Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
2. து³தியபாராஜிகங்
2. Dutiyapārājikaṃ
த⁴னியவத்து²வண்ணனா
Dhaniyavatthuvaṇṇanā
84. து³தியே ராஜூஹி ஏவ பரிக்³க³ஹிதத்தா ‘‘ராஜக³ஹ’’ந்தி லத்³த⁴னாமகே ஸமீபத்தே²ன, அதி⁴கரணத்தே²ன ச படிலத்³த⁴பு⁴ம்மவிப⁴த்திகே கி³ஜ்ஜ²கூடே பப்³ப³தே சதூஹி விஹாரேஹி விஹரந்தோதி அதி⁴ப்பாயோ. தஸ்ஸ ‘‘வஸ்ஸங் உபக³ச்சி²ங்ஸூ’’தி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. தயோ ஏவ ஹி ஞத்திங் ட²பெத்வா க³ணகம்மங் கரொந்தி, ந ததோ ஊனா அதி⁴கா வா அகிரியத்தா. தத்த² வினயபரியாயேன ஸங்க⁴க³ணபுக்³க³லகம்மகோஸல்லத்த²ங் இத³ங் பகிண்ணகங் வேதி³தப்³ப³ங் – அத்தி² ஸங்க⁴கம்மங் ஸங்கோ⁴ ஏவ கரோதி, ந க³ணோ ந புக்³க³லோ, தங் அபலோகனகம்மஸ்ஸ கம்மலக்க²ணேகதே³ஸங் ட²பெத்வா இதரங் சதுப்³பி³த⁴ம்பி கம்மங் வேதி³தப்³ப³ங். அத்தி² ஸங்க⁴கம்மங் ஸங்கோ⁴ ச கரோதி, க³ணோ ச கரோதி, புக்³க³லோ ச கரோதி. கிஞ்சாதி? யங் புப்³பே³ ட²பிதங். வுத்தஞ்ஹேதங் பரிவாரட்ட²கதா²யங் ‘‘யஸ்மிங் விஹாரே த்³வே தயோ ஜனா வஸந்தி , தேஹி நிஸீதி³த்வா கதம்பி ஸங்கே⁴ன கதஸதி³ஸமேவ. யஸ்மிங் பன விஹாரே ஏகோ பி⁴க்கு² ஹோதி, தேன பி⁴க்கு²னா உபோஸத²தி³வஸே புப்³ப³கரணபுப்³ப³கிச்சங் கத்வா நிஸின்னேன கதம்பி கதிகவத்தங் ஸங்கே⁴ன கதஸதி³ஸமேவ ஹோதீ’’தி (பரி॰ அட்ட²॰ 495-496). புனபி வுத்தங் ‘‘ஏகபி⁴க்கு²கே பன விஹாரே ஏகேன ஸாவிதேபி புரிமகதிகா படிப்பஸ்ஸம்ப⁴தி ஏவா’’தி. அத்தி² க³ணகம்மங் ஸங்கோ⁴ கரோதி, க³ணோ கரோதி, புக்³க³லோ கரோதி, தங் தயோ பாரிஸுத்³தி⁴உபோஸதா² அஞ்ஞேஸங் ஸந்திகே கரீயந்தி, தஸ்ஸ வஸேன வேதி³தப்³ப³ங். அத்தி² க³ணகம்மங் க³ணோவ கரோதி, ந ஸங்கோ⁴ ந புக்³க³லோ, தங் பாரிஸுத்³தி⁴உபோஸதோ² அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஆரோசனவஸேன கரீயதி, தஸ்ஸ வஸேன வேதி³தப்³ப³ங். அத்தி² புக்³க³லகம்மங் புக்³க³லோவ கரோதி, ந ஸங்கோ⁴ ந க³ணோ, தங் அதி⁴ட்டா²னுபோஸத²வஸேன வேதி³தப்³ப³ங். அத்தி² க³ணகம்மங் ஏகச்சோவ க³ணோ கரோதி, ஏகச்சோ ந கரோதி, தத்த² அஞத்திகங் த்³வே ஏவ கரொந்தி, ந தயோ. ஸஞத்திகங் தயோவ கரொந்தி, ந ததோ ஊனா அதி⁴கா வா, தேன வுத்தங் ‘‘தயோ ஏவ ஹி ஞத்திங் ட²பெத்வா க³ணகம்மங் கரொந்தி, ந ததோ ஊனா அதி⁴கா வா அகிரியத்தா’’தி. தஸ்மா தயோவ வினயபரியாயேன ஸம்பஹுலா, ந ததோ உத்³த⁴ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அனுக³ண்டி²பதே³ பன ‘‘கிஞ்சாபி