| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
7. බ්‍රාහ්‌මණසංයුත්‌තං
7. Brāhmaṇasaṃyuttaṃ
1. අරහන්‌තවග්‌ගො
1. Arahantavaggo
1. ධනඤ්‌ජානීසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Dhanañjānīsuttavaṇṇanā
187. ධනඤ්‌ජානිගොත්‌තාති එත්‌ථ පුබ්‌බපුරිසතො ආගතස්‌ස කුලවංසස්‌ස නාමාභිධානසඞ්‌ඛාතං ගං තායතීති ගොත්‌තං. (කිං පන තන්‌ති? අඤ්‌ඤකුලපරම්‌පරාසාධාරණං තස්‌ස කුලස්‌ස ආදිපුරිසසමුදාගතං තංකුලපරියාපන්‌නසාධාරණං සාමඤ්‌ඤරූපන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං.) ධනඤ්‌ජානිගොත්‌තං එතිස්‌සන්‌ති ධනඤ්‌ජානිගොත්‌තා. තස්‌සා උදානස්‌ස කාරණං පුච්‌ඡිත්‌වා ආදිතො පට්‌ඨාය විභාවෙතුං ‘‘සො කිරා’’තිආදි වුත්‌තං. නානාරසභොජනං දෙතීති යොජනා. පඤ්‌චගොරසසම්‌පාදිතං සාලිභත්‌තං සූපසාකබ්‍යඤ්‌ජනං නානාරසං බ්‍රාහ්‌මණභොජනං. මණ්‌ඩලග්‌ගඛග්‌ගන්‌ති මණ්‌ඩලග්‌ගසඞ්‌ඛාතං ඛග්‌ගං. දුවිධො හි ඛග්‌ගො මණ්‌ඩලග්‌ගො දීඝග්‌ගොති. තත්‌ථ යස්‌ස අග්‌ගො මණ්‌ඩලාකාරෙන ඨිතො, සො මණ්‌ඩලග්‌ගො. යස්‌ස පන අසිපුත්‌තිකා විය දීඝො, සො දීඝග්‌ගො.
187.Dhanañjānigottāti ettha pubbapurisato āgatassa kulavaṃsassa nāmābhidhānasaṅkhātaṃ gaṃ tāyatīti gottaṃ. (Kiṃ pana tanti? Aññakulaparamparāsādhāraṇaṃ tassa kulassa ādipurisasamudāgataṃ taṃkulapariyāpannasādhāraṇaṃ sāmaññarūpanti daṭṭhabbaṃ.) Dhanañjānigottaṃ etissanti dhanañjānigottā. Tassā udānassa kāraṇaṃ pucchitvā ādito paṭṭhāya vibhāvetuṃ ‘‘so kirā’’tiādi vuttaṃ. Nānārasabhojanaṃ detīti yojanā. Pañcagorasasampāditaṃ sālibhattaṃ sūpasākabyañjanaṃ nānārasaṃ brāhmaṇabhojanaṃ. Maṇḍalaggakhagganti maṇḍalaggasaṅkhātaṃ khaggaṃ. Duvidho hi khaggo maṇḍalaggo dīghaggoti. Tattha yassa aggo maṇḍalākārena ṭhito, so maṇḍalaggo. Yassa pana asiputtikā viya dīgho, so dīghaggo.
සාසනාති අනුසාසනා. ‘‘නමො…පෙ.… සම්‌බුද්‌ධස්‌සා’’ති එවං වුත්‌තා පඤ්‌චපදිකගාථා. සත්‌ථුසාසනෙ හි ලොකියච්‌ඡන්‌දං අනපෙක්‌ඛිත්‌වා එසා පඤ්‌චපදිකගාථාති දට්‌ඨබ්‌බා. ඔක්‌කාවරධරාති පුබ්‌බපුරිසසඞ්‌ඛාතඋක්‌කාකවංසවරධාරිකා. සක්‌කාති සක්‌කුණෙය්‍යං.
Sāsanāti anusāsanā. ‘‘Namo…pe… sambuddhassā’’ti evaṃ vuttā pañcapadikagāthā. Satthusāsane hi lokiyacchandaṃ anapekkhitvā esā pañcapadikagāthāti daṭṭhabbā. Okkāvaradharāti pubbapurisasaṅkhātaukkākavaṃsavaradhārikā. Sakkāti sakkuṇeyyaṃ.
එවන්‌ති ‘‘සචෙ මෙ අඞ්‌ගමඞ්‌ගානී’’තිආදිනා ඉමිනා පකාරෙන. ‘‘පඤ්‌ච ගාථාසතානි පන අට්‌ඨකථං ආරුළ්‌හානි, ඉධ පන ද්‌වෙ එව උද්‌ධටා’’ති වදන්‌ති. පහරිතුං වාති එකවාරම්‌පි හත්‌ථෙන වා පාදෙන වා පහරිතුම්‌පි පරාමසිතුම්‌පි අසක්‌කොන්‌තොති අත්‌ථො. සො හි තස්‌සා අරියසාවිකාය ආනුභාවෙන අත්‌තනො සාමත්‌ථියෙන වසෙ වත්‌තාපනත්‌ථං සන්‌තජ්‌ජිත්‌වාපි තදනුවත්‌තන්‌තො නිබ්‌බිසො අහොසි. තෙනාහ ‘‘භොතී’’තිආදි.
