| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੭. ਧਨਞ੍ਜਾਨਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
੪੪੫. ਰਾਜਗਹਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਠਿਤਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਣ੍ਡવਪਬ੍ਬਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ। ਰਾਜਗਹਨਗਰਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾਭਾਗੇ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤੋ ਜਨਪਦੋ ਦਕ੍ਖਿਣਾਗਿਰਿ। ਤਣ੍ਡੁਲਪੁਟਕਾਨਂ ਪਾਲਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਤਣ੍ਡੁਲਪਾਲਿ। ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਦ੍વਾਰਸਮੀਪੇ ਤਣ੍ਡੁਲવਾਣਿਜਾ ਤਣ੍ਡੁਲਪਸਿਬ੍ਬਕੇ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ‘‘ਤਣ੍ਡੁਲਪਾਲਿਦ੍વਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ। ਸਬ੍ਬਮੇવ ਸਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਦਲਿਦ੍ਦਕਸ੍ਸਕਾਨਂ ਦਿવਸਪਰਿਬ੍ਬਯਮਤ੍ਤਮੇવ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਮੇવ ਆਯਤੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ ਧਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਮਨ੍ਦਸਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਮਨ੍ਦਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਸਸ੍ਸਾਨਿ।
445.Rājagahaṃparikkhipitvā ṭhitapabbatassāti paṇḍavapabbataṃ sandhāyāha. Rājagahanagarassa dakkhiṇadisābhāge pabbatassa samīpe ṭhito janapado dakkhiṇāgiri. Taṇḍulapuṭakānaṃ pāli etthāti taṇḍulapāli. Tassa kira dvārasamīpe taṇḍulavāṇijā taṇḍulapasibbake vivaritvā paṭipāṭiyā ṭhapetvā nisīdanti, tenassa ‘‘taṇḍulapālidvāra’’nti samaññā ahosi. Sabbameva sassaṃ gaṇhātīti daliddakassakānaṃ divasaparibbayamattameva vissajjetvā sabbameva āyato nipphannaṃ dhaññaṃ gaṇhāti. Mandasassānīti mandanipphattikāni sassāni.
੪੪੬. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨਾਤਿ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਸ੍ਸ ਨਿવਾਸਨਭਤ੍ਤવੇਤ੍ਤਨਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਮਙ੍ਗਲਦਿવਸੇਸੁ ਧਨવਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਾਦਿਨਾ ਚ ਪੋਸੇਤਬ੍ਬੋ। ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾਨਂ ਪਿਯવਚਨਅਤ੍ਥਚਰਿਯਾਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾਦਿ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਕਰਣੀਯਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਾਹવਿવਾਹਸਮ੍ਬਦ੍ਧੇਨ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮੇ’’ਤਿ ਞਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਞਾਤੀ, ਮਾਤਾਪਿਤਾਦਿਸਮ੍ਬਦ੍ਧਤਾਯ ਸਮਾਨਲੋਹਿਤਾਤਿ ਸਾਲੋਹਿਤਾ। ਸਮ੍ਮਾ ਦਦਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਅਸਜ੍ਜਨਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤੇਸਂ ਤਿਥੀਤਿ ਅਤਿਥਿ, ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਨਪਰਿਭੋਗવਸੇਨ ਅਤਿਥਿਕਰਣੀਯਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਤਿਥਿਬਲੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਞਾਤਕਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਂ ਉਪਗਤਾ ਪੁਬ੍ਬਪੇਤਾ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇਸੁ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਸਨਂ ਪੁਬ੍ਬਪੇਤਕਰਣੀਯਂ, ਪੇਤਬਲੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫવਿਲੇਪਨਜਾਲਾਭਤ੍ਤੇਹਿ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਪੂਜਾ ਦੇવਤਾਕਰਣੀਯਂ, ਦੇવਤਾਬਲੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਰਾਜਕਿਚ੍ਚਕਰਣਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਰਾਜਕਰਣੀਯਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