கம்மலக்க²ணங் தயோவ கரொந்தி, அத² கோ² தேஹி கதங் ஸங்கே⁴ன கதஸதி³ஸந்தி வுத்தத்தா ஏகேன பரியாயேன தயோ ஜனா வினயபரியாயேனபி ஸங்கோ⁴’’தி வுத்தங், இத³ங் ஸப்³ப³ம்பி வினயகம்மங் உபாதா³ய வுத்தங், லாப⁴ங் பன உபாதா³ய அந்தமஸோ ஏகோபி அனுபஸம்பன்னோபி ‘‘ஸங்கோ⁴’’தி ஸங்க்²யங் க³ச்ச²தி கிர. பவாரணாதி³வஸஸ்ஸ அருணுக்³க³மனஸமனந்தரமேவ ‘‘வுத்த²க³ஸ்ஸா’’தி வுச்சந்தி, உக்கங்ஸனயேன ‘‘பாடிபத³தி³வஸதோ பட்டா²யா’’தி வுத்தங், தேனேவ ‘‘மஹாபவாரணாய பவாரிதா’’தி வுத்தங். அஞ்ஞதா² அந்தராயேன அபவாரிதா ‘‘வுத்த²வஸ்ஸா’’தி ந வுச்சந்தீதி ஆபஜ்ஜதி. த²ம்பா⁴தி³ கட்ட²கம்மந்தி வேதி³தப்³ப³ங். கேசி தனுகங் தா³ருத்த²ம்ப⁴ங் அந்தோகத்வா மத்திகாமயங் த²ம்ப⁴ங் கரொந்தி, அயங் பன ததா² ந அகாஸி, தேன வுத்தங் ‘‘ஸப்³ப³மத்திகாமயங் குடிகங் கரித்வா’’தி. தேலமிஸ்ஸாய தம்ப³மத்திகாய.
84. Dutiye rājūhi eva pariggahitattā ‘‘rājagaha’’nti laddhanāmake samīpatthena, adhikaraṇatthena ca paṭiladdhabhummavibhattike gijjhakūṭe pabbate catūhi vihārehi viharantoti adhippāyo. Tassa ‘‘vassaṃ upagacchiṃsū’’ti iminā sambandho veditabbo. Tayo eva hi ñattiṃ ṭhapetvā gaṇakammaṃ karonti, na tato ūnā adhikā vā akiriyattā. Tattha vinayapariyāyena saṅghagaṇapuggalakammakosallatthaṃ idaṃ pakiṇṇakaṃ veditabbaṃ – atthi saṅghakammaṃ saṅgho eva karoti, na gaṇo na puggalo, taṃ apalokanakammassa kammalakkhaṇekadesaṃ ṭhapetvā itaraṃ catubbidhampi kammaṃ veditabbaṃ. Atthi saṅghakammaṃ saṅgho ca karoti, gaṇo ca karoti, puggalo ca karoti. Kiñcāti? Yaṃ pubbe ṭhapitaṃ. Vuttañhetaṃ parivāraṭṭhakathāyaṃ ‘‘yasmiṃ vihāre dve tayo janā vasanti , tehi nisīditvā katampi saṅghena katasadisameva. Yasmiṃ pana vihāre eko bhikkhu hoti, tena bhikkhunā uposathadivase pubbakaraṇapubbakiccaṃ katvā nisinnena katampi katikavattaṃ saṅghena katasadisameva hotī’’ti (pari. aṭṭha. 495-496). Punapi vuttaṃ ‘‘ekabhikkhuke pana vihāre ekena sāvitepi purimakatikā paṭippassambhati evā’’ti. Atthi gaṇakammaṃ saṅgho karoti, gaṇo karoti, puggalo karoti, taṃ tayo pārisuddhiuposathā aññesaṃ santike karīyanti, tassa vasena veditabbaṃ. Atthi gaṇakammaṃ gaṇova karoti, na saṅgho na puggalo, taṃ pārisuddhiuposatho aññamaññaṃ ārocanavasena karīyati, tassa vasena veditabbaṃ. Atthi puggalakammaṃ puggalova karoti, na saṅgho na gaṇo, taṃ adhiṭṭhānuposathavasena veditabbaṃ. Atthi gaṇakammaṃ ekaccova gaṇo karoti, ekacco na karoti, tattha añattikaṃ dve eva karonti, na tayo. Sañattikaṃ tayova karonti, na tato ūnā adhikā vā, tena vuttaṃ ‘‘tayo eva hi ñattiṃ ṭhapetvā gaṇakammaṃ karonti, na tato ūnā adhikā vā akiriyattā’’ti. Tasmā tayova vinayapariyāyena sampahulā, na tato uddhanti veditabbaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘kiñcāpi kammalakkhaṇaṃ tayova karonti, atha kho tehi kataṃ saṅghena katasadisanti vuttattā ekena pariyāyena tayo janā vinayapariyāyenapi saṅgho’’ti vuttaṃ, idaṃ sabbampi vinayakammaṃ upādāya vuttaṃ, lābhaṃ pana upādāya antamaso ekopi anupasampannopi ‘‘saṅgho’’ti saṅkhyaṃ gacchati kira. Pavāraṇādivasassa aruṇuggamanasamanantarameva ‘‘vutthagassā’’ti vuccanti, ukkaṃsanayena ‘‘pāṭipadadivasato paṭṭhāyā’’ti vuttaṃ, teneva ‘‘mahāpavāraṇāya pavāritā’’ti vuttaṃ. Aññathā antarāyena apavāritā ‘‘vutthavassā’’ti na vuccantīti āpajjati. Thambhādi kaṭṭhakammanti veditabbaṃ. Keci tanukaṃ dārutthambhaṃ antokatvā mattikāmayaṃ thambhaṃ karonti, ayaṃ pana tathā na akāsi, tena vuttaṃ ‘‘sabbamattikāmayaṃ kuṭikaṃ karitvā’’ti. Telamissāya tambamattikāya.
85. ‘‘மா பச்சி²மா ஜனதா பாணேஸு பாதப்³யதங் ஆபஜ்ஜீ’’தி இமினா அனுத்³தே³ஸஸிக்கா²பதே³ன யத்த² இட்ட²கபசன பத்தபசன குடிகரண விஹாரகாராபன நவகம்மகரண க²ண்ட³பு²ல்லபடிஸங்க²ரண விஹாரஸம்மஜ்ஜன படக்³கி³தா³ன கூபபொக்க²ரணீக²ணாபனாதீ³ஸு பாதப்³யதங் ஜானந்தேன பி⁴க்கு²னா கப்பியவசனம்பி ந வத்தப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸேதி, தேனேவ பரியாயங் அவத்வா தேஸங் ஸிக்கா²பதா³னங் அனாபத்திவாரேஸு ‘‘அனாபத்தி அஸதியா அஜானந்தஸ்ஸா’’தி வுத்தங். ‘‘அந்தராபத்திஸிக்கா²பத³’’ந்திபி ஏதஸ்ஸ நாமமேவ. ‘‘க³ச்ச²தே²தங், பி⁴க்க²வே, குடிகங் பி⁴ந்த³தா²’’தி இமினா கதங் லபி⁴த்வா தத்த² வஸந்தானம்பி து³க்கடமேவாதி ச ஸித்³த⁴ங். அஞ்ஞதா² ஹி ப⁴க³வா ந பி⁴ந்தா³பெய்ய. ஏஸ நயோ பே⁴த³னகங் சே²த³னகங் உத்³தா³லனகந்தி