Evanti ‘‘sace me aṅgamaṅgānī’’tiādinā iminā pakārena. ‘‘Pañca gāthāsatāni pana aṭṭhakathaṃ āruḷhāni, idha pana dve eva uddhaṭā’’ti vadanti. Paharituṃ vāti ekavārampi hatthena vā pādena vā paharitumpi parāmasitumpi asakkontoti attho. So hi tassā ariyasāvikāya ānubhāvena attano sāmatthiyena vase vattāpanatthaṃ santajjitvāpi tadanuvattanto nibbiso ahosi. Tenāha ‘‘bhotī’’tiādi.
තස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌සාති අත්‌තනො සාමිකබ්‍රාහ්‌මණස්‌ස. උපසංහරන්‌තීති උපනෙන්‌තී. තස්‌මිං සමයෙති තස්‌මිං දුක්‌ඛුප්‌පත්‌තිකාලෙ ‘‘සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා දුක්‌ඛා’’ති භගවතො වචනං අනුස්‌සරිත්‌වා ‘‘දසබලස්‌ස භගවතො’’තිආදීසු යථාපරිචිතං ගුණපදං අනුස්‌සරි. තෙනාහ ‘‘දසබලං සරී’’ති.
Tassa brāhmaṇassāti attano sāmikabrāhmaṇassa. Upasaṃharantīti upanentī. Tasmiṃ samayeti tasmiṃ dukkhuppattikāle ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti bhagavato vacanaṃ anussaritvā ‘‘dasabalassa bhagavato’’tiādīsu yathāparicitaṃ guṇapadaṃ anussari. Tenāha ‘‘dasabalaṃ sarī’’ti.
ඛන්‌තිසොරච්‌චරහිතතාය කුජ්‌ඣිත්‌වා. භිජ්‌ජිත්‌වාති සංයතාභාවතො තස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස අන්‌තරෙ මෙත්‌තිභෙදෙන භිජ්‌ජිත්‌වා. එවමෙවාති යථා එතරහි අකාරණෙන, එවමෙව අඤ්‌ඤදාපි අකාරණෙනාති අත්‌ථො. නික්‌කාරණතාදීපනෙ එවං-සද්‌දො, එව-සද්‌දො පන අවධාරණත්‌ථො. නික්‌කාරණතා ච නාම නිරත්‌ථකතා, නිරත්‌ථකවිප්‌පලාපභාවෙනෙත්‌ථ එවං-සද්‌දස්‌ස ගහණෙ පවත්‌ති ගවෙසිතබ්‌බා. ගරහත්‌ථො වායං එවං-සද්‌දො අනෙකත්‌ථත්‌තා නිපාතානං. ගරහත්‌ථතා චස්‌ස වසලිසද්‌දසන්‌නිධානතො පාකටා එව.
Khantisoraccarahitatāya kujjhitvā. Bhijjitvāti saṃyatābhāvato tassa brāhmaṇassa antare mettibhedena bhijjitvā. Evamevāti yathā etarahi akāraṇena, evameva aññadāpi akāraṇenāti attho. Nikkāraṇatādīpane evaṃ-saddo, eva-saddo pana avadhāraṇattho. Nikkāraṇatā ca nāma niratthakatā, niratthakavippalāpabhāvenettha evaṃ-saddassa gahaṇe pavatti gavesitabbā. Garahattho vāyaṃ evaṃ-saddo anekatthattā nipātānaṃ. Garahatthatā cassa vasalisaddasannidhānato pākaṭā eva.
ගාමනිගමරට්‌ඨපූජිතොති ඉමිනා ගාමනිගමරට්‌ඨසාමිකෙහි පූජිතභාවො දීපිතො ගාමාදීනං තෙසං වසෙ වත්‌තනතො. අසුකස්‌ස නාම පුග්‌ගලස්‌ස. සෙසන්‌ති අභික්‌කන්‌තන්‌තිආදි, යම්‌පි චඤ්‌ඤං ඉධාගතං හෙට්‌ඨා වණ්‌ණිතඤ්‌ච.
Gāmanigamaraṭṭhapūjitoti iminā gāmanigamaraṭṭhasāmikehi pūjitabhāvo dīpito gāmādīnaṃ tesaṃ vase vattanato. Asukassa nāma puggalassa. Sesanti abhikkantantiādi, yampi caññaṃ idhāgataṃ heṭṭhā vaṇṇitañca.
ධනඤ්‌ජානීසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dhanañjānīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 1. ධනඤ්‌ජානීසුත්‌තං • 1. Dhanañjānīsuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. ධනඤ්‌ජානීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Dhanañjānīsuttavaṇṇanā
