātuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ಪುಬ್ಬಪೇತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ಪುಬ್ಬಪೇತಾನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪುಬ್ಬಪೇತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪುಬ್ಬಪೇತಾನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ , ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಪುಬ್ಬಪೇತಾನಞ್ಚೇವ ಪುಬ್ಬಪೇತಕರಣೀಯಂ ಕಾತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā pubbapetānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā pubbapetānaṃ hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, pubbapetānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, pubbapetānaṃ hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi , bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā, yehi sakkā pubbapetānañceva pubbapetakaraṇīyaṃ kātuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ದೇವತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ದೇವತಾನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವತಾನಂ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವತಾನಂ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ । ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ದೇವತಾನಞ್ಚೇವ ದೇವತಾಕರಣೀಯಂ ಕಾತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā devatānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā devatānaṃ hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, devatānaṃ hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, devatānaṃ hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo . Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā, yehi sakkā devatānañceva devatākaraṇīyaṃ kātuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ರಞ್ಞೋ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ರಞ್ಞೋ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ರಞ್ಞೋ ಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ರಞ್ಞೋ ಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ರಞ್ಞೋ ಚೇವ ರಾಜಕರಣೀಯಂ ಕಾತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā rañño hetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā rañño hetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, rañño hetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, rañño hetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā, yehi sakkā rañño ceva rājakaraṇīyaṃ kātuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjituṃ.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಯೋ ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಪೀಣನಾಹೇತು ಬ್ರೂಹನಾಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ಯೋ ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಪೀಣನಾಹೇತು ಬ್ರೂಹನಾಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ; ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಕಾಯಸ್ಸ ಪೀಣನಾಹೇತು ಬ್ರೂಹನಾಹೇತು ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಸೇಯ್ಯೋ; ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಕಾಯಸ್ಸ ಪೀಣನಾಹೇತು ಬ್ರೂಹನಾಹೇತು ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಅಸ್ಸ, ತದೇವೇತ್ಥ ಸೇಯ್ಯೋ। ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಹೇತುಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ , ಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಕಾಯಞ್ಚೇವ ಪೀಣೇತುಂ ಬ್ರೂಹೇತುಂ, ನ ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, yo vā kāyassa pīṇanāhetu brūhanāhetu adhammacārī visamacārī assa, yo vā kāyassa pīṇanāhetu brūhanāhetu dhammacārī samacārī assa; katamaṃ seyyo’’ti? ‘‘Yo hi, bho sāriputta, kāyassa pīṇanāhetu brūhanāhetu adhammacārī visamacārī assa, na taṃ seyyo; yo ca kho, bho sāriputta, kāyassa pīṇanāhetu brūhanāhetu dhammacārī samacārī assa, tadevettha seyyo. Adhammacariyāvisamacariyāhi, bho sāriputta, dhammacariyāsamacariyā seyyo’’ti. ‘‘Atthi kho, dhanañjāni, aññesaṃ hetukā dhammikā kammantā , yehi sakkā kāyañceva pīṇetuṃ brūhetuṃ, na ca pāpakammaṃ kātuṃ, puññañca paṭipadaṃ paṭipajjitu’’nti.
೪೪೯. ಅಥ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಆಬಾಧಿಕೋ ಅಹೋಸಿ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ಅಥ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಪುರಿಸಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ , ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಮ ವಚನೇನ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಾಹಿ – ‘ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಬಾಧಿಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ಸೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’ತಿ। ಯೇನ ಚಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಮ ವಚನೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಾಹಿ – ‘ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಬಾಧಿಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ಸೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’ತಿ। ಏವಞ್ಚ ವದೇಹಿ – ‘ಸಾಧು ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಧನಞ್ಜಾನಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮತು ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ , ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಧನಞ್ಜಾನಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಬಾಧಿಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ಸೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’’ತಿ। ಯೇನ ಚಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಬಾಧಿಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ಸೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತಿ, ಏವಞ್ಚ ವದೇತಿ – ‘ಸಾಧು ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಧನಞ್ಜಾನಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮತು ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ।
449. Atha kho dhanañjāni brāhmaṇo āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho dhanañjāni brāhmaṇo aparena samayena ābādhiko ahosi dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho dhanañjāni brāhmaṇo aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, ambho purisa , yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandāhi – ‘dhanañjāni, bhante, brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Yena cāyasmā sāriputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandāhi – ‘dhanañjāni, bhante, brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandatī’ti. Evañca vadehi – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena dhanañjānissa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho so puriso dhanañjānissa brāhmaṇassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dhanañjāni, bhante, brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti. Yena cāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘dhanañjāni, bhante, brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So āyasmato sāriputtassa pāde sirasā vandati, evañca vadeti – ‘sādhu kira, bhante, āyasmā sāriputto yena dhanañjānissa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’’ti. Adhivāsesi kho āyasmā sāriputto tuṇhībhāvena.
೪೫೦. ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಧನಞ್ಜಾನಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಧನಞ್ಜಾನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಚ್ಚಿ ತೇ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಖಮನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನೀಯಂ? ಕಚ್ಚಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ನೋ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ? ಪಟಿಕ್ಕಮೋಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ , ನೋ ಅಭಿಕ್ಕಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಮೇ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಖಮನೀಯಂ ನ ಯಾಪನೀಯಂ। ಬಾಳ್ಹಾ ಮೇ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮೋಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ , ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ತಿಣ್ಹೇನ ಸಿಖರೇನ ಮುದ್ಧನಿ 5 ಅಭಿಮತ್ಥೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ , ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಧಿಮತ್ತಾ ವಾತಾ ಮುದ್ಧನಿ ಚ ಊಹನನ್ತಿ। ನ ಮೇ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಖಮನೀಯಂ, ನ ಯಾಪನೀಯಂ। ಬಾಳ್ಹಾ ಮೇ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮೋಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ದಳ್ಹೇನ ವರತ್ತಕ್ಖಣ್ಡೇನ 6 ಸೀಸೇ ಸೀಸವೇಠಂ ದದೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಧಿಮತ್ತಾ ಸೀಸೇ ಸೀಸವೇದನಾ। ನ ಮೇ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಖಮನೀಯಂ ನ ಯಾಪನೀಯಂ। ಬಾಳ್ಹಾ ಮೇ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮೋಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದಕ್ಖೋ ಗೋಘಾತಕೋ ವಾ ಗೋಘಾತಕನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಕುಚ್ಛಿಂ ಪರಿಕನ್ತೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಧಿಮತ್ತಾ ವಾತಾ ಕುಚ್ಛಿಂ ಪರಿಕನ್ತನ್ತಿ। ನ ಮೇ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಖಮನೀಯಂ, ನ ಯಾಪನೀಯಂ। ಬಾಳ್ಹಾ ಮೇ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮೋಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದ್ವೇ ಬಲವನ್ತೋ ಪುರಿಸಾ ದುಬ್ಬಲತರಂ ಪುರಿಸಂ ನಾನಾಬಾಹಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯುಂ ಸಮ್ಪರಿತಾಪೇಯ್ಯುಂ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಧಿಮತ್ತೋ ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಡಾಹೋ। ನ ಮೇ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಖಮನೀಯಂ ನ ಯಾಪನೀಯಂ। ಬಾಳ್ಹಾ ಮೇ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮೋಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ , ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮೋ’’ತಿ।
450. Atha kho āyasmā sāriputto nivāsetvā pattacīvaramādāya yena dhanañjānissa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho āyasmā sāriputto dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘kacci te, dhanañjāni, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ? Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti? Paṭikkamosānaṃ paññāyati , no abhikkamo’’ti? ‘‘Na me, bho sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti. Abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bho sāriputta , balavā puriso tiṇhena sikharena muddhani 7 abhimattheyya; evameva kho , bho sāriputta, adhimattā vātā muddhani ca ūhananti. Na me, bho sāriputta, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti. Abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bho sāriputta, balavā puriso daḷhena varattakkhaṇḍena 8 sīse sīsaveṭhaṃ dadeyya; evameva kho, bho sāriputta, adhimattā sīse sīsavedanā. Na me, bho sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti. Abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bho sāriputta, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya; evameva kho, bho sāriputta, adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Na me, bho sāriputta, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti. Abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo. Seyyathāpi, bho sāriputta, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ samparitāpeyyuṃ; evameva kho, bho sāriputta, adhimatto kāyasmiṃ ḍāho. Na me, bho sāriputta, khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ. Bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti. Abhikkamosānaṃ paññāyati , no paṭikkamo’’ti.
೪೫೧. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ನಿರಯೋ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನಿರಯಾ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ವಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಾ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಾ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಮನುಸ್ಸಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ , ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ 9 ವಾ ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ಮನುಸ್ಸೇಹಿ , ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ದೇವಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ವಾ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ವಾ ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕೇಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವೇಹಿ ತಾವತಿಂಸಾ ದೇವಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ತಾವತಿಂಸಾ ವಾ ದೇವಾ ಯಾಮಾ ವಾ ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ತಾವತಿಂಸೇಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವೇಹಿ ಯಾಮಾ ದೇವಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ಯಾಮಾ ವಾ ದೇವಾ ತುಸಿತಾ ವಾ ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ಯಾಮೇಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವೇಹಿ ತುಸಿತಾ ದೇವಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ತುಸಿತಾ ವಾ ದೇವಾ ನಿಮ್ಮಾನರತೀ ವಾ ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ತುಸಿತೇಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವೇಹಿ ನಿಮ್ಮಾನರತೀ ದೇವಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ – ನಿಮ್ಮಾನರತೀ ವಾ ದೇವಾ ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀ ವಾ ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ನಿಮ್ಮಾನರತೀಹಿ , ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವೇಹಿ ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀ ದೇವಾ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಕತಮಂ ಸೇಯ್ಯೋ ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀ ವಾ ದೇವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ ವಾ’’ತಿ? ‘‘‘ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ’ತಿ 10 – ಭವಂ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಹ; ‘ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ’ತಿ – ಭವಂ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಹಾ’’ತಿ 11।
451. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo – nirayo vā tiracchānayoni vā’’ti? ‘‘Nirayā, bho sāriputta, tiracchānayoni seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo – tiracchānayoni vā pettivisayo vā’’ti? ‘‘Tiracchānayoniyā, bho sāriputta, pettivisayo seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo – pettivisayo vā manussā vā’’ti? ‘‘Pettivisayā, bho sāriputta, manussā seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni , katamaṃ seyyo – manussā vā cātumahārājikā 12 vā devā’’ti? ‘‘Manussehi , bho sāriputta, cātumahārājikā devā seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo – cātumahārājikā vā devā tāvatiṃsā vā devā’’ti? ‘‘Cātumahārājikehi, bho sāriputta, devehi tāvatiṃsā devā seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo – tāvatiṃsā vā devā yāmā vā devā’’ti? ‘‘Tāvatiṃsehi, bho sāriputta, devehi yāmā devā seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo – yāmā vā devā tusitā vā devā’’ti? ‘‘Yāmehi, bho sāriputta, devehi tusitā devā seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo – tusitā vā devā nimmānaratī vā devā’’ti? ‘‘Tusitehi, bho sāriputta, devehi nimmānaratī devā seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo – nimmānaratī vā devā paranimmitavasavattī vā devā’’ti? ‘‘Nimmānaratīhi , bho sāriputta, devehi paranimmitavasavattī devā seyyo’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, dhanañjāni, katamaṃ seyyo paranimmitavasavattī vā devā brahmaloko vā’’ti? ‘‘‘Brahmaloko’ti 13 – bhavaṃ sāriputto āha; ‘brahmaloko’ti – bhavaṃ sāriputto āhā’’ti 14.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾಧಿಮುತ್ತಾ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಧನಞ್ಜಾನಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗಂ ದೇಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ತೇ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ; ತಂ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕತಮೋ ಚ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗೋ? ಇಧ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಭಿಕ್ಖು ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗೋ’’।
Atha kho āyasmato sāriputtassa etadahosi – ‘‘ime kho brāhmaṇā brahmalokādhimuttā. Yaṃnūnāhaṃ dhanañjānissa brāhmaṇassa brahmānaṃ sahabyatāya maggaṃ deseyya’’nti. ‘‘Brahmānaṃ te, dhanañjāni, sahabyatāya maggaṃ desessāmi; taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho dhanañjāni brāhmaṇo āyasmato sāriputtassa paccassosi. Āyasmā sāriputto etadavoca – ‘‘katamo ca, dhanañjāni, brahmānaṃ sahabyatāya maggo? Idha, dhanañjāni, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Ayaṃ kho, dhanañjāni, brahmānaṃ sahabyatāya maggo’’.
೪೫೨. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಭಿಕ್ಖು ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ। ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಮಮ ವಚನೇನ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಾಹಿ – ‘ಧನಞ್ಜಾನಿ , ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಬಾಧಿಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ಸೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಧನಞ್ಜಾನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಸತಿ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯೇ ಹೀನೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೇ ಸಾರಿಪುತ್ತೇ ಕಾಲಮಕಾಸಿ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಞ್ಚ ಉಪಪಜ್ಜಿ।
452. ‘‘Puna caparaṃ, dhanañjāni, bhikkhu karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ; iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Ayaṃ kho, dhanañjāni, brahmānaṃ sahabyatāya maggo’’ti. Tena hi, bho sāriputta, mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandāhi – ‘dhanañjāni , bhante, brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. So bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Atha kho āyasmā sāriputto dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ sati uttarikaraṇīye hīne brahmaloke patiṭṭhāpetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho dhanañjāni brāhmaṇo acirapakkante āyasmante sāriputte kālamakāsi, brahmalokañca upapajji.
೪೫೩. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಧನಞ್ಜಾನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಸತಿ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯೇ ಹೀನೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕನ್ತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ, ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಧನಞ್ಜಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಬಾಧಿಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ, ಸೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತ್ವಂ ಸಾರಿಪುತ್ತ ಧನಞ್ಜಾನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಸತಿ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯೇ ಹೀನೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕನ್ತೋ’’ತಿ? ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಅಹೋಸಿ – ‘ಇಮೇ ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾಧಿಮುತ್ತಾ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಧನಞ್ಜಾನಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗಂ ದೇಸೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ‘‘ಕಾಲಙ್ಕತೋಚ 15, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಧನಞ್ಜಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಞ್ಚ ಉಪಪನ್ನೋ’’ತಿ।
453. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘eso, bhikkhave, sāriputto dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ sati uttarikaraṇīye hīne brahmaloke patiṭṭhāpetvā uṭṭhāyāsanā pakkanto’’ti. Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘dhanañjāni, bhante, brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno, so bhagavato pāde sirasā vandatī’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ sāriputta dhanañjāniṃ brāhmaṇaṃ sati uttarikaraṇīye hīne brahmaloke patiṭṭhāpetvā uṭṭhāyāsanā pakkanto’’ti? ‘‘Mayhaṃ kho, bhante, evaṃ ahosi – ‘ime kho brāhmaṇā brahmalokādhimuttā, yaṃnūnāhaṃ dhanañjānissa brāhmaṇassa brahmānaṃ sahabyatāya maggaṃ deseyya’nti. ‘‘Kālaṅkatoca 16, sāriputta, dhanañjāni brāhmaṇo, brahmalokañca upapanno’’ti.
ಧನಞ್ಜಾನಿಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಸತ್ತಮಂ।
Dhanañjānisuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೭. ಧನಞ್ಜಾನಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೭. ಧನಞ್ಜಾನಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