எத்தா²பி, ஆபத்திபே⁴தா³வ. ததோ ஏவ ஹி பே⁴த³னகஸிக்கா²பதா³தீ³ஸு விய ‘‘அஞ்ஞேன கதங் படிலபி⁴த்வா பரிபு⁴ஞ்ஜதி, ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸா’’தி ந வுத்தங், ததா² அஞ்ஞஸ்ஸத்தா²ய கரோதி, சேதியாதீ³னங் அத்தா²ய கரோதி, து³க்கடமேவாதி ச ஸித்³த⁴ங், அஞ்ஞதா² குடிகாரஸிக்கா²பதா³தீ³ஸு விய ‘‘அஞ்ஞஸ்ஸத்தா²ய வாஸாகா³ரங் ட²பெத்வா ஸப்³ப³த்த², அனாபத்தீ’’தி நயமேவ வதெ³ய்ய, ந பி⁴ந்தா³பெய்ய. ஸப்³ப³மத்திகாமயபா⁴வங் பன மோசெத்வா கட்ட²பாஸாணாதி³மிஸ்ஸங் கத்வா பரிபு⁴ஞ்ஜதி, அனாபத்தி. ததா² ஹி சே²த³னகஸிக்கா²பதா³தீ³ஸு ப⁴க³வதா நயோ தி³ன்னோ ‘‘அஞ்ஞேன கதங் பமாணாதிக்கந்தங் படிலபி⁴த்வா சி²ந்தி³த்வா பரிபு⁴ஞ்ஜதீ’’திஆதீ³ஸு. கேசி பன ‘‘வயகம்மம்பீதி ஏதேன மூலங் த³த்வா காராபிதம்பி அத்தி², தேன தங் அஞ்ஞேன கதம்பி ந வட்டதீதி ஸித்³த⁴’’ந்தி வத³ந்தி, தங் ந ஸுந்த³ரங். கஸ்மா? ஸம்பா⁴ரே கிணித்வா ஸயமேவ கரொந்தஸ்ஸாபி வயகம்மஸம்ப⁴வதோ. கிங் வா பாளிலேஸே ஸதி அட்ட²கதா²லேஸனயோ. இட்ட²காஹி கி³ஞ்ஜகாவஸத²ஸங்கே²பேன கதா வட்டதீதி எத்த² பகதிஇட்ட²காஹி சினித்வா கத்தப்³பா³வஸதோ² கி³ஞ்ஜகாவஸதோ² நாம. ஸா ஹி ‘‘மத்திகாமயா’’தி ந வுச்சதி, ‘‘இட்ட²ககுடிகா’’த்வேவ வுச்சதி, தஸ்மா து²ஸகோ³மயதிணபலாலமிஸ்ஸா மத்திகாமயாபி அபக்கிட்ட²கமயாபி ‘‘ஸப்³ப³மத்திகாமயா’’த்வேவ வுச்சதீதி நோ க²ந்தீதி ஆசரியோ, ப⁴ஸ்மாத³யோ ஹி மத்திகாய த³ள்ஹிபா⁴வத்த²மேவ ஆதீ³யந்தி, அபக்கிட்ட²கமயாபி கி³ஞ்ஜகாவஸத²ஸங்க்²யங் ந க³ச்ச²தி, ந ச ஆயஸ்மா த⁴னியோ ஏகப்பஹாரேனேவ கும்ப⁴காரோ விய கும்ப⁴ங் தங் குடிகங் நிட்டா²பேஸி, அனுக்கமேன பன ஸுக்கா²பெத்வா ஸுக்கா²பெத்வா மத்திகாபிண்டே³ஹி சினித்வா நிட்டா²பேஸி, அபக்கிட்ட²கமயா குடி விய ஸப்³ப³மத்திகாமயா குடி ஏகாப³த்³தா⁴ ஹோதி, ந ததா² பக்கிட்ட²கமயா, தஸ்மா ஸா கப்பதீதி ஏகே. ஸப்³ப³மத்திகாமயாய குடியா ப³ஹி சே திணகுடிகாதி³ங் கத்வா அந்தோ வஸதி, து³க்கடமேவ. ஸசே தத்த² தத்த² சி²த்³த³ங் கத்வா ப³ந்தி⁴த்வா ஏகாப³த்³த⁴ங் கரோதி, வட்டதி. அந்தோ சே திணகுடிகாதி³ங் கத்வா அந்தோ வஸதி, வட்டதி. காரகோ ஏவ சே வஸதி, கரணபச்சயா து³க்கடங் ஆபஜ்ஜதி, ந வஸனபச்சயா. ஸசே அந்தோ வா ப³ஹி வா உப⁴யத்த² வா ஸுதா⁴ய லிம்பதி, வட்டதி. யஸ்மா ஸப்³ப³மத்திகாமயா குடி ஸுகரா பி⁴ந்தி³துங், தஸ்மா தத்த² ட²பிதங் பத்தசீவராதி³ அகு³த்தங் ஹோதி, சோராதீ³ஹி அவஹரிதுங் ஸக்கா, தேன வுத்தங் ‘‘பத்தசீவரகு³த்தத்தா²யா’’தி.
