Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പേതവത്ഥു-അട്ഠകഥാ • Petavatthu-aṭṭhakathā |
൭. ധനപാലസേട്ഠിപേതവത്ഥുവണ്ണനാ
7. Dhanapālaseṭṭhipetavatthuvaṇṇanā
നഗ്ഗോ ദുബ്ബണ്ണരൂപോസീതി ഇദം സത്ഥരി ജേതവനേ വിഹരന്തേ ധനപാലപേതം ആരബ്ഭ വുത്തം. അനുപ്പന്നേ കിര ബുദ്ധേ പണ്ണരട്ഠേ ഏരകച്ഛനഗരേ ധനപാലകോ നാമ സേട്ഠി അഹോസി അസ്സദ്ധോ അപ്പസന്നോ കദരിയോ നത്ഥികദിട്ഠികോ. തസ്സ കിരിയാ പാളിതോ ഏവ വിഞ്ഞായതി. സോ കാലം കത്വാ മരുകന്താരേ പേതോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. തസ്സ താലക്ഖന്ധപ്പമാണോ കായോ അഹോസി, സമുട്ഠിതച്ഛവി ഫരുസോ, വിരൂപകേസോ, ഭയാനകോ, ദുബ്ബണ്ണോ അതിവിയ വിരൂപോ ബീഭച്ഛദസ്സനോ. സോ പഞ്ചപണ്ണാസ വസ്സാനി ഭത്തസിത്ഥം വാ ഉദകബിന്ദും വാ അലഭന്തോ വിസുക്ഖകണ്ഠോട്ഠജിവ്ഹോ ജിഘച്ഛാപിപാസാഭിഭൂതോ ഇതോ ചിതോ ച പരിബ്ഭമതി.
Naggo dubbaṇṇarūposīti idaṃ satthari jetavane viharante dhanapālapetaṃ ārabbha vuttaṃ. Anuppanne kira buddhe paṇṇaraṭṭhe erakacchanagare dhanapālako nāma seṭṭhi ahosi assaddho appasanno kadariyo natthikadiṭṭhiko. Tassa kiriyā pāḷito eva viññāyati. So kālaṃ katvā marukantāre peto hutvā nibbatti. Tassa tālakkhandhappamāṇo kāyo ahosi, samuṭṭhitacchavi pharuso, virūpakeso, bhayānako, dubbaṇṇo ativiya virūpo bībhacchadassano. So pañcapaṇṇāsa vassāni bhattasitthaṃ vā udakabinduṃ vā alabhanto visukkhakaṇṭhoṭṭhajivho jighacchāpipāsābhibhūto ito cito ca paribbhamati.
അഥ അമ്ഹാകം ഭഗവതി ലോകേ ഉപ്പജ്ജിത്വാ പവത്തിതവരധമ്മചക്കേ അനുക്കമേന സാവത്ഥിയം വിഹരന്തേ സാവത്ഥിവാസിനോ വാണിജാ പഞ്ചമത്താനി സകടസതാനി ഭണ്ഡസ്സ പൂരേത്വാ ഉത്തരാപഥം ഗന്ത്വാ ഭണ്ഡം വിക്കിണിത്വാ പടിലദ്ധഭണ്ഡം സകടേസു ആരോപേത്വാ പടിനിവത്തമാനാ സായന്ഹസമയേ അഞ്ഞതരം സുക്ഖനദിം പാപുണിത്വാ തത്ഥ യാനം മുഞ്ചിത്വാ രത്തിയം വാസം കപ്പേസും. അഥ സോ പേതോ പിപാസാഭിഭൂതോ പാനീയസ്സത്ഥായ ആഗന്ത്വാ തത്ഥ ബിന്ദുമത്തമ്പി പാനീയം അലഭിത്വാ വിഗതാസോ ഛിന്നമൂലോ വിയ താലോ ഛിന്നപാദോ പതി. തം ദിസ്വാ വാണിജാ –
Atha amhākaṃ bhagavati loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakke anukkamena sāvatthiyaṃ viharante sāvatthivāsino vāṇijā pañcamattāni sakaṭasatāni bhaṇḍassa pūretvā uttarāpathaṃ gantvā bhaṇḍaṃ vikkiṇitvā paṭiladdhabhaṇḍaṃ sakaṭesu āropetvā paṭinivattamānā sāyanhasamaye aññataraṃ sukkhanadiṃ pāpuṇitvā tattha yānaṃ muñcitvā rattiyaṃ vāsaṃ kappesuṃ. Atha so peto pipāsābhibhūto pānīyassatthāya āgantvā tattha bindumattampi pānīyaṃ alabhitvā vigatāso chinnamūlo viya tālo chinnapādo pati. Taṃ disvā vāṇijā –
൨൨൭.
227.
‘‘നഗ്ഗോ ദുബ്ബണ്ണരൂപോസി, കിസോ ധമനിസന്ഥതോ;
‘‘Naggo dubbaṇṇarūposi, kiso dhamanisanthato;
ഉപ്ഫാസുലികോ കിസികോ, കോ നു ത്വമസി മാരിസാ’’തി. –
Upphāsuliko kisiko, ko nu tvamasi mārisā’’ti. –
ഇമായ ഗാഥായ പുച്ഛിംസു. തതോ പേതോ –
Imāya gāthāya pucchiṃsu. Tato peto –
൨൨൮.
228.
‘‘അഹം ഭദന്തേ പേതോമ്ഹി, ദുഗ്ഗതോ യമലോകികോ;
‘‘Ahaṃ bhadante petomhi, duggato yamalokiko;
പാപകമ്മം കരിത്വാന, പേതലോകം ഇതോ ഗതോ’’തി. –
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gato’’ti. –
അത്താനം ആവികത്വാ പുന തേഹി –
Attānaṃ āvikatvā puna tehi –
൨൨൯.
229.
‘‘കിം നു കായേന വാചായ, മനസാ ദുക്കടം കതം;
‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;
കിസ്സകമ്മവിപാകേന, പേതലോകം ഇതോ ഗതോ’’തി. –
Kissakammavipākena, petalokaṃ ito gato’’ti. –
കതകമ്മം പുച്ഛിതോ പുബ്ബേ നിബ്ബത്തട്ഠാനതോ പട്ഠായ അതീതം പച്ചുപ്പന്നം അനാഗതഞ്ച അത്തനോ പവത്തിം ദസ്സേന്തോ തേസഞ്ച ഓവാദം ദേന്തോ –
Katakammaṃ pucchito pubbe nibbattaṭṭhānato paṭṭhāya atītaṃ paccuppannaṃ anāgatañca attano pavattiṃ dassento tesañca ovādaṃ dento –
൨൩൦.
230.
‘‘നഗരം അത്ഥി പണ്ണാനം, ഏരകച്ഛന്തി വിസ്സുതം;
‘‘Nagaraṃ atthi paṇṇānaṃ, erakacchanti vissutaṃ;
തത്ഥ സേട്ഠി പുരേ ആസിം, ധനപാലോതി മം വിദൂ.
Tattha seṭṭhi pure āsiṃ, dhanapāloti maṃ vidū.
൨൩൧.
231.
‘‘അസീതി സകടവാഹാനം, ഹിരഞ്ഞസ്സ അഹോസി മേ;
‘‘Asīti sakaṭavāhānaṃ, hiraññassa ahosi me;
പഹൂതം മേ ജാതരൂപം, മുത്താ വേളുരിയാ ബഹൂ.
Pahūtaṃ me jātarūpaṃ, muttā veḷuriyā bahū.
൨൩൨.
232.
‘‘താവ മഹദ്ധനസ്സാപി, ന മേ ദാതും പിയം അഹു;
‘‘Tāva mahaddhanassāpi, na me dātuṃ piyaṃ ahu;
പിദഹിത്വാ ദ്വാരം ഭുഞ്ജിം, മാ മം യാചനകാദ്ദസും.
Pidahitvā dvāraṃ bhuñjiṃ, mā maṃ yācanakāddasuṃ.
൨൩൩.
233.
‘‘അസ്സദ്ധോ മച്ഛരീ ചാസിം, കദരിയോ പരിഭാസകോ;
‘‘Assaddho maccharī cāsiṃ, kadariyo paribhāsako;
ദദന്താനം കരോന്താനം, വാരയിസ്സം ബഹൂ ജനേ.
Dadantānaṃ karontānaṃ, vārayissaṃ bahū jane.
൨൩൪.
234.
‘‘വിപാകോ നത്ഥി ദാനസ്സ, സംയമസ്സ കുതോ ഫലം;
‘‘Vipāko natthi dānassa, saṃyamassa kuto phalaṃ;
പോക്ഖരഞ്ഞോദപാനാനി, ആരാമാനി ച രോപിതേ;
Pokkharaññodapānāni, ārāmāni ca ropite;
പപായോ ച വിനാസേസിം, ദുഗ്ഗേ സങ്കമനാനി ച.
Papāyo ca vināsesiṃ, dugge saṅkamanāni ca.
൨൩൫.
235.
‘‘സ്വാഹം അകതകല്യാണോ, കതപാപോ തതോ ചുതോ;
‘‘Svāhaṃ akatakalyāṇo, katapāpo tato cuto;
ഉപപന്നോ പേത്തിവിസയം, ഖുപ്പിപാസസമപ്പിതോ.
Upapanno pettivisayaṃ, khuppipāsasamappito.
൨൩൬.
236.
‘‘പഞ്ചപണ്ണാസ വസ്സാനി, യതോ കാലങ്കതോ അഹം;
‘‘Pañcapaṇṇāsa vassāni, yato kālaṅkato ahaṃ;
നാഭിജാനാമി ഭുത്തം വാ, പീതം വാ പന പാനിയം.
Nābhijānāmi bhuttaṃ vā, pītaṃ vā pana pāniyaṃ.
൨൩൭.
237.
‘‘യോ സംയമോ സോ വിനാസോ, യോ വിനാസോ സോ സംയമോ;
‘‘Yo saṃyamo so vināso, yo vināso so saṃyamo;
പേതാ ഹി കിര ജാനന്തി, യോ സംയമോ സോ വിനാസോ.
Petā hi kira jānanti, yo saṃyamo so vināso.
൨൩൮.
238.
‘‘അഹം പുരേ സംയമിസ്സം, നാദാസിം ബഹുകേ ധനേ;
‘‘Ahaṃ pure saṃyamissaṃ, nādāsiṃ bahuke dhane;
സന്തേസു ദേയ്യധമ്മേസു, ദീപം നാകാസിമത്തനോ;
Santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākāsimattano;
സ്വാഹം പച്ഛാനുതപ്പാമി, അത്തകമ്മഫലൂപഗോ.
Svāhaṃ pacchānutappāmi, attakammaphalūpago.
൨൩൯.
239.
‘‘ഉദ്ധം ചതൂഹി മാസേഹി, കാലകിരിയാ ഭവിസ്സതി;
‘‘Uddhaṃ catūhi māsehi, kālakiriyā bhavissati;
ഏകന്തകടുകം ഘോരം, നിരയം പപതിസ്സഹം.
Ekantakaṭukaṃ ghoraṃ, nirayaṃ papatissahaṃ.
൨൪൦.
240.
‘‘ചതുക്കണ്ണം ചതുദ്വാരം, വിഭത്തം ഭാഗസോ മിതം;
‘‘Catukkaṇṇaṃ catudvāraṃ, vibhattaṃ bhāgaso mitaṃ;
അയോപാകാരപരിയന്തം, അയസാ പടികുജ്ജിതം.
Ayopākārapariyantaṃ, ayasā paṭikujjitaṃ.
൨൪൧.
241.
‘‘തസ്സ അയോമയാ ഭൂമി, ജലിതാ തേജസാ യുതാ;
‘‘Tassa ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;
സമന്താ യോജനസതം, ഫരിത്വാ തിട്ഠതി സബ്ബദാ.
Samantā yojanasataṃ, pharitvā tiṭṭhati sabbadā.
൨൪൨.
242.
‘‘തത്ഥാഹം ദീഘമദ്ധാനം, ദുക്ഖം വേദിസ്സ വേദനം;
‘‘Tatthāhaṃ dīghamaddhānaṃ, dukkhaṃ vedissa vedanaṃ;
ഫലം പാപസ്സ കമ്മസ്സ, തസ്മാ സോചാമഹം ഭുസം.
Phalaṃ pāpassa kammassa, tasmā socāmahaṃ bhusaṃ.
൨൪൩.
243.
‘‘തം വാ വദാമി ഭദ്ദം വോ, യാവന്തേത്ഥ സമാഗതാ;
‘‘Taṃ vā vadāmi bhaddaṃ vo, yāvantettha samāgatā;
മാകത്ഥ പാപകം കമ്മം, ആവി വാ യദി വാ രഹോ.
Mākattha pāpakaṃ kammaṃ, āvi vā yadi vā raho.
൨൪൪.
244.
‘‘സചേ തം പാപകം കമ്മം, കരിസ്സഥ കരോഥ വാ;
‘‘Sace taṃ pāpakaṃ kammaṃ, karissatha karotha vā;
ന വോ ദുക്ഖാ പമുത്യത്ഥി, ഉപ്പച്ചാപി പലായതം.
Na vo dukkhā pamutyatthi, uppaccāpi palāyataṃ.
൨൪൫.
245.
‘‘മത്തേയ്യാ ഹോഥ പേത്തേയ്യാ, കുലേ ജേട്ഠാപചായികാ;
‘‘Matteyyā hotha petteyyā, kule jeṭṭhāpacāyikā;
സാമഞ്ഞാ ഹോഥ ബ്രഹ്മഞ്ഞാ, ഏവം സഗ്ഗം ഗമിസ്സഥാ’’തി. –
Sāmaññā hotha brahmaññā, evaṃ saggaṃ gamissathā’’ti. –
ഇമാ ഗാഥാ അഭാസി.
Imā gāthā abhāsi.
൨൩൦-൨൩൧. തത്ഥ പണ്ണാനന്തി പണ്ണാനാമരട്ഠസ്സ ഏവംനാമകാനം രാജൂനം. ഏരകച്ഛന്തി തസ്സ നഗരസ്സ നാമം. തത്ഥാതി തസ്മിം നഗരേ. പുരേതി പുബ്ബേ അതീതത്തഭാവേ . ധനപാലോതി മം വിദൂതി ‘‘ധനപാലസേട്ഠീ’’തി മം ജാനന്തി. തയിദം നാമം തദാ മയ്ഹം അത്ഥാനുഗതമേവാതി ദസ്സേന്തോ ‘‘അസീതീ’’തി ഗാഥമാഹ. തത്ഥ അസീതി സകടവാഹാനന്തി വീസതിഖാരികോ വാഹോ, യോ സകടന്തി വുച്ചതി. തേസം സകടവാഹാനം അസീതി ഹിരഞ്ഞസ്സ തഥാ കഹാപണസ്സ ച മേ അഹോസീതി യോജനാ. പഹൂതം മേ ജാതരൂപന്തി സുവണ്ണമ്പി പഹൂതം അനേകഭാരപരിമാണം അഹോസീതി സമ്ബന്ധോ.
230-231. Tattha paṇṇānanti paṇṇānāmaraṭṭhassa evaṃnāmakānaṃ rājūnaṃ. Erakacchanti tassa nagarassa nāmaṃ. Tatthāti tasmiṃ nagare. Pureti pubbe atītattabhāve . Dhanapāloti maṃ vidūti ‘‘dhanapālaseṭṭhī’’ti maṃ jānanti. Tayidaṃ nāmaṃ tadā mayhaṃ atthānugatamevāti dassento ‘‘asītī’’ti gāthamāha. Tattha asīti sakaṭavāhānanti vīsatikhāriko vāho, yo sakaṭanti vuccati. Tesaṃ sakaṭavāhānaṃ asīti hiraññassa tathā kahāpaṇassa ca me ahosīti yojanā. Pahūtaṃ me jātarūpanti suvaṇṇampi pahūtaṃ anekabhāraparimāṇaṃ ahosīti sambandho.
൨൩൨-൨൩൩. ന മേ ദാതും പിയം അഹൂതി ദാനം ദാതും മയ്ഹം പിയം നാഹോസി. മാ മം യാചനകാദ്ദസുന്തി ‘‘യാചകാ മാ മം പസ്സിംസൂ’’തി പിദഹിത്വാ ഗേഹദ്വാരം ഭുഞ്ജാമി. കദരിയോതി ഥദ്ധമച്ഛരീ. പരിഭാസകോതി ദാനം ദേന്തേ ദിസ്വാ ഭയേന സന്തജ്ജകോ. ദദന്താനം കരോന്താനന്തി ഉപയോഗത്ഥേ സാമിവചനം, ദാനാനി ദദന്തേ പുഞ്ഞാനി കരോന്തേ. ബഹൂ ജനേതി ബഹൂ സത്തേ. ദദന്താനം വാ കരോന്താനം വാ സമുദായഭൂതം ബഹും ജനം പുഞ്ഞകമ്മതോ വാരയിസ്സം നിവാരേസിം.
232-233.Name dātuṃ piyaṃ ahūti dānaṃ dātuṃ mayhaṃ piyaṃ nāhosi. Mā maṃ yācanakāddasunti ‘‘yācakā mā maṃ passiṃsū’’ti pidahitvā gehadvāraṃ bhuñjāmi. Kadariyoti thaddhamaccharī. Paribhāsakoti dānaṃ dente disvā bhayena santajjako. Dadantānaṃ karontānanti upayogatthe sāmivacanaṃ, dānāni dadante puññāni karonte. Bahū janeti bahū satte. Dadantānaṃ vā karontānaṃ vā samudāyabhūtaṃ bahuṃ janaṃ puññakammato vārayissaṃ nivāresiṃ.
൨൩൪-൨൩൬. വിപാകോ നത്ഥി ദാനസ്സാതിആദി ദാനാദീനം നിവാരണേ കാരണദസ്സനം. തത്ഥ വിപാകോ നത്ഥി ദാനസ്സാതി ദാനകമ്മസ്സ ഫലം നാമ നത്ഥി, കേവലം പുഞ്ഞം പുഞ്ഞന്തി ധനവിനാസോ ഏവാതി ദീപേതി. സംയമസ്സാതി സീലസംയമസ്സ. കുതോ ഫലന്തി കുതോ നാമ ഫലം ലബ്ഭതി, നിരത്ഥകമേവ സീലരക്ഖണന്തി അധിപ്പായോ. ആരാമാനീതി ആരാമൂപവനാനീതി അത്ഥോ. പപായോതി പാനീയസാലാ. ദുഗ്ഗേതി ഉദകചിക്ഖല്ലാനം വസേന ദുഗ്ഗമട്ഠാനാനി. സങ്കമനാനീതി സേതുയോ. തതോ ചുതോതി തതോ മനുസ്സലോകതോ ചുതോ. പഞ്ചപണ്ണാസാതി പഞ്ചപഞ്ഞാസ. യതോ കാലങ്കതോ അഹന്തി യദാ കാലകതാ അഹം, തതോ പട്ഠായ. നാഭിജാനാമീതി ഏത്തകം കാലം ഭുത്തം വാ പീതം വാ കിഞ്ചി ന ജാനാമി.
234-236.Vipāko natthi dānassātiādi dānādīnaṃ nivāraṇe kāraṇadassanaṃ. Tattha vipāko natthi dānassāti dānakammassa phalaṃ nāma natthi, kevalaṃ puññaṃ puññanti dhanavināso evāti dīpeti. Saṃyamassāti sīlasaṃyamassa. Kuto phalanti kuto nāma phalaṃ labbhati, niratthakameva sīlarakkhaṇanti adhippāyo. Ārāmānīti ārāmūpavanānīti attho. Papāyoti pānīyasālā. Duggeti udakacikkhallānaṃ vasena duggamaṭṭhānāni. Saṅkamanānīti setuyo. Tato cutoti tato manussalokato cuto. Pañcapaṇṇāsāti pañcapaññāsa. Yato kālaṅkato ahanti yadā kālakatā ahaṃ, tato paṭṭhāya. Nābhijānāmīti ettakaṃ kālaṃ bhuttaṃ vā pītaṃ vā kiñci na jānāmi.
൨൩൭-൩൮. യോ സംയമോ സോ വിനാസോതി ലോഭാദിവസേന യം സംയമനം കസ്സചി അദാനം, സോ ഇമേസം സത്താനം വിനാസോ നാമ പേതയോനിയം നിബ്ബത്തപേതാനം മഹാബ്യസനസ്സ ഹേതുഭാവതോ. ‘‘യോ വിനാസോ സോ സംയമോ’’തി ഇമിനാ യഥാവുത്തസ്സ അത്ഥസ്സ ഏകന്തികഭാവം വദതി. പേതാ ഹി കിര ജാനന്തീതി ഏത്ഥ ഹി-സദ്ദോ അവധാരണേ, കിര-സദ്ദോ അരുചിസൂചനേ. ‘‘സംയമോ ദേയ്യധമ്മസ്സ അപരിച്ചാഗോ വിനാസഹേതൂ’’തി ഇമമത്ഥം പേതാ ഏവ കിര ജാനന്തി പച്ചക്ഖതോ അനുഭുയ്യമാനത്താ, ന മനുസ്സാതി. നയിദം യുത്തം മനുസ്സാനമ്പി പേതാനം വിയ ഖുപ്പിപാസാദീഹി അഭിഭുയ്യമാനാനം ദിസ്സമാനത്താ. പേതാ പന പുരിമത്തഭാവേ കതകമ്മസ്സ പാകടഭാവതോ തമത്ഥം സുട്ഠുതരം ജാനന്തി. തേനാഹ – ‘‘അഹം പുരേ സംയമിസ്സ’’ന്തിആദി. തത്ഥ സംയമിസ്സന്തി സയമ്പി ദാനാദിപുഞ്ഞകിരിയതോ സംയമനം സങ്കോചം അകാസിം. ബഹുകേ ധനേതി മഹന്തേ ധനേ വിജ്ജമാനേ.
237-38.Yo saṃyamo so vināsoti lobhādivasena yaṃ saṃyamanaṃ kassaci adānaṃ, so imesaṃ sattānaṃ vināso nāma petayoniyaṃ nibbattapetānaṃ mahābyasanassa hetubhāvato. ‘‘Yo vināso so saṃyamo’’ti iminā yathāvuttassa atthassa ekantikabhāvaṃ vadati. Petā hi kira jānantīti ettha hi-saddo avadhāraṇe, kira-saddo arucisūcane. ‘‘Saṃyamo deyyadhammassa apariccāgo vināsahetū’’ti imamatthaṃ petā eva kira jānanti paccakkhato anubhuyyamānattā, na manussāti. Nayidaṃ yuttaṃ manussānampi petānaṃ viya khuppipāsādīhi abhibhuyyamānānaṃ dissamānattā. Petā pana purimattabhāve katakammassa pākaṭabhāvato tamatthaṃ suṭṭhutaraṃ jānanti. Tenāha – ‘‘ahaṃ pure saṃyamissa’’ntiādi. Tattha saṃyamissanti sayampi dānādipuññakiriyato saṃyamanaṃ saṅkocaṃ akāsiṃ. Bahuke dhaneti mahante dhane vijjamāne.
൨൪൩. തന്തി തസ്മാ. വോതി തുമ്ഹേ. ഭദ്ദം വോതി ഭദ്ദം കല്യാണം സുന്ദരം തുമ്ഹാകം ഹോതൂതി വചനസേസോ. യാവന്തേത്ഥ സമാഗതാതി യാവന്തോ യാവതകാ ഏത്ഥ സമാഗതാ, തേ സബ്ബേ മമ വചനം സുണാഥാതി അധിപ്പായോ. ആവീതി പകാസനം പരേസം പാകടവസേന. രഹോതി പടിച്ഛന്നം അപാകടവസേന. ആവി വാ പാണാതിപാതാദിമുസാവാദാദികായവചീപയോഗവസേന, യദി വാ രഹോ അഭിജ്ഝാദിവസേന പാപകം ലാമകം അകുസലകമ്മം മാകത്ഥ മാ കരിത്ഥ.
243.Tanti tasmā. Voti tumhe. Bhaddaṃ voti bhaddaṃ kalyāṇaṃ sundaraṃ tumhākaṃ hotūti vacanaseso. Yāvantettha samāgatāti yāvanto yāvatakā ettha samāgatā, te sabbe mama vacanaṃ suṇāthāti adhippāyo. Āvīti pakāsanaṃ paresaṃ pākaṭavasena. Rahoti paṭicchannaṃ apākaṭavasena. Āvi vā pāṇātipātādimusāvādādikāyavacīpayogavasena, yadi vā raho abhijjhādivasena pāpakaṃ lāmakaṃ akusalakammaṃ mākattha mā karittha.
൨൪൪. സചേ തം പാപകം കമ്മന്തി അഥ പന തം പാപകമ്മം ആയതിം കരിസ്സഥ, ഏതരഹി വാ കരോഥ, നിരയാദീസു ചതൂസു അപായേസു മനുസ്സേസു ച അപ്പായുകതാദിവസേന തസ്സ ഫലഭൂതാ ദുക്ഖതോ പമുത്തി പമോക്ഖോ നാമ നത്ഥി. ഉപ്പച്ചാപി പലായതന്തി ഉപ്പതിത്വാ ആകാസേന ഗച്ഛന്താനമ്പി മോക്ഖോ നത്ഥിയേവാതി അത്ഥോ. ‘‘ഉപേച്ചാ’’തിപി പാളി, ഇതോ വാ ഏത്തോ വാ പലായന്തേ തുമ്ഹേ അനുബന്ധിസ്സതീതി അധിപ്പായേന ഉപേച്ച സഞ്ചിച്ച പലായന്താനമ്പി തുമ്ഹാകം തതോ മോക്ഖോ നത്ഥി, ഗതികാലാദിപച്ചയന്തരസമവായേ പന സതി വിപച്ചതിയേവാതി അത്ഥോ. അയഞ്ച അത്ഥോ –
244.Sace taṃ pāpakaṃ kammanti atha pana taṃ pāpakammaṃ āyatiṃ karissatha, etarahi vā karotha, nirayādīsu catūsu apāyesu manussesu ca appāyukatādivasena tassa phalabhūtā dukkhato pamutti pamokkho nāma natthi. Uppaccāpi palāyatanti uppatitvā ākāsena gacchantānampi mokkho natthiyevāti attho. ‘‘Upeccā’’tipi pāḷi, ito vā etto vā palāyante tumhe anubandhissatīti adhippāyena upecca sañcicca palāyantānampi tumhākaṃ tato mokkho natthi, gatikālādipaccayantarasamavāye pana sati vipaccatiyevāti attho. Ayañca attho –
‘‘ന അന്തലിക്ഖേ ന സമുദ്ദമജ്ഝേ, ന പബ്ബതാനം വിവരം പവിസ്സ;
‘‘Na antalikkhe na samuddamajjhe, na pabbatānaṃ vivaraṃ pavissa;
ന വിജ്ജതീ സോ ജഗതിപ്പദേസോ, യത്ഥട്ഠിതോ മുച്ചേയ്യ പാപകമ്മാ’’തി. (ധ॰ പ॰ ൧൨൭; മി॰ പ॰ ൪.൨.൪) –
Na vijjatī so jagatippadeso, yatthaṭṭhito mucceyya pāpakammā’’ti. (dha. pa. 127; mi. pa. 4.2.4) –
ഇമായ ഗാഥായ ദീപേതബ്ബോ.
Imāya gāthāya dīpetabbo.
൨൪൫. മത്തേയ്യാതി മാതുഹിതാ. ഹോഥാതി തേസം ഉപട്ഠാനാദീനി കരോഥ. തഥാ പേത്തേയ്യാതി വേദിതബ്ബാ. കുലേ ജേട്ഠാപചായികാതി കുലേ ജേട്ഠകാനം അപചായനകരാ. സാമഞ്ഞാതി സമണപൂജകാ. തഥാ ബ്രഹ്മഞ്ഞാതി ബാഹിതപാപപൂജകാതി അത്ഥോ. ഏവം സഗ്ഗം ഗമിസ്സഥാതി ഇമിനാ മയാ വുത്തനയേന പുഞ്ഞാനി കത്വാ ദേവലോകം ഉപപജ്ജിസ്സഥാതി അത്ഥോ. യം പനേത്ഥ അത്ഥതോ ന വിഭത്തം, തം ഹേട്ഠാ ഖല്ലാടിയപേതവത്ഥുആദീസു വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബം.
245.Matteyyāti mātuhitā. Hothāti tesaṃ upaṭṭhānādīni karotha. Tathā petteyyāti veditabbā. Kule jeṭṭhāpacāyikāti kule jeṭṭhakānaṃ apacāyanakarā. Sāmaññāti samaṇapūjakā. Tathā brahmaññāti bāhitapāpapūjakāti attho. Evaṃ saggaṃ gamissathāti iminā mayā vuttanayena puññāni katvā devalokaṃ upapajjissathāti attho. Yaṃ panettha atthato na vibhattaṃ, taṃ heṭṭhā khallāṭiyapetavatthuādīsu vuttanayeneva veditabbaṃ.
തേ വാണിജാ തസ്സ വചനം സുത്വാ സംവേഗജാതാ തം അനുകമ്പമാനാ ഭാജനേഹി പാനീയം ഗഹേത്വാ തം സയാപേത്വാ മുഖേ ആസിഞ്ചിംസു. തതോ മഹാജനേന ബഹുവേലം ആസിത്തം ഉദകം തസ്സ പേതസ്സ പാപബലേന അധോഗളം ന ഓതിണ്ണം, കുതോ പിപാസം പടിവിനേസ്സതി. തേ തം പുച്ഛിംസു – ‘‘അപി തേ കാചി അസ്സാസമത്താ ലദ്ധാ’’തി. സോ ആഹ – ‘‘യദി മേ ഏത്തകേഹി ജനേഹി ഏത്തകം വേലം ആസിഞ്ചമാനം ഉദകം ഏകബിന്ദുമത്തമ്പി പരഗളം പവിട്ഠം, ഇതോ പേതയോനിതോ മോക്ഖോ മാ ഹോതൂ’’തി. അഥ തേ വാണിജാ തം സുത്വാ അതിവിയ സംവേഗജാതാ ‘‘അത്ഥി പന കോചി ഉപായോ പിപാസാവൂപസമായാ’’തി ആഹംസു. സോ ആഹ – ‘‘ഇമസ്മിം പാപകമ്മേ ഖീണേ തഥാഗതസ്സ വാ തഥാഗതസാവകാനം വാ ദാനേ ദിന്നേ മമ ദാനമുദ്ദിസിസ്സതി, അഹം ഇതോ പേതത്തതോ മുച്ചിസ്സാമീ’’തി. തം സുത്വാ വാണിജാ സാവത്ഥിം ഗന്ത്വാ ഭഗവന്തം ഉപസങ്കമിത്വാ തം പവത്തിം ആരോചേത്വാ സരണാനി സീലാനി ച ഗഹേത്വാ ബുദ്ധപ്പമുഖസ്സ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ സത്താഹം ദാനം ദത്വാ തസ്സ പേതസ്സ ദക്ഖിണം ആദിസിംസു. ഭഗവാ തമത്ഥം അട്ഠുപ്പത്തിം കത്വാ ചതുന്നം പരിസാനം ധമ്മം ദേസേസി. മഹാജനോ ച ലോഭാദിമച്ഛേരമലം പഹായ ദാനാദിപുഞ്ഞാഭിരതോ അഹോസീതി.
Te vāṇijā tassa vacanaṃ sutvā saṃvegajātā taṃ anukampamānā bhājanehi pānīyaṃ gahetvā taṃ sayāpetvā mukhe āsiñciṃsu. Tato mahājanena bahuvelaṃ āsittaṃ udakaṃ tassa petassa pāpabalena adhogaḷaṃ na otiṇṇaṃ, kuto pipāsaṃ paṭivinessati. Te taṃ pucchiṃsu – ‘‘api te kāci assāsamattā laddhā’’ti. So āha – ‘‘yadi me ettakehi janehi ettakaṃ velaṃ āsiñcamānaṃ udakaṃ ekabindumattampi paragaḷaṃ paviṭṭhaṃ, ito petayonito mokkho mā hotū’’ti. Atha te vāṇijā taṃ sutvā ativiya saṃvegajātā ‘‘atthi pana koci upāyo pipāsāvūpasamāyā’’ti āhaṃsu. So āha – ‘‘imasmiṃ pāpakamme khīṇe tathāgatassa vā tathāgatasāvakānaṃ vā dāne dinne mama dānamuddisissati, ahaṃ ito petattato muccissāmī’’ti. Taṃ sutvā vāṇijā sāvatthiṃ gantvā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā taṃ pavattiṃ ārocetvā saraṇāni sīlāni ca gahetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sattāhaṃ dānaṃ datvā tassa petassa dakkhiṇaṃ ādisiṃsu. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā catunnaṃ parisānaṃ dhammaṃ desesi. Mahājano ca lobhādimaccheramalaṃ pahāya dānādipuññābhirato ahosīti.
ധനപാലസേട്ഠിപേതവത്ഥുവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dhanapālaseṭṭhipetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / പേതവത്ഥുപാളി • Petavatthupāḷi / ൭. ധനപാലസേട്ഠിപേതവത്ഥു • 7. Dhanapālaseṭṭhipetavatthu