Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)

    ൬. ധനുഗ്ഗഹസുത്തവണ്ണനാ

    6. Dhanuggahasuttavaṇṇanā

    ൨൨൮. ദള്ഹധനുനോതി ഥിരതരധനുനോ. ഇദാനി തസ്സ ഥിരതരഭാവം പരിച്ഛേദതോ ദസ്സേതും ‘‘ദള്ഹധനൂ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ ദ്വിസഹസ്സഥാമന്തി പലാനം ദ്വിസഹസ്സഥാമം. വുത്തമേവത്ഥം പാകടതരം കത്വാ ദസ്സേതും ‘‘യസ്സാ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ യസ്സാതി ധനുനോ. ആരോപിതസ്സാതി ജിയം ആരോപിതസ്സ. ജിയാബദ്ധോതി ജിയായ ബദ്ധോ. പഥവിതോ മുച്ചതി, ഏതം ‘‘ദ്വിസഹസ്സഥാമ’’ന്തി വേദിതബ്ബം . ലോഹസീസാദീനന്തി കാളലോഹതമ്ബലോഹസീസാദീനം. ഭാരോതി പുരിസഭാരോ, സോ പന മജ്ഝിമപുരിസസ്സ വസേന ഏദിസം തസ്സ ബലം ദട്ഠബ്ബം. ഉഗ്ഗഹിതസിപ്പാ ധനുവേദസിക്ഖാവസേന. ചിണ്ണവസീഭാവാ ലക്ഖേസു അവിരജ്ഝനസരക്ഖേപവസേന. കതം രാജകുലാദീസു ഉപഗന്ത്വാ അസനം സരക്ഖേപോ ഏതേഹീതി കതൂപസനാതി ആഹ ‘‘രാജകുലാദീസു ദസ്സിതസിപ്പാ’’തി.

    228.Daḷhadhanunoti thirataradhanuno. Idāni tassa thiratarabhāvaṃ paricchedato dassetuṃ ‘‘daḷhadhanū’’tiādi vuttaṃ. Tattha dvisahassathāmanti palānaṃ dvisahassathāmaṃ. Vuttamevatthaṃ pākaṭataraṃ katvā dassetuṃ ‘‘yassā’’tiādimāha. Tattha yassāti dhanuno. Āropitassāti jiyaṃ āropitassa. Jiyābaddhoti jiyāya baddho. Pathavito muccati, etaṃ ‘‘dvisahassathāma’’nti veditabbaṃ . Lohasīsādīnanti kāḷalohatambalohasīsādīnaṃ. Bhāroti purisabhāro, so pana majjhimapurisassa vasena edisaṃ tassa balaṃ daṭṭhabbaṃ. Uggahitasippā dhanuvedasikkhāvasena. Ciṇṇavasībhāvā lakkhesu avirajjhanasarakkhepavasena. Kataṃ rājakulādīsu upagantvā asanaṃ sarakkhepo etehīti katūpasanāti āha ‘‘rājakulādīsu dassitasippā’’ti.

    ‘‘ബോധിസത്തോ ചത്താരി കണ്ഡാനി ആഹരീ’’തി വത്വാ തമേവ അത്ഥം വിത്ഥാരതോ ദസ്സേന്തോ ‘‘തദാ കിരാ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ ജവിസ്സാമാതി ധാവിസ്സാമ. അഗ്ഗി ഉട്ഠഹീതി സീഘപതനസന്താപേന ച സൂരിയരസ്മിസന്താപസ്സ ആസന്നഭാവേന ച ഉസുമാ ഉട്ഠഹി. പക്ഖപഞ്ജരേനാതി പക്ഖജാലന്തരേന.

    ‘‘Bodhisatto cattāri kaṇḍāni āharī’’ti vatvā tameva atthaṃ vitthārato dassento ‘‘tadā kirā’’tiādimāha. Tattha javissāmāti dhāvissāma. Aggi uṭṭhahīti sīghapatanasantāpena ca sūriyarasmisantāpassa āsannabhāvena ca usumā uṭṭhahi. Pakkhapañjarenāti pakkhajālantarena.

    നിവത്തിത്വാതി ‘‘നിപ്പയോജനമിദം ജവന’’ന്തി നിവത്തിത്വാ. പത്തകടാഹേന ഓത്ഥടപത്തോ വിയാതി പിഹിതപത്തോ വിയ അഹോസി, വേഗസാ പതനേന നഗരസ്സ ഉപരി ആകാസസ്സ നിരിക്ഖണം അഹോസി. സഞ്ചാരിതത്താ അനേകഹംസസഹസ്സസദിസോ പഞ്ഞായി സേയ്യഥാപി ബോധിസത്തസ്സ ധനുഗ്ഗഹകാലേ സരകൂടാദിദസ്സനേ.

    Nivattitvāti ‘‘nippayojanamidaṃ javana’’nti nivattitvā. Pattakaṭāhena otthaṭapatto viyāti pihitapatto viya ahosi, vegasā patanena nagarassa upari ākāsassa nirikkhaṇaṃ ahosi. Sañcāritattā anekahaṃsasahassasadiso paññāyi seyyathāpi bodhisattassa dhanuggahakāle sarakūṭādidassane.

    ദുക്കരന്തി തസ്സ അദസ്സനം സന്ധായാഹ, ന അത്തനോ പതനം. സൂരിയമണ്ഡലഞ്ഹി അതിസീഘേന ജവേന ഗച്ഛന്തമ്പി പഞ്ഞാസയോജനായാമവിത്ഥതം അത്തനോ വിപുലതായ പഭസ്സരതായ ച സത്താനം ചക്ഖുസ്സ ഗോചരഭാവം ഗച്ഛതി, ജവനഹംസോ പന താദിസേന സൂരിയേന സദ്ധിം ജവേന ഗച്ഛന്തോ ന പഞ്ഞായേയ്യ. തസ്മാ വുത്തം ‘‘ന സക്കാ തയാ പസ്സിതു’’ന്തി. ചത്താരോ അക്ഖണവേധിനോ. ഗന്ത്വാ ഗഹിതേ സോതും ഘണ്ഡം പിളന്ധാപേത്വാ സയം പുരത്ഥാഭിമുഖോ നിസിന്നോ. പുരത്ഥിമദിസാഭിമുഖം ഗതകണ്ഡം സന്ധായാഹ ‘‘പഠമകണ്ഡേനേവ സദ്ധിം ഉപ്പതിത്വാ’’തി. തേ ചത്താരി കണ്ഡാനി ഏകക്ഖണേയേവ ഖിപിംസു.

    Dukkaranti tassa adassanaṃ sandhāyāha, na attano patanaṃ. Sūriyamaṇḍalañhi atisīghena javena gacchantampi paññāsayojanāyāmavitthataṃ attano vipulatāya pabhassaratāya ca sattānaṃ cakkhussa gocarabhāvaṃ gacchati, javanahaṃso pana tādisena sūriyena saddhiṃ javena gacchanto na paññāyeyya. Tasmā vuttaṃ ‘‘na sakkā tayā passitu’’nti. Cattāro akkhaṇavedhino. Gantvā gahite sotuṃ ghaṇḍaṃ piḷandhāpetvā sayaṃ puratthābhimukho nisinno. Puratthimadisābhimukhaṃ gatakaṇḍaṃ sandhāyāha ‘‘paṭhamakaṇḍeneva saddhiṃ uppatitvā’’ti. Te cattāri kaṇḍāni ekakkhaṇeyeva khipiṃsu.

    ആയും സങ്ഖരോതി ഏതേനാതി ആയുസങ്ഖാരോ. യഥാ ഹി കമ്മജരൂപാനം പവത്തി ജീവിതിന്ദ്രിയപടിബദ്ധാ, ഏവം അത്തഭാവസ്സ പവത്തി തപ്പടിബദ്ധാതി. ബഹുവചനനിദ്ദേസോ പന പാളിയം ഏകസ്മിം ഖണേ അനേകസതസങ്ഖസ്സ ജീവിതിന്ദ്രിയസ്സ ഉപലബ്ഭനതോ. തം ജീവിതിന്ദ്രിയം. തതോ യഥാവുത്തദേവതാനം ജവതോ സീഘതരം ഖീയതി ഇത്തരഖണത്താ. വുത്തഞ്ഹേതം –

    Āyuṃ saṅkharoti etenāti āyusaṅkhāro. Yathā hi kammajarūpānaṃ pavatti jīvitindriyapaṭibaddhā, evaṃ attabhāvassa pavatti tappaṭibaddhāti. Bahuvacananiddeso pana pāḷiyaṃ ekasmiṃ khaṇe anekasatasaṅkhassa jīvitindriyassa upalabbhanato. Taṃ jīvitindriyaṃ. Tato yathāvuttadevatānaṃ javato sīghataraṃ khīyati ittarakhaṇattā. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘ജീവിതം അത്തഭാവോ ച, സുഖദുക്ഖാ ച കേവലാ;

    ‘‘Jīvitaṃ attabhāvo ca, sukhadukkhā ca kevalā;

    ഏകചിത്തസമായുത്താ, ലഹുസോ വത്തതേ ഖണോ’’തി. (മഹാനി॰ ൧൦);

    Ekacittasamāyuttā, lahuso vattate khaṇo’’ti. (mahāni. 10);

    ഭേദോതി ഭങ്ഗോ. ന സക്കാ പഞ്ഞാപേതും തതോപി അതിവിയ ഇത്തരഖണത്താ.

    Bhedoti bhaṅgo. Na sakkā paññāpetuṃ tatopi ativiya ittarakhaṇattā.

    ധനുഗ്ഗഹസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Dhanuggahasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൬. ധനുഗ്ഗഹസുത്തം • 6. Dhanuggahasuttaṃ

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൬. ധനുഗ്ഗഹസുത്തവണ്ണനാ • 6. Dhanuggahasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact