Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པེཏཝཏྠུ-ཨཊྛཀཐཱ • Petavatthu-aṭṭhakathā

    ༧. དྷནཔཱལསེཊྛིཔེཏཝཏྠུཝཎྞནཱ

    7. Dhanapālaseṭṭhipetavatthuvaṇṇanā

    ནགྒོ དུབྦཎྞརཱུཔོསཱིཏི ཨིདཾ སཏྠརི ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟེ དྷནཔཱལཔེཏཾ ཨཱརབྦྷ ཝུཏྟཾ། ཨནུཔྤནྣེ ཀིར བུདྡྷེ པཎྞརཊྛེ ཨེརཀཙྪནགརེ དྷནཔཱལཀོ ནཱམ སེཊྛི ཨཧོསི ཨསྶདྡྷོ ཨཔྤསནྣོ ཀདརིཡོ ནཏྠིཀདིཊྛིཀོ། ཏསྶ ཀིརིཡཱ པཱལི༹ཏོ ཨེཝ ཝིཉྙཱཡཏི། སོ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ མརུཀནྟཱརེ པེཏོ ཧུཏྭཱ ནིབྦཏྟི། ཏསྶ ཏཱལཀྑནྡྷཔྤམཱཎོ ཀཱཡོ ཨཧོསི, སམུཊྛིཏཙྪཝི ཕརུསོ, ཝིརཱུཔཀེསོ, བྷཡཱནཀོ, དུབྦཎྞོ ཨཏིཝིཡ ཝིརཱུཔོ བཱིབྷཙྪདསྶནོ། སོ པཉྩཔཎྞཱས ཝསྶཱནི བྷཏྟསིཏྠཾ ཝཱ ཨུདཀབིནྡུཾ ཝཱ ཨལབྷནྟོ ཝིསུཀྑཀཎྛོཊྛཛིཝ྄ཧོ ཛིགྷཙྪཱཔིཔཱསཱབྷིབྷཱུཏོ ཨིཏོ ཙིཏོ ཙ པརིབྦྷམཏི།

    Naggo dubbaṇṇarūposīti idaṃ satthari jetavane viharante dhanapālapetaṃ ārabbha vuttaṃ. Anuppanne kira buddhe paṇṇaraṭṭhe erakacchanagare dhanapālako nāma seṭṭhi ahosi assaddho appasanno kadariyo natthikadiṭṭhiko. Tassa kiriyā pāḷito eva viññāyati. So kālaṃ katvā marukantāre peto hutvā nibbatti. Tassa tālakkhandhappamāṇo kāyo ahosi, samuṭṭhitacchavi pharuso, virūpakeso, bhayānako, dubbaṇṇo ativiya virūpo bībhacchadassano. So pañcapaṇṇāsa vassāni bhattasitthaṃ vā udakabinduṃ vā alabhanto visukkhakaṇṭhoṭṭhajivho jighacchāpipāsābhibhūto ito cito ca paribbhamati.

    ཨཐ ཨམྷཱཀཾ བྷགཝཏི ལོཀེ ཨུཔྤཛྫིཏྭཱ པཝཏྟིཏཝརདྷམྨཙཀྐེ ཨནུཀྐམེན སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟེ སཱཝཏྠིཝཱསིནོ ཝཱཎིཛཱ པཉྩམཏྟཱནི སཀཊསཏཱནི བྷཎྜསྶ པཱུརེཏྭཱ ཨུཏྟརཱཔཐཾ གནྟྭཱ བྷཎྜཾ ཝིཀྐིཎིཏྭཱ པཊིལདྡྷབྷཎྜཾ སཀཊེསུ ཨཱརོཔེཏྭཱ པཊིནིཝཏྟམཱནཱ སཱཡནྷསམཡེ ཨཉྙཏརཾ སུཀྑནདིཾ པཱཔུཎིཏྭཱ ཏཏྠ ཡཱནཾ མུཉྩིཏྭཱ རཏྟིཡཾ ཝཱསཾ ཀཔྤེསུཾ། ཨཐ སོ པེཏོ པིཔཱསཱབྷིབྷཱུཏོ པཱནཱིཡསྶཏྠཱཡ ཨཱགནྟྭཱ ཏཏྠ བིནྡུམཏྟམྤི པཱནཱིཡཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཝིགཏཱསོ ཚིནྣམཱུལོ ཝིཡ ཏཱལོ ཚིནྣཔཱདོ པཏི། ཏཾ དིསྭཱ ཝཱཎིཛཱ –

    Atha amhākaṃ bhagavati loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakke anukkamena sāvatthiyaṃ viharante sāvatthivāsino vāṇijā pañcamattāni sakaṭasatāni bhaṇḍassa pūretvā uttarāpathaṃ gantvā bhaṇḍaṃ vikkiṇitvā paṭiladdhabhaṇḍaṃ sakaṭesu āropetvā paṭinivattamānā sāyanhasamaye aññataraṃ sukkhanadiṃ pāpuṇitvā tattha yānaṃ muñcitvā rattiyaṃ vāsaṃ kappesuṃ. Atha so peto pipāsābhibhūto pānīyassatthāya āgantvā tattha bindumattampi pānīyaṃ alabhitvā vigatāso chinnamūlo viya tālo chinnapādo pati. Taṃ disvā vāṇijā –

    ༢༢༧.

    227.

    ‘‘ནགྒོ དུབྦཎྞརཱུཔོསི, ཀིསོ དྷམནིསནྠཏོ།

    ‘‘Naggo dubbaṇṇarūposi, kiso dhamanisanthato;

    ཨུཔྥཱསུལིཀོ ཀིསིཀོ, ཀོ ནུ ཏྭམསི མཱརིསཱ’’ཏི༎ –

    Upphāsuliko kisiko, ko nu tvamasi mārisā’’ti. –

    ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ པུཙྪིཾསུ། ཏཏོ པེཏོ –

    Imāya gāthāya pucchiṃsu. Tato peto –

    ༢༢༨.

    228.

    ‘‘ཨཧཾ བྷདནྟེ པེཏོམྷི, དུགྒཏོ ཡམལོཀིཀོ།

    ‘‘Ahaṃ bhadante petomhi, duggato yamalokiko;

    པཱཔཀམྨཾ ཀརིཏྭཱན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏོ’’ཏི༎ –

    Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gato’’ti. –

    ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀཏྭཱ པུན ཏེཧི –

    Attānaṃ āvikatvā puna tehi –

    ༢༢༩.

    229.

    ‘‘ཀིཾ ནུ ཀཱཡེན ཝཱཙཱཡ, མནསཱ དུཀྐཊཾ ཀཏཾ།

    ‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;

    ཀིསྶཀམྨཝིཔཱཀེན, པེཏལོཀཾ ཨིཏོ གཏོ’’ཏི༎ –

    Kissakammavipākena, petalokaṃ ito gato’’ti. –

    ཀཏཀམྨཾ པུཙྪིཏོ པུབྦེ ནིབྦཏྟཊྛཱནཏོ པཊྛཱཡ ཨཏཱིཏཾ པཙྩུཔྤནྣཾ ཨནཱགཏཉྩ ཨཏྟནོ པཝཏྟིཾ དསྶེནྟོ ཏེསཉྩ ཨོཝཱདཾ དེནྟོ –

    Katakammaṃ pucchito pubbe nibbattaṭṭhānato paṭṭhāya atītaṃ paccuppannaṃ anāgatañca attano pavattiṃ dassento tesañca ovādaṃ dento –

    ༢༣༠.

    230.

    ‘‘ནགརཾ ཨཏྠི པཎྞཱནཾ, ཨེརཀཙྪནྟི ཝིསྶུཏཾ།

    ‘‘Nagaraṃ atthi paṇṇānaṃ, erakacchanti vissutaṃ;

    ཏཏྠ སེཊྛི པུརེ ཨཱསིཾ, དྷནཔཱལོཏི མཾ ཝིདཱུ༎

    Tattha seṭṭhi pure āsiṃ, dhanapāloti maṃ vidū.

    ༢༣༡.

    231.

    ‘‘ཨསཱིཏི སཀཊཝཱཧཱནཾ, ཧིརཉྙསྶ ཨཧོསི མེ།

    ‘‘Asīti sakaṭavāhānaṃ, hiraññassa ahosi me;

    པཧཱུཏཾ མེ ཛཱཏརཱུཔཾ, མུཏྟཱ ཝེལུ༹རིཡཱ བཧཱུ༎

    Pahūtaṃ me jātarūpaṃ, muttā veḷuriyā bahū.

    ༢༣༢.

    232.

    ‘‘ཏཱཝ མཧདྡྷནསྶཱཔི, ན མེ དཱཏུཾ པིཡཾ ཨཧུ།

    ‘‘Tāva mahaddhanassāpi, na me dātuṃ piyaṃ ahu;

    པིདཧིཏྭཱ དྭཱརཾ བྷུཉྫིཾ, མཱ མཾ ཡཱཙནཀཱདྡསུཾ༎

    Pidahitvā dvāraṃ bhuñjiṃ, mā maṃ yācanakāddasuṃ.

    ༢༣༣.

    233.

    ‘‘ཨསྶདྡྷོ མཙྪརཱི ཙཱསིཾ, ཀདརིཡོ པརིབྷཱསཀོ།

    ‘‘Assaddho maccharī cāsiṃ, kadariyo paribhāsako;

    དདནྟཱནཾ ཀརོནྟཱནཾ, ཝཱརཡིསྶཾ བཧཱུ ཛནེ༎

    Dadantānaṃ karontānaṃ, vārayissaṃ bahū jane.

    ༢༣༤.

    234.

    ‘‘ཝིཔཱཀོ ནཏྠི དཱནསྶ, སཾཡམསྶ ཀུཏོ ཕལཾ།

    ‘‘Vipāko natthi dānassa, saṃyamassa kuto phalaṃ;

    པོཀྑརཉྙོདཔཱནཱནི, ཨཱརཱམཱནི ཙ རོཔིཏེ།

    Pokkharaññodapānāni, ārāmāni ca ropite;

    པཔཱཡོ ཙ ཝིནཱསེསིཾ, དུགྒེ སངྐམནཱནི ཙ༎

    Papāyo ca vināsesiṃ, dugge saṅkamanāni ca.

    ༢༣༥.

    235.

    ‘‘སྭཱཧཾ ཨཀཏཀལྱཱཎོ, ཀཏཔཱཔོ ཏཏོ ཙུཏོ།

    ‘‘Svāhaṃ akatakalyāṇo, katapāpo tato cuto;

    ཨུཔཔནྣོ པེཏྟིཝིསཡཾ, ཁུཔྤིཔཱསསམཔྤིཏོ༎

    Upapanno pettivisayaṃ, khuppipāsasamappito.

    ༢༣༦.

    236.

    ‘‘པཉྩཔཎྞཱས ཝསྶཱནི, ཡཏོ ཀཱལངྐཏོ ཨཧཾ།

    ‘‘Pañcapaṇṇāsa vassāni, yato kālaṅkato ahaṃ;

    ནཱབྷིཛཱནཱམི བྷུཏྟཾ ཝཱ, པཱིཏཾ ཝཱ པན པཱནིཡཾ༎

    Nābhijānāmi bhuttaṃ vā, pītaṃ vā pana pāniyaṃ.

    ༢༣༧.

    237.

    ‘‘ཡོ སཾཡམོ སོ ཝིནཱསོ, ཡོ ཝིནཱསོ སོ སཾཡམོ།

    ‘‘Yo saṃyamo so vināso, yo vināso so saṃyamo;

    པེཏཱ ཧི ཀིར ཛཱནནྟི, ཡོ སཾཡམོ སོ ཝིནཱསོ༎

    Petā hi kira jānanti, yo saṃyamo so vināso.

    ༢༣༨.

    238.

    ‘‘ཨཧཾ པུརེ སཾཡམིསྶཾ, ནཱདཱསིཾ བཧུཀེ དྷནེ།

    ‘‘Ahaṃ pure saṃyamissaṃ, nādāsiṃ bahuke dhane;

    སནྟེསུ དེཡྻདྷམྨེསུ, དཱིཔཾ ནཱཀཱསིམཏྟནོ།

    Santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākāsimattano;

    སྭཱཧཾ པཙྪཱནུཏཔྤཱམི, ཨཏྟཀམྨཕལཱུཔགོ༎

    Svāhaṃ pacchānutappāmi, attakammaphalūpago.

    ༢༣༩.

    239.

    ‘‘ཨུདྡྷཾ ཙཏཱུཧི མཱསེཧི, ཀཱལཀིརིཡཱ བྷཝིསྶཏི།

    ‘‘Uddhaṃ catūhi māsehi, kālakiriyā bhavissati;

    ཨེཀནྟཀཊུཀཾ གྷོརཾ, ནིརཡཾ པཔཏིསྶཧཾ༎

    Ekantakaṭukaṃ ghoraṃ, nirayaṃ papatissahaṃ.

    ༢༤༠.

    240.

    ‘‘ཙཏུཀྐཎྞཾ ཙཏུདྭཱརཾ, ཝིབྷཏྟཾ བྷཱགསོ མིཏཾ།

    ‘‘Catukkaṇṇaṃ catudvāraṃ, vibhattaṃ bhāgaso mitaṃ;

    ཨཡོཔཱཀཱརཔརིཡནྟཾ, ཨཡསཱ པཊིཀུཛྫིཏཾ༎

    Ayopākārapariyantaṃ, ayasā paṭikujjitaṃ.

    ༢༤༡.

    241.

    ‘‘ཏསྶ ཨཡོམཡཱ བྷཱུམི, ཛལིཏཱ ཏེཛསཱ ཡུཏཱ།

    ‘‘Tassa ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;

    སམནྟཱ ཡོཛནསཏཾ, ཕརིཏྭཱ ཏིཊྛཏི སབྦདཱ༎

    Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhati sabbadā.

    ༢༤༢.

    242.

    ‘‘ཏཏྠཱཧཾ དཱིགྷམདྡྷཱནཾ, དུཀྑཾ ཝེདིསྶ ཝེདནཾ།

    ‘‘Tatthāhaṃ dīghamaddhānaṃ, dukkhaṃ vedissa vedanaṃ;

    ཕལཾ པཱཔསྶ ཀམྨསྶ, ཏསྨཱ སོཙཱམཧཾ བྷུསཾ༎

    Phalaṃ pāpassa kammassa, tasmā socāmahaṃ bhusaṃ.

    ༢༤༣.

    243.

    ‘‘ཏཾ ཝཱ ཝདཱམི བྷདྡཾ ཝོ, ཡཱཝནྟེཏྠ སམཱགཏཱ།

    ‘‘Taṃ vā vadāmi bhaddaṃ vo, yāvantettha samāgatā;

    མཱཀཏྠ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཨཱཝི ཝཱ ཡདི ཝཱ རཧོ༎

    Mākattha pāpakaṃ kammaṃ, āvi vā yadi vā raho.

    ༢༤༤.

    244.

    ‘‘སཙེ ཏཾ པཱཔཀཾ ཀམྨཾ, ཀརིསྶཐ ཀརོཐ ཝཱ།

    ‘‘Sace taṃ pāpakaṃ kammaṃ, karissatha karotha vā;

    ན ཝོ དུཀྑཱ པམུཏྱཏྠི, ཨུཔྤཙྩཱཔི པལཱཡཏཾ༎

    Na vo dukkhā pamutyatthi, uppaccāpi palāyataṃ.

    ༢༤༥.

    245.

    ‘‘མཏྟེཡྻཱ ཧོཐ པེཏྟེཡྻཱ, ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཀཱ།

    ‘‘Matteyyā hotha petteyyā, kule jeṭṭhāpacāyikā;

    སཱམཉྙཱ ཧོཐ བྲཧྨཉྙཱ, ཨེཝཾ སགྒཾ གམིསྶཐཱ’’ཏི༎ –

    Sāmaññā hotha brahmaññā, evaṃ saggaṃ gamissathā’’ti. –

    ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི།

    Imā gāthā abhāsi.

    ༢༣༠-༢༣༡. ཏཏྠ པཎྞཱནནྟི པཎྞཱནཱམརཊྛསྶ ཨེཝཾནཱམཀཱནཾ རཱཛཱུནཾ། ཨེརཀཙྪནྟི ཏསྶ ནགརསྶ ནཱམཾ། ཏཏྠཱཏི ཏསྨིཾ ནགརེ། པུརེཏི པུབྦེ ཨཏཱིཏཏྟབྷཱཝེ ། དྷནཔཱལོཏི མཾ ཝིདཱུཏི ‘‘དྷནཔཱལསེཊྛཱི’’ཏི མཾ ཛཱནནྟི། ཏཡིདཾ ནཱམཾ ཏདཱ མཡ྄ཧཾ ཨཏྠཱནུགཏམེཝཱཏི དསྶེནྟོ ‘‘ཨསཱིཏཱི’’ཏི གཱཐམཱཧ། ཏཏྠ ཨསཱིཏི སཀཊཝཱཧཱནནྟི ཝཱིསཏིཁཱརིཀོ ཝཱཧོ, ཡོ སཀཊནྟི ཝུཙྩཏི། ཏེསཾ སཀཊཝཱཧཱནཾ ཨསཱིཏི ཧིརཉྙསྶ ཏཐཱ ཀཧཱཔཎསྶ ཙ མེ ཨཧོསཱིཏི ཡོཛནཱ། པཧཱུཏཾ མེ ཛཱཏརཱུཔནྟི སུཝཎྞམྤི པཧཱུཏཾ ཨནེཀབྷཱརཔརིམཱཎཾ ཨཧོསཱིཏི སམྦནྡྷོ།

    230-231. Tattha paṇṇānanti paṇṇānāmaraṭṭhassa evaṃnāmakānaṃ rājūnaṃ. Erakacchanti tassa nagarassa nāmaṃ. Tatthāti tasmiṃ nagare. Pureti pubbe atītattabhāve . Dhanapāloti maṃ vidūti ‘‘dhanapālaseṭṭhī’’ti maṃ jānanti. Tayidaṃ nāmaṃ tadā mayhaṃ atthānugatamevāti dassento ‘‘asītī’’ti gāthamāha. Tattha asīti sakaṭavāhānanti vīsatikhāriko vāho, yo sakaṭanti vuccati. Tesaṃ sakaṭavāhānaṃ asīti hiraññassa tathā kahāpaṇassa ca me ahosīti yojanā. Pahūtaṃ me jātarūpanti suvaṇṇampi pahūtaṃ anekabhāraparimāṇaṃ ahosīti sambandho.

    ༢༣༢-༢༣༣. མེ དཱཏུཾ པིཡཾ ཨཧཱུཏི དཱནཾ དཱཏུཾ མཡ྄ཧཾ པིཡཾ ནཱཧོསི། མཱ མཾ ཡཱཙནཀཱདྡསུནྟི ‘‘ཡཱཙཀཱ མཱ མཾ པསྶིཾསཱུ’’ཏི པིདཧིཏྭཱ གེཧདྭཱརཾ བྷུཉྫཱམི། ཀདརིཡོཏི ཐདྡྷམཙྪརཱི། པརིབྷཱསཀོཏི དཱནཾ དེནྟེ དིསྭཱ བྷཡེན སནྟཛྫཀོ། དདནྟཱནཾ ཀརོནྟཱནནྟི ཨུཔཡོགཏྠེ སཱམིཝཙནཾ, དཱནཱནི དདནྟེ པུཉྙཱནི ཀརོནྟེ། བཧཱུ ཛནེཏི བཧཱུ སཏྟེ། དདནྟཱནཾ ཝཱ ཀརོནྟཱནཾ ཝཱ སམུདཱཡབྷཱུཏཾ བཧུཾ ཛནཾ པུཉྙཀམྨཏོ ཝཱརཡིསྶཾ ནིཝཱརེསིཾ།

    232-233.Name dātuṃ piyaṃ ahūti dānaṃ dātuṃ mayhaṃ piyaṃ nāhosi. Mā maṃ yācanakāddasunti ‘‘yācakā mā maṃ passiṃsū’’ti pidahitvā gehadvāraṃ bhuñjāmi. Kadariyoti thaddhamaccharī. Paribhāsakoti dānaṃ dente disvā bhayena santajjako. Dadantānaṃ karontānanti upayogatthe sāmivacanaṃ, dānāni dadante puññāni karonte. Bahū janeti bahū satte. Dadantānaṃ vā karontānaṃ vā samudāyabhūtaṃ bahuṃ janaṃ puññakammato vārayissaṃ nivāresiṃ.

    ༢༣༤-༢༣༦. ཝིཔཱཀོ ནཏྠི དཱནསྶཱཏིཨཱདི དཱནཱདཱིནཾ ནིཝཱརཎེ ཀཱརཎདསྶནཾ། ཏཏྠ ཝིཔཱཀོ ནཏྠི དཱནསྶཱཏི དཱནཀམྨསྶ ཕལཾ ནཱམ ནཏྠི, ཀེཝལཾ པུཉྙཾ པུཉྙནྟི དྷནཝིནཱསོ ཨེཝཱཏི དཱིཔེཏི། སཾཡམསྶཱཏི སཱིལསཾཡམསྶ། ཀུཏོ ཕལནྟི ཀུཏོ ནཱམ ཕལཾ ལབྦྷཏི, ནིརཏྠཀམེཝ སཱིལརཀྑཎནྟི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ཨཱརཱམཱནཱིཏི ཨཱརཱམཱུཔཝནཱནཱིཏི ཨཏྠོ། པཔཱཡོཏི པཱནཱིཡསཱལཱ། དུགྒེཏི ཨུདཀཙིཀྑལླཱནཾ ཝསེན དུགྒམཊྛཱནཱནི། སངྐམནཱནཱིཏི སེཏུཡོ། ཏཏོ ཙུཏོཏི ཏཏོ མནུསྶལོཀཏོ ཙུཏོ། པཉྩཔཎྞཱསཱཏི པཉྩཔཉྙཱས། ཡཏོ ཀཱལངྐཏོ ཨཧནྟི ཡདཱ ཀཱལཀཏཱ ཨཧཾ, ཏཏོ པཊྛཱཡ། ནཱབྷིཛཱནཱམཱིཏི ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ བྷུཏྟཾ ཝཱ པཱིཏཾ ཝཱ ཀིཉྩི ན ཛཱནཱམི།

    234-236.Vipāko natthi dānassātiādi dānādīnaṃ nivāraṇe kāraṇadassanaṃ. Tattha vipāko natthi dānassāti dānakammassa phalaṃ nāma natthi, kevalaṃ puññaṃ puññanti dhanavināso evāti dīpeti. Saṃyamassāti sīlasaṃyamassa. Kuto phalanti kuto nāma phalaṃ labbhati, niratthakameva sīlarakkhaṇanti adhippāyo. Ārāmānīti ārāmūpavanānīti attho. Papāyoti pānīyasālā. Duggeti udakacikkhallānaṃ vasena duggamaṭṭhānāni. Saṅkamanānīti setuyo. Tato cutoti tato manussalokato cuto. Pañcapaṇṇāsāti pañcapaññāsa. Yato kālaṅkato ahanti yadā kālakatā ahaṃ, tato paṭṭhāya. Nābhijānāmīti ettakaṃ kālaṃ bhuttaṃ vā pītaṃ vā kiñci na jānāmi.