446.Iminā nayenāti dāsakammakarassa nivāsanabhattavettanānuppadānena maṅgaladivasesu dhanavatthālaṅkārānuppadānādinā ca posetabbo. Mittāmaccānaṃ piyavacanaatthacariyāsamānattatādi mittāmaccakaraṇīyaṃ kattabbaṃ, tathā ñātisālohitānaṃ. Tattha āvāhavivāhasambaddhena ‘‘amhākaṃ ime’’ti ñāyantīti ñātī, mātāpitādisambaddhatāya samānalohitāti sālohitā. Sammā dadantesupi asajjanato natthi etesaṃ tithīti atithi, tesaṃ attanā samānaparibhogavasena atithikaraṇīyaṃ kātabbaṃ, atithibalīti attho. Ñātakabhūtapubbā pettivisayaṃ upagatā pubbapetā, dakkhiṇeyyesu kālena kālaṃ dānaṃ datvā tesaṃ uddisanaṃ pubbapetakaraṇīyaṃ, petabalīti attho. Gandhapupphavilepanajālābhattehi kālena kālaṃ devatānaṃ pūjā devatākaraṇīyaṃ, devatābalīti attho, rājakiccakaraṇaṃ upaṭṭhānaṃ rājakaraṇīyaṃ. Ayampi kāyoti attano kāyaṃ sandhāya vadati. Imamatthaṃ sandhāyāha ‘‘iminā nayena attho veditabbo’’ti.
੪੪੭. ਪਞ੍ਚ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਨਿਚ੍ਚਸੀਲਪਟਿਪਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾ। ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਧਮ੍ਮਾ ਦਸ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਕਮ੍ਮਾਨਿ। ਅਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਏવ વਿਸਮਚਾਰੀ ਕਾਯવਿਸਮਾਦਿਚਰਣਤੋਤਿ વਿਸਮਚਾਰੀਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ વਿਸੁਂ ਨ વੁਤ੍ਤੋ।
447.Pañca dussīlyakammānīti niccasīlapaṭipakkhadhammā. Dasa akusalakammapathadhammā dasa dussīlyakammāni. Adhammacārī eva visamacārī kāyavisamādicaraṇatoti visamacārīpadassa attho visuṃ na vutto.
੪੪੮-੪੫੩. ਓਸਰਨ੍ਤਿ ਅਪਸਕ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਖੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਭਿਸਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਭਿવਡ੍ਢਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘વਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਨਞ੍ਜਾਨਿਸ੍ਸ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਯਦਾ ਭਗવਤਾ ‘‘ਏਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ। ਚਤੁਸਚ੍ਚવਿਨਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤ੍વਾ વਿਭਜਿਤ੍વਾ વੁਚ੍ਚਮਾਨੇਹਿ ਸਚ੍ਚੇਹਿ વਿਮੁਤ੍ਤਂ। ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਸਚ੍ਚવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਕਥਂ ਨ ਕਥੇਸਿਯੇવ ਸਚ੍ਚવਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ।
448-453.Osaranti apasakkanti, khīyantīti attho. Tenāha ‘‘parihāyantī’’ti. Abhisarantīti abhivaḍḍhanavasena pavattanti. Tenāha ‘‘vaḍḍhantī’’ti. Tatrāti brahmaloke. Assāti brahmaloke uppannassa dhanañjānissa. Tato paṭṭhāyāti yadā bhagavatā ‘‘eso, bhikkhave, sāriputto’’tiādi vuttaṃ, tato paṭṭhāya. Catusaccavinimuttanti niddhāretvā vibhajitvā vuccamānehi saccehi vimuttaṃ. Atthato pana tato pubbepi saccavimuttaṃ kathaṃ na kathesiyeva saccavimuttassa niyyānassa abhāvato.
ਧਨਞ੍ਜਾਨਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Dhanañjānisuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੭. ਧਨਞ੍ਜਾਨਿਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Dhanañjānisuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੭. ਧਨਞ੍ਜਾਨਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Dhanañjānisuttavaṇṇanā
