| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
7. ධනඤ්‌ජානිසුත්‌තවණ්‌ණනා
7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
445. එවං මෙ සුතන්‌ති ධනඤ්‌ජානිසුත්‌තං. තත්‌ථ දක්‌ඛිණාගිරිස්‌මින්‌ති ගිරීති පබ්‌බතො, රාජගහං පරික්‌ඛිපිත්‌වා ඨිතපබ්‌බතස්‌ස දක්‌ඛිණදිසාභාගෙ ජනපදස්‌සෙතං නාමං. තණ්‌ඩුලපාලිද්‌වාරායාති රාජගහස්‌ස කිර ද්‌වත්‌තිංසමහාද්‌වාරානි චතුසට්‌ඨිඛුද්‌දකද්‌වාරානි, තෙසු එකං තණ්‌ඩුලපාලිද්‌වාරං නාම, තං සන්‌ධායෙවමාහ. රාජානං නිස්‌සායාති ‘‘ගච්‌ඡ මනුස්‌සෙ අපීළෙත්‌වා සස්‌සභාගං ගණ්‌හාහී’’ති රඤ්‌ඤා පෙසිතො ගන්‌ත්‌වා සබ්‌බමෙව සස්‌සං ගණ්‌හාති, ‘‘මා නො, භන්‌තෙ, නාසෙහී’’ති ච වුත්‌තෙ – ‘‘රාජකුලෙ වුත්‌තං මන්‌දං, අහං රඤ්‌ඤා ආගමනකාලෙයෙව එවං ආණත්‌තො, මා කන්‌දිත්‌ථා’’ති එවං රාජානං නිස්‌සාය බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකෙ විලුම්‌පති. ධඤ්‌ඤං යෙභුය්‍යෙන අත්‌තනො ඝරං පවෙසෙත්‌වා අප්‌පකං රාජකුලෙ පවෙසෙති. කිං බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකානං න පීළං අකාසීති ච වුත්‌තො – ‘‘ආම, මහාරාජ, ඉමස්‌මිං වාරෙ ඛෙත්‌තානි මන්‌දසස්‌සානි අහෙසුං, තස්‌මා අපීළෙන්‌තස්‌ස මෙ ගණ්‌හතො න බහුං ජාත’’න්‌ති එවං බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකෙ නිස්‌සාය රාජානං විලුම්‌පති.
445.Evaṃme sutanti dhanañjānisuttaṃ. Tattha dakkhiṇāgirisminti girīti pabbato, rājagahaṃ parikkhipitvā ṭhitapabbatassa dakkhiṇadisābhāge janapadassetaṃ nāmaṃ. Taṇḍulapālidvārāyāti rājagahassa kira dvattiṃsamahādvārāni catusaṭṭhikhuddakadvārāni, tesu ekaṃ taṇḍulapālidvāraṃ nāma, taṃ sandhāyevamāha. Rājānaṃ nissāyāti ‘‘gaccha manusse apīḷetvā sassabhāgaṃ gaṇhāhī’’ti raññā pesito gantvā sabbameva sassaṃ gaṇhāti, ‘‘mā no, bhante, nāsehī’’ti ca vutte – ‘‘rājakule vuttaṃ mandaṃ, ahaṃ raññā āgamanakāleyeva evaṃ āṇatto, mā kanditthā’’ti evaṃ rājānaṃ nissāya brāhmaṇagahapatike vilumpati. Dhaññaṃ yebhuyyena attano gharaṃ pavesetvā appakaṃ rājakule paveseti. Kiṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ na pīḷaṃ akāsīti ca vutto – ‘‘āma, mahārāja, imasmiṃ vāre khettāni mandasassāni ahesuṃ, tasmā apīḷentassa me gaṇhato na bahuṃ jāta’’nti evaṃ brāhmaṇagahapatike nissāya rājānaṃ vilumpati.
446. පයො පීයතන්‌ති තරුණඛීරං පිවතු. තාව භත්‌තස්‌සාති යාව ඛීරං පිවිත්‌වා නිසීදිස්‌සථ, තාවදෙව භත්‌තස්‌ස කාලො භවිස්‌සති. ඉධෙව හි නො පාතරාසභත්‌තං ආහරිස්‌සන්‌තීති දස්‌සෙති. මාතාපිතරොතිආදීසු මහල්‌ලකා මාතාපිතරො මුදුකානි අත්‌ථරණපාවුරණානි සුඛුමානි වත්‌ථානි මධුරභොජනං සුගන්‌ධගන්‌ධමාලාදීනි ච පරියෙසිත්‌වා පොසෙතබ්‌බා. පුත්‌තධීතානං නාමකරණමඞ්‌ගලාදීනි සබ්‌බකිච්‌චානි කරොන්‌තෙන පුත්‌තදාරො පොසෙතබ්‌බො. එවඤ්‌හි අකරියමානෙ ගරහා උප්‌පජ්‌ජතීති ඉමිනා නයෙන අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.
446.Payo pīyatanti taruṇakhīraṃ pivatu. Tāva bhattassāti yāva khīraṃ pivitvā nisīdissatha, tāvadeva bhattassa kālo bhavissati. Idheva hi no pātarāsabhattaṃ āharissantīti dasseti. Mātāpitarotiādīsu mahallakā mātāpitaro mudukāni attharaṇapāvuraṇāni sukhumāni vatthāni madhurabhojanaṃ sugandhagandhamālādīni ca pariyesitvā posetabbā. Puttadhītānaṃ nāmakaraṇamaṅgalādīni sabbakiccāni karontena puttadāro posetabbo. Evañhi akariyamāne garahā uppajjatīti iminā nayena attho veditabbo.
447. අධම්‌මචාරීති පඤ්‌ච දුස්‌සීල්‍යකම්‌මානි වා දස දුස්‌සීල්‍යකම්‌මානි වා ඉධ අධම්‌මො නාම. උපකඩ්‌ඪෙය්‍යුන්‌ති පඤ්‌චවිධබන්‌ධනාදිකම්‌මකරණත්‌ථං තං තං නිරයං කඩ්‌ඪෙය්‍යුං.
447.Adhammacārīti pañca dussīlyakammāni vā dasa dussīlyakammāni vā idha adhammo nāma. Upakaḍḍheyyunti pañcavidhabandhanādikammakaraṇatthaṃ taṃ taṃ nirayaṃ kaḍḍheyyuṃ.
448. ධම්‌මචාරීති ධම්‌මිකසිවවිජ්‌ජාදිකම්‌මකාරී. පටික්‌කමන්‌තීති ඔසරන්‌ති පරිහායන්‌ති. අභික්‌කමන්‌තීති අභිසරන්‌ති වඩ්‌ඪන්‌ති. සෙය්‍යොති වරතරං. හීනෙති නිහීනෙ ලාමකෙ. කාලඞ්‌කතො ච සාරිපුත්‌තාති ඉදං භගවා ‘‘තත්‍රස්‌ස ගන්‌ත්‌වා දෙසෙහී’’ති අධිප්‌පායෙන ථෙරමාහ. ථෙරොපි තංඛණංයෙව ගන්‌ත්‌වා මහාබ්‍රහ්‌මුනො ධම්‌මං දෙසෙසි, තතො පට්‌ඨාය චාතුප්‌පදිකං ගාථං කථෙන්‌තොපි චතුසච්‌චවිමුත්‌තං නාම න කථෙසීති.
448.Dhammacārīti dhammikasivavijjādikammakārī. Paṭikkamantīti osaranti parihāyanti. Abhikkamantīti abhisaranti vaḍḍhanti. Seyyoti varataraṃ. Hīneti nihīne lāmake. Kālaṅkato ca sāriputtāti idaṃ bhagavā ‘‘tatrassa gantvā desehī’’ti adhippāyena theramāha. Theropi taṃkhaṇaṃyeva gantvā mahābrahmuno dhammaṃ desesi, tato paṭṭhāya cātuppadikaṃ gāthaṃ kathentopi catusaccavimuttaṃ nāma na kathesīti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ධනඤ්‌ජානිසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dhanañjānisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 7. ධනඤ්‌ජානිසුත්‌තං • 7. Dhanañjānisuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 7. ධනඤ්‌ජානිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