    ༢༣༧-༣༨. ཡོ སཾཡམོ སོ ཝིནཱསོཏི ལོབྷཱདིཝསེན ཡཾ སཾཡམནཾ ཀསྶཙི ཨདཱནཾ, སོ ཨིམེསཾ སཏྟཱནཾ ཝིནཱསོ ནཱམ པེཏཡོནིཡཾ ནིབྦཏྟཔེཏཱནཾ མཧཱབྱསནསྶ ཧེཏུབྷཱཝཏོ། ‘‘ཡོ ཝིནཱསོ སོ སཾཡམོ’’ཏི ཨིམིནཱ ཡཐཱཝུཏྟསྶ ཨཏྠསྶ ཨེཀནྟིཀབྷཱཝཾ ཝདཏི། པེཏཱ ཧི ཀིར ཛཱནནྟཱིཏི ཨེཏྠ ཧི-སདྡོ ཨཝདྷཱརཎེ, ཀིར-སདྡོ ཨརུཙིསཱུཙནེ། ‘‘སཾཡམོ དེཡྻདྷམྨསྶ ཨཔརིཙྩཱགོ ཝིནཱསཧེཏཱུ’’ཏི ཨིམམཏྠཾ པེཏཱ ཨེཝ ཀིར ཛཱནནྟི པཙྩཀྑཏོ ཨནུབྷུཡྻམཱནཏྟཱ, ན མནུསྶཱཏི། ནཡིདཾ ཡུཏྟཾ མནུསྶཱནམྤི པེཏཱནཾ ཝིཡ ཁུཔྤིཔཱསཱདཱིཧི ཨབྷིབྷུཡྻམཱནཱནཾ དིསྶམཱནཏྟཱ། པེཏཱ པན པུརིམཏྟབྷཱཝེ ཀཏཀམྨསྶ པཱཀཊབྷཱཝཏོ ཏམཏྠཾ སུཊྛུཏརཾ ཛཱནནྟི། ཏེནཱཧ – ‘‘ཨཧཾ པུརེ སཾཡམིསྶ’’ནྟིཨཱདི། ཏཏྠ སཾཡམིསྶནྟི སཡམྤི དཱནཱདིཔུཉྙཀིརིཡཏོ སཾཡམནཾ སངྐོཙཾ ཨཀཱསིཾ། བཧུཀེ དྷནེཏི མཧནྟེ དྷནེ ཝིཛྫམཱནེ།

    237-38.Yo saṃyamo so vināsoti lobhādivasena yaṃ saṃyamanaṃ kassaci adānaṃ, so imesaṃ sattānaṃ vināso nāma petayoniyaṃ nibbattapetānaṃ mahābyasanassa hetubhāvato. ‘‘Yo vināso so saṃyamo’’ti iminā yathāvuttassa atthassa ekantikabhāvaṃ vadati. Petā hi kira jānantīti ettha hi-saddo avadhāraṇe, kira-saddo arucisūcane. ‘‘Saṃyamo deyyadhammassa apariccāgo vināsahetū’’ti imamatthaṃ petā eva kira jānanti paccakkhato anubhuyyamānattā, na manussāti. Nayidaṃ yuttaṃ manussānampi petānaṃ viya khuppipāsādīhi abhibhuyyamānānaṃ dissamānattā. Petā pana purimattabhāve katakammassa pākaṭabhāvato tamatthaṃ suṭṭhutaraṃ jānanti. Tenāha – ‘‘ahaṃ pure saṃyamissa’’ntiādi. Tattha saṃyamissanti sayampi dānādipuññakiriyato saṃyamanaṃ saṅkocaṃ akāsiṃ. Bahuke dhaneti mahante dhane vijjamāne.

    ༢༤༣. ནྟི ཏསྨཱ། ཝོཏི ཏུམྷེ། བྷདྡཾ ཝོཏི བྷདྡཾ ཀལྱཱཎཾ སུནྡརཾ ཏུམྷཱཀཾ ཧོཏཱུཏི ཝཙནསེསོ། ཡཱཝནྟེཏྠ སམཱགཏཱཏི ཡཱཝནྟོ ཡཱཝཏཀཱ ཨེཏྠ སམཱགཏཱ, ཏེ སབྦེ མམ ཝཙནཾ སུཎཱཐཱཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ཨཱཝཱིཏི པཀཱསནཾ པརེསཾ པཱཀཊཝསེན། རཧོཏི པཊིཙྪནྣཾ ཨཔཱཀཊཝསེན། ཨཱཝི ཝཱ པཱཎཱཏིཔཱཏཱདིམུསཱཝཱདཱདིཀཱཡཝཙཱིཔཡོགཝསེན, ཡདི ཝཱ རཧོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱདིཝསེན པཱཔཀཾ ལཱམཀཾ ཨཀུསལཀམྨཾ མཱཀཏྠ མཱ ཀརིཏྠ།

    243.Tanti tasmā. Voti tumhe. Bhaddaṃ voti bhaddaṃ kalyāṇaṃ sundaraṃ tumhākaṃ hotūti vacanaseso. Yāvantettha samāgatāti yāvanto yāvatakā ettha samāgatā, te sabbe mama vacanaṃ suṇāthāti adhippāyo. Āvīti pakāsanaṃ paresaṃ pākaṭavasena. Rahoti paṭicchannaṃ apākaṭavasena. Āvi vā pāṇātipātādimusāvādādikāyavacīpayogavasena, yadi vā raho abhijjhādivasena pāpakaṃ lāmakaṃ akusalakammaṃ mākattha mā karittha.

    ༢༤༤. སཙེ ཏཾ པཱཔཀཾ ཀམྨནྟི ཨཐ པན ཏཾ པཱཔཀམྨཾ ཨཱཡཏིཾ ཀརིསྶཐ, ཨེཏརཧི ཝཱ ཀརོཐ, ནིརཡཱདཱིསུ ཙཏཱུསུ ཨཔཱཡེསུ མནུསྶེསུ ཙ ཨཔྤཱཡུཀཏཱདིཝསེན ཏསྶ ཕལབྷཱུཏཱ དུཀྑཏོ པམུཏྟི པམོཀྑོ ནཱམ ནཏྠི། ཨུཔྤཙྩཱཔི པལཱཡཏནྟི ཨུཔྤཏིཏྭཱ ཨཱཀཱསེན གཙྪནྟཱནམྤི མོཀྑོ ནཏྠིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ། ‘‘ཨུཔེཙྩཱ’’ཏིཔི པཱལི༹, ཨིཏོ ཝཱ ཨེཏྟོ ཝཱ པལཱཡནྟེ ཏུམྷེ ཨནུབནྡྷིསྶཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡེན ཨུཔེཙྩ སཉྩིཙྩ པལཱཡནྟཱནམྤི ཏུམྷཱཀཾ ཏཏོ མོཀྑོ ནཏྠི, གཏིཀཱལཱདིཔཙྩཡནྟརསམཝཱཡེ པན སཏི ཝིཔཙྩཏིཡེཝཱཏི ཨཏྠོ། ཨཡཉྩ ཨཏྠོ –

    244.Sace taṃ pāpakaṃ kammanti atha pana taṃ pāpakammaṃ āyatiṃ karissatha, etarahi vā karotha, nirayādīsu catūsu apāyesu manussesu ca appāyukatādivasena tassa phalabhūtā dukkhato pamutti pamokkho nāma natthi. Uppaccāpi palāyatanti uppatitvā ākāsena gacchantānampi mokkho natthiyevāti attho. ‘‘Upeccā’’tipi pāḷi, ito vā etto vā palāyante tumhe anubandhissatīti adhippāyena upecca sañcicca palāyantānampi tumhākaṃ tato mokkho natthi, gatikālādipaccayantarasamavāye pana sati vipaccatiyevāti attho. Ayañca attho –

    ‘‘ན ཨནྟལིཀྑེ ན སམུདྡམཛ྄ཛྷེ, ན པབྦཏཱནཾ ཝིཝརཾ པཝིསྶ།

    ‘‘Na antalikkhe na samuddamajjhe, na pabbatānaṃ vivaraṃ pavissa;

    ན ཝིཛྫཏཱི སོ ཛགཏིཔྤདེསོ, ཡཏྠཊྛིཏོ མུཙྩེཡྻ པཱཔཀམྨཱ’’ཏི༎ (དྷ॰ པ॰ ༡༢༧; མི॰ པ॰ ༤.༢.༤) –

    Na vijjatī so jagatippadeso, yatthaṭṭhito mucceyya pāpakammā’’ti. (dha. pa. 127; mi. pa. 4.2.4) –

    ཨིམཱཡ གཱཐཱཡ དཱིཔེཏབྦོ།

    Imāya gāthāya dīpetabbo.

    ༢༤༥. མཏྟེཡྻཱཏི མཱཏུཧིཏཱ། ཧོཐཱཏི ཏེསཾ ཨུཔཊྛཱནཱདཱིནི ཀརོཐ། ཏཐཱ པེཏྟེཡྻཱཏི ཝེདིཏབྦཱ། ཀུལེ ཛེཊྛཱཔཙཱཡིཀཱཏི ཀུལེ ཛེཊྛཀཱནཾ ཨཔཙཱཡནཀརཱ། སཱམཉྙཱཏི སམཎཔཱུཛཀཱ། ཏཐཱ བྲཧྨཉྙཱཏི བཱཧིཏཔཱཔཔཱུཛཀཱཏི ཨཏྠོ། ཨེཝཾ སགྒཾ གམིསྶཐཱཏི ཨིམིནཱ མཡཱ ཝུཏྟནཡེན པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ དེཝལོཀཾ ཨུཔཔཛྫིསྶཐཱཏི ཨཏྠོ། ཡཾ པནེཏྠ ཨཏྠཏོ ན ཝིབྷཏྟཾ, ཏཾ ཧེཊྛཱ ཁལླཱཊིཡཔེཏཝཏྠུཨཱདཱིསུ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ།

    245.Matteyyāti mātuhitā. Hothāti tesaṃ upaṭṭhānādīni karotha. Tathā petteyyāti veditabbā. Kule jeṭṭhāpacāyikāti kule jeṭṭhakānaṃ apacāyanakarā. Sāmaññāti samaṇapūjakā. Tathā brahmaññāti bāhitapāpapūjakāti attho. Evaṃ saggaṃ gamissathāti iminā mayā vuttanayena puññāni katvā devalokaṃ upapajjissathāti attho. Yaṃ panettha atthato na vibhattaṃ, taṃ heṭṭhā khallāṭiyapetavatthuādīsu vuttanayeneva veditabbaṃ.