85. ‘‘Mā pacchimā janatā pāṇesu pātabyataṃ āpajjī’’ti iminā anuddesasikkhāpadena yattha iṭṭhakapacana pattapacana kuṭikaraṇa vihārakārāpana navakammakaraṇa khaṇḍaphullapaṭisaṅkharaṇa vihārasammajjana paṭaggidāna kūpapokkharaṇīkhaṇāpanādīsu pātabyataṃ jānantena bhikkhunā kappiyavacanampi na vattabbanti dasseti, teneva pariyāyaṃ avatvā tesaṃ sikkhāpadānaṃ anāpattivāresu ‘‘anāpatti asatiyā ajānantassā’’ti vuttaṃ. ‘‘Antarāpattisikkhāpada’’ntipi etassa nāmameva. ‘‘Gacchathetaṃ, bhikkhave, kuṭikaṃ bhindathā’’ti iminā kataṃ labhitvā tattha vasantānampi dukkaṭamevāti ca siddhaṃ. Aññathā hi bhagavā na bhindāpeyya. Esa nayo bhedanakaṃ chedanakaṃ uddālanakanti etthāpi, āpattibhedāva. Tato eva hi bhedanakasikkhāpadādīsu viya ‘‘aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, āpatti dukkaṭassā’’ti na vuttaṃ, tathā aññassatthāya karoti, cetiyādīnaṃ atthāya karoti, dukkaṭamevāti ca siddhaṃ, aññathā kuṭikārasikkhāpadādīsu viya ‘‘aññassatthāya vāsāgāraṃ ṭhapetvā sabbattha, anāpattī’’ti nayameva vadeyya, na bhindāpeyya. Sabbamattikāmayabhāvaṃ pana mocetvā kaṭṭhapāsāṇādimissaṃ katvā paribhuñjati, anāpatti. Tathā hi chedanakasikkhāpadādīsu bhagavatā nayo dinno ‘‘aññena kataṃ pamāṇātikkantaṃ paṭilabhitvā chinditvā paribhuñjatī’’tiādīsu. Keci pana ‘‘vayakammampīti etena mūlaṃ datvā kārāpitampi atthi, tena taṃ aññena katampi na vaṭṭatīti siddha’’nti vadanti, taṃ na sundaraṃ. Kasmā? Sambhāre kiṇitvā sayameva karontassāpi vayakammasambhavato. Kiṃ vā pāḷilese sati aṭṭhakathālesanayo. Iṭṭhakāhi giñjakāvasathasaṅkhepena katā vaṭṭatīti ettha pakatiiṭṭhakāhi cinitvā kattabbāvasatho giñjakāvasatho nāma. Sā hi ‘‘mattikāmayā’’ti na vuccati, ‘‘iṭṭhakakuṭikā’’tveva vuccati, tasmā thusagomayatiṇapalālamissā mattikāmayāpi apakkiṭṭhakamayāpi ‘‘sabbamattikāmayā’’tveva vuccatīti no khantīti ācariyo, bhasmādayo hi mattikāya daḷhibhāvatthameva ādīyanti, apakkiṭṭhakamayāpi giñjakāvasathasaṅkhyaṃ na gacchati, na ca āyasmā dhaniyo ekappahāreneva kumbhakāro viya kumbhaṃ taṃ kuṭikaṃ niṭṭhāpesi, anukkamena pana sukkhāpetvā sukkhāpetvā mattikāpiṇḍehi cinitvā niṭṭhāpesi, apakkiṭṭhakamayā kuṭi viya sabbamattikāmayā kuṭi ekābaddhā hoti, na tathā pakkiṭṭhakamayā, tasmā sā kappatīti eke. Sabbamattikāmayāya kuṭiyā bahi ce tiṇakuṭikādiṃ katvā anto vasati, dukkaṭameva. Sace tattha tattha chiddaṃ katvā bandhitvā ekābaddhaṃ karoti, vaṭṭati. Anto ce tiṇakuṭikādiṃ katvā anto vasati, vaṭṭati. Kārako eva ce vasati, karaṇapaccayā dukkaṭaṃ āpajjati, na vasanapaccayā. Sace anto vā bahi vā ubhayattha vā sudhāya limpati, vaṭṭati. Yasmā sabbamattikāmayā kuṭi sukarā bhindituṃ, tasmā tattha ṭhapitaṃ pattacīvarādi aguttaṃ hoti, corādīhi avaharituṃ sakkā, tena vuttaṃ ‘‘pattacīvaraguttatthāyā’’ti.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / 2. து³தியபாராஜிகங் • 2. Dutiyapārājikaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. து³தியபாராஜிகங் • 2. Dutiyapārājikaṃ
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā / த⁴னியவத்து²வண்ணனா • Dhaniyavatthuvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / த⁴னியவத்து²வண்ணனா • Dhaniyavatthuvaṇṇanā