| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / མཛྫྷིམནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
༧. དྷནཉྫཱནིསུཏྟཝཎྞནཱ
7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
༤༤༥. རཱཛགཧཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཔབྦཏསྶཱཏི པཎྜཝཔབྦཏཾ སནྡྷཱཡཱཧ། རཱཛགཧནགརསྶ དཀྑིཎདིསཱབྷཱགེ པབྦཏསྶ སམཱིཔེ ཋིཏོ ཛནཔདོ དཀྑིཎཱགིརི། ཏཎྜུལཔུཊཀཱནཾ པཱལི ཨེཏྠཱཏི ཏཎྜུལཔཱལི། ཏསྶ ཀིར དྭཱརསམཱིཔེ ཏཎྜུལཝཱཎིཛཱ ཏཎྜུལཔསིབྦཀེ ཝིཝརིཏྭཱ པཊིཔཱཊིཡཱ ཋཔེཏྭཱ ནིསཱིདནྟི, ཏེནསྶ ‘‘ཏཎྜུལཔཱལིདྭཱར’’ནྟི སམཉྙཱ ཨཧོསི། སབྦམེཝ སསྶཾ གཎྷཱཏཱིཏི དལིདྡཀསྶཀཱནཾ དིཝསཔརིབྦཡམཏྟམེཝ ཝིསྶཛྫེཏྭཱ སབྦམེཝ ཨཱཡཏོ ནིཔྥནྣཾ དྷཉྙཾ གཎྷཱཏི། མནྡསསྶཱནཱིཏི མནྡནིཔྥཏྟིཀཱནི སསྶཱནི།
445.Rājagahaṃparikkhipitvā ṭhitapabbatassāti paṇḍavapabbataṃ sandhāyāha. Rājagahanagarassa dakkhiṇadisābhāge pabbatassa samīpe ṭhito janapado dakkhiṇāgiri. Taṇḍulapuṭakānaṃ pāli etthāti taṇḍulapāli. Tassa kira dvārasamīpe taṇḍulavāṇijā taṇḍulapasibbake vivaritvā paṭipāṭiyā ṭhapetvā nisīdanti, tenassa ‘‘taṇḍulapālidvāra’’nti samaññā ahosi. Sabbameva sassaṃ gaṇhātīti daliddakassakānaṃ divasaparibbayamattameva vissajjetvā sabbameva āyato nipphannaṃ dhaññaṃ gaṇhāti. Mandasassānīti mandanipphattikāni sassāni.
༤༤༦. ཨིམིནཱ ནཡེནཱཏི དཱསཀམྨཀརསྶ ནིཝཱསནབྷཏྟཝེཏྟནཱནུཔྤདཱནེན མངྒལདིཝསེསུ དྷནཝཏྠཱལངྐཱརཱནུཔྤདཱནཱདིནཱ ཙ པོསེཏབྦོ། མིཏྟཱམཙྩཱནཾ པིཡཝཙནཨཏྠཙརིཡཱསམཱནཏྟཏཱདི མིཏྟཱམཙྩཀརཎཱིཡཾ ཀཏྟབྦཾ, ཏཐཱ ཉཱཏིསཱལོཧིཏཱནཾ། ཏཏྠ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧསམྦདྡྷེན ‘‘ཨམྷཱཀཾ ཨིམེ’’ཏི ཉཱཡནྟཱིཏི ཉཱཏཱི, མཱཏཱཔིཏཱདིསམྦདྡྷཏཱཡ སམཱནལོཧིཏཱཏི སཱལོཧིཏཱ། སམྨཱ དདནྟེསུཔི ཨསཛྫནཏོ ནཏྠི ཨེཏེསཾ ཏིཐཱིཏི ཨཏིཐི, ཏེསཾ ཨཏྟནཱ སམཱནཔརིབྷོགཝསེན ཨཏིཐིཀརཎཱིཡཾ ཀཱཏབྦཾ, ཨཏིཐིབལཱིཏི ཨཏྠོ། ཉཱཏཀབྷཱུཏཔུབྦཱ པེཏྟིཝིསཡཾ ཨུཔགཏཱ པུབྦཔེཏཱ, དཀྑིཎེཡྻེསུ ཀཱལེན ཀཱལཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཏེསཾ ཨུདྡིསནཾ པུབྦཔེཏཀརཎཱིཡཾ, པེཏབལཱིཏི ཨཏྠོ། གནྡྷཔུཔྥཝིལེཔནཛཱལཱབྷཏྟེཧི ཀཱལེན ཀཱལཾ དེཝཏཱནཾ པཱུཛཱ དེཝཏཱཀརཎཱིཡཾ, དེཝཏཱབལཱིཏི ཨཏྠོ, རཱཛཀིཙྩཀརཎཾ ཨུཔཊྛཱནཾ རཱཛཀརཎཱིཡཾ། ཨཡམྤི ཀཱཡོཏི ཨཏྟནོ ཀཱཡཾ སནྡྷཱཡ ཝདཏི། ཨིམམཏྠཾ སནྡྷཱཡཱཧ ‘‘ཨིམིནཱ ནཡེན ཨཏྠོ ཝེདིཏབྦོ’’ཏི།
446.Iminā nayenāti dāsakammakarassa nivāsanabhattavettanānuppadānena maṅgaladivasesu dhanavatthālaṅkārānuppadānādinā ca posetabbo. Mittāmaccānaṃ piyavacanaatthacariyāsamānattatādi mittāmaccakaraṇīyaṃ kattabbaṃ, tathā ñātisālohitānaṃ. Tattha āvāhavivāhasambaddhena ‘‘amhākaṃ ime’’ti ñāyantīti ñātī, mātāpitādisambaddhatāya samānalohitāti sālohitā. Sammā dadantesupi asajjanato natthi etesaṃ tithīti atithi, tesaṃ attanā samānaparibhogavasena atithikaraṇīyaṃ kātabbaṃ, atithibalīti attho. Ñātakabhūtapubbā pettivisayaṃ upagatā pubbapetā, dakkhiṇeyyesu kālena kālaṃ dānaṃ datvā tesaṃ uddisanaṃ pubbapetakaraṇīyaṃ, petabalīti attho. Gandhapupphavilepanajālābhattehi kālena kālaṃ devatānaṃ pūjā devatākaraṇīyaṃ, devatābalīti attho, rājakiccakaraṇaṃ upaṭṭhānaṃ rājakaraṇīyaṃ. Ayampi kāyoti attano kāyaṃ sandhāya vadati. Imamatthaṃ sandhāyāha ‘‘iminā nayena attho veditabbo’’ti.
༤༤༧. པཉྩ དུསྶཱིལྱཀམྨཱནཱིཏི ནིཙྩསཱིལཔཊིཔཀྑདྷམྨཱ། དས ཨཀུསལཀམྨཔཐདྷམྨཱ དས དུསྶཱིལྱཀམྨཱནི། ཨདྷམྨཙཱརཱི ཨེཝ ཝིསམཙཱརཱི ཀཱཡཝིསམཱདིཙརཎཏོཏི ཝིསམཙཱརཱིཔདསྶ ཨཏྠོ ཝིསུཾ ན ཝུཏྟོ།
447.Pañca dussīlyakammānīti niccasīlapaṭipakkhadhammā. Dasa akusalakammapathadhammā dasa dussīlyakammāni. Adhammacārī eva visamacārī kāyavisamādicaraṇatoti visamacārīpadassa attho visuṃ na vutto.
༤༤༨-༤༥༣. ཨོསརནྟི ཨཔསཀྐནྟི, ཁཱིཡནྟཱིཏི ཨཏྠོ། ཏེནཱཧ ‘‘པརིཧཱཡནྟཱི’’ཏི། ཨབྷིསརནྟཱིཏི ཨབྷིཝཌྜྷནཝསེན པཝཏྟནྟི། ཏེནཱཧ ‘‘ཝཌྜྷནྟཱི’’ཏི། ཏཏྲཱཏི བྲཧྨལོཀེ། ཨསྶཱཏི བྲཧྨལོཀེ ཨུཔྤནྣསྶ དྷནཉྫཱནིསྶ། ཏཏོ པཊྛཱཡཱཏི ཡདཱ བྷགཝཏཱ ‘‘ཨེསོ, བྷིཀྑཝེ, སཱརིཔུཏྟོ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ, ཏཏོ པཊྛཱཡ། ཙཏུསཙྩཝིནིམུཏྟནྟི ནིདྡྷཱརེཏྭཱ ཝིབྷཛིཏྭཱ ཝུཙྩམཱནེཧི སཙྩེཧི ཝིམུཏྟཾ། ཨཏྠཏོ པན ཏཏོ པུབྦེཔི སཙྩཝིམུཏྟཾ ཀཐཾ ན ཀཐེསིཡེཝ སཙྩཝིམུཏྟསྶ ནིཡྻཱནསྶ ཨབྷཱཝཏོ།
448-453.Osaranti apasakkanti, khīyantīti attho. Tenāha ‘‘parihāyantī’’ti. Abhisarantīti abhivaḍḍhanavasena pavattanti. Tenāha ‘‘vaḍḍhantī’’ti. Tatrāti brahmaloke. Assāti brahmaloke uppannassa dhanañjānissa. Tato paṭṭhāyāti yadā bhagavatā ‘‘eso, bhikkhave, sāriputto’’tiādi vuttaṃ, tato paṭṭhāya. Catusaccavinimuttanti niddhāretvā vibhajitvā vuccamānehi saccehi vimuttaṃ. Atthato pana tato pubbepi saccavimuttaṃ kathaṃ na kathesiyeva saccavimuttassa niyyānassa abhāvato.
དྷནཉྫཱནིསུཏྟཝཎྞནཱཡ ལཱིནཏྠཔྤཀཱསནཱ སམཏྟཱ།
Dhanañjānisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / མཛྫྷིམནིཀཱཡ • Majjhimanikāya / ༧. དྷནཉྫཱནིསུཏྟཾ • 7. Dhanañjānisuttaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཛྫྷིམནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ༧. དྷནཉྫཱནིསུཏྟཝཎྞནཱ • 7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