    ཏེ ཝཱཎིཛཱ ཏསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཾཝེགཛཱཏཱ ཏཾ ཨནུཀམྤམཱནཱ བྷཱཛནེཧི པཱནཱིཡཾ གཧེཏྭཱ ཏཾ སཡཱཔེཏྭཱ མུཁེ ཨཱསིཉྩིཾསུ། ཏཏོ མཧཱཛནེན བཧུཝེལཾ ཨཱསིཏྟཾ ཨུདཀཾ ཏསྶ པེཏསྶ པཱཔབལེན ཨདྷོགལ༹ཾ ན ཨོཏིཎྞཾ, ཀུཏོ པིཔཱསཾ པཊིཝིནེསྶཏི། ཏེ ཏཾ པུཙྪིཾསུ – ‘‘ཨཔི ཏེ ཀཱཙི ཨསྶཱསམཏྟཱ ལདྡྷཱ’’ཏི། སོ ཨཱཧ – ‘‘ཡདི མེ ཨེཏྟཀེཧི ཛནེཧི ཨེཏྟཀཾ ཝེལཾ ཨཱསིཉྩམཱནཾ ཨུདཀཾ ཨེཀབིནྡུམཏྟམྤི པརགལ༹ཾ པཝིཊྛཾ, ཨིཏོ པེཏཡོནིཏོ མོཀྑོ མཱ ཧོཏཱུ’’ཏི། ཨཐ ཏེ ཝཱཎིཛཱ ཏཾ སུཏྭཱ ཨཏིཝིཡ སཾཝེགཛཱཏཱ ‘‘ཨཏྠི པན ཀོཙི ཨུཔཱཡོ པིཔཱསཱཝཱུཔསམཱཡཱ’’ཏི ཨཱཧཾསུ། སོ ཨཱཧ – ‘‘ཨིམསྨིཾ པཱཔཀམྨེ ཁཱིཎེ ཏཐཱགཏསྶ ཝཱ ཏཐཱགཏསཱཝཀཱནཾ ཝཱ དཱནེ དིནྣེ མམ དཱནམུདྡིསིསྶཏི, ཨཧཾ ཨིཏོ པེཏཏྟཏོ མུཙྩིསྶཱམཱི’’ཏི། ཏཾ སུཏྭཱ ཝཱཎིཛཱ སཱཝཏྠིཾ གནྟྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཏཾ པཝཏྟིཾ ཨཱརོཙེཏྭཱ སརཎཱནི སཱིལཱནི ཙ གཧེཏྭཱ བུདྡྷཔྤམུཁསྶ བྷིཀྑུསངྒྷསྶ སཏྟཱཧཾ དཱནཾ དཏྭཱ ཏསྶ པེཏསྶ དཀྑིཎཾ ཨཱདིསིཾསུ། བྷགཝཱ ཏམཏྠཾ ཨཊྛུཔྤཏྟིཾ ཀཏྭཱ ཙཏུནྣཾ པརིསཱནཾ དྷམྨཾ དེསེསི། མཧཱཛནོ ཙ ལོབྷཱདིམཙྪེརམལཾ པཧཱཡ དཱནཱདིཔུཉྙཱབྷིརཏོ ཨཧོསཱིཏི།

    Te vāṇijā tassa vacanaṃ sutvā saṃvegajātā taṃ anukampamānā bhājanehi pānīyaṃ gahetvā taṃ sayāpetvā mukhe āsiñciṃsu. Tato mahājanena bahuvelaṃ āsittaṃ udakaṃ tassa petassa pāpabalena adhogaḷaṃ na otiṇṇaṃ, kuto pipāsaṃ paṭivinessati. Te taṃ pucchiṃsu – ‘‘api te kāci assāsamattā laddhā’’ti. So āha – ‘‘yadi me ettakehi janehi ettakaṃ velaṃ āsiñcamānaṃ udakaṃ ekabindumattampi paragaḷaṃ paviṭṭhaṃ, ito petayonito mokkho mā hotū’’ti. Atha te vāṇijā taṃ sutvā ativiya saṃvegajātā ‘‘atthi pana koci upāyo pipāsāvūpasamāyā’’ti āhaṃsu. So āha – ‘‘imasmiṃ pāpakamme khīṇe tathāgatassa vā tathāgatasāvakānaṃ vā dāne dinne mama dānamuddisissati, ahaṃ ito petattato muccissāmī’’ti. Taṃ sutvā vāṇijā sāvatthiṃ gantvā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā taṃ pavattiṃ ārocetvā saraṇāni sīlāni ca gahetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sattāhaṃ dānaṃ datvā tassa petassa dakkhiṇaṃ ādisiṃsu. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā catunnaṃ parisānaṃ dhammaṃ desesi. Mahājano ca lobhādimaccheramalaṃ pahāya dānādipuññābhirato ahosīti.

    དྷནཔཱལསེཊྛིཔེཏཝཏྠུཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

    Dhanapālaseṭṭhipetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / པེཏཝཏྠུཔཱལི༹ • Petavatthupāḷi / ༧. དྷནཔཱལསེཊྛིཔེཏཝཏྠུ • 7. Dhanapālaseṭṭhipetavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact