| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
೭. ಧನಞ್ಜಾನಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
೪೪೫. ರಾಜಗಹಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಪಬ್ಬತಸ್ಸಾತಿ ಪಣ್ಡವಪಬ್ಬತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ರಾಜಗಹನಗರಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಭಾಗೇ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಠಿತೋ ಜನಪದೋ ದಕ್ಖಿಣಾಗಿರಿ। ತಣ್ಡುಲಪುಟಕಾನಂ ಪಾಲಿ ಏತ್ಥಾತಿ ತಣ್ಡುಲಪಾಲಿ। ತಸ್ಸ ಕಿರ ದ್ವಾರಸಮೀಪೇ ತಣ್ಡುಲವಾಣಿಜಾ ತಣ್ಡುಲಪಸಿಬ್ಬಕೇ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ತೇನಸ್ಸ ‘‘ತಣ್ಡುಲಪಾಲಿದ್ವಾರ’’ನ್ತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ। ಸಬ್ಬಮೇವ ಸಸ್ಸಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ದಲಿದ್ದಕಸ್ಸಕಾನಂ ದಿವಸಪರಿಬ್ಬಯಮತ್ತಮೇವ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಮೇವ ಆಯತೋ ನಿಪ್ಫನ್ನಂ ಧಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಮನ್ದಸಸ್ಸಾನೀತಿ ಮನ್ದನಿಪ್ಫತ್ತಿಕಾನಿ ಸಸ್ಸಾನಿ।
445.Rājagahaṃparikkhipitvā ṭhitapabbatassāti paṇḍavapabbataṃ sandhāyāha. Rājagahanagarassa dakkhiṇadisābhāge pabbatassa samīpe ṭhito janapado dakkhiṇāgiri. Taṇḍulapuṭakānaṃ pāli etthāti taṇḍulapāli. Tassa kira dvārasamīpe taṇḍulavāṇijā taṇḍulapasibbake vivaritvā paṭipāṭiyā ṭhapetvā nisīdanti, tenassa ‘‘taṇḍulapālidvāra’’nti samaññā ahosi. Sabbameva sassaṃ gaṇhātīti daliddakassakānaṃ divasaparibbayamattameva vissajjetvā sabbameva āyato nipphannaṃ dhaññaṃ gaṇhāti. Mandasassānīti mandanipphattikāni sassāni.
೪೪೬. ಇಮಿನಾ ನಯೇನಾತಿ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಸ್ಸ ನಿವಾಸನಭತ್ತವೇತ್ತನಾನುಪ್ಪದಾನೇನ ಮಙ್ಗಲದಿವಸೇಸು ಧನವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಾನುಪ್ಪದಾನಾದಿನಾ ಚ ಪೋಸೇತಬ್ಬೋ। ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾನಂ ಪಿಯವಚನಅತ್ಥಚರಿಯಾಸಮಾನತ್ತತಾದಿ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಕರಣೀಯಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ। ತತ್ಥ ಆವಾಹವಿವಾಹಸಮ್ಬದ್ಧೇನ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮೇ’’ತಿ ಞಾಯನ್ತೀತಿ ಞಾತೀ, ಮಾತಾಪಿತಾದಿಸಮ್ಬದ್ಧತಾಯ ಸಮಾನಲೋಹಿತಾತಿ ಸಾಲೋಹಿತಾ। ಸಮ್ಮಾ ದದನ್ತೇಸುಪಿ ಅಸಜ್ಜನತೋ ನತ್ಥಿ ಏತೇಸಂ ತಿಥೀತಿ ಅತಿಥಿ, ತೇಸಂ ಅತ್ತನಾ ಸಮಾನಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಅತಿಥಿಕರಣೀಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಅತಿಥಿಬಲೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಞಾತಕಭೂತಪುಬ್ಬಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಉಪಗತಾ ಪುಬ್ಬಪೇತಾ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇಸು ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ತೇಸಂ ಉದ್ದಿಸನಂ ಪುಬ್ಬಪೇತಕರಣೀಯಂ, ಪೇತಬಲೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗನ್ಧಪುಪ್ಫವಿಲೇಪನಜಾಲಾಭತ್ತೇಹಿ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ದೇವತಾನಂ ಪೂಜಾ ದೇವತಾಕರಣೀಯಂ, ದೇವತಾಬಲೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ರಾಜಕಿಚ್ಚಕರಣಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ರಾಜಕರಣೀಯಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಕಾಯೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಕಾಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಇಮಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ।
446.Iminā nayenāti dāsakammakarassa nivāsanabhattavettanānuppadānena maṅgaladivasesu dhanavatthālaṅkārānuppadānādinā ca posetabbo. Mittāmaccānaṃ piyavacanaatthacariyāsamānattatādi mittāmaccakaraṇīyaṃ kattabbaṃ, tathā ñātisālohitānaṃ. Tattha āvāhavivāhasambaddhena ‘‘amhākaṃ ime’’ti ñāyantīti ñātī, mātāpitādisambaddhatāya samānalohitāti sālohitā. Sammā dadantesupi asajjanato natthi etesaṃ tithīti atithi, tesaṃ attanā samānaparibhogavasena atithikaraṇīyaṃ kātabbaṃ, atithibalīti attho. Ñātakabhūtapubbā pettivisayaṃ upagatā pubbapetā, dakkhiṇeyyesu kālena kālaṃ dānaṃ datvā tesaṃ uddisanaṃ pubbapetakaraṇīyaṃ, petabalīti attho. Gandhapupphavilepanajālābhattehi kālena kālaṃ devatānaṃ pūjā devatākaraṇīyaṃ, devatābalīti attho, rājakiccakaraṇaṃ upaṭṭhānaṃ rājakaraṇīyaṃ. Ayampi kāyoti attano kāyaṃ sandhāya vadati. Imamatthaṃ sandhāyāha ‘‘iminā nayena attho veditabbo’’ti.
೪೪೭. ಪಞ್ಚ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಕಮ್ಮಾನೀತಿ ನಿಚ್ಚಸೀಲಪಟಿಪಕ್ಖಧಮ್ಮಾ। ದಸ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಧಮ್ಮಾ ದಸ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಕಮ್ಮಾನಿ। ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ಏವ ವಿಸಮಚಾರೀ ಕಾಯವಿಸಮಾದಿಚರಣತೋತಿ ವಿಸಮಚಾರೀಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವಿಸುಂ ನ ವುತ್ತೋ।
447.Pañca dussīlyakammānīti niccasīlapaṭipakkhadhammā. Dasa akusalakammapathadhammā dasa dussīlyakammāni. Adhammacārī eva visamacārī kāyavisamādicaraṇatoti visamacārīpadassa attho visuṃ na vutto.
೪೪೮-೪೫೩. ಓಸರನ್ತಿ ಅಪಸಕ್ಕನ್ತಿ, ಖೀಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪರಿಹಾಯನ್ತೀ’’ತಿ। ಅಭಿಸರನ್ತೀತಿ ಅಭಿವಡ್ಢನವಸೇನ ಪವತ್ತನ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಡ್ಢನ್ತೀ’’ತಿ। ತತ್ರಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಧನಞ್ಜಾನಿಸ್ಸ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಯದಾ ಭಗವತಾ ‘‘ಏಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ। ಚತುಸಚ್ಚವಿನಿಮುತ್ತನ್ತಿ ನಿದ್ಧಾರೇತ್ವಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ವುಚ್ಚಮಾನೇಹಿ ಸಚ್ಚೇಹಿ ವಿಮುತ್ತಂ। ಅತ್ಥತೋ ಪನ ತತೋ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಸಚ್ಚವಿಮುತ್ತಂ ಕಥಂ ನ ಕಥೇಸಿಯೇವ ಸಚ್ಚವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾನಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ।
448-453.Osaranti apasakkanti, khīyantīti attho. Tenāha ‘‘parihāyantī’’ti. Abhisarantīti abhivaḍḍhanavasena pavattanti. Tenāha ‘‘vaḍḍhantī’’ti. Tatrāti brahmaloke. Assāti brahmaloke uppannassa dhanañjānissa. Tato paṭṭhāyāti yadā bhagavatā ‘‘eso, bhikkhave, sāriputto’’tiādi vuttaṃ, tato paṭṭhāya. Catusaccavinimuttanti niddhāretvā vibhajitvā vuccamānehi saccehi vimuttaṃ. Atthato pana tato pubbepi saccavimuttaṃ kathaṃ na kathesiyeva saccavimuttassa niyyānassa abhāvato.
ಧನಞ್ಜಾನಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯ ಲೀನತ್ಥಪ್ಪಕಾಸನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Dhanañjānisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೭. ಧನಞ್ಜಾನಿಸುತ್ತಂ • 7. Dhanañjānisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೭. ಧನಞ್ಜಾನಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